Программалау тілдеріне жалпы шолу
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық Университеті
Математика және ақпараттық технологиялар факультеті
Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету кафедрасы
РЕФЕРАТ
Тақырыбы: Программалау тілдеріне шолу және олардың жіктемесі
Компьютерлік технологиялардың дамуы әр түрлі жаңа программалау
тілдерінің пайда болуына себепші болды. Қазіргі кезде компьютердің
көмегімен әртүрлі есептерді шығаруға мүмкіндік беретін сан алуан
программалау тілдері бар. Тіпті, программаны оның қиындығына қарамастан
тікелей машиналық тілде де жазуға болады. Компьютеризация заманы басталған
кезде ( 1950 ж.ж. басында ) машиналық тіл адамдардың ойлап тапқан жалғыз
тілі болатын. Программисттерді қиын машиналық тілдерден құтқару үшін, адам
мен компьютердің арасында өзіндік көпір болған жоғары деңгейлі ( машиналық
емес ) тілдер ойлап табылды.
Жалпы программалау тілдерін мынадай белгілері, қасиеттері бойынша
жіктеуге болады:
1) Тілдің деңгейіне байланысты;
2) Тілдің қызметіне байланысты, яғни қандай есептерді шешуге мүмкіндік
беретіне байланысты;
3) Тілдің моделіне байланысты, яғни құрылу принціпіне байланысты.
Ең төменгі деңгей машиналық тілдерде болады деп қабылданады. Сондықтан
басқа тілдердің деңгейі деп олардың машиналық тілдерге жақындық өлшемін
айтады: тіл неғұрлым машиналық тілге жақын болса, соғұрлым оның деңгейі
төмен болады және керісінше. Ең жоғарғы деңгей табиғи тілдерде болады.
Сонымен, бірінші кластағы тілдер екі топтан тұрады:
- деңгейі төмен машинаға байланысты тілдер;
- деңгейі жоғары машинаға байланыссыз тілдер.
Деңгейі төмен машинаға байланысты тілдер компьютерлердің жеке
маркаларының БЭСМ, ЕСЭБМ, IBM т.с.с. ерекшелігін немесе компьютерлер
кластарының ерекшеліктерін қамтиды. Сондықтан олар тағы да екіге бөлінеді:
- машинаға бағытталған арнаулы тілдер;
- машинаға бағытталған әмбебап тілдер.
Машинаға бағытталған арнаулы тілдерге мнемокодтар мен автокодтар
жатады.
Мнемокодтарда машиналық тілдердегі барлық бұйрықтардың, берілгендердің
және олардың адрестерінің екілік бейнелері кодтары мнемоника деп аталатын
әріптер мен цифрлардан тұратын тізбектерге алмастырылып жазылады. Әдетте
мнемоника ретінде осы бұйрықтардың табиғи тілдегі атауларының бас әріптерін
алады. Мысалы қосу амалының мнемоникасы ретінде латын алфавитінің бірінші А
әрпі алынады. Себебі ағылшын тілінде қосуды “Adition” деп атайды.
Мнемокодтың машиналық тілге қатысы І:І болады, яғни әрбір машиналық тілдегі
бұйрыққа мнемоника беріледі.
Автокодтардың мнемокодтардан айырмашылығы ол мнемоникаларды
пайдаланумен қатар онда көмекші программаларды ұйымдастыру және
макроамалдар деп аталатын бір ғана амалдармен бірнеше қарапайым амалдардың
тізбектерін атау мүмкіншіліктері бар.
Жалпы, мнемокодтар мен автокодтарды біріктіріп ассемблердің тілі деп
атайды. Олай дейтіні, әрбір компьютерде осы тілді машиналық тілге
аударатын программа бар. Сол программаны Ассемблер деп атайды. Ассемблердің
берілгендері ретінде мнемокодта немесе автокодта жазылған программалар, ал
оның нәтижесі ретінде осы программалардың машиналық тілдегі түрлері болады.
