Ибраһим Ата күмбезі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 29 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан республикасы Білім және Ғылым министірлігі.

Қазақ Экономика, Қаржы және Халықаралық Сауда Университеті.

“Экономика Бизнес Факультеті”

“Экономика кафедрасы”

Тақырыбы: Дін мәселесінің арнайы жүргізілетін саяхаттың ерекшелігі

Орындаған: Жұмабеков Ж.

ЭБ 205т Туризм

Тексерген:
Аға-оқытушы

Оразаева З.А.

Астана қаласы 2008 ж.

Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
I-Елдігіміздің белгісі - діни татулық
1.1.Қалам ұшында - дiни
татулық ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2 .Біріккен Араб Әмірліктерінің Қазақстанға іс-сапары ... ... ... ...7

II – Қазақстан Республикасының жеріндегі діни орталықтар

2.1. Оңтүстік Қазақстан мен Қызылорда
облысы ... ... ... ... ... ... ... . ...9
2.2 .Солтүстік Қазақстан
облысы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...14

III –Діни орталық елі Тайландқа саяхат
3.1.Таиландтың ең басты ерекшелігі – текті тарихы ... ... .19

Қортынды
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ...28

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ...30
.

Кіріспе.

Әлем тыныштығын түрлi елдердегi саясаткерлердiң дiндi жамылған
саясаты жиi-жиi бұза бастады. Бұл жағдай жер бетiндегi әрбiр саналы
адамдарды күрделi ойларға итермелеуде. Бұл тұрғыда ең бiрiншi мәселе,
Исламдық бағыттағы елдермен бiрлiкте болу. Ал, бiздiң құрметтейтiнiмiз кiм?
Әрине - Папа. Өлмеуiн дүйiм кәпiр жұрты мойнына бұршақ салып тiлесе де,
түнеукүнi көз жұмған екiншi нөмiрлi папа... Бiрақ та назар салсақ, Папа II
елiмiзде Ислам дiнiн орнықтыруға ешқандай үлес қоса алмайды. Себебi, оның
мақсаты Ислам дiнiн терiске шығару. Папаның өзi ең алдымен өзiн әлемдiк дiн
қайраткерi, нақтылап айтқанда, Рим Епископы, Ғайсаның жердегi iзбасары,
Апостолдар Князының мұрагерi, Әлем Шiркеуiнiң Жоғары Бас Пiрi, Батыс
Патриархы, Италья Примасы, Рим Провинциясының Архиепископы және
Метрополитi, содан соң барып, Ватикан Шаһары мемлекетiнiң басшысы... көрiп
отырсыз, Ислам жұртына үш қайнаса сорпасы қосылмайды. Қазақтың дiнi - ол
Ислам. Дәлел керек пе, онда Алладан түскен мұғжиза Құран Кәрiмнiң өзiне
жүгiнелiк. Онда мынадай аят бар: Бәдәуилер, Иман келтiрдiк - дедi
Мұхаммед (с.ғ.с.) оларға сендер иман келтiрмедiңдер. Алайда, Мұсылман
болдық деңдер. Өйткенi, иман жүректерiңе кiрмедi. Егер Аллаға, Пайғамбарға
бағынсаңдар, ғамалдарыңнан еш нәрсе кемiтпейдi. Шүбәсiз Алла, аса
жарылқаушы, тым мейiрiмдi - де. (Хұжырат сүресi, 14-аят). Елiмiз осы
мәселенi оң тұрғыда шешу барысында көптеген iстер жүргiзуде. Соның бiрi
әлемдiк Ислам лигасының Бас хатшысы Абдолла ибн Абдол Мухсин әт-Турки
мырзаның өзi бас болып Алматыда өткiзген Халықаралық аймақтық Ислам
конференциясы.
Конференцияға Ресей, Өзбекстан, Түркiменстан, Тәжiкстан, Әзiрбайжан,
Қырғызстан, Қытай, Моңғолия мемлекеттерiнiң дiн мекемелерi мен жоғары оқу
орындарының басшылары, ғалымдары мен ойшылдары қатынасты. Бiрақ көңiлге
түйткiл орнататын нәрсе - Конференциядағы он мемлекеттiң дiн басшылары
қатысып отырған осы алқалы басқосуға Қазақстан мұсылмандары дiн
басшыларының қатыспауы. Сонымен қатар, бұл басқосуы Қазақстан үшiн қауiптi
саналатын террорлық әрекеттердiң шешiмiн табатындай дәрежеде өткен жоқ.
Қазақстанда басталып Израильде аяқталған бұл еуроазияттық еврей конгресi
раввиндерi кеңесiнiң конференциясы болды да шықты. Конференцияға Еуропа,
Балтық жағалауы, ТМД, Шығыс Азия елдерiнен және Австралиядан, барлығы 28
елден еврейлердiң дiни және қоғам қайраткерлерi қатынасты. Бiз бұл ретте
достастық мәселесiне ши жүгiртiп отырғанымыз жоқ, тарихта Хазария атты
Ислам мемлекетi болған. Дәуiрлеп, салтанаты артқан бұл мемлекеттi сырттан
келген жымысқы жау еврейлердiң арбауына түсiп қалып, айбынды ел қысқа
мерзiмде әлем картасынан мемлекет есебiнде атын өшiргенiн еске сала
кеткiмiз келедi.

