Жалпы Қырғыз Республикасында қазақтардың саны біршама

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

АБАЙ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

РЕФЕРАТ
ТАҚЫРЫБЫ:

ҚАЗАҚСТАННЫҢ ҚЫРҒЫЗСТАНМЕН
БАЙЛАНЫСЫ

ТЕКСЕРГЕН:
ОРЫНДАҒАН: ГҮЛҒАНЫМ

АЛМАТЫ-2006
ҚЫРҒЫЗСТАН

ҚЫРҒЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫ, Қырғызия, Қырғызстан – Орта Азияда орналасқан
мемлекет. Жер аумағы – 198,5 мың км2. Оның 90%-ы теңізден 1500 м биіктікте
орналасқан. Халқы – 4,6 млн (1998). Қырғыз Республикасында қырғыздар
(60,6%), орыстар (15,3%), өзбектер (14,3%), украиндар, татарлар, қазақтар,
ұйғырлар, немістер, тәжіктер, дүнгендер, т.б. ұлт өкілдері (9,8%) тұрады.
Астанасы – Бішкек қаласы (624 мың адам). 1993 жылы 5 мамырда қабылданған
Конституциясы бойынша – Президенттік басқару нысанындағы зайырлы мемлекет.
Президенті 5 жылға сайланады. Жоғарғы заң шығарушы органы (Жоғарғы Кеңес) 2
палатадан – заң шығарушы жиналыс (35 адам) және халық өкілдері жиналысынан
(70) тұрады. Атқарушы органы – Министер Кабинеті. Ресми тілдері – қырғыз
және орыс тілдері. Әкімшілік жағынан 6 облысқа бөлінеді. Ұлттық мерекесі –
31 тамыз – Тәуелсіздік күні. Ақша бірлігі – сом.

ТАБИҒАТЫ. Қырғыз Республикасы Тянь-Шань және Памир-Алтай таулары
аралығында орналасқан. Жерінің 75%-тан астамын тау жоталары алып жатыр. Ең
биік жері – Қоңгур шыңы (7439 м). Жер қойнауы полиметалл мен сирек
кездесетін металдар, алтын, күміс, сынап, сүрме, қалайы, мұнай, газ, тас
көмір, қоңыр көмір, т.б. кендерге бай. Ыстық-ата, Жалалабад курортының аты
кең жайылған. Жерінің көп бөлігі сейсмикалық аймақтар қатарына жатады.
Климаты континенттік, қаңтардағы орташа температура биік тау жоталарында -8-
200С, биік шыңдарда-530С-қа дейін жетеді, тау бөктері мен аңғарларда 20-
270С, кейде 430С-қа дейін (Шу аңғарында), тауда 15-170С, биік шыңдарда 50С
болады.
Жылдық жауын-шашынның ең аз мөлшері (100 мм) – Ыстықкөл қазаншңқырының
батысы, ең көьі (900-1000 мм) – Ферғана жотасының оңтүстік-батыс беткейі.
Өзендері Арал теңізі, Тарим, Ыстықкөл алаптарына құяды. Ең ірі өзені –
нарын. Ол Қарадария өзенімен қосылып Сырдарияға құяды. Солтүстіктегі ірі
өзені – Шу, солтүстік-батыста – Қызылсу. Қырғыз Республикасында 3000-ға
жуық көл бар. Ірілері – Ыстықкөл, Шатыркөл. Өсімдіктің 3,5 мың түрі
кездеседі. Жерінің 3,3%-ы – орман (шырша, арша, жаңғақ т.б.). Тау
беткейлерінде шалғын шөп қалың өскен. Шөлейт аймақтарында қоян, сарышұнақ,
кірпі, далалық өңірлерде сұр аламан, ақыл күзен, ормандарында қоңыр аю,
сілеусін, жабайы шошқа, елік, сусар, марал; құстардан: аққу, қаз, үйрек,
қаршыға, т.б. кездеседі. Өзен-көлдерінде балықтың 40 түрі бар. Жанат,
америка күзені, ондатр, саз құндызы жерсіндірілген. Ыстықкөл, Сарышелек
қорықтары ұйымдастырылған.
ӘДЕБИЕТІ. Қырғыз ауыз әдебиетін әлемге танытқан – Манас эпосы. XIX
ғасырдың ортасына қарай зар заман ақындары Қалығұл, Арыстанбек, Молда
Қылыш, т.б. шығармалары халық арасына кең тарады. Қырғыз халық поэзиясының
классигі Тоқтағұл Сатылғанов (1864-1933) болды. 1924 жылы алғашқы газеті
Эркин Тоо шығарылды. Кеңес өкіметі жылдарында А.Тоқомбаев, М.Элебаев,
А.Османов, Т.Садықбеков, т.б. ақын-жазушылар қырғыз әдебиетін жаңа белеске
көтерді. XX ғасырдың 2-жартысынан бастап Ш.Айтматовтың шығармалары дүние
жүзіне таныла бастады. Қырғыз әдебиеті мен қазақ әдебеті ежелден ұқсас.
Көптеген қазақ ақын-жазушыларының еңбектері қырғыз тілінде, ал қырғыз ақын-
жазушыларының еңбектері қазақ тілінде жарық көрген.