Машинаға бағытталған әмбебап тілдерде бір класта жататын бірнеше
компьютерлердің, маркаларына байланысты емес, оларда ерекшеліктерін
қамтитын амалдар мен нұсқаулар болады. Бұлар машинаға бағытталған тілдердің
дамығаны. Оларға, мысалы, АЛМО немесе UNCOL деген тілдер жатады. Соңғы кез
СИ деген жетілген тіл жасалды.
СИ тілі – БИ тілінің дамуы ретінде 1972 жылы Ball Labs фирмасының
қызметшісі Дэннис Ритчидің құрастырған тілі. Бұл тіл UNIX пен Ms-DOS
операциялық жүйелерін құруда басты рөл атқарған. ол өзінің үнемділігімен,
тиімділігімен және тасымалданғыштығымен ерекшеленеді.
Бізге компьютердің жұмысын жоспарлау, ұйымдастыру және басқару үшін
қатынас тілі қажет. Әдетте, осындай қатынас тілдерін операциялық жүйенің
тілі немесе тапсырмаларды басқару тілі деп атайды.
Бұл тілдер бір жағынан операциялық жүйе белгілі компьютердің маркасына
үйлестіргенде адаптациялағанда осы марканың ерекшеліктері мен қасиеттерін
қамтитын болады. Сондықтан оларды машинаға байланысты тілдер класына
жатқызуға болады. Ал екінші жағынан, кейбір операциялық жүйелер тілі
машинаға байланыссыз болады мысалы, UNIX деген операциялық жүйеде.
Сонымен, бұл тілдер осы екі кластың арасынан орын алады.
Деңгейі жоғары машинаға байланыссыз табиғи тілдерге жақын болады. Бұлар
негізінен алгоритмді оңай және түсінікті жазу үшін арналып жасалынды.
Оларда компьютерлердің ерекшіліктерін қамтитын нұсқаулар мен амалдар
болмайды десе де дұрыс. Бірақ бұл тілдерде жазылған программалар машинаға
байланысты тілдерде жазылған программаларға қарағанда компьютердің көп
ресурсын талап етеді. Мысалы, орындалуы көп уақыт және орналасуы көп жер
алады.
Осы тілдер қандай есептер шешу ыңғайлығына байланысты төмендегідей
болып бөлінеді:
- сандық есептерге арналған тілдер;
- символдық есептерге арналған тілдер;
- логикалық есептерге арналған тілдер;
- экономикалық есептерге арналған тілдер;
- моделдеу есептеріне арналған тілдер, т.с.с.
Сандық есептерге негізінен ғылыми-техникалық есептер жатады.Әдетте, осы
есептер үшін мыналар пайдаланылады:
ALGOL ( Algorithmic Language ) – 1958-1960ж.ж жасалды;
FORTRAN ( FORmulae TRANslation – формулаларды түрлендіру ) - IBM
фирмасы жасаған алғаш және сәтті компилятор. Дж.Букс және американдық
мамандар тобы бұл тілді алғаш 1954 жылы жариялайды. Ерекшеліктері:
трансляторлардың қарапайым құрылымы; бағдарлама белгілі бір стандарттар
бойынша құрастырылады; операторлар тізбегі қатаң ретпен жазылады;
PASCAL ( 1971 жылы швейцар маманы Н.Вирт жасаған. Алгол-60-қа
сабақтас жарық көрді. ) ;
BASIC ( Beginner’s all-purpose symbolic instruction code –
бастаушыларға арналған көп мақсатты символдық оқытушы код ) – 1964 жылы
Англияда шығарылған.
