Студенттерді тәрбиелеу жұмысының формалары

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті

Психология кафедрасы

Магистранттың өздік жұмысы

Тақырыбы: ЖОО оқытушысы іс-әрекетінің психологиялық мінездемесі

Орындаған: Муратбаев Д. М.

І курс магистранты

Тексерген: Сатиева Ш. С.

Психология ғылымдарының

кандидаты, доцент

Семей 2008

ЖОО оқыту мен тәрбиелеу жеке тұлғаның кәсіптік тәжірибемен, сапамен, өзіндік дамуымен және қалыптасумен қамтамасыз етуге міндетті. ЖОО оқыту мен тәрбиелеу студенттің жеке тұлға ретінде максималды дамуына, яғни толық жағымды өзгеріс процесіне, сапаның қалыптасуына, тәжірибесіне әсер ету.

Психология кәсіптік оқыту мен тәрбие жұмысында студенттердің жоғары білім алудың әр деңгейінде оқу- тәрбие процесінің психологиялық заңдылықтарын зерттеуді қарастырады.

Жеке тұлғаның кәсіптік дамуында екі негіз бар: іс-әрекеттің операциялық жағының қалыптасуы (кәсіптік білім, дағды, ойлау және іскерлік) және жеке бас сферасы (мотивтер мен қызығушылықтар, кәсіптік сапа және т. б. ) .

Оқыту мен тәрбиелеуді жүзеге асыруға екі субъект қатысады:

Оқытушы алдына педогогикалық мақсат қойған, осы мақсатқа жету жолында әдіс - тәсілдерді, қорытындыны талдап, әрекетін нақтылап, оқытудың нәтижелі болуына жан -жақты қатысады.
Студент оқыту мен тәрбие процесіне өзіндік көзқараспен қарап активтілік немесе пассивтілік білдіреді. Оқытушы мен студенттің бірлескен жұмыстары олардың жалпы іс-әрекетінің нәтижесі болып табылады.

Студенттерді тәрбиелеу - бұл олардың психикасына әсер ету және жеке тұлғаның қасиеті мен сапасын, бағыттылығын, саналығын, жауапкершілік сезімін, адамдармен жұмыс істеу қабілетін, тәртіптілігін, өзіндік дамуын, өзіндік сынының және т. б. қалыптастыру мақсатындағы іс-әрекет.

ЖОО оқу - адамның әлеуметтенуінің негізгі кезеңі. Әлеуметтену - бұл қоғамның өмірлік шарттарына сай жеке тұлғаның қалыптасу процесі.

Студенттерді тәрбиелеу жұмысының формалары:

Анкеталау, әлеуметтік сұрау арқылы олардың қызығушылығын және құндылық бағдарларын анықтау.
Көркемөнерпаздық ұжым және қызығушылық бойынша бірлестіктер жұмысымен қамтамасыз ету.
Еліміздің мәдени өмірі, киномотограф, көркем әдебиеттер жайлы мәлімет беру.

Студенттерді тәрбиелеу мен оқыту ЖОО-ң білім беру процесінің бірлігі жағынан өзара байланысты. Әрбір ЖОО студенттерді тек қана біліммен қаруландырмайды, сонымен қатар кәсіптік дайындық пен жан -жақты дамуына үлкен үлес қосады. Одан арғы оқыту (магистратура, аспирантура т. б. ) жеке тұлғаның дамуында ерекше орын алады.

Оқыту мен тәрбиелеудің психологиялық бірілігің мағынасы негізінде жеке тұлғаның бағыттылығын, мінез-құлқы, дүниетанымы, студенттің адамгершілік қасиеті, ақыл-ойының дамуы, эстетикалық қажеттілігін қамтамасыз ету қажет. Оқыту мен тәрбиелеу барысында студенттердің жас ерекшелігін әлеуметтік - психологиялық және индивидуалды қасиеттерін, оқуға деген көзқарастарын ескеру қажет. Студенттердің өзіндік тәрбиелеу мен өзіндік білімін жетілдіруді активтендіру ЖОО болашақ маманды дайындап шығарудың бірден бір көзі. ЖОО оқыту мен тәрбиелеудің спецификасы:

ЖОО бітіргеннен, кейінгі қажетті іс-тәжірибелік білім беру;
Студенттердің жас ерекшелік, әлеуметтік -психологиялық және индивидуалды қасиеттерін ескеру;
Оқыту мен тәрбиелеудің кәсіптік бағыттылығы;
Оқытудың ғылыми, қоғамдық және өндірістік іс-әрекетпен байланыстыру.

Оқыту мен тәрбиелеу процесінде студент белсенді болу қажет. Тәрбиеші оқу -тәрбие процесіне ғана көңіл бөлмей, сонымен қатар келешектегі жұмысына қажетті іс-әрекетін, дағды мен ікерлігін, жеке тұлғалық қасиеттерін қалыптастыру керек.

