Коллизиялық норманың құрылысы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ӘЛ-ФАРАБИ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Реферат

«ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЖЕКЕ ҚҰҚЫҚ ТҮСІНІГІ»

Орындаған: халықаралық қатынастар факультетінің 4-курс студенті

Райымбергенов С. А.

Тексерген:

Нысанбекова Л. Б.

Алматы

2007

Жоспар:

Халықаралық жеке құқық түсінінгі, ерекшелітері мен мақсаты.

2. Халықарлық жеке құқықтың жалпы түсініктері ( реттеудің коллизиялық және материалдық-кұқықтық әдістері ) .

3. Халықаралық жеке құқықтың құқық жүйесінде алатын орны.

4. Пайданылған әдебиеттер

Халықаралық жеке құқық түсінінгі, ерекшелітері мен мақсаты.

Халықаралық жеке құқықтың дамуына бүгінгі күнгі факторлар өте тиімді әсер етуде.

Біріншіден , бұл шаруашылық өмірдің объективті процесі осыған сай жан-жақты экономикалық қатынастардың жаңа деңгейін талап етуде. Бұл тұстағы айқын мысал ретінде еуропалық континенттік дамуды атауға болады. Шаруашылық өмірдің интернационал-дандырудың ең жарқын көрінісі ретінде жан-жақты экономикалық және эко-номикалық-техникалық қауымдастықтың дамуын атауға болады. Егер де ХІХ-ХХ ғасырларда ол қатынастар тек саудамен ғана шектеліп отырған болса, ендігі ХХ-ХХІ ғасырларда бұл тек тауар мен қызмет алмасу ғана емес, өндірістік қауымдастық, оның кұрамына бірлескен кәспорындар мен өндірістер, бірлескен зерттеулер мен ізденістерді жүргізулер кіреді.

Екіншіден , бұл жағдай - соғыстар мен түрлі сипаттағы қақтығыстарға байланысты, саяси және ұлттық себептерге қатысты, сонымен қатар жұмысқа орналасу мен білім алуға байланысты халықтың миграциясының тез арада өсіп кетуіне байланысты болды.

Үшіншіден , ғылыми-техникалық прогресс бір жағынан, коммуникация-дағы, көлік жетістіктері арқасында көптеген елдер өзара жақындасты, осының аркасында, жалпы, адамзаттық қарым-қатынас дамыды, телерадио құралдары, бейнетехника мен спутниктік құрылғыларды қолдануға байланысты ғылымда болып жатқан жетістіктер дүние жүзінде әр түрлі хабарларды тез арада таратып отыруға мүмкіндік берді; космосты игерудегі жетістіктер тағы бар, ал екінші жағынан, ғылыми-техникалық прогресстің кертартпа тұстары, атап айтқанда, Чернобыль мен Ирактағы трагедиялар, қоршаған ортаның ластануы мен улануы бір ғана мемлекеттің шекарасымен шектеліп кана қоймайды.

Халыкаралық жеке құқық үшін басты маңызды болып табылатын нәрсе - халықаралық қатынастар гуманизациялануы болып табылады. Барлық мемлекетгердің - халықаралық қатынас реттеуіне қатысушыларының назарында адам, оның жай-күйі, құқықтары мен бостандықтары болуы тиіс.

Мемлекеттердің өзара байланыстылығы әр түрлі салалардағы өзара ықпал дастық тұтастарынан да көрінеді.

Мемлекеттер арасындағы қауымдастық туралы мәселелерді шешу кезінде құқықтық және оның әдістері мен құрылымдарының орны ерекше болып келеді.

Халықаралық жеке құқықтың спецификалық ерекшелігі осы мемлекеттердің арасындағы, құқық жүйелерінің арасындағы айырмашылықты сақтай отырып, коллизиялық деп аталатын нормалардың көмегімен қай мемлекеттің құқығы тиісті жағдайларда қолданылатындығын анықтауға бағьпталған.