Символдық есептерге бір тілден екінші тілге аудару есептері,
аналитикалық түсіндіру есептері сияқтылар жатады. Бұл есептер үшін
пайдаланылады. SNOBOL;
LISP ( List information symbol processing ) – 1958 жылы Дж.Маккарти
құрған тіл, жасанды интеллект методы бар программа құруға арналған. Бұл
тілдің ерекшелігі жаңа объектті динамикалық құрудағы ыңғайлылығы, программа
жазудағы функционалдық әдісі, өздігіннен өзгеріп отыратын программа ... жалғасы
Математика және ақпараттық технологиялар факультеті
Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету кафедрасы
РЕФЕРАТ
Тақырыбы: Программалау тілдеріне шолу және олардың жіктемесі
Компьютерлік технологиялардың дамуы әр түрлі жаңа программалау
тілдерінің пайда болуына себепші болды. Қазіргі кезде компьютердің
көмегімен әртүрлі есептерді шығаруға мүмкіндік беретін сан алуан
программалау тілдері бар. Тіпті, программаны оның қиындығына қарамастан
тікелей машиналық тілде де жазуға болады. Компьютеризация заманы басталған
кезде ( 1950 ж.ж. басында ) машиналық тіл адамдардың ойлап тапқан жалғыз
тілі болатын. Программисттерді қиын машиналық тілдерден құтқару үшін, адам
мен компьютердің арасында өзіндік көпір болған жоғары деңгейлі ( машиналық
емес ) тілдер ойлап табылды.
Жалпы программалау тілдерін мынадай белгілері, қасиеттері бойынша
жіктеуге болады:
1) Тілдің деңгейіне байланысты;
2) Тілдің қызметіне байланысты, яғни қандай есептерді шешуге мүмкіндік
беретіне байланысты;
3) Тілдің моделіне байланысты, яғни құрылу принціпіне байланысты.
Ең төменгі деңгей машиналық тілдерде болады деп қабылданады. Сондықтан
басқа тілдердің деңгейі деп олардың машиналық тілдерге жақындық өлшемін
айтады: тіл неғұрлым машиналық тілге жақын болса, соғұрлым оның деңгейі
төмен болады және керісінше. Ең жоғарғы деңгей табиғи тілдерде болады.
Сонымен, бірінші кластағы тілдер екі топтан тұрады:
- деңгейі төмен машинаға байланысты тілдер;
- деңгейі жоғары машинаға байланыссыз тілдер.
Деңгейі төмен машинаға байланысты тілдер компьютерлердің жеке
маркаларының БЭСМ, ЕСЭБМ, IBM т.с.с. ерекшелігін немесе компьютерлер
кластарының ерекшеліктерін қамтиды. Сондықтан олар тағы да екіге бөлінеді:
- машинаға бағытталған арнаулы тілдер;
- машинаға бағытталған әмбебап тілдер.
Машинаға бағытталған арнаулы тілдерге мнемокодтар мен автокодтар
жатады.
Мнемокодтарда машиналық тілдердегі барлық бұйрықтардың, берілгендердің
және олардың адрестерінің екілік бейнелері кодтары мнемоника деп аталатын
әріптер мен цифрлардан тұратын тізбектерге алмастырылып жазылады. Әдетте
мнемоника ретінде осы бұйрықтардың табиғи тілдегі атауларының бас әріптерін
алады. Мысалы қосу амалының мнемоникасы ретінде латын алфавитінің бірінші А
әрпі алынады. Себебі ағылшын тілінде қосуды “Adition” деп атайды.
Мнемокодтың машиналық тілге қатысы І:І болады, яғни әрбір машиналық тілдегі
бұйрыққа мнемоника беріледі.
Автокодтардың мнемокодтардан айырмашылығы ол мнемоникаларды
пайдаланумен қатар онда көмекші программаларды ұйымдастыру және
макроамалдар деп аталатын бір ғана амалдармен бірнеше қарапайым амалдардың
тізбектерін атау мүмкіншіліктері бар.
Жалпы, мнемокодтар мен автокодтарды біріктіріп ассемблердің тілі деп
атайды. Олай дейтіні, әрбір компьютерде осы тілді машиналық тілге
аударатын программа бар. Сол программаны Ассемблер деп атайды. Ассемблердің
берілгендері ретінде мнемокодта немесе автокодта жазылған программалар, ал
оның нәтижесі ретінде осы программалардың машиналық тілдегі түрлері болады.
