ДӘЛЕЛДЕМЕЛЕР ЖӘНЕ ДӘЛЕЛДЕУ

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚ ГУМАНИТАРЛЫҚ ЗАҢ АКАДЕМИЯСЫ

((((((((((((((((((((((((((((((((((( (((( кафедрасы

Тақырыбы ДӘЛЕЛДЕМЕЛЕР ЖӘНЕ ДӘЛЕЛДЕУ

Алматы 2007 жыл

ЖОСПАР:

1. Кіріспе бөлім:
□ дәлелдемелердің түсінігі
□ дәлелденуге тиісті мән-жайлар
дәлелдеу міндеті және дәлелдемелерді табыс ету
2. Негізгі бөлім:
□ дәлелдеуден босатудың негіздері
□ дәлелдемелермен қамтамасыз ету
□ сараптама тағайындау және жүргізу
□ заттай дәлелдемелер
□ дәлелдемелерді бағалау
3. Қорытынды бөлім.
4. Қолданылған әдебиеттер және нормативтік құқықтық актілер
тізімі.

Кіріспе. Іс жүргізу ғылымында дәлелдеу теориясы қалыптасып,
іс жүргізу бойынша дәлелдеу қызметінің мазмұнының құрамын жан
жақты зерттейді.
Нақты айтқанды бұл теорияда келесі мәселелер
қарастырылады:
1) осы теориға қатысты негізгі ұғымдар мен тиісті қағидалар
түсіндіріледі;
2) дәлелдемелердің пайда болуы және олардың қолдану тәртібі
зерттеледі;
3) осы теорияның әдістемелік негіздері зерттеледі;
4) дәлелдеу қызметін реттейтін құқық нормалары зерттеледі;
5) дәлелдеудің субьектілері және олардың құқықтық жағдайы
зерттеледі;
Осы зерттеулер нәтижесінде ғылыми ұсыныстар жасалалып,
процессуалдық заң нормаларын жетілдіру, құзырлы органдардың
қызметтерін жақсару міндеттерін атқарады.
Жалпы дәлелдеу теориясы екіге ажыратылады. Атап айтқанда
жалпы дәлелдеу теориялары және ерекше дәлелдеу теориялары.
Жалпы бөлімде – осы теорияның әдістемелік негіздері, басқа
ғылым салаларына байланыста бұл теорияда қолданылатын негізгі
ұғымдар, соның ішінде дәлеледеме ұғымы, дәлелдемелерді топтастыру,
дәлелдеу пәні, дәлелдеу процесі және дәлелдеуге қатысатын
субьектілер жатады.
Ал, ерекше бөлімге – дәлелдемелердің жекелеген түрлері
(куәнің, жәбірленушінің, іске қатысты басқа да адамдардың
жауаптары), құзырлы органдармен лауазымды тұлғалар әрекеттерін
дәлелдеу қызметінде пайдалану тәртібі, дәлелдеу қызметінің әрбір
сатысындағы ерекшеліктері қарастырылған.
Демек бұлардың барлыға дәлелдеу пәнінің мазмұнын құрайды.
Дәлелдеуді жүзеге асыру барысындағы таныс теориясында
келесі әдістер қолданылады. Атап айтқанда:
1) Байқау – дәлелдемелерді айғақ атынастарын
тікелей көріп қабылдауы (құзырлы органдармен,
лауазымды тұлға, судьяның).
Суреттеу – тиісті заттарды, іздерді, нақты
дәлелдемелерді арнайы процессуалдық
2) құжаттарға жинақтап көрсетіп жазу
3) Салыстыру - мұнда бірнеше дәлелдемелерді
салыстырып, олардың айырмашылықтары
мен ұқсастықтарын салыстыру арқылы
бағалау.