I-Елдігіміздің белгіс- діни татулық
1.1. Қалам ұшында - дiни татулық

Бiз барлық дiндердiң тең құқылығына кепiлдiк беремiз және Қазақстанда
дiнаралық келiсiмдi қамтамасыз етемiз. Бiз исламдық және басқа да әлемдiк
және дәстүрлi дiндердiң озық үрдiстерiн құрметтеп әрi дамыта отырып, осы
заманғы зайырлы мемлекет орнатамыз.
Н.Ә.
Назарбаев.
Дiн мен Сөздiң арасында мол байланыс бар. Екеуi де адамды жақсы
нәрсеге бағыттайтын фактор. Мұсылман жұртының көктен түскен құдiреттi
кiтабы Құранның ең алғашқы жолы Оқы деп басталары мен және тағы бiр
қасиеттi кiтап Iнжiлдiң алғашқы жолы Әуелiм сөз пайда болған деп
басталуы да сөздiң, оқудың адамзат үшiн пайдалы қазына екенiн дәлелдесе
керек-тi. Әлемдiк дiндер диалогына қатысты мәселе. Бұл идеяның негiзгi
авторы Елбасымыз Нұрсұлтан Әбiшұлы.
Елбасының бастамасымен дүниеге келген бұл шара аясында 2003 жылы
Астанаға, қазақтың қара шаңырағына Әлемдiк дiн өкiлдерi жиналғаны белгiлi.
Мұның алдында ғалам жер шараның әкесi деп танитын Рим папасының Қазақстанға
сапарлауы елiмiздiң мәртебесiн бiр көтерiп тастаған. Мұны да сол сапардың
жақсы шапағаты деп түсiнуiмiз керек. Әлемдiк дәстүрлi дiндердiң съезi,
сонымен қатар, өз жалғасын табады деп күтiлуде. Осы ретте, Отан партиясы
дiн мен сөздi сабақтастырып, Қазақстан Жазушылар одағының басқармасымен де
бiрлiкте жұмыс жасауда. Мұның себебi, халықтар арасына дiни алауыздық
салдарына түскен қырғиқабақтыққа қатысты. Сонымен қатар, өзге, қолдан
жасалынған дәстүрлi емес дiндердiң әдеби кiтаптары елiмiзге көптеп тарала
түсуде. Бұған қарсы тұру үшiн ең алдымен идеологияны орнықтыра түсетiн
қалам мен қағаз иелерiнiң арасында рухани келiсiм болуы қажеттi. Осы ретте,
партия мен қаламгерлер арасында дiни алауыздыққа қарсы тұратын күш жинау
мақсатындағы шаралар жақсы өтiп келедi.Қазақ қашаннан ақыны мен жазушысын
құрмет тұтқан халық. Әр шығарма автордың iзгiлiк жайлы өз ойын айтса,
оқырман соны көкейiне түйiп, әр адамның өзiне ұнайтын кейiпкерiне елiктерi
даусыз. Сол кейiпкер сол адамды тәрбиелерi анық. Ал, сөздiң құдiретiн
мансұқ еткен қоғамның халқы мұндай құндылықтан айырылары сөзсiз. Осындай
көкейкестiлiктен соң Отан партиясының қаламгерлермен байланысы нығая
түстi. Себебi, этносаралық және дiнаралық келiсiм қоғамдық өмiрдiң барлық
салаларындағы кең көлемдегi сәттi жаңғырудың негiзгi шарттарының бiрi болып
табылады.
Қазақстанда қоғамды бiрiктiруге бағытталған әр түрлi дiндер
келiсiмi мен түрлi этностардың қайталанбас түсiнiгi қалыптасқан. Мұндай
нәзiк нәрсенi өз ретiмен шешу үшiн бейбiтшiлiк идеясымен қаруланған мықты
идеология қажеттi. Ақпарат құралдары, әдеби шығармалар мен басылымдар
арқылы дiни экстремизм идеясын тарату әлемде дiни соғысты туындатып та
отыр. Мұның отын ұшқындатпау үшiн ең әуелiм мәдениеттер мен өркениеттер
бейбiт қағида бойынша жұмыс жасауы тиiстi. Ендiгi қатарда партия тарапынан
Қазақстан Жазушылар одағы жанына Қаламгерлер дiнаралық татулықты қолдайды
атты ассоциация құру кезекте тұр. Сонымен қатар, биылғы жылы екiншi мәрте
өткелi отырған Әлемдiк және дәстүрлi дiндердiң екiншi съезiне Жазушылар
және дiнаралық татулық мәселесi деген тақырыппен секция жұмысы енiп,
әлемдiк деңгейдегi дiнаралықты қолдайтын жазушыларды шақыру да көзделiп
отыр. Қаламгерлерге көмек беру мәселесi мұның сыртында тағы бар. Партияның
жасап отырған аталмыш ұсынысына мейлiнше көмек көрсетерiн жеткiзген
қаламгерлер де аз емес. Қазақстан Жазушылар одағының төрағасы Нұрлан
Оразалин мырза бастаған, Халық Қањарманы Қасым Қайсенов қолдаған, ақын
Әубәкiр Нiлiбаев, Әкiм Тарази, Талаптан Ахметжан секiлдi қаламгерлер өздерi
қабылдаған Әр шаңырақ пен барша ғаламда бейбiтшiлiк пен тыныштықты сақтап
қалу, iзгiлiкке қарсы идеяларға тосқауыл қою - адамзаттың негiзi борышы
деген ұран аясында қызмет етуде.

