Еңбекке үйретудің әдістері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 43 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 3

1 Ақыл -ойы кем оқушылардың дамуындағы еңбектің ролі . . .

1. 1 Еңбекке баулу сабағы кезіндегі ақыл -ойы кем балалармен жұмыс істеу ; принциптері, әдістері мен пән аралық байланысы . . .

2 .

2. 1. Анықтаушы эксперимент . . …. 29

2. 2. Қалыптастырушы эксперимент . . . 30

ҚОРЫТЫНДЫ . . .

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . .

ТІРКЕМЕ . . . ………. 43

Кіріспе

Елбасымыз Нұрсылтан Назарбайевтің жолдауындағы ауыл мектебін жақсарту ауылға көңіл бөлу, түрлі салалар бойынша көмек жасау жөнініңде қойылған талаптары көңілімізге үміт пен қуаныш ұялатқаның жасыра алмаймыз. Қазақ халқының тәуелсіздікке қолы 20 ғасырдың соңында көптеген қиындықтардан өтіп, әрен жетті. Осы тәуелсіздігімізді нығайту, елімізде асқақ руханиятпен азаматшылдықты өркендету үшін қазақ халқын күш жігерін жұмылдыруға қажетті құбылыстардың бірі- Қазақстан білім беру жүйесін жүзеге асырудың ықпалы мемлекеттік саясаты болып табылады.

Қазақстан Республикасында 2002 жылы маусым айында «Дамуында ауытқуы бар балаларға әлеуметтік- медициналық -педагогикалық көмек көрсету » туралы заң қабылданды. Осыған байланысты қоғам дамуының объективті шарттарынан бастап мектептерде оқыту үрдісін жетілдіруді, зерттеуді қайта құру қажеттілігі туындап отыр. Қазақ халқының ұлттық қолөнер туындыларын жаңғырту болашақ ұрпаққа жүктелген аманат. Сол аманатты орындау жолында өз пікірін технология пәнінің бағдарламасында ұлттық қол өнер бұйымдарын жасауға сағат саны көбірек бөлінсе екен. Оқушы бастаған ісін аяғына дейін жеткізгені дұрыс, өйткені жасында істеген іс ұмтылмайды есінде көпке дейін сақталынады. Бұл күндері оқушыларды белгілі бір кәсіпке баулитын, кәсіпкерлікке даярлайтын аса қажетті оқу пәні-еңбекке баулу.

Адам өмірі үшін аса қажетті әрі өмір бойы тоқтаусыз оқитын атын, білім беретін пән бұрынғыша «Еңбекке баулу», бүгігі «Технология» оқу пәні сонау аналық дәуірден бой алып оқытылып келеді. Қазіргі кезе білім беру саласында бүкіл әлемдік білім кеңістігіне бағытталған қайта құру қалыптасуда. Білім мазмұның ұйымдастырудың ғылыми теориялық және құрлымын түбегейлі өзгертуді жаңартуды талап етеді. Білім беру жүйесі жаңаша қөзқараспен іскерлікті жаңа ақпараттарды қабылдаумен өңдеу қабілеттілігін, дамытуда, білім беру мәселелерін шығармашылықпен шешуді білім бағдарламаларын дербес өзгешеліктермен толықтырлады.

Оқыту технологиялары көптеген педагогикалық іс - тәжірбиелерді жаңашыл- мұғалімдердің проблемалары жан-жақты талдауды және жүйелеуді талап етеді.

Болашақта Қазақстан елін көркейтуші дамыған 50 елдің қатарына қосылуға күш салатын бәсекеге қабілетті жан-жақты мәденетті ақыл ойы кем оқушыларды заман талабына сай білім беру процесін көзқарас нәтижелі оқыту талаптарын үнемі ұйымдастырып, қалыптастырып, жетілдіріп отыру қажет.