4) Эксперимент – белгілі бір оқиғаны, затты, нақты
жағдайды тәжірибе түрінде қайталап
жүргізу.
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істі жүргізіп жатқан
судья немесе орган Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексте
көзделген тәртіппен әкімшілік құқық бұзушылық оқиғасының болғанын
немесе болмағанын, әкімшілік жауапқа тартылатын жеке адамның
кінәлілігін анықтайтын кез кедген нақты деректер, сондай-ақ істің
дұрыс шешілуі үшін ьәні бар өзге де мән жайлар әкімшілік құқық
бұзушылық туралы іс бойынша дәлелдемелер болып табылады.
Бұл деректер әкімшілік жауапқа тартылатын тұлғаның
түсініктемелерімен; жәбірленушінің, куәнің айғақтарымен; сарапшының
қорытындылармен; заттай дәлелдемелермен; сертификатталған арнайы
техникалық бақылау-өлшем құралдарының және құқық бұзушылықты байқау
мен тіркеудің метрологиялық тексеруден өткен аспаптарының
көрсеткіштерімен; өзге деқұжаттармен; әкімшілік құқық бұзушылық
туралы хаттамалармен және Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексте
көзделген хаттамалармен анықталады.
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы материалдарды
дәлеледемелер ретінде қарау сертификатталған арнайы техникалық бақылау-
өлшем құралдарының және құқық бұзушылықты байқау мен тіркеудің
метрологиялық тексеруден өткен аспаптарының, көлік құралдарының
түрін, жүру уақытын, жылдамдығы мен бағытын тіркейтін фото бейне
аппаратуралардың деректері пайдаланылуы мүмкін.
Егер нақты деректер процеске қатысушылардың заңмен кепілдік
берілген құқықтарынан айыру немесе қысым жасау жолымен алынса
немесе процестің өзге де ережелерін бұза отырып алынған нақты
деректердің дұрыстығына ықпал етіп немесе ықпал етуі мүмкін болып,
соның ішінде:
1) зорлық жасап, қорқытып, алдап, сондай-ақ өзге де заңсыз
әрекеттер қолданып;
2) процеске қатысушы адамға өз құқықтары мен міндеттеріне қатысты
түсіндірмеу, толық емес немесе қате түсіндіру салдарынан оны
шатастыруды пайдаланып;
3) осы істі жүргізуді жүзеге асыруға құқығы жоқ адамның іс
жүргізу әрекетін жасауына байланысты;
4) қарсылық білдірілген адамның іс жүргізу іс әрекетіне қатысуына
байланысты;
5) іс жүргізу іс әрекетінің тәртібін бұзып;
6) белгісіз көзден;
7) дәлелдеу барысында осы заманғы ғылыми білімдерге қайшы келетін
әдістерді қолданып, әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекстің
талаптарын бұза отырып алынса, дәлелдемелер ретінде алынса,
дәлелдемелер ретінде жол беруге болмайды деп танылуға тиіс.
Нақты деректерді дәлелдемелер ретінде паййдалануға жол
беруге болмайтындағын әкімшілік құқық бұзушылық туралы істі жүргізіп
жатқат сот немесе орган өз бастамашылығымен немесе процеске
қатысушылардың өтініштері бойынша анықтайды.
Заңды бұза отырып алынған дәлеледемелердің заңды күші жоқ
деп танылады және тиісті бұзушылық пен оған жол берген адамдардың
кінәлілігі фактісін қоспағанда оларды іс бойынша шешімнің негізіне
алуға, сондай-ақ іс бойынша кез келген мән жайды дәлелдеу кезінде
пайдалануға болмайды.
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша мыналар
дәлелденуге жатады:
1) әкімшілік құқық бұзушылық оқиғасының болуы;
2) құқыққа қайшы әрекет жасаған, сол үшін Әкімшілік
құқық бұзушылық туралы кодексте әкімшілік жауаптылық көзделген адам;
