Қазақстандағы ұлт саясатының болашағы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министірлігі
Абай атындағы Алматы мемлекеттік университеті

ПРАКТИКАЛЫҚ ҚАЗАҚ ТІЛІ КАФЕДРАСЫ

РЕФЕРАТ

Қазақстан Республикасындағы ұлтаралық
қатынастың ерекшеліктері

Орындаған: теориялық және
қолданбалы
саясаттану кафедрасының стажер-ізденуші
Нарматова Дана
Тексерілген:

Алматы 2002.
МАЗМҰНЫ

К І Р І С П Е 4
Қазақстандағы ұлт саясатының бағдарлары. 5
Қазақстандағы ұлт саясаттының болашағы. 9
Қорытынды. 11

К І Р І С П Е

ХХІ ғасырдың табалдырығында ұлт мәселесі әлемдік құбылыс болуда. Ол
әлемдік мынадай: ұлт, халық, ұлттық және этникалық топтардың болмасын
бейнелеуде.
Ұлтаралық қатынас әр этносқа жататын адамдардың арақатынасын
белгілейді.
Ұлт саясатындағы ең толғақты мәселе – тіл мәселесі.
Тәуелсіз Қазақстанда тіл мәселесі демократиялық негізде шешілуде.
Қазірдің өзінде қазақ халқы мен көптеген ұлт өкілдерінің өзара қатынасы
құралы ретінде 100 тіл қолданылып, республикадағы басылымдар 8 тілде
шығарылады. Қазақ халқы, өзге де ұлт өкілдері өздерінің мәдениеті мен
жағдайларын дамытуда. Өйткені ұлт тілдері еркін дамымайынша ұлт мәселесінің
шешілуі де мүмкін емес.
Мысалы: Қазақстан егеменді елге айналғанша қазақ тілінің жан-жақты
дамуына мүмкіндік болмап еді, ғалым тілшілердің пайымдануынша, халқымыздың
40 пайызы ана тілінен айырылып қалды. Алматы, тағы басқа қалаларда тұған
қазіргі жастардың тіпті 90 пайызына дейінгі жастар өз тілінде еркін сөйлей
алмайды. Сөйтіп халқының саны жағынан әлемде 70-ші орынды алатын ұлт
тілінің тағдыр – талайы әлдеқандай күйде еді.
Қазіргі кезеңде қазақ тіліне мемлекеттік мәртебе берді. Орыс тілі
ұлтаралық қатынас құралы ретінде пайдалануда. Қазақ тілі мен басқа да ұлт
тілдерін игерудің, дамытудың 2010 жылға дейінгі бағдарламасы жасалды.
Бірақ, өкінішке орай, қазақ тіліне деген бетбұрыс өте баяу дамуда.
Әлбетте, үкімет басшылары қазақша сөйлесе, түрлі басқосулар мен
маслихаттарда мемлекеттік тілде жүргізе бастаса, онда, іс анағұрлым оңға
басқан болар еді.
Аты белгілі ақын Расул Ғамзатов айтқандай Тілге – тілдің жаулығы
жоқ. Сондықтан біз мемлекетіміздегі мемлекеттік тілден басқа тілдердің
бәрін де құрметтейміз. Осы соңғы жылдары ғана Абай атындағы Алматы
мемлекеттік университетінде ұйғыр, кәріс, түрік тілдердің оқытатын
мұғалімдер дайарлауда. Жалпы Қазақстан бойынша мектептерде сабақ 12 ұлттық
ана тілінде жүргізіледі, теледидар мен радио өз хабарларын 10 тілде
таратады. Сондықтан да біз Конституциямызға: Мемлекет ұлтаралық қарым-
қатынас тілімен басқа да тілдердің қолдану аясын сақтауға кепілдік береді,
олардың еркін дамуына қамқорлық жасайды, - деп жаздық.

Қазақстандағы ұлт саясатының бағдарлары.

Қазақстан жағдайында да ұлтаралық қатынастардың өте
саясаттандырылып келгені белгілі. Тәуелсіз, Егемен Қазақстан дамуының
жолында ұлтаралық қатынастырдың саяси фактор болудан, азаматтық қоғам құру
жолына қызмет етуі басым болу қажет екендігі белгілі. Әрине бұл қызметті
қоғамдық институттар жүзеге асыратыны белгілі.
Мемлекеттегі басты бағыт – еліміздің президенті Н.Назарбаевтың:
Этностардың мемлекетте бірігуі, олардың басқа ұлт өкілдерімен келісе өмір
сүре алатындығынң көрсетеді деген пікірінде мемлкеттің басты бағыты
белгіленген.
Әрине, ең басты саяси құжат Конституциясы: Қазақстан Республикасының
президенті мемлкеттің басшысы оның жоғары өкімет билігін жүзеге асырады,
азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының, Республика Конституциясы мен
заңдардың сақталуынын кепілі болып табылады.
Қазақстан Республикасының ұлт саясатының басты бағдарламалары
қарастыруды біз 1990 жылғы Қазақ ССР-ның Министрлер Советінің 20 сәуірінде
қабылдаған онамистикалық комиссия құрудан бастадық. Бұл комиссияның жұмыс
нәтижесі жергілікті ұлттардың ұлттық негіздеріне ұлттық идентификациясымен
қарауға көп әсерін тигізді. 1991 жылғы 6 желтоқсандағы қаулы бойынша Қазақ
ССР-нің республикалық қазақ тілін дамыту және басқа тілдерге қамқорлық
көрсету координациялық кеңесін құрды. Бұл Кеңес біраз жоғары
өкілеттіліктерге ие. Соның ішінде әкімшілік органдардан: мемлекеттік
институттардан жарлық күшіне ие құжаттарды талап етуге құқылы болды.
1992 жылы 1 карашада Миграция Департаменті кұрылып,
Қазақстан Республикасының заңы Қоныс аудару күшіне енді.
1993 жылы 5 маусымда Президент жарлығымен кұрылған мемлекеттік
саясаттың ұлттық Кенесі республикасындағы этнос аралық қатынастардың
тұрақты дамуына жауапты. Бұл жолда Кенес барлық өкілетттілікке ие.
1994 жылдың 30 шілдеде Қазақстан Республикасының Министрлер
кабинетінің қаулысы мен терминологиялық комиссия құрылды. Оның ғылыми
базасы ретінде Ахмет Батұрсынов атындағы тілтану институты бектілді.
Ал қоғамлдық институттардың ішіндегі ұлтаралық қатынастардың ең
басты бағыттары, әрине, 1995 жылы 1 науырызда Қазақстан халықтары
Ассамблеясының іс-әрекетіне байланысты. Қазақстан Республикасының
Асамлеясының құрылымы төмендегідей: Ассамблеяның төрағасы Қазақстан
Республикасының Президенті болып табылады. Ассамблея төрағасы Ассамблеяның
құрылымын ұлттық - мәдени орталықтардың өкілдерінен, ардагерлер мен халық
арасында беделді басқа өкілдерден толықтырады. Ассамблеяға мүшелерді кіші
Ассамблеялар ұсынады. Кіші Ассамблеялар облыс әкімдері жанындағы кенестік
орган болып есептелетің өкілетті ұйым болып табылады.
Қазақстан халықтары Ассамблеясының мәжілістері арасындағы жұмысты
Ассамблея Кеңесі жүргізеді. Ол өз кезіндегі ұлттық - мәдени орталықтар
өкілдерінен, ардагерлер мен кіші Ассамблеялардың жетекшілерінен тұрады.
Ассамблея кеңестерін Ассамблея Төрағасының орынбасарлары басқарады,
олар Ассамблеяның Атқару секретариятының жұмысына басшылық жасайды,
ұлтаралық қатынастардағы мемлекеттік шешімдерге қатысады, т.б.
Ассамблеяның құжаттары кеңестік сипатта, және ол президентке басты
кеңесші болып табылады, әсіресе, бұл роль ұлтаралық қатынастарды реттеуде
аса түседі.
Қазақстан халықтарының Ассамблеясының бірінші сессиясы 1995 жылғы 24
науырызда өтті. Ассамблея делегаттары 120 ұлттың заңды мүдделерін
білдіреді. Ассамблеяның бұл жолғы жиылысындағы басты мақсат -
Қазақстандағы егемендік алғаннан соңғы оқиғаларды талдау, республиканың
алдағы даму жолдарын таңдау болды.
Республика президенті Н.Назарбаев Ассамблеяда: Ендігі жерде қоғамдық
мәселелерге байланысты барлық мемлекеттік актілер Ассамблеяның тікелей
қатысуымен, араласуымен өтетін болады, - деп мәлімдеді. Ассамблеяның
екінші сессиясы 1995 жылғы 30-шы маусымда басталды. Бұл жиылыстың басты
қарары - Қазақстан Республикасының Президентінің өкілеттілігін референдум
арқылы созу туралы болды.
Ассамблеяның келесі өткізген акциясы жеңістің 50 жылдығын атап өтуге
байланысты болды.
Ассамлеяның жоғарғы оқу орындарына бала қабылдауда әсер ете алатын
10% – тік квотасы бар. Бұл квотаны жузеге асыру барысында Ассамлеяның
мүшелері жоғары оқу орындарының қабылдау комиссияларына кіреді.
Ассамлеяны атап өтуге тұралық жэне маңызды іс - әрекеті - оның
1995 жылғы 30 маусымда өткен 11 сессиясында көтерілген жаңа конституцияның
ел Президенті ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.