Қазақстан халқының әл- ауқатынын арттыру мемлекеттік саясаттын басты мақсаты «Ел басы жолдауында ». Білім және Ғылым министірлігі және озық технологияны игеруге мүмкіндік беретін білім берудің тиімді жолдарын даярлауда.

Бүгінгі таңда халқымыздың ежелден желісі үзілмей келіп жеткен көне де ізгі дәстүрі жас ұрпақты ұлттық сәнді қолданбалы қол өнерінің тұнығынан сусындатып халық шеберлігінің ғасырлар бойы жалғасып келе жатқан таңқаларлық тамаша шығармалармен таныстыра отырып өнерге қанат қаққан шәкірттерді шеберлік шыңына жетелеп дұрыс бағыт сілтеу, ұлттық қол өнерге баулу басты мақсатымыз.

Қол өнер - халық өмірімен тұрмысымен бірге жетіліп, біте қайнасып келе жатыр. Сан аулан түрлі қол өнер бұйымдары әсемдігі, өрнегі тұрмысқа сән беру мен адамға орналасу адам зат дүнесінің табиғатпен біте қайнасқан сонау заманнан келе жатқан қарым-қатынас, көңіл күйін, жан дүниесіндегі тылсым күштердің бірлігін аңғаруға болады. Қол өнер шеберлері табиғат сұлулығын өнер туындыларын бет-бедеріне ширатыла түскен ғажайып, өрнектер өзгеше бір тілі мен ақтарыла сыр шертетіндей. Қолөнер дүне жүзінің әр халқына тән, халық қазынасы, ғасырлар мұрасы қазақ қолөнерінің түрі, сапасы, өрнегі болуының өмірге келуі көшпелі өмірмен тығыз байланысты. Күнделікті тұрмыс тіршіліктегі сан алуан қажеттіліктен қол өнер туындылары пайда болып, жетіліп, өңделіп отырған.

«Еңбекке баулу» біз өмір сүріп отырған ғасырымыздан бұрын он сегізінші ғасырдың аяғында, он тоғызыншы бас кезінде оқытыла бастады. Біздің қазақ жерінде тұңғыш ағартушы Ы. Алтынсарин 1887-1888 жылдары алғаш орыс-қазақ мектебін ашқанда сабақты еңбекке баулудан басталған. Одан кейін біріңғай еңбек мектебі -комуна мектебі ұйымдастырылды.

1922 жылы Қазақстанның халық ағарту Комиссарияты мектептің оқу жоспарына жеке пән ретінде екі сабақтан қосқан. Сөйтіп «Еңбекке баулу » осы мерзімнен біздің елімізде негізгі пән ретінде оқытылып келеді. 1930 жылдан 1955 жылға дейін еңбекті оқыту біраз өзгертілді. 1955-1956 жылынан бастап орта мектептердің оныншы сыныптарында троктор, ауыл шаруашылық машиналары оқытыла бастады. Еңбекке деген көзқарас 1960 жылдан кейін қайта қолға алынды. Бұрынғы жеті жылдық сегіз жылдыққа, он жылдыққа он бір жылдыққа айналдыру жөнінде арнайы қаулы қабылданды. Әсіресе ауылдық мектептердің оқушыларын еңбекке үйрету мақсатында мектеп жанынан мектептің тәжірибе алаңы оқушылардың өндірістік және құрылыс бригадасы жазғы еңбек сауықтыру лагерлері ұйымдастырылады. Оқушылар еңбекке үйренеді техниканы меңгереді.

Қазіргі кезде жалпы білім беретін мектептерде және жоғарғы оқу орындарында арнайы бағдарламмаға сәйкес « технология » пәнін оқытуда дүние жүзіндегі дамыған елдер жүйесіндегі оқыту әдістеріне сүйене отырып мынадай мақсаттар қойылды.