1.2. Біріккен Араб Әмірліктерінің Қазақстан еліне іс-сапары

Облысымызда Біріккен Араб Әмірліктерінің президенті іс сапармен болды
Екі ел арасындағы қарым-қатынас 1992 жылдан бері дамып келеді. Тараптар осы
жылдары ішінде сауда-саттық пен саяси экономикалық байланыстарын нығайтуға
барынша күш салуда. Бұл ретте әмірлік іскер топтарының біздегі елге салған
инвестициясын айтуға болады. Тек үстіміздегі жылдың жарты жылында екі жақты
тауар алмасу 76 млн. доллар құрапты.

2006 жылы екі ел басшылары тың жобаларды бірлесе жүзеге асыру жөнінде
келісім жасасқан еді. Онда алюминий және фармацевтика зауыты, мұнай химия
кешені мен бірқатар өнеркәсіп және әлеуметтік нысандар салу көзделген
болатын. Н.Әшімовтің айтуынша мәртебелі қонақ өз отанына жақсы көңіл күймен
аттанып барады. Бұл оңтүстікте туризмнің кең өріс жайып келеді деген сөз.
Бұл маңызды келiсiмнiң үш пайдалы факторы болды. Бiрiншiсi, жалпы халықтық
дiнаралық келiсiмдi сақтау, дәстүрлi дiндердiң мазмұны мен өз
философиясының бұзылмауын қадағалау. Екiншiсi, халықты имандылыққа шақырып,
жақсылық жолына тәрбиелеу. Үшiншiден, бүгiнде қоңыртөбел күй кешiп жүрген
қаламгерлерге көмек көрсетуге ат салысу болып табылады.Бүгiнде құдайдың әр
күнi әлемнiң бiр түкпiрiнен террорлық бағыттағы бiр жарылысы бұрқ етпесе
көңiл көншiмейтiн заман болғанда, елдiң бiрлiгi мен ынтымағын сақтауда
Отан партиясы мен қаламгер қаумының бiрлесе отырып руханият пен
парасатты, иманды насихаттай түсуi болашаққа жасалған үлкен қадам. Дiни
секталарға бөлiнушiлiк пен дiни ауытқушылық бiздiң қоғамда да бар екенi
ақиқат. Атап айтсақ, жастарымыздың бойынан ар мен парасат мәселесiнiң аз
кездесуi, өзге бағытқа насихаттайтын дiндерге өтiп кетуi бұл сөзiмiзге
айғақ бола алар едi. Елбасымыздың биылғы Жолдауында осы мәселе - дiнаралық
татулыққа ерекше тоқтауы да мұның айғағы. Әлемдiк ғаламдастыру саясаты да
осы қимылдың қитұрқы жемiсi. Саясат - тыныш жатқан дiнге араласты.
Саясаттың дiни сенiмдерге бұлай араласуы жекелеген елдердiң қақтығыстарын
тудыруда. Ал, әлемдегi қақтығыстардың ең зауалдысы осы - дiнаралық
қақтығыс. Солай бола тұра әлем саясаткерлерi отпен ойнағанды мақұл көрiп
отыр. Ал, дiндi терiс қолдану арқылы соғыс оты туындаған Балқан, Ауған,
Баткен, Үндi-Пәкiстан, бүгiнгi Израиль-Палестина, Ресей-Шешен, Парсы
шығанағы секiлдi нүктелерi белгiлi.

II – Қазақстан Республикасының жеріндегі діни орталықтар

2.1. Оңтүстік Қазақстан мен Қызылорда облысы

Мұсылман әулиелерінің қатарында Қожа Ахмет Яссауидің (1103-1166) алатын
орны өте жоғары. (Оның жерленген жері - Түркістандағы кесенесіне барып
зиярат ету - Меккеге қажылыққа барғанмен бірдей деп саналады). Бірақ
даналық өсиеттері мен ізгілікті істері, әсіресе дүние қызығушылықтан бас
тартуы, тақуалығы оның халық арасында аса зор беделге ие болуына әсер
етті. Жұрт оны әулиеліктің үлгісі ретінде пір тұтқан. Ахмет Яссауи
суфизмдегі жаңа ағымның және суфийлік Ясавийа орденінің негізін
салушы, түркі тілінде жазылған Даналық кітабының авторы. Өз ілімін
уағыздау үшін ол ежелгі Яссы қаласын (Түркістанның бұрынғы аты) таңдап
алған. Ол осында қайтыс болып, осы жерге жерленген. Оның бейіті XII ғ.
өзінде-ақ жұрт зиярат жасайтын орынға айналған, XIV ғ. соңында Әмір
Темір ескерткіш кесене салдырғаннан соң, ол мұсылман дүниесіндегі басты
қасиетті орындардың біріне айналған. Яссауи кесенесі - ортағасырлық
Қазақстанның ең алып, ең зәулім, тарихи-көркемдік тұрғыдан ең маңызды
ескерткіші. Ол XV ғ.-XX ғ. басы аралығындағы Орта шығыстың сәулет
өнерінің тарихында ерекше орын алады, себебі бұл ғимаратта Шығыс сәулет
өнерінің барлық жетістіктері көрініс тапқан, Темірдің салтанатты
стилінде, тимуридтер дәуірінің зәулім салтанаттылығында, XVI-XIX ғғ.
Бұхара сәулетшілігінде кеңінен өріс алатын барлық жаңалықтар бас қосқан.
Қ.А.Яссауи кесенесі 1394-1399 жылдары салынған деп келген болатын. Бірақ
соңғы жылдары жүргізілген зерттеулерде бұл ескерткіштің шығуы, салыну
хронологиясы және архитектуралық құрылысы ту-ралы жаңа тұжырымдама
ұсынылды. Әулие қайтыс болғаннан соң оның бейітінің үстіне кішігірім
караханидтік үлгідегі кесене салынады. Бұл жер өте құрметтелгендіктен,
оның айналасында Қожа Ахметке табынуға байланысты бірнеше құрылыс
объектілері пайда болған. 1389-1399 жылдары Темірдің бұйрығымен бұрынғы
құрылыстардың басын біріктірген зәулім ғимарат салынады. Қызметтері,
көлемдері, орналасу архитектуралары әртүрлі 35 құрылыстан тұратын кешен
осылай көтерілді. Ғимарат табалдырығынан аттап кіргенде бірден ең үлкен
бөлмеге тап боласыз, бұл бөлмені ертеде Қазандық деп атаған, бөлменің
ортасына койылған алып қазанның атынан шыққан, оны күйған Тебризден
шыққан шебер Абд ал-Азиз деген кісі. Қазандықтан оңға қарай құрылысы
аяқталмай қалған портал, сол жағында әулиенің бейіті орналасқан. Шығыс
пен батыстан оған жапсарлас екі үлкен-кіші Ақсарай залдары, құдықхана,
халимхана (мінажат етуге келгендерге ас беретін бөлме), кітапхана және
мінажатшылар үшін құжыралар орналасқан. Кесене темір дәуіріндегі сәулет
өнерінің ерекше сипаттарын бойына жинаған (үлкен көлем, ішкі логика,
құрылымының аяқталғандығы және әшекейлерінің сәнділігі).Кесене
айналасында көтерілген Ескі Түркістанға келер болсақ, ол туралы біз
кешен айналасындағы цитадель мен діни құрылыстардың қалдықтарына қарап
түсінік ала аламыз. Ескі қаланың көп бөлігі жақында ғана,
80-90-жылдары (XX ғ.) алғашқы құрылыстарының археологиялық қалдықтарына
қарап қалпына келтірілген. Ескі қаланың түрғын кварталдары туралы тек
көне суреттер, фотографиялар, архив сызбалары арқылы ғана емес, сонымен