МӘДЕНИЕТІ МЕН ӨНЕРІ. XIX ғасырдың 2-жартысына дейін қырғыздар сауатын,
негізінен, діни медреселерде ашты. XIX ғасырдың 80-жылдарында алғашқы орыс-
түзем мектептері ашыла бастады. 1940 жылы қырғыз жазуы орыс графикасына
көшірілді. Көптеген оқу орындары, ғылыми-зерттеу мекемелері мен мәдениет
ошақтары ашылды. 1954 жылы Қырғыз КСР ҒА құрылды. XX ғасырға дейін қырғыз
музыкасы фольклорлық түрде болды. Ұлттық музыка аспаптары: комуз, сырнай,
керней, т.б. 1930-1940 жылы кәсіби музыкалық шығармалар (опера, балет,
симфония, т.б.) пайда болды. 1939 жылы тұңғыш қырғыз операсы – Айчурек
қойылды. 1930 жылы ұлттық драма театры құрылды. 1942 жылы Фрунзеде (Бішкек)
кинохроника студиясы ашылып, ол 1961 жылы Қырғызфильм киностудиясы деп
аталды. Студия 1970-1980 жылы біршама табыстарға жетті. Онда түсірген
фильмдерге көптеген қазақ артистері шақырылды.

ЭКОНОМИКАСЫ. Қырғыз Республикасы 1998 жылдың желтоқсанда Дүниежүзілік
сауда ұйымына (ДСҰ) кірді. Ең пайдалы қазбаларға қоса су ресурстарына бай.
Экономикасы нарықтық қатынастарға көшірілген. Негізгі қатынас – автомобиль
жолдары (37,7 мың км). Ыстықкөлде кеме жүзеді. Ел аумағы арқылы Бұқара –
Ташкент – Бішкек – Алматы газ құбыры өтеді. Тұтынуға қажетті өнеркәсіп
тауарларының (мұнай, газ өнімдері, машиналар мен электр тауарлары, дәрі-
дәрмек, құрылым материалдары, азық-түлік) 70-100%-ы шетелден (негізінен
Ресейден) әкелінеді. Экспортқа алтын, сынап, ағаш және ауыл шаруашылығы
өнімдері шығарады. Тәуелсіздік алғаннан кейін Қырғыз Республикасы
шетелдермен тығыз байланыс орнатып, көптеген халықаралық ұйымдарға мүше
болды. Соның ішінде Қазақстанмен тығыз саяси-экономикалық, әскери, мәдени
байланыс орнаған. 1993 жылы 8 шілдеде екі ел арасында достық, өзара көмек
және экономикалық байланыс орнату жөнінде келісім жасалды. Екі жақты
келісімдер бойынша екі ел арасында 50-ден астам құжатқа қол қойылған.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ МЕН ҚЫРҒЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫ АРАСЫНДАҒЫ
БАЙЛАНЫС

Қазақ-қырғыз қатынастары 1993 жылдың 8 шілде күнінен басталады. Сол
күні екі ел арасында Достық, көмек туралы келісім-шартқа қол қойылды.
Бұл келісімде екі елдің ұзақ жылдар бір елдің құрамында (КСРО)
болғагдығы ескеріле отырып, екі ел арасындағы байланысты бір-бірінің
суверенитетін, тәуелсіздігін құрметтеу, екі елдің бір-бірінің ішкі
мәселелеріне араласпау негізінде құру ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.