Қайсы қоғамда болмасын қоғамның дамуындағы еңбектің шешуші ролін оның әлеуметтік экономикалық мәнін адам ғана атқаратындықтан оқыту арқылы оқушылардың еңбекке деген қабілетін дамыту.
Еңбек адамдарының қандайда қоғамда болсын алатын орынын оның қоғамды қозғаудағы өндірістің негізгі қожасы өндіруші еңбектің иесі екендігін үйрете отырып оқушыларды шеберлікке баулу.
Жеке адамның дамып жетілуінде еңбектің негізгі құралы екенін еңбек ету арқылы өз қабілеттерін дамытуда.

Зерттеу өзектілігі -Менің өзекті мәселем, ақыл-ойы кем балалардың білім беруді жақсартумен қазіргі кездегі ескертумен педагогикалық технологиялық жаңалықтармен байытуға тиісті, қазіргі оқу әрекетінің құралдарымен көмекші мектеп оқушыларының еңбек әрекетін дамыту қоғамның объективті қажеттілігіне негізделген. Ғылымның әр саласында білім мазмұнымен көлем қауырт өсіп отырған қазіргі ғылыми - техникалық үрдіс кезінде бұл міндеттер жүзеге асуы көмекші мектеп оқушыларының еңбек әрекетінің қалыптасуына тікелей байланысты. Дамуында ауытқушылығы бар оқушыларды еңбекке оқыту және тәрбиелеу үрдісінде енгізу оларды сенсорлық, ойлау және орындаушы қызметін дамыту және түзетуге ең жағымды жағдайлар тудырады. Арнайы педагогика бойынша жұмыстар қатарын зерттеп еңбек әрекеті үрдісінде әсердің әрекетсіздік бейнесі олардың сезім органдарына бейнелеп, қабылдаудың белсенді қызметін күшейтеді. Оқушыларды еңбекке баулу міндетін атқару кезінде оқу- тәрби жұмысының неғұрлым ықпалды жаңа формасы мен әдісін табу педагогтың өз тәрбиеленушілерінің жасы мен жеке басының ерекшеліктерінескере отырып жұмыс істеуін дұрыс бағдарлауға байланысты оқушының көзқарасын икемділігін терең білу еңбеккебаулу мұғалімнің жемісті жұмысы. Бұрынан келе жатқан «оқушыларды еңбекке баулу »деген түсініке қазіргі кезде технология пәні деген ұғым қолданылып келеді. В. А Карпунин, Б. М Суханов, В. И Шаргородский былай деп жазды : «Технология » өндірістік процестердің әсерлілігімен үнемділігін арттыру мақсатында табиғат құбылыстары мен заңдылықтарын пайдаланудың мүмкіндіктерін зерттейді. Технологияны өндірістің заттық элемментеріне әсер ету әдістерінің жиынтығы ретінде анықтауға болады. Технология (гректің techpe-өнер, шеберлік іскерлік және логия сөздерінен алынған ) .

Мақсаты :

Көрнекті педагог В. АСухоминский « сабақ жасөспірімдердің интелектуалды өміріне құрғана сабақ болып қалмас үшін ол қызықты болуы шарт. Осыған қол жеткенде мектеп жасөспірімдер үшін рухани өмірдің тілегімен ошағына мұғалім осы ошақтың құрметті иесіне айналады», деп айтқан. Қызықты сабақтар ғана, мұғалімнің ашқан жаңалықтары, өзіндік қолтаңбасы әдістемелік ізденістері қолданған әдіс-тәсілдері арқылы ерекшеленіп, шәкірт жүрегінен орын алады. Демек, еңбек тәрбиесі адамүшін ең қажет маңызды тәрбие. Сондықтан бала өміріне қажеттәрбиені және тәрбиеге қатысты маңызды мәселерді бір ғана мақсатпен шешу мүмкін емес. Оқушыларды еңбекке оқыту мен тәрбиелеуде менің алға қойған мақсаттарым мыналар:

