Еңбек дағдыларының мардымсыздығы төменгі сынып оқушыларына тән қасиет

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе 3
II. Негізгі бөлім 4
I. Еңбек. Шаршау мен болдыру 4
II. Еңбек тәрбиесі 6
III. Қорытынды 8
Қолданылған әдебиеттер 9

Кіріспе

Еңбек адам тіршілігінің арқауы, оның өмір сүруінің басты шарты.
Еңбектегі табыстар мен нәтижелер, адамның дүние танымына, нанаым- сеніміне,
мақсат- мүддесіне, нақты қажетіне сәйкес келу – келмеуіне қарай әр түрлі
болады. Не үшін еңбек ететіндігін бар саналығымен сезіну еңбек етудің ең
басты түрткісі болып табылады.
Еңбек үстінде кісі өзіне, қоғамға қажетті материалдық игіліктерді
өңдірумен бірге өзінің психологиялық қасиеттерінің жақсы жақтарын (еңбек
сүйгіштік, тәртіптілік, ұқыптылық т.б ) біртіндеп қалыптастырып отырады.
Еңбек үстінде кісінің өзіне-өзі қызмет ете алу қабілеті, практикалық
іскерлігі, дербестігі, икем дағдысы, ынтасы мен тапқырлығы, белсенділігі
шыңдала түседі.
Еңбек- адамның рухани және ден күшін жұмылдыру арқылы, өзіне дейін
жасалған тәжірбиені пайдаланып, тиісті құралсаймандар мен жұмыс тәсілін
қолдану арқылы жүзеге асырылатын іс- қимыл процесі.Осылайша еңбектің
адамның өзінің өмірлік қажетің қамтамасыз ету жолында жұмсаған күш-жігері
деп ұқсақ, онда оны байлықты жасаушы ретінде түсіндіреді.
Өзектілік: демек, адамның адам болуында еңбек шешуші рөл атқарған .
Адамзат еңбекті, еңбекті құралдарын жетілдіре отырып, өзі де жетіліп,
кемелдене берген. Сондықтан қоғамның даму тарихын еңбек пен еңбек
құралдарының өзгеру, жетілу тарихы деуге де болар еді. Өйткені ерте
замандарда еңбек түрлері, еңбек құралдары мен еңбек ету жағдайлары
қазіргідей емес, мүлде қарапайым, жабайы сипатта болғаны, ақын айтқандай,
тек бір тамақ деп жорта берудің шеңберінде болғаны белгілі. Тек бертінде,
келе- келе ғана, еңбек бөлінісі негізінде, тек қана күнкөріс талабын
қанағаттандыру аясынан босануға мүмкіндік туды. Ол өз ретімен басы артық
құлқыннан құтылу( өлтіру) сияқты қатыгез салт-ғұрыптардын қолданудан шығып
қалуына алып келді. Оған адамнын басқалар үшін де өндіруді үйренуі себеп
болды.
Өндіргіш күштердін одан әрі дамып, өркендеуіне байланысты еңбек
бөлінісі терендей, тармақтала түсіп, еңбектің түр- түрін көбейтті. Және
оның саны ай сайын, жыл сайын дегендей, тоқтаусыз артып, молайып барады.
Сонымен қатар еңбектің жана түрлерінің шығыуымен көне түрлері қолданудан
қалыпта жатыр.
Мақсаты: адамның жеке тұлға ретіндегі мінез-құлқының қалыптасуы,
оның өзін-өзі басқару мен тұрмыста тәлтіректемей, табанына тік басып, мығым
тұра біліуі іс – қимыл шеберлігінің дамуына байланысты. Адамның осы сапалық
қалыптасуындағы шешуші фактор- еңбек болып табылады. Ерікті еңбек адамның
шығармашылық мүмкіндігіне кең өріс ашып, оны жүзеге асыруға жігірлендіреді.

II. Негізгі бөлім

I. Еңбек. Шаршау мен болдыру

Адам психологиясын қалыптастыруда шешуші рөль атқаратын әрекеттің
бірі- еңбек.Еңбек адам тіршілігінің арқауы, оның өмір сүруінің басты шарты.
Еңбектің адам сана-сезімінің қалыптасуына қалайша әсер ететіндігі жөнінде
К.У. Ушинский: ...Еңбек тән мен рухани адам жаратылысының және жер
бетіндегі адамның тіршілігінің күрделі заңына айналады, ол адам тәнінің,
адамгершілігі мен ақыл-ойының жетіліуінің жағдайы, оның адамгершілік ар-
ұяты, бостандығы және ақыр аяғында қуанышы мен бақыты болып табылады
дейді. Еңбек әрекетінің психологиялық табиғатын А.С.Макаренко былайша
түсіндіреді: Адам жұмысты сүйіп істейтін болса, одан саналы түрде қуаныш
сезетін болса, еңбек ол үшін жеке басын және талантынтудырудың негізгі
формасы болатын болса, сонда ғана творчестволық болуы мүмкін. Еңбекке
мұндай көзқарас мүмкіндігі, тек еңбекке күш салу нағыз әрекетке айналған
кезде ғана, ешбір жұмыс көңілсіз болып көрінбейтін болса, онда бір мағна
болса ғана туады. Ұлы педагог еңбексіз тәрбиені дұрыс тәрбие деп түсінуге
болмайтындығын, еңбек адам психологиясын, кісілердің бір-бірімен ынтымақты
қарым – қатынасын қалыптастыратын негізгі фактор екендігін еске салады.
Жалпы еңбек әрекетінің (жеке және ақыл-ой) негізгі ерекшелігі – оның
жоспарлылығы мен белгілі тәртіпке бағынатындығында. Еңбек процесі
қызметтерде арнаулы білім жүйесі, дағды, икемділіктердің болуын,
зейіпділікті, күшті ерік күшін, белгілі еңбек тәртібі қажет етеді.
Еңбектегі табыстар мен нәтижелер, адамның дүние танымына, нанаым-
сеніміне, мақсат- мүддесіне, нақты қажетіне сәйкес келу – келмеуіне қарай
әр түрлі болады. Не үшін еңбек ететіндігін бар саналығымен сезіну еңбек
етудің ең басты түрткісі болып табылады.
Еңбек үстінде кісі өзіне, қоғасға қажетті материалдық игіліктерді
өңдірумен бірге өзінің психологиялық қасиеттерінің жақсы жақтарын (еңбек
сүйгіштік, тәртіптілік, ұқыптылық т.б) біртіндеп қалыптастырып отырады.
Еңбек үстінде кісінің өзіне-өзі қызмет ете алу қабілеті, практикалық
іскерлігі, дербестігі, икем дағдысы, ынтасы мен тапқырлығы, белсенділігі
шыңдала түседі.
Ғылым мен техниканың дамуы, адамның ой- санасының өсуі, білім жүйесі
мен дағдының оөдағыдай қалыптасуы еңбектегі қара күштің салмағын біртіндеп
кеміте береді, техниканың тетігін біліп, оны басқару оңайланады. Еңбектің
қандай түрі болса да құрметті және қадірлі, жаман еңбек болмайды. Адам өз
еңбегінің жұртқа және өзіне пайдалы екендігін, одан шығатын нәтижені үнемі
есзініп отыруы тиіс. Еңбек тек өнімді, пайдалы болып қана қоймай , ол
сонымен қатар творчествалы сипатта болуы қажет. Тұрлаулы , нәтижелі еңбек
шыдамды, ұқыпты адамның қолынан ғана келеді. Оған күшті ерік жігер, қажыр –
қайрат керек. Жалқау, керенау адамда творчестволық еңбек болмайды. Әрбір
ынтымақты ұжымда еңбек өнімділігін арртыру – ең негізгі мәселе. Мұндайда
адам еңбекке ынталы кірісетін болады, еңбекке байланысты тұрақты қызығу
қалыптаса бастайды. Адамда еңбек дағдылары мен іскерлік, шеберліктің жақсы
ұштасып келуі, адамдардың өнердегі өнертапқыштығын, творчествосын
арттырады, оның ақыл-ой әрекеті жан-жақты дами бастайды. Мұғалімдер
балаларды еңбектің кез-келген түріне, одан шығатын нәтижелерге сый –құрмет
көрсету рухын да (еңбекке өте ұқыптылықпен қарау, онын ысырабына жол
бермеу, еңбек үстінде болатын барлық берекесіздікке қарсы аяусыз күресу)
тәрбиелеп отыруы тиіс.
Жас баланың еңбек дағдылары семьяда қалыптаса бастайды. Тіпті екі-үш
жастағы балалардың шешініп, киінуі де, ойыншықтарын жинап қоюында да еңбек
процесінің элементтері бар. Мектепке дейінгі бала үй ішіне қолғабыс
тигізеді, үй сыпырады, гүлге су құяды, үй жануарларына жем береді т.б. Осы
айтылғандардың бәрі - еңбек процесінің нақты көріністері. Баланың жасы
өскен сайын, еңбек дағдылары да қатая түседі, оның шеңбері кеңіп, мазмұны
тереңдейді.
Бастауыш сыныптардағы еңбек тәрбиесі - баланы жүйелі түрде еңбек
дағдыларына үйретудің бірінші қадамы. Оқушының еңбекке дағдылануы бірден
дамымайды. Өйткені бала бірден өзінің еңбек етудегі мақсатын түсіне
қоймайды және одан нәтиже шығарамын деп те ойламайды. Еңбектің адамның
қандай қажетіне жарайтының, оның қоғамдық мәнін бала айқын түсінетін болуы
қажет. Еңбек сабағы зейінді тәрбиелеудің де ең жақсы құралы.Өйткені тіпті
кішкентай еңбектің өзі(инені сабақтау) зейіннің бір жерге жиналуын,
дәлдікті, күш салуды қажет етеді. Еңбек дағдыларының мардымсыздығы төменгі
сынып оқушыларына тән қасиет. Мұндай жағдайды, мәселен жазу дағдысын
қалыптастыру кезеніңде де байқауға болады.Ол жазуға бүкіл денесін (ауыз
жыбырлату, көзін шүйілту, аяғын тіреу, мезгіл – мезгіл дем алу т.б.)
қатыстырады. Осы жайт еңбек сабағында да байқалады. Бұл оның организмін тез
шаршатады.
Қарапайым еңбек құралдарына (қайшы, ине, жіп, желім,түйреуіш т.б. )
машықтанған оқушылар бүтіндей күрделі аспаптармен жұмыс істей алуға
біртіндеп үйреніп кетеді. Адамның балғын кезінде алған еңбектік дағдылары
өмір бойына сақталады. Сондықтан төменгі сыныптарда осы дағдылардың әдемі
де оңтайлы берік болып қалыптасуына ерекше көңіл бөлу қажет. Егер еңбек
сабағы белгілі жоспармен педагогикалық тұрғыдан дұрыс ұйымдастырылса,
балалар оған бар ынтасымен кірісетін болады. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.