бірге ескі қаланың шегіндегі сақталып қалған кварталдар бойынша да
мағлұмат алуға болады. Кесене ансамблін қоршай орналасқан қала оған
табиғи фон болып, цитадельдің басты ролін айшықтап, басты қалақұрушы
доминанта - Қожа Ахмет Яссауи кесенесінің зәулімдігі мен алыптығыннан
алынатын әсерді одан сайын күшейте түседі.Ескерткіш кесененің, мешіттің
және ханаканың қызметтерін біріктіретін көп камералық және әртүрлі
қызмет атқаратын ескерткіш ғимараттар типінің дамуындағы шарықтау шегі
десе де болады.
Ибраһим Ата күмбезі .
Орта ғасырларда ислам дінін насихаттау орталықтарының біріне айналған
көне Сайрамда көптеген діни ғұламалар, ұстаздар пайда болған еді.
Солардың бірі - атақты Қожа Ахмет Иассауидің әкесі Ибрахим ата мыңдаған
мүриттерге ұстаздық қылған. Ол жасаған ХІ ғасыр ислам дінінің құлашын
кең жайып, халықтың жүрегіне жол тауып тұрған бір дәуір еді. Ибрахим
Атаның диқаншылық кәсібі де болды. Сонымен қатар ел арасында ол кісінің
әулиелік, көріпкелділік кереметтері туралы аңыздар таралған. Қасиетті
бабамыздың шығу, таралу тегі туралы шежіре жазбалары Сайрам мұражайында
сақтаулы.
Арыстанбаб кесенесі
Қожа Ахмет Яссауидің "Диуани Хикмет" еңбегінде Арыстанбаб оның алғашқы
ұстазы ретінде аталған. Отырар мемлекеттік археологиялық
қорық-мұражайында бұл шығарманың қолжазбасының жаңа тарауы табылды. Бұл
тарауда Арыстанбабтың өмір сүрген және жерленген жері көрсетілген. Осы
мәліметтерге сүйенсек, Арыстанбаб Қожа Ахметпен кездескен соң Фарабқа
(түпнұсқа транскрипциясы бойынша "Бараб") атанды, себебі "Отырар ежелгі,
ұлы ғылыми қала болған". Өзінің діни қайраткерлігін жүзеге асыра отырып,
өмірінің қалғанын осы жерде өткізді. Арыстанбаб Отырарда Әбу Насыр
әл-Фараби ұстанған мубайдийа бағытының рухани жетекшісі болды.
Уағыздаушының алғашқы кесенесінің салыну мерзімі жайында айтсақ, кейбір
зерттеушілер ХІІ ғасырға, яғни Арыстанбабтың қайтыс болған мерзіміне
тоқталады. Мешіт болып табылатын кесененің қазіргі бөлігін зерттей келе
В.В.Константинов: "Намаз оқитын залы жоспарының кескін үйлесімі әдетт
төрт немесе алт дөңгелек бағаналардан тұратын шаршы тіреп болатын ежелгі
мешіттердің (ІХ-ХІІІ ғғ.) жоспарлауын еске түсіреді" деп жазады.
Қызылорда облысы
Қазақстанның идустриялды-инновациялық дамуында ірі кластердің бірі болып
туризм саласы танылады және халықты жұмыспен қамту туралы ҚР-ның
бағдарламасы бойынша жұмыс орындардың 73 пайызы туризм саласының дамуы
есебінен ашу жоспарланған.
Осы мақсаттарды орындау қонақ үй және қызмет көрсету жүйесі мен қызмет
көрсетулердің деңгейін кеңейтуге мүмкіндік беретін сырттан келу туризмін
дамытуға үлкен серпіліс беретін болады.
Облыста қазақстандық және шетелдік туристердің туристік қызметтердегі
қажеттіліктерін қанағаттандыруды қамтамасыз ететін қазіргі заманғы
туристік кешен құру, аймақтың экономикасын дамытуға үлес қосу және жұмыс
орындары санының өсуіне табиғи-рекрациялық аймақтарды және облыстың
мәдени-тарихи әлеуетін көтеру мақсатында туристік саланы дамытудың
бағдарламасы Қызылорда облысының 2007-2011 жылдарға арналған
индустриялды-инновациялық даму бағдарламасының щеңберінде блок ретінде
әзірленді.
Туризм саласының аймақтық бағдарламасын жүзеге асыру үшін, облыстық
бюджеттен 2,6 млн. теңге бөлінді.
Іс-шаралар Жоспарына сәйкес бұл қаржы көздері облыстың туристік