3) жеке адамның әкімшілік құқық бұзушылық жасауға
кінәлілігі;
4) әкімшілік жауаптылықты жұмсартатын немесе ауырлататын
мән жайлар;
5) әкімшілік құқық бұзушылықтан келген залалдың сипаты
мен мөлшері;
6) әкімшілік жауаптылықтан босатуға алып келетін мән
жайлар;
әкімшілік құқық бұзушылық жасауға ықпал еткен себептер
мен жағдайлар, сондай-ақ істің дұрыс шешілуі үшін маңызы бар өзге
де мән жайлар.
Өзіне қатысты іс жүргізіліп жатқан адамның түсініктемесі,
жәбірленушінің және куәнің айғақтары аталған адамдардың ауызша
немесе жазбаша нысанда хабарлаған, іске қатысы бар мәліметтері болып
табылады.
Өзіне қатысты іс жүргізіліп жатқан адамның түсініктемесі,
жәбірленушінің және куәнің айғақтары әкімшілік құқық бұзушылықтан
туралы немесе іс жүргізуді қамтамасыз ету шараларын қолдану туралы
хаттамада жазылады, қажет болған жағдайда жауап алу хаттамасымен
рәсімделіп, іске тігіледі.
Жалпы әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғауға:
1. уәкілетті лауазымды адамның әкімшілік құқық бұзушылық жасау
фактісін тікелей анықтауы;
2. құқық қорғау органдарынан, сондай-ақ басқа мемлекеттік
органдардан,, жергілікті бақару органдарынан түскен материалдар;
3. жеке және заңды тұлғалардың хабарламалары мен мәлімдемелері,
сондай-ақ бұқаралық ақпарат құралдарындағы хабарламалар себеп
бола алады.
Әкімшілік құқық бұзушылық белгілерін көрсететін жеткілікті
деректердің болуы әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғау үшін
негіздеме болып табылады.
Әкімшілік құқық бұзушылық жасалғаны туралы хаттама
жасалған немесе әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғау туралы
прокурор қаулы шығарған кезден бастап әкімшілік құқық бұзушылық
туралы іс қозғалған болып саналады.
Процеске қатысушылар дәлелдемелер табыс етеді.
Дәлелдемелерді тараптар және әкімшілік іс жүргізуге басқа да
қатысушылар табыс ете алады.
Егер табыс етілген дәлелдемелер жеткіліксіз болса, істі
қарап жатқан сот немесе орган процеске қатысушыларға қосымша
дәлелдемелер табыс етуге не оларды өз бастамашылығымен жинауға
ұсыныс жасауы мүмкін.
Негізгі бөлім. Әкімшілік құқық бұзушылықты қарауға
уәкілетті сот, орган жалпыға бірдей белгілі деп таныған мән
жайларды дәлелдеуді қажет етпейді.
Азаматтық іс бойынша соттың күшіне енген шешімімен немесе
әкімшілік құқық бұзушылық туралы өзге іс бойынша соттың
қаулысымен анықталған мән жайлар, нақ сол адамдар қатысқан,
әкімшілік құқық бұзушылық туралы басқа істерді қараған кезде
дәлелдеуді қажет етпейді.
Егер тиісті құқықтық рәсім шеңбңрінде керісінше жағдайлар
анықталмаса, мына мән жайлар дәлелдемелерсіз анықталған болып
есептеледі:
1) осы заманғы ғылымда, техникада, өнерде, қолөнерде жалпыға
бірдей қабылданған зерттеу әдістерінің дұрыстығы;
2) адамның заңды білуі;
3) адамның өзінің қызметтік және кәсіби міндеттерін білуі;
4) олардың болуын растайтын құжатын табыс етпеген және арнаулы
даярлықтан өткен немесе білім алған оқу орнын немесе басқа
мекемені көрсетпеген адамның арнаулы даярлығының немесе
білімінің жоқтығы.
Өздеріне қажетті дәлелдемелерді табыс ету мүмкін болмайды
деп немесе қиынға түседі деп қауіптенуге негізі бар тараптар
әкімшілік құқық бұзушылық туралы істі қарапжатқан судьяға, органға
осы дәлелдемелермен қамтамасыз ету жөнінде өтініш жасайды.