Студенттің шығармашылық белсенділігі репродуктивтік іс-әрекеттен басталады. Яғни, өз алдына бір мәселе қойып, оның шешілу жолын іздестіріп, оптималды жолын тандау.

Болашақ маманның игерген қасиетін осы қасиеттерін даму заңдылқтарын, оқу -тәрбиелеу міндетін нақты анықтаған жағдайда ғана оқытушы оқыту мен тәрбиелеудің мақсатына жетіп даму бірлігін қамтамасыз етеді.

Қазіргі кезеңде адамның кәсіби шеберлігіне, білік өресіне, зиялылық және танымдық деңгейіне өмірдің өзі биік талаптар қойып отыр. Қоғамда және білім мен мәдениет саласында туындаған ілгері өзгерістер жалпы білім беретін оқу орындарында оқу-тәрбие үрдісін түбегейлі қайта қарауды, оны жүргізудің жаңа әдіс-тәсілдерін қолдануды алға тартады.

Ел Президенті Қазақстан халқына жолдауындағы «Біз дұрыс жол таңдай білдік. Бұған бүгінгі қоғамымыз, жеткен нәтижелеріміз айқын дәлел бола алады. Осы негізде өзіміздің ілгері басқан жүрісімізді одан әрі жеделдете түсуге тамаша мүмкіндігіміз бар» деген үмітін іске асырар ұлттық тұлға тәрбиелеу - барлық ұстаздың абыройлы борышы және міндеті.

Тәрбие - педагогикалық үрдістің өте маңызды әрі күрделі де ұзақ мерзімді қажет ететін құрамдас бөлігі екендігі бізге мәлім. Олай болса, студенттердің сабақтан тыс уақытын тиімді ұйымдастыру, тәрбилік шаралардың нәтижесін арттыру - одан да күрделі мәселе. Университет жағдайындағы бұл жауапты мәселені жүзеге асыру топ тәлімгерлеріне жүктеледі. Оның нәтижелі ұйымдастырылуы топ тәлімгерінің педагогикалық білім дәрежелерінің сапасы мен педагогтік шеберлігіне байланысты. Оған қоса оқу орнының педагогикалық ұжымы мен студенттердің ата-аналарын, тіпті жұртшылықты тарта білу қабілетін игерудің де маңызы ерекше. А. С. Макаренко «ұстаздарға қажетті мұндай қасиеттерді - өнер» деп бағалаған.

Университеттегі тәрбие беру жұмысына негізделген «Топта тәрбие жұмыстарын жүргізу жобасы» бағдарламасының мақсаты - топ тәлімгерлеріне тәрбие жұмыстарын ұйымдастыруға қажетті әдістемелік мәселелерді оқып үйренуге, бағыт бағдар беруге көмектеседі.

Тәлімгер жұмысының негізгі мақсаты - университет студенттерін қоғамның белсенді және сапалы азаматы етіп тәрбиелеуге барынша ықпал жасау.

Топ тәлімгерінің міндеті - сан алуан. Сол себепті ол жүргізетін тәрбие жұмысы өзінің психологиялық мазмұны жағынан өте күрделі әрі көп ізденісті талап етеді. Сондықтан да топ тәлімгерінің негізгі міндеті төмендегідей өлшемдерден көрініс табады:

Топтағы студенттердің талап-тілектері мен мүдделерін және олардың жеке басының ерекшеліктерін жан-жақты зерттеп білу;
Топтағы студенттердің не нәрсеге бейімділігін анықтап, оларды ынтымағы жарасқан, белсенді, сапалы ұжымға ұйымдастыру;
Топтағы пән оқытушылары мен университет әкімшілігі және студенттердің ата-аналарының тәрбиелік ықпалын үйлестіру, студенттерге қоятын педагогикалық талаптарының бірлігін қамтамасыз ету;
Тәрбие үрдісінде университеттің, отбасы мен жұртшылықтың үйлесімді қарым-қатынасын қамтамассыз ету;
Студенттің ата-аналарымен үнемі байланыс жасап, отбасындағы бала тәрбиесіне байланысты педагогикалық оқу, насихат жұмыстарын жүргізу;
Студенттерді тәрбиелеуде топтан тыс әр алуан тәрбие жұмыстарын ұйымдастыру;
Тәрбие мен өзін-өзі тәрбиелеудің бірлігін қамтамасыз ету;
Тәрбие қызметінің тұтастығын, жүйелілігін, тәрбиелік шараладың бірлігін қамтамасыз ету;
Тәрбиенің негізгі бастауы - ұлттық тәлім-тәрбиені топ тәлімгері қызметінің маңызды компоненттерінің бірі ретінде қарастыру.

Тәлімгер жұмысының қай саласын алсақ та, соның бәрінде табысқа жетудің негізгі шарты-студенттерді жан-жақты білуі.