Баланың еңбекке қабілеттілігін дамытып, жетілдіру еңбекті сүюге баулу.
Баланы еңбекке машықтандыру арқылы іске икемділігін іскерлікпен шеберлік дағдыларын қалыптастыру.
Еңбекті табысты шығармашылықпен орындауға ерікті түрде еңбек етуге үйрету еңбекке қызығушылығын арттыру.
Баланың бойындағы талант пен дарынын зерттеу және дамыту.
Баланың өзін-өзі тану қабілетін жетілдіру және оған ықпал жасау.
Баланың ұлттық санасын қалыптастыру.
Балаға білім алу үшін әр түрлі жағдай туғызу.
Бала еңбегін ынталандыру және насихаттау.
Мұғалімен оқушының ара қатынасын неғұрлым жақсы жолға қойып өзара сенім туғызу.
Еңбектің нәтижелігін арттыру.
Әр оқушыға жеке әдіспен тәсіл қолдану.

Міндеті :

Қолданбалы қолөнерінің материалдық мазмұны мен эстетикалық талғамның қалыптасуын тілдің табиғаты мен халықтың танымын оның рухани өмірін салт-дәстүрін сипаттай отырып жас ұрпақты тәрбиелеуге негіздеу.

Еңбек түрлері туралы қарапайым білім беру, еңбек дағдысын қалыптастыру. Ең қолайлы әдістерге үйрету, әр түрлі материалдар туралы білім беріп олардың құрамына қарай өңдеу әдісін таңдау, өз бетімен еңбектенуді дамыту, еңбекке деген қызығушылықты арттыру.
Сөйлеу тілін дамыту, сөздік қорын кеңейту және байыту, сөз мағынасын дамыту, сөйлеу тілінің грамматикалық құрылысы қалпына келтіру.

Еңбек сабақтарына қойылған осы міндеттермен қоса, түзете білім беру мекемелерінде оқушылардың ақыл-ойы қызметін түзетуге бағытталған арнайы міндеттер де шешіледі. Түзету жұмыстары балалардың икемділіктерін қалыптастыру жұмыстары арқылы көрінеді.

Объектісі - ақыл -ойы кем бала.

Субъектісі - Көмекші мектепте еңбекке баулу сабағында оқушыларды жаңа технологияларды пайдалану.

Жұмыстың әдісі : Бақылау, сұрақ- жауап, әңгімелесу, түсіндіру, үлгі бойынша көрсету, үйрету, тест, анкета, перфокарта.

Жұмыстың болжамы :

Кәсіптіліктің өзіндік айқындалу мақсатында Қазақстан Республикалық жергілікті және ұлттық ерекшеліктерді ескере отырып, кәсіптік кеңістігін білуді, кәсіптік бағдарын сынап анықтай алуды оқушылар еңбекке баулу сабағында ою- өрнектің түрлері мен таныстыру. Қазіргі кезде ою- өрнектің сан түрлі жаңа мәнерлі пайда болды, бүгінгі күннің басты жаңалығы ою-өректің бір элементін компьютерге негізу нәтижесінде бір бөлшектің өзінен мың түрлі ою-өрнек алуға болатындығы ғылыми тұрғыдан дәлелденді.

Жаңалығы:

Қазіргі өмір талабынан туындап отырған жаңашыл заманында бүгінгі мекттеп оқушысының ой- қиялы ғылыми- техникалық прогреспен бірге күн санап өсуде. Сондықтан еңбек пәнінің ғылыми дәрежесінің неғұрлым жоғары болуын қамтамассыз ету.

Іс-тәжірибелік талабы : Қазіргі кезде мектеп, жоғары оқу орындары халық педагогикасын кеңінен қолға алуда. « Қазақ халқының қолөнері » қазақ, орыс тілдерінде әдістемелік құрал ретінде жарық көрді. Жұмыс барысында жасалынған бұйымға халықтың бедер түсіру үшін ою-өрнектің бөлшегін пайдаланған.