Халықаралық және мемлекеттің ішкі құқықтарының арақатынасы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

Кіріспе …3

1. Халықаралық және мемлекеттің ішкі құқықтарының

арақатынасы5

Халықаралық және мемлекет ішіндегі құқықтың арақатынасы туралыдоктрина 11
Халықаралық және мемлекеттің ішкі құқықтарының өзара ықпалы

және әрекеттестігі 17

4. Халықаралық құқық пен ішкі мемлекеттік құқықтар
арақатынасы жөніндегі мәселенің Қазақстан Республикасының
конституциялық актілерінде қалыптасу проблемасы . . 24

Қортынды . . . 32

Пайдаланылған әдебиеттер 34

Кіріспе

Халықаралық құқық пен ішкі-мемлекеттік құқық арақатынасы жөніндегі мәселе халықаралық құқық теориясының ең күрделі мәселелерінің бірі болып табылады. Кеңес Одағы кезінде бұл проблема заңдарда, соның ішінде Конституцияларда да, бекітілмейтін еді. Алайда, тоталитарлық режимнің күйреуінен кейін халықаралық саяси жағдай күрт өзгеріске ұшырады. 1990 жылдан бастап КСРО құрамына кірген мемлекеттер өздерінің тәуелсіз зандарын қабылдай бастағаны белгілі. Солардың қатарында Қазақстан Республикасында 25 қазақ 1990 жылы мемлекеттік егемендік туралы Декларациясын қабылдады. Бұл актінің тарихи маңызы барлығымызға мәлім. Оның маңыздылығын биіктететін жайттардың бірі -осы құжаттың халықаралық құқықпен байланысын белгілейтін ереже екені сөзсіз. Декларацияның кіріспе бөлімінде Қазақстанның конституциялық заңдары тарихында алғашқы рет 1948 жылғы Адам құқықтарының Жалпылай Декларациясының мемлекет тарапынан ресми танылуы жөнінде айтылды. Мұны халықаралық құқықтың ішкі зандар алдындағы басымдығын жалпы тану жолындағы бірінші қадам деп білу керек. Яғни, аталған ереже ішкімемлекеттік актіні халықаралық құқықтың бір саласындағы болса да нормаларымен байланысқа түсірді. Бүл үлкен жетістік еді. Осы бағыттағы келесі қадам 16 желтоқсан 1991 жылы қабылданған мемлекеттік тәуелсіздік жөніндегі актіде тек Адам құқықтарының Жалпылай Декларациясында ғана емес, сонымен қатар халықаралық құқықтың басқа да жалпы танылған нормаларында бекітілген тұлғаның құқықтары мен бостандықтарының басымдығы танылды. Мұны 1990 жылғы мемлекеттік егемендік туралы Декларация бастаған халықаралық құқықтың басымдығын тану үрдісінің логикалық жалғасы деп білуге болады.

Халықаралық және мемлекеттің ішкі құқықтарының арақатынасы, әрекеттестік проблемасы бүгінгі күні халықаралық жария құқықтағы ең бір маңызды және күрделі проблемаларының бірі болып табылады.

3. Халықаралық және мемлекеттің ішкі құқықтарының өзара ықпалы және әрекеттестігі мәселесі

Ұлттық құқық халықаралық құқықпен әрекеттесу мәселелерін шешуге үнемелі көңіл бөледі. Сонымен қатар халықаралық міндеттемелерді жүзеге асыру әдістерін ұлттық деңгейде анықтау мемлекеттің құзіретіне жататындығын мойындайды. Өзара әрекеттестіктің негіздері конституциялық құқықпен анықталады. Бұл құқықты және оның қолдану тәжірибесін саралау мынаны анықтайды, яғни ұлттық құқықтың әрекет ету тетігінің халықаралық қатынастарды реттеуге жарамсыздығы тәрізді, халықаралық құқық та қоғам ішіндегі қарым-қатынастарды реттеуге жарамсыз болып табылады. Сондықтан да "халықаралық құқық нормаларының тікелей іс-әрекеті" деген түсінік елдің құдықтық жүйесінде шартты сипатқа ие болады және бұл нор-малардағы ережелер үлттық құқық тарапынан тиісті заңды күш берілгеннен кейін ғана тікелей қолданып жатады дегенді білдіреді.

Кейбір мемлекетгердің конституциялары, мысалы, Францияның конституциясы халықаралық құқықтың басымдылығын және тікелей іс-әрекет етуін таныды деген ойлар айтылады. Ал шын мәнінде конституциялар оны тек бекітті, яғни бүл сұрақты ұлттық құқықта шешті. Халықаралық құқық, тіпті адам құқығы саласында тек қана мемлекетаралық қарым-қатынастарды реттейтіндігін БҰҰ-ның Жарғысы да құптайды. Онда адам құқықтарын сыйлауды көтермелеудегі халықаралық қызметтестік туралы айтылған.

Сонымен, жеке және занды тұлғалар қатысатын қарым-қатынастарды реттей алу үшін халықаралық құқық белгіленген тәртіппен тиісті елдің құқықтық жүйесіне енуі қажет. Халықаралық құқық нормаларының ұлттық құқық нормаларынан жаңартылуын ескере отырып, бұл процесті әдетте трансформация деп атайды. Іс жүзінде норма жаңартылмайды, ол өзінің мәртебесін сақтап қалады. Ал оның мазмұнына, ережесіне ұлттық құқық нормасының мәртебесі беріледі. Шын мәнінде, әңгіме ұлттық құқықтың