К. Д. Ушинский: «Егер педагог тәлімгер адамды барлық жағынан тәрбиелегісі келсе, онда ол ең алдымен оны барлық жағынан білуі тиіс», - деген.

Ал А. С. Макаренко «Тәрбиеші тәрбиеленушіні байқап білудің нысаны ретінде емес, тәрбие берудің нысаны ретінде қарауы керек» деп студенттерді жан-жақты білумен қатар, оны тәрбиелік ықпалымен ұштастыру қажеттігін көрсетеді.

Үздік тәрбиенің негізі - ұлттық тәлім-тәрбиенің ірге тасын қалыптастыруда. Университеттің оқу орнының алдағы кезекті міндетті - барлық тәрбие сатылары мен салаларына байланысты ата-аналардың, ұстаз-тәрбиешілердің шығармашылық ізденістерін пайдалана отырып, рақтылы жүйе жасау.

«Университеттегі тәрбие жүйесі» - белгілі бір тұтас педагогикалық кешен, бір бағыттағы тәрбиенің мақсаты скерілген, өзара қарым-қатнас орталығы анықталған, тиімді әдістің түрлі жолдарынан өткен, тәрбиенің бірнеше бөліктерінен тұратын үрдіс. Бұл үшін ең алдымен ескерілетін негіз - жоғарыда айтылған жағдайларды анықтап, «университеттің жан дүниесін» яғни «топтың кіші тұжырымдамасының» үлгісін жасау. Университеттің ішіндегі тәрбие жүйесі екі бағытта жүргізіледі: 1) Оқыта отырып тәрбиелеу - бұл тәрбиенің әр түрлі құрамын, мазмұнын жаңа әдіспен ұйымдастыру, сонымен қатар, берілетін пәннің ұғымы арқылы тәрбиелеу. 2) Университеттегі тәрбие жұмысы - бұл аудиториядан немесе сабақтан тыс түрлі бағыттағы үйірме, клубтар, т. б. арқылы жұмысты ұйымдастыру.

Тәрбие жоспары объективтік тұрғыда топтағы студенттердің нақтылы жағдайларын ескере отырып жасалуы тиіс.

Тәрбие жоспары-топ тәлімгерінің шығармашылық лабораториясы.

Жоспар жарты жылға, бір жылға арналып жасалынады. Тәжірибелі тәлімгер жарты жылдық жоспардан айлық және апталық жоспар құрады. Бұлай жұмыс жасау жоспардың икемділігі мен тиімділігін арттырады.

Тәрбие жұмысының үлгісі мынадай міндеттерді басшылыққа алады:

Топқа мінездеме: топ белсенділері, студенттердің тәртібі, қабілеттері, олардың ата-аналары, белгілі бір ұйымға қатысы жайлы қысқаша сипаттама беріледі;
Өткен оқу жылына сай атқарылған тәрбиелік шаралардың нәтижесіне қысқаша шолу;
Жаңа оқу жылына белгіленген тәрбие жұмысының мақсаты мен міндеттері.

Ұжым өмірін қызықты етіп ұйымдастыруда - жақсы дәстүрлердің, этнопедагогиканың тәрбиелік мәні ерекше. Дәстүр, қазақ этнопедагогикасы - ұлттық мәдениеттің негізі. Студент ұжымының өмірін, белсенділігін нығайтады, және дамытады.

Ұлттық мәдениеттің негізгі - әдеп пен дәстүр. Дәстүр көп қолданыстансалтқа, яғни, қолданыс заңдылығына айналған, сөйтіп салт-дәстүр негізделіп, ол ұлттық санаға сіңіп, сөзсіз орындалатын заңды сал-санаға айналған. Мұны ұлттық мәдени сәулет дейміз.

Ақыл мен дарыннан туған ауыз әдебиеті мен ұлттық тәжірибелерден қалыптасқан салт-дәстүрлерді - халық педагогикасы дейміз. Ұлы Аристотель «Тәлім-тәрбиенің негізі - халық тәжірибесінде» деп көрсеткен еді.

Халық педагогикасы мен ұлттық педагогикалық ойлардан құралған қазақ этнопедагогикасы - жүйеленіп, қалыптасқан ғылым. Ол ұлттық мәдениеттің негізі болып табылады. Этнопедагогика - ұрпақ тәрбиелеудің ұлттық жолдарын, мәдениеттің ұлттық негіздерін үйрететін ғылым.

Халық педагогикасының екінші саласы - ұлттық сана. Ол әдет, әдеп-ғұрып, салт-дәстүр, салт-сана болып қалыптасқан.

Ахмет Иассауи тәрбиенің бір негізі дін екенін дәлелдеді. Жүсіп Баласағұн кемелді ел болу үшін кеделді білім алу қажет деп көрсетіп, мәдениетті болу білімге байланысты екенін дәлелдеп берді және ұрпақты білім алуға, ана тілін ардақтауға шақырды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.