Халықаралық жеке құқықтың мақсаты - әр түрлі елдердің фирмалары мен ұйымдарының арасындағы іскерлік байланыстарды құқықтық реттеу болып табылады.

Қатынастардың екінші бір тобы - шетелдік қатысушылар, яғни азаматтардың қатысуымен болады. Халықаралық құқыктағы сияқты халықаралық жеке құқыққа да жалпы қоғамдык, мүдде мен жеке тұлғаның мүдделері толығымен ескерілуге жатады.

Халықаралық жеке құқықта шетелдіктердің жеке мүліктік және жеке мүліктік емес құқықтары туралы, олардың еңбек, отбасы және басқа салалардағы құқықтары туралы сөз болады. Осы аталған құқықтарға кепіл болу халықаралық жеке құқықта басты орынға қойылады, әсіресе, бұл аралас некелерге, отбасылардың түрлі мемлекет азаматтарынан құрылуына байланысты болып табылады. Халықаралық жеке құқық нормалары Қазақстаңдағы шетел азаматтарының құқықтық жағдайын және біздің азаматтардың шетел мемлекетіндегі жағдайын аныктайды.

Халықаралық жеке құқықтың реттеу пәні халықаралык өмірде пайда болатын азаматтық-құқыктық сипаттағы түрлі қатынастар болып табылады.

Халықаралық жеке құқық халықаралық жария құқықпен тығыз байланысты. Халықаралық жеке құқық өзбетіндік, тәуелсіз құқық жүйесі болып табылады. Үстемдік етіп тұрған концепцияға сүйенсек халықаралық жеке қүқық болып табылады.

Халықаралық жария құкық пен халықаралық жеке құқыкгың нормалары бір ғана мақсат үшін - әр түрлі саладағы халықаралық қауымдастықты дамытудың құқықтық алғышарттарын дайындау қызметін атқаруда. Бұл екеуінің арасындағы ортақ мүдде: осы жердегі халықаралық қатынастар туралы ойлар бұл ұғымдардың кең мағынада, яғни екі немесе одан да көп мемлекеттердің қатысуымен болатын, бір мемлекет аумағынан тыс туындайтын қатынастар туралы болып отыр. Дегенмен, халықаралық жеке құқық жария құқықтық емес, жеке құқықгық қатынастарды реттейді. Бұл реттегі халықаралық дегеніміз шетел элементімен күрделендірілген қатынасты білдіріп тұрады.

Халықаралық жеке құқықтың халықаралық жария құқықтан ең бірінші айырмашылығы - олардың реттейтін катынастарының мазмұнының әр түрлігінде. Халықаралық жария құқықта мемлекеттер арасындағы саяси қарым-қатынастар, бейбітшілік пен халыкаралық кауіпсіздік, мемлекеттің егемендігі мәселелері, мемлекет ісіне араласпау, карусыздану сияқты мәселелер карастырылады. - Халықаралық жария кұқықта халықаралық сауда, экономикалық әрекеттесу сиякты сауалдардың кең етек алуы халықаралық экономикалық құқықтың туындауына әкеліп соқтырады. Дегенмен, олармен реттелетін қатынастар азаматтық-құқықгык емес, мемлекетаралық сипатка ие болып табылады.

Ал халыкаралық жеке құқыққа келер болсақ, оның реттеу аясы халықаралық қатынастағы нақ осы жеке құқық саласында көрініс табады. Бұл ең біріншіден, мүліктік қатынастар (мәселен, автордық пен патенттік құқық саласында), яғни бұлар халықаралық жеке құқықтың реттеу аясына жататын қатынастар больш табылады.