Дәлелдемелермен қамтамасыз ету ұйымдардан, олардың іске
қатысуына қарамастан, құжаттар, мәліметтер және қорытындылар табыс
етуді, сараптама жүргізуді, болған жерді тексеріп, қарауды талап
ету жолымен және өзге де әдістермен жүргізіледі.
Дәлелдемелермен қамтамасыз ету туралы арызда қамтамасыз
етілуі қажет дәлелдемелер; растау үшін бұл дәлелдемелерді қажет
ететін мән жайлар; арыз берушіні қамтамасыз ету туралы өтініш
жасауға итермелеген себептер, сондай-ақ бұл дәлелдемелерді қажет
етіп отырға іс көрсетілуге тиіс.
Арыз әкімшілік құқық бұзушылық туралы істі қарап жатқан
сотқа, органға беріледі.
Іс үшін маңызы бар мән жайлар сарапшының арнаулы ғылыми
білім негізінде жүргізетін материалдарын зерттеуі нәтижесінде алынуы
мүмкін болған кезде, әкімшілік құқық бұзушылық туралы істі
жүргізіп жатқан судья, орган сот сараптамасын тағайындайды.
Істе ведомстволық инспекторлардың түгендеу, тексеру
актілерінің, қорытындыларының, сондай-ақ мамандардың іс жүргізу
әрекеттері барысында атқарған зерттеулерінің нәтижелері бойынша
жасалған ресми құжаттарының болуы нақ сол мәселелер бойынша
сараптама жүргізу мүмкіндіктерін жоққа шығармайды.
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істі жүргізіп жатқан
судья, орган тараптардың өтініші бойынша немесе өз бастамашылығымен
сараптама тағайындай алады.
Сараптама жүргізу сараптама органдарының қызметкерлеріне
немесе Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекстің 597-бабының
талаптарын қанағаттандыратын өзге адамдарға тапсырылуы мүмкін.
Сараптама жүргізу тапсырылған адамды шақыруы туралы судьянң
лауазымды адамның талабы аталған адам жұмыс істейтін ұйымынң
басшысы үшін міндетті.
Сараптама жүргізу тараптар ұсынған адамдардың арасынан
біреуіне тапсырылуы мүмкін.
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істі жүргізіп жатқан
судья, орган сараптама тағайындау туралы ұйғарым шығарады, онда
мыналар көрсетіледі:
1) судьяның, лауазымды адамның аты жөні, соттың, органның
атауы;
2) сараптаманың тағайындалған уақыты, орны;
3) сараптама тағайындаудың негізі;
4) сарапшының аты жөні немесе сараптама жүргізілуге тиіс
сараптама органының атауы;
5) сарапшының алдына қойылған мәселелер;
6) сарапшының билігіне берілетін материалдардың тізбесі.
Күрделі сараптамалық зерттеулер жүргізу үшін бір
мамандықтағы арапшылар жүргізетін комиссиялық сараптама тағайындалуы
мүмкін.
Егер іс үшін маңызы бар мән жайларды анықтауға білімнің
әртүрлі салалары негізінде зерттеулер жүргізу қажет болса,
әртүрлі мамандықтағы сарапшылар жүргізетін кешенді сараптама
тағайындалады.
Сараптама тағайындау туралы ұйғарымды орындау үшін
жібергенге дейін судья, лауазымды адам өзіне қатысты әкімшілік
құқық бұзушылық туралы іс жүргізіліп жатқан адамды және
жібңрленушіні мұнымен таныстыруға, оларға: сарапшыдан бас тартуды
мәлімдеу; өздері көрсеткен адамдарды сарапшы ретінде тартуды сұрау;
сарапшының алдына қосымша мәселелер қою туралы өтініш жасау;
сарапшының қорыиһтындысымен немесе судьяға, органға түскеннен кейін
қорытынды берудің мүмкін болмайтындығы туралы хабармен танысуға, өз
ескертпелерін табыс етуге немесе қайта сараптама тағайындау, жаңа
сараптамалар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.