мүмкіндіктерін бейнелейтін ақпараттық-жарнамалық материалдарды
дайындауға, Қазақстанның аймақтарында өтетін туристік фестивалдар мен
жәрмеңкелерге қатысу үшін бөлінді. Бүгінгі күні облыстың туризм
инфрақұрылымы 27 қонақүйлер, 2 сауықтыру санаториялары, 8 балалар
лагерлері және мұражайлар, тарихи-архитектуралық ескерткіштер және
табиғи ресурстармен сипатталады.
Оны негізін ғажайып табиғи жағдайлар мен ландшафтар және туристік
орындар құрайды. Олардың бірі әлемге әйгілі ғажайып табиғи ладшафтар
Арал теңізі, Барсакелмес мемлекеттік қорығы, Қамбаш көлі, Қаратау
тауының етегі, Қатын Қамал ойпаты және Байқоңыр ғарыш кешені,
мәдени-тарихи объектілер оның ішінде ата-бабаларымыздың қалашықтары
Сауран, Сығанақ қалашықтарының орындары, Оқшы-ата, Айқожа, Өзгент,
Қорасан-ата кесенелері, Сараман-Қоса мұнарасы, Ғанибай үйі, Ғанибай
мешіті, мәдени-танымдық жәдігерлер Қорқыт-ата мемориалды кешені,
Қорқыт-ата ескерткіші, Байқоңыр ғарыш кешені, емдеу санаториялары
Жаңақорған санаториясы, Шопан-Ата сауықтыру орталығы.
Облыстың Арал ауданында көлдер жүйесі бар. Оның ірі көлі болып Қамбаш
көлі танылады. Бұл ғажайып су айдыны флора мен фаунаға бай. Жағажай
сызығы ірі түйіршікті құмадардан тұратын су айдыны. Суы таза әрі мөлдір,
емдік қасиеті бар, Көлде су темпиратурасы мамыр мен қыркүйек айлары
аралықта 5 ай бойы күн сәулесінде шомылуға мүмкіндік береді. Бұл маңда
қызықты туристік маршруттар ұйымдастыруға әзірлеуге мүмкіндік береді.
Өйткені көлден 150 км. қашықтықта Байқоңыр ғарыш кешені, әлемге әйгілі
Арал теңізі және Барсакелмес қорығы, түркі-тілдес елдерінің орта
ғасырлық ғұлама ойышылы мен қобызшысы Қорқыт бабаның кешені және
құлшылық ету объектілері Қалқай ишан және Марал баба кесенелері бар.
2007 жылдың 1 қарашасына облыс бойынша 3 туристік ұйымдар Саяхат
ЖШС-гі, Ника-Тур ЖШС-гі, Русак-травелс ЖШС-гі қызмет етеді.
Аймақтың туристік өнімін алға жылжыту, оны халықаралық көрмелер мен
жәрмеңкелерде кең түрде жарнамалау үшін, Алматы және Астана қалаларында
өтетін Қазақстандық Халықаралық Туристік Жәрмеңкелер мен фестивалдарда
облыстың туристік ұйымдары мен қолөнершілер қатысуда.
Осы туристік шараларда облыстың ақпараттық-жарнамалық материалдары кең
түрде таратылады. Туристік жәрмеңкелер мен фестивалдар қорытындылары
бойынша облыстың туристік ұйымдары мен қолөнершілер алғыс
сертификаттарына йе болып келеді.
Сонымен бірге, біздің облыс Ұлы Жібек жолының тарихи орталықтарының бірі
болып табылады.
Сондықтан да ҚР Үкіметінің Түркі тілдес елдерінің мәдени дамуы және
сақталуы, Ұлы Жібек жолы тарихи орталықтарын жаңғырту мемлекеттік
бағдарламасын орындау бойынша бағдарламаға қатысуда.
Әзірет-Сұлтан Мемлекеттік тарихи-мәдени қорық-мұражайы ММ
“Әзірет Сұлтан” мемлекеттік тарихи-мәдени қорық музейі туралы мағлұмат
Оңтүстік Қазақстан облысы Түркістан қаласындағы “Әзірет Сұлтан” мемлекеттік
тарихи-мәдени қорық музейі 1978 жылдың 30 қыркүйегінде Қазақ ССР министрлер
Кеңесінің қаулысы бойынша Қожа Ахмет кесенесі негізінде “Республикалық
Ахмет Ясауи сәулет кешені музейі” болып ашылып 1989 жылдың 28 тамызындағы
Қазақ ССР Министрлер Кеңесінің №265 қаулысы бойынша “Әзірет Сұлтан”
мемлекеттік тарихи-мәдени қорық музейі болып қайта құрылды.

Қазақстан жерінде орта ғасырдан сақталған керемет сәулет өнерінің туындысы
түркі халықтарының рухани пірі Қожа Ахмет Ясауи әулие кесенесін
музейлендіруде қазақ халқының біртуар ұлы, көрнекті мемлекет және қоғам
қайраткері, этнограф ғалым Өзбекәлі Жәнібектовтың еңбегі ерекше. Қожа Ахмет
Ясауи кесенесі Қазақстандағы бүкіләлемдік мұралар тізіміне (ЮНЕСКО) алынған
тарихи ескерткіш (2003 жыл, маусым айы).
Қорық музейі Түркістан қаласында көне Жібек Жолы бойында қазіргі Шымкент-
Қызылорда автожолының бойында Тәуке хан даңғылы мен алматы алаңының
қиылысында орналасқан. Қорық музейдің құрамында 100-ден астам тарихи-мәдени
және археологиялық ескерткіш бар. Олардың жалпы қорғау аймағы 529,4
гектарды алып жатыр. Ал кесене орналасқан қаланың тарихи орталығының қорғау
аймағы 88,7 гектар. Осы аймақта орналасқан 8 тарихи ескерткіш
музейлендіріліп халыққа қызмет көрсетіп жатыр.

Олар:
1. Қожа Ахмет Ясауи кесенесі музейі. ХІҮ ғасыр. Экспозициялық алаңы 654.98
шаршы метр.
2. Қылует жер асты мешіті музейі. ХІІ ғасыр. 702 шаршы метр.
3. Жұма мешіті музейі. ХІХ ғ. 603,6 шаршы метр.
4. Шығыс моншасы музейі. ХҮІ ғ. 130 шаршы метр.
5. Түркістан тарихы музей. ХІХ ғ. 1050 шаршы метр.
6. Археология және этнография музейі. ХІХ ғ. 140 шаршы метр.
7. Рабия Сұлтан бегім кесенесі музейі. ХҮ ғ. 62 шаршы метр.
8. Түркістан көшесі музейі. ХІХ ғ. 452 шаршы метр.
Музейлердің жалпы экспозициялық алаңы 3794,52 шаршы метр.
Әулиелердің сұлтаны атанған Қожа Ахмет Ясауи көз жұмған соң ХII-шi
ғасырдың екінші жартысында оның мазарының басында екi бөлмелi шағын
кесене тұрғызылады. Қазіргі үлкен кесене, тамаша сәулет өнерінің туындысы
ХIVғ. соңында Әмiр Темiрдiң бұйрығымