Маңыздылық принципі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Бухгалтерлік есеп және бас есепшінің міндеттері
МАЗМҰНЫ

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. Бухгалтерлік
есеп ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..4
2. Бас есепшінің
міндеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 7
3. Бас есепшінің
құқығы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...12
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
Қолданылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... .14

Кіріспе

Бүгінгі таңда ел экономикасының нарықтық жолға көшуіне байланысты
жаңа кәсіпкерлік қызметтердің пайда бола бастауына сәйкес бухгалтерлік
есептің маңызы мен рөлі арта түсуде. Осыған орай бухгалтерлік есептің
мазмұны мен құрылымына өзгерістер енгізілді.
Елімізде жүргізіліп отырған бухгалтерлік есеп толығымен халықаралық
қаржылық есеп беру талаптарына сай орындалады. Міне осыларды ескере отырып
бұрын есепші деп саналып келген бухгалтер маманы кәсіпорынның қаржылық
жағдайын анықтап, бағалап, есептеп отырумен қатар кәсіпорынның алдағы
уақыттағы экономикалық әл-ауқатын дамыту жолдарын жоспарлай білуі қажет.
Сондықтан да кез келген елде бухгалтер мамандарын барынша білімді етіп
даярлау сол елдегі ұйымдардың экономикалық жағынан тұрақты дамуына кепілдік
береді.
Бухгалтерлік есеп басқару процесінің бөлігіретінде, кәсіпорынның
ағымдағы қызметін бақылау, оның стратегиясы мен тактикасын, жоспарлау,
ресурстарын тиімді пайданалып, нәтижесін бағалауға, сонымен қатар дұрыс
басқарушы шешім қабылдауға қажетті ақпараттармен қантамасыз етеді.
Бухгалтерия қызметкерлері нарық
жағдайында тез әрі дұрыс бағыт алу үшін, бухгалтерлік есеп және есеп беру
жүйесін жақсы меңгеруі қажет. Сондықтан бухгалтерлік есептің теориялық
негіздері мен әдістемелік қағидаларын жас мамандарың жақсы менгеруі олардың
кәсіби дайындығы мен іскерлік қабілеттерін қалыптастыруда маңызы зор
болмақ.

1. Бухгалтерлік есеп

Бухгалтерлік есеп көптеген жылдар бойы басқа ғылымдар сияқты дамып,
қоғамның экономикалық-әлеуметтік жағдайларына сай өзгерістерге ұшырап келе
жатқан, сондай-ақ өмірде өзінің ерекшелігімен оқшауланатын ғылым болып
табылады. Белгілі ғалым Б. Де Солозано осы ғылым туралы “Бухгалтерлік есеп
барлық ғылымдар мен өнердің ең алдында тұрады, басқалары онсыз өмір сүре
алмаса, бухгалтерлік есеп үшін олардың ешқайсысы қажет емес” – деген болса,
оның әріптесі Р. А. Фаулки “Есеп – бұл барлық бизнестің тілі, яғни
философиясы” – деп атаған. Бухгалтерлік есеп ұйымның қаржылық ақпаттарын
өлшейтін, есептейтін және оны пайдаланушыларға жеткізіп отыратын жүйе болып
табылады. Бухгалтерлік есеп басқару жүйесінде ең маңызды орындардың бірін
иеленеді. Бұған дәлел ретінде Біріккен Ұлттар Ұйымының 1992 жылы өткізген
конференциясында “Есептей алмаған, басқара алмайды” – деген сөздің бекер
айтылмағандығын атап өтуге болады. Жалпы, бухгалтерлік есеп ұйымға оның
қаржылық жағдайын жоспарлау, бағалау, бақылау және талдау секілді
функцияларды орындауы үшін қажет. Сонымен қатар бухгалтерлік есеп
кәсіпорынның активтері мен міндеттемелері, капиталы және өндірілген
өнімдері мен олардың сатылғандығы туралы ақпараттарды жинақтап көрсетеді.
Тек қана бухгалтерлік есеп арқылы ұйымның табыстары мен шығындарын және
шаруашылық қызметінің соңғы қаржылық нәтижесін анықтауға болады.
Бухгалтерлік есептің ақпараттық жүйесі қаржылық (сыртқы) және басқарушы
(ішкі) есеп болып екіге бөлінеді. Басқарушы есеп кәсіпорынның қаржылық
ақпараттарын ішкі пайдаланушыларға жеткізіп отыратын жүйе болса, ал
қаржылық есеп жоғарыда айтылған қаржылық ақпараттарды ішкі
пайдаланушылармен қатар сыртқы пайдаланушыларға жеткізіп отыратын жүйе.
Яғни, басқарушы есептің мәліметін кәсіпорын басшылары қандай да бір шешім
қабылдау үшін пайдаланса, қаржылық есептің мәліметін бұлармен қоса
жабдықтаушы (мердігер) кәсіпорындар, банк мекемелері, салық органдары және
тағы да басқалар пайдаланады. Кез келген ұйым үшін қаржылық есеп міндетті
түрде жүргізілетін болса, басқарушы есептің жүргізілуі және оның тәртібі
әрбір кәсіпорынның экономикалық саясатына байланысты.
Халықаралық қаржылық есеп беру стандартының негізгі мақсаты-мына
төмендегілерді орындай отырып қаржылық есеп беруге қол жеткізу:
- қаржылық ақпаратты құру барысында қажетті міндеттер;
- ақпараттық жүйені құру принциптері;
- осы ақпараттардың сапалық сипаттамалары;
- қаржылық есеп берудің элементтері;
- өлшеу және мойындау критериялары.
Қаржылық есептің мақсаты – кәсіпорынның қаржылық жағдайы туралы және
қаржылық жағдайының өзгеруі туралы ақпараттар беру. Сондай-ақ ұйымның
қаржылық есебінде мыналарға қажетті ақпараттық мәліметтердің болуы қажет:
- қаржы салымын жасау және несие беру туралы шешім
қабылдауға қажетті мәлімет;
- ұйымның алдағы кезеңдегі ақшалай айналымын бақылауға қажетті мәлімет;
- ұйымға берілген ресурстармен байланысты міндеттерін бағалауға қажетті
мәлімет;
- басқару органдарының жұмысын бағалауға қажетті мәлімет.
Қаржылық есеп ұйымның бухгалтерлік ақпараттарының алғашқы таратылым
құралы болып есептеледі. Ал бұл қаржылық есеп бухгалтерлік есептің жеті
элементінен құралады. Элементтердің алғашқы үштігінің қатарына ұйымның
балансында көрсетілетін активтері, меншікті капиталы және міндеттемесі
жатқызылады. Қалған төрт элементі кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметі
туралы есебінде көрсетілетін табыс, шығын, пайда және зиян деп аталатын
топтардан тұрады. Қаржылық есеп беру тұжырымдамалары (концепциялары) шешім
қабылдау үдерісінде көрсетілетін бухгалтерлік ақпараттардың қажеттілігін
анықтайды және оны бекітеді. Есеп тұжырымдамасын (концепциясын) жалпы және
жеке – деп аталатын екі түрге бөлуге болады.
- Жалпы тұжырымдама (концепция) бұл бірнеше елдің бухгалтерлік есеп
туралы көзқарасын білдіреді.
- Жеке тұжырымдама (концепция) тек қана бір елдің өз ішінде
жүргізілетін бухгалтерлік есеп туралы көзқарасын білдіреді.
Тұжырымдамалар (концепциялар) халықаралық бухгалтерлік есеп және
қаржылық есеп беру стандартына қарастырылған бухгалтерлік есеп принциптері,
есеп саясаттары, есеп берулер негізінде құрастырылады. Бұған дейін айтылып
жүргендей қазіргі таңда бухгалтерлік есептің әлемдік теориясында, сондай-ақ
тәжірибесінде екі негізгі, жалы деп аталатын континенттік (еуропалық) және
америкалық тұжырымдама (концепция) қатар жүргізіліп келеді.

2. Бас есепшінің міндеттері

Бухгалтерлiк есептi жүргiзудi, қаржылық есептiлiк жасауды және
ұсынуды, есеп саясатын қалыптастыруды қамтамасыз ететiн бас бухгалтер
немесе басқа лауазымды адам бухгалтерлiк қызметтiң басшысы - бас бухгалтер
болып табылады.
Жария мүдделi ұйымның бас бухгалтерi лауазымына кәсiби бухгалтер
тағайындалады.
Бас бухгалтер мына төмендегі принциптерге сай жұмыс істейді:
- есептеу;
- үздіксіз (ұдайы);
- түсініктілік;
- мәнділік;
- маңыздылық;
- сенімділік;
- әділетті әрі тура көрсету;
- бейтараптық;
- сақтық;
- толықтылық;
- салыстырмалық;
- дәйектілік.
Түсініктілік, маңыздылық, сенімділік және салыстырмалық деп аталатын
төрт принцип-бухгалтерлік есептегі ақпараттық мәліметтерінің негізгі,
сонымен қатар сапалы мінездемесі болып табылады.
Түсініктілік принципі
Бухгалтерлік есептің ақпараттық мәліметтері оны пайдаланушыларға
шешім қабылдауы барысында түсінікті болу керектігімен түсіндіріледі. Ол
үшін бұл мәліметтерді пайдаланушылар бухгалтерлік есеп жайында белгілі бір
дәрежеде білімді болулары қажет. Дегенмен де түсініктілік принципі
ақпараттық мәліметтерді жәй қарапайым адамдардың, кәсіпқой емес тұлғалардың
пайдалануы үшін сапасын төмендету деген түсінікке сай емес. Сонымен қатар
осы мақсат үшін оны қаржылық есептен алып тастауға болмайды. Ақпаратты
пайдаланушы тұлғалар бұл мәліметтерді түсіну үшін алдын ала кеңес алулары
қажет.
Маңыздылық принципі
Бухгалтерлік ақпараттық мәліметтердің, қаржылық есептің сыртқы
пайдаланушыларға олардың шешім қабылдауы үшін қажет болуы мен
түсіндіріледі. Олар негізінен бухгалтерлік есеп мәліметтерін келесідей
мақсаттарға пайдаланады:
-алдағы уақыттағы экономикалық жағдайды болжау үшін;
-бұрын жасалынған болжамдардың барысында алынған нәтиженің дұрыстығын
анықтау үшін.
Бухгалтерлік ақпараттық мәліметтердің маңыздылық деңгейін өлшеу үшін
үш түрлі сапалық аспектілер қолданылады.
Уақытылы. Бухгалтерлік ақпараттық мәліметтер өз пайдаланушыларына
керекті уақытында жеткізіліп отырылуы қажет. Бұл мәліметтің жеткізілу
уақытының кешіктірілуі оның маңыздылық деңгейін төмендетеді.
Болжамның құндылығы. Өткен немесе қазіргі кездегі жасалынған
болжаулардың нәтижесінде алынған бухгалтерлік ақпараттық мәліметтер
пайдаланушыларға тиімді болуы қажет.
Кері байланыс. Өткен уақытта жасалынған болжамдар немесе оларға
енгізілген өзгерістер пайдаланушыларға тиімді, оң әсер етуі қажет.
Сенімділік принципі
Берілген ақпараттық мәліметтерде қате болмаса, сондай-
ақ пайдаланушылар оған сенімді болса, онда бұл сенімді ақпарат ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.