Машинаға бағытталған әмбебап тілдерде бір класта жататын бірнеше
компьютерлердің, маркаларына байланысты емес, оларда ерекшеліктерін
қамтитын амалдар мен нұсқаулар болады. Бұлар машинаға бағытталған тілдердің
дамығаны. Оларға, мысалы, АЛМО немесе UNCOL деген тілдер жатады. Соңғы кез
СИ деген жетілген тіл жасалды.
СИ тілі – БИ тілінің дамуы ретінде 1972 жылы Ball Labs фирмасының
қызметшісі Дэннис Ритчидің құрастырған тілі. Бұл тіл UNIX пен Ms-DOS
операциялық жүйелерін құруда басты рөл атқарған. ол өзінің үнемділігімен,
тиімділігімен және тасымалданғыштығымен ерекшеленеді.
Бізге компьютердің жұмысын жоспарлау, ұйымдастыру және басқару үшін
қатынас тілі қажет. Әдетте, осындай қатынас тілдерін операциялық жүйенің
тілі немесе тапсырмаларды басқару тілі деп атайды.
Бұл тілдер бір жағынан операциялық жүйе белгілі компьютердің маркасына
үйлестіргенде адаптациялағанда осы марканың ерекшеліктері мен қасиеттерін
қамтитын болады. Сондықтан оларды машинаға байланысты тілдер класына
жатқызуға болады. Ал екінші жағынан, кейбір операциялық жүйелер тілі
машинаға байланыссыз болады мысалы, UNIX деген операциялық жүйеде.
Сонымен, бұл тілдер осы екі кластың арасынан орын алады.
Деңгейі жоғары машинаға байланыссыз табиғи тілдерге жақын болады. Бұлар
негізінен алгоритмді оңай және түсінікті жазу үшін арналып жасалынды.
Оларда компьютерлердің ерекшіліктерін қамтитын нұсқаулар мен амалдар
болмайды десе де дұрыс. Бірақ бұл тілдерде жазылған программалар машинаға
байланысты тілдерде жазылған программаларға қарағанда компьютердің көп
ресурсын талап етеді. Мысалы, орындалуы көп уақыт және орналасуы көп жер
алады.
Осы тілдер қандай есептер шешу ыңғайлығына байланысты төмендегідей
болып бөлінеді:
- сандық есептерге арналған тілдер;
- символдық есептерге арналған тілдер;
- логикалық есептерге арналған тілдер;
- экономикалық есептерге арналған тілдер;
- моделдеу есептеріне арналған тілдер, т.с.с.
Сандық есептерге негізінен ғылыми-техникалық есептер жатады.Әдетте, осы
есептер үшін мыналар пайдаланылады:
ALGOL ( Algorithmic Language ) – 1958-1960ж.ж жасалды;
FORTRAN ( FORmulae TRANslation – формулаларды түрлендіру ) - IBM
фирмасы жасаған алғаш және сәтті компилятор. Дж.Букс және американдық
мамандар тобы бұл тілді алғаш 1954 жылы жариялайды. Ерекшеліктері:
трансляторлардың қарапайым құрылымы; бағдарлама белгілі бір стандарттар
бойынша құрастырылады; операторлар тізбегі қатаң ретпен жазылады;
PASCAL ( 1971 жылы швейцар маманы Н.Вирт жасаған. Алгол-60-қа
сабақтас жарық көрді. ) ;
BASIC ( Beginner’s all-purpose symbolic instruction code –
бастаушыларға арналған көп мақсатты символдық оқытушы код ) – 1964 жылы
Англияда шығарылған.
Символдық есептерге бір тілден екінші тілге аудару есептері,
аналитикалық түсіндіру есептері сияқтылар жатады. Бұл есептер үшін
пайдаланылады. SNOBOL;
LISP ( List information symbol processing ) – 1958 жылы Дж.Маккарти
құрған тіл, жасанды интеллект методы бар программа құруға арналған. Бұл
тілдің ерекшелігі жаңа объектті динамикалық құрудағы ыңғайлылығы, программа
жазудағы функционалдық әдісі, өздігіннен өзгеріп отыратын программа ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz