Құқықтық - саяси ілімдер тарихы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Ежелгі Қытайдағы құқықтық-саяси ойдың
қалыптасуы және оның ерекшеліктері.

Жоспар:

I.Кіріспе
1. Жалпы саяси-құқықтық ойдың бастаулары.

II Негізгі бөлім
2.1 Даоцизм. Лао-цзы.
2.2 Конфуций.
2.3 Легизм. Шан Ян.
2.4 Мо-ди.

III Қорытынды:
3. Саяси-құқықтық ойлар мифологиялық тұрғыда.

Қолданылған әдебиеттер тізімі.

Кіріспе.

Саяси және құқықтық ілімдер қалай пайда болды? Оның қайнар көздері
неде? Қайдан шықты? Олардың авторлары кімдер? Олардың көзқарастары мен
ойлары нені білдіреді? Және кімнің мүддесін қорғайды? Осы тәрізді
сұрақтарға Ежелгі Шығыс елдеріндегі саяси және құқықытық ілім тарихын оқи
бастағанда-ақ тап боламыз және оның адамзат дамуының тарихында ұзақ
қайшылықты жолдан өтетінін байқаймыз. Оның пайда болуы рулық қауымның
ыдырап, ертедегі таптық мемлекеттердің пайда болуы мен өмір сүрген кезеңіне
сәйкес келеді.
Саяси-құқықтық ілімдер алғашқы кезеңде адамдардың алғашқы мифтік
көзқарастары негізінде пайда болды. Адамдардың қоғам мен табиғаттағы орны
туралы мәселе ежелгі Шығыс және Батыс халықтарында, египеттіктерде,
үндістерде, вавилондықтарда, парсыларда, еврейлерде, гректерде, қытайларда,
римдектерде және т.б. халықтардың мифтік аңыздарда көрініс табады.

2.1 Даоцизм. Лао-цзы.

Жалпы саяси-құқықтық ілімдерде діни-мифологиялық көзқарастар
сақталып қана қоймай, ақыры ары қарай дамыды. Мысалы, Қытайда Аспан
астындағы билеушінің болғандығы туралы айтылады. Египет – Ма-ат, Үндістанда
– рта, Қытайда дао, гректерде дике ұғымдары өмір сүрді. Бұл ұғымдар
шындық пен мінез-құлық – Ка принципіне сәйкес болу керек. Қытайдағы саяси-
құқықтық ойдың қалыптасуы және оның ерекшеліктері Ежелгі Қытай философиясы
мен қоғамдық-саяси ойындағы ықпалды ағымдардың бірі даосизм ілімнің негізін
салушы болып б.з.д. VI ғасырда өмір сүрген Қытай оқымыстысы Лао-цзы болып
саналады. Оның басты еңбегі “Дао және дэтуралы кітапта” (“Дао дэ цзн”)
Аспан астындағы күштер туралы дәстүрлі діни түсініктерден тәуелсіз
заттардың табиғи дамуы мен табиғи заңдылықтары туралы сипаттама берілуінде.
Яғни, даосизм ілімі “дао” ұғымына негізделеді, ал “дао” “алғашқы түп негіз”
дегенді білдіреді.
Даосизм ілімінде аспан, табиғат және қоғам заңдылықтары анықталады.
Бұл заңдылық жоғары қайырымдылық пен табиғи әділдікті жақтайды. Дао ілімі
бойынша барлық адам тең. Өз дәуіріндегі мәдени жетімсіздіктер мен
адамдардың әлеуметтік саяси теңсіздігін, халықтың қайыршылық жағдайын және
т.б. Лао-цзы даодан ауытқу деп есептейді. Сол кездегі халықтың ауыр
жағдайына наразылық білдірген Лао-цзы даоның әділдікті қайта орнататынына
сенеді.
Лао-цзы даоны аспан және адам даосы деп екіге бөледі. Оның айтуынша,
аспан даосы байлардың артық дүниелерін алып, кедейлерге береді., ал жердегі
дао кедейлердің керек затын алып, байларға береді.
Даосизм ілімінде адамдардың қанағатшылдығы мен белсенді
әрекеттерден тартыну принципі көбірек орын алған. Лао-цзы сонымен бірге
соғыстың барлық түрі мен армияны қатты сынға алады. Оның айтуынша, әскер
жүріп өткен жерде арам шөптер мен тікенектер ғана өседі, үлкен соғыстардан
кейін ашаршылық жылдары басталады.
Прогрестік дамуды жақтырмаған Лао-цзы өткен дәуірге қайта оралуды
және білім мен ғылымынан бас тартуды ұсынады. Оның айтуынша ақылды билеуші
өзінің қол астындағыларға “дао” жолымен (табиғи жолмен) жүруге жағдай
жасайды. Ондай билеуші халықтың жеке ісіне араласпайды. Оның басты міндеті
– елдегі тәртіп пен заңдылықты сақтау ғана.

2.2 Конфуций.

Қытайдағы саяси және философиялық ілім тарихында конфуцизм ілімі
маңызды роль атқарады. Оның негізін қалаған б.з.д. 551-479 жылдары мір
сүрген Қытай ойшылы Конфуций болды. Оның көзқарастары оның шәкірттері
құрастырған “Лунь юй” (“Әңгімелер мен пікірлер”) кітабында жинақталған. Бұл
кітап ғасырлар бойы Қытай халқының өмірі мен қөзқарасына, тәлім-тәрбиесіне
едауір ықпал етті. Оны балалар жатқа айтты, отбасылық және саяси істерде
үлкендер беделге ие болды. Оның даналық туралы өсиеттері әлі күнге дейін
мәнін жойған жоқ. Ол “даналыққа біз үш түрлі жолмен жетеміз, ең ізгі жол –
санамен саралау, ең оңай жол – еліктеу, ең қиын жол – тәжірибеден тәлім
алу” деді.
Дәстүрлі көзқарастарға сүйенген Конфуций мемлекеттің патриархалды –
патерналистік концепциясын дамытты. Оның айтуы бойынша, мемлекет – үлкен
жанұя. Патшаның қол астындағыларға билігі әкенің балаға билігі ретінде
көрсетіледі. Патшаның билігі отбасындағы жасы кішілердің ересектерге
бағыныштылығымен теңестіріледі. Конфуций суреттеген әлеуметтік-саяси
жүйедегі адамдар теңсіздігі, “қараңғы адамдар”, “төменгі адамдар”,
“құрметті адамдар”, “жоғарғы шенді адамдар”, “лауазымды адамдар” ретінде
көрсетіледі.
Әлеуметтік теңсіздікті қалыпты жағдай ретінде қарастырған Конфуций
аристократиялық концепциясын, яғни ақ-сүйектер тобының билігін жақтады.
Биліктің зорлықсыз тәсілін жақтаған конфуций билеушіліерді өз
бағыныштыларына қайырымды болуға шақырды. Билеуші қайырымды болса, төменгі
конфуцийден “Шөп жел соққан жаққа қисаяды” деген нақыл сөз қалған. Ішкі
және сыртқы соғыстарға қарсы болған Конфуций Қытай жерінен алыс тұратын
басқа халықтарды білімділікпен және ақылмен жаулап алуды ұсынды.
Конфуций ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.