Халыкаралық жария кұқықтан халыкаралық жеке құқық тек өзінің, реттеу пәнімен ғана емес, сол қатынастардың субъектілерінен де ерекшеленеді. Мемлекеттер халықаралық жария кұқықтың негізгі субъектілері болып табылады. Сонымен қатар, халықаралық ұйымдар мен өз тәуелсіздігі мен бостандығы үшін күресуші ұлттарды да осы топқа жатқызады. Ал халықаралық жеке кұқықта катысушылар мемлекет қана емес (бірақ оның қатысуы да жоққа шығарылмайды), ең басты қатысушылар жеке тұлғалар мен занды тұлғалар болып табылады. Жеке тұлғалар - бұл азаматтар, ал занды тұлғалар - бұл мемлекетгік ұйымдар, жеке фирмалар, өңдірістер, ғылыми зерттеу және баска да ұйымдар.

Ендігі жерде халықаралық жеке құқықты халықаралық жария құкықтан ерекшелейтін үшінші белгісін атап етуге болады. Халыкаралық шарт халыкаралық жария құқықта қатынастарды реттеуде негізгі қайнар көзі болып табылады. Халыкаралық жеке құқыкта да халыкаралық шарттардың алатын орны ерекше, бірақ олардың ережелері кейбір мемлекеттердің, заңнамаларына сіңірілсе де, сіңірілмесе де қолданыла береді, ал кейбір мемлекеттерде ол шарт тек мемлекет санкциясын алған уақытта ғана қодданысқа ұшырайды.

Халыкаралық жеке құқықта маңызды орынды (бұл халықаралық жария құқыққа барынша тән қасиет) таза ішкі сипаттағы заңнама, сот және арбитраж тәжірибесі алады.

Енді, халықаралық жеке құқықтың мәнін анықтағаннан кейін, оны кұқықтық тұрғыдан алғаңдағы түсінігіне байланысты пікірлерді қарастырған жөн. Кеңестік дәуірде осы ғылымның дамуының алдында тұрған сұрақтардың бірі халықаралық жеке құқық деген түсінікке байланысты болып табылған. Жалпы жағдайларда, лениңдік түсінік - біз ешқандай жекелікті танымаймыз, бізде бәрі ортақ, сондыкган да, жария құқықтық деген түсінік қолданылуы керек деген де болды. Дегенмен де, осы жеке құқық деген сөздің өзі тұтастай алғанда осы ғылымның ішкі мәнін және оның мазмұнын айқындап тұр, өйткені бұл сонау ерте римдік дәуірдегі құқықтарды жеке және жария деп бөлуді арықарай дамытып отыр. Бұны Ульпиниан қалыптастырған болатын, оның айтуынша жария құқық мемлекеттің жағдайына байланысты, ал жеке құқық - жеке тұлғалардың құқықтарына байланысты болып табылады. Халықаралық жеке құкыктағы халыкаралық деген түсінік қазіргі кездің өзіне дейін даусыз болып келеді. Бірақ көптеген авторлардың пікірі бойынша халықаралық жеке құқық барынша ішкі құқықпен тығыз байланыста бола отырып, құқық саласы ретінде танылады және ұлттық құқық жүйесінің бөлігі болып табылады. Ал енді ең соңғы авторлардың қатары құқық деген сөзге өздерінің қарсылығын білдірді, себебі олардың пікірі бойынша халықаралық жеке құқық ол реттеуші функцияны емес, тек қана сілтемелік функцияны атқарушы болып табылады және мұндағы басты орынға коллизиялық ережелер ие деп тұжырымдады.

Сонымен катар, осы халықаралық жеке құқық деген түсінікке өзгертулер енгізуге байланысты жұмыстар одан әрі жалғасты. В. М. Корецкий өзінің «Очерки международного частного права» деген кітабында осы пәнді қамтиды деген 50-ден астам пәннің атауын ұсынады. Олардың қатарына келесі пәндерді жатқызуға болады: 1) халықаралық азаматтық кұқык; 2) халықаралык шаруашылық құқық; 3) жеке құқықтық катынастардың халыкаралық режимі; 4) халыкаралық жеке құқык; 5) шетелдік құқыкты қолдану; 6) халықаралык құкық қағидаларына сәйкес түрлі мемлекеттердің зандарын қолдану; 7) мемлекеттердің аумағынан тыс жерлерде құкықты тану; 8) құқыкты тану; 9) шетелдіктердің жалпы жеке құқықтары; 10) бөлектейтін құқық; 11) жеке құқык саласындағы құкык конфликтілерінің теориясы; 12) құқык конфликтісі т. б.

Халықаралық жеке құқықтың мазмұнына аталған атаулардың қайсысы көбірек келетіндігін біз төменде көрсетілген бөлімдерден білетін боламыз, ал қазір біз халықаралық жеке құқық деген сөзді колданған барынша дұрыс екендігін айта аламыз.

2. Халықарлық жеке құқықтың жалпы түсініктері ( Реттеудің коллизиялық және материалдық-кұқықтық әдістері )

Коллизия терминінің сипаттамасы. Коллизиялық мәселе. Оны болдырмау. Халықаралық жеке кұқық саласының негізгі мазмұны ретінде. Коллизиялық норма, оның ұғымы. Материалдык-құкықтық норма, оның ұғымы. Халықаралық жеке кұкықтағы коллизиялық және материалдық-кұқыктық нормалардың өзара қатынасы. Халықаралық жеке құқықтың құрамындағы шетел элементі бар азаматтық қатынастарды реттеуге арналған Қазақстан Республикасының ішкі заңдарының материалдық-кұқықтық нормалары. Реттеудегі материалдық-құқықтық нормалардың рөлі мен орны. Қазақстан Республикасының шаруашылық өмірін дамыту барысында халықаралық ұйымдардың материалдық-кұқықтық нормалары рөлінің артуы. Әр түрлі мемлекеттердің ұйымдары мен фирмаларының арасындағы әлеуметтік-экономикалық қатынастарды реттейтін бірыңғай материалдық-кұкыктық нормаларды жасау кажеттігі. Коллизиялық реттеу әдісі. Материалдық-кұқыктық реттеу әдісі. Оның:

- реттеудің арнайы әдісі ретіндегі артықшылығы;

- тиісті қатынастардың қатысушылары үшін үлкен нақтылығы;

- құқықтық реттеуді құруда біржақтылықтың болмауы.

Коллизиялық норманың құрылысы. Коллзиялық норманың

көлемі мен байламы. Қазақстан Республикасының ішкі заңдарында және халықаралық шарттарыңда коллизиялық норманың болуы.

Коллизиялық нормаларды талқылау және колдану. Бір жақты және екі жақты коллизиялық нормалар, олардың түсініктері. Коллизиялық нормалардың императивтік және диспозитивтік сипаты. За4дық терминдер мен түсініктерді коллизиялық нормаларды қолдану процесінде топтастыру.

Коллизиялық нормаларды қолданудағы кері сілтеме және үшінші мемлекеттердің кұқығына сілтеу. Заңды аттап өтудің салдары.

Жария тәртіп туралы ескертпе. Жария тәртіп ұғымы, түрлері. Коллизиялық нормалар әрекетіне қатысты ұлттық кұкық нормаларын және жария тәртіп туралы ескертпені қолдану.

Ең қолайлы жағдай туғызу және ұлттық режим. Ең қолайлы жағдай қағидаты, оның ішкі мазмұны. Ең қолайлы жағдай кағидатының кемсітушілік болдырмау қағидатынан айырмашылығы. Қазақстан Республикасында шетел азаматтарының жалпы құқыктық мәртебесін анықтаудағы ұлттық режим қағидаты.

Ең қолайлы жағдай туғызу режимін қолдану. Ұлттық режим ұғымы. Оның ішкі мазмұны. Ұлттық режимнің ең қолайлы жағдай туғызу режимінен айырмашылығы. Қазақстан Республиқасындағы шетел азаматтарының жалпы құкықтық мәртебесін анықтауда ұлттық режим қағидаты.

Өзаралық және реторсия. Халықаралық жеке құқықтағы өзаралық ұғымы жәңе оның мәні. Материалдық және формалды өзаралық терминдерінің маңызы мең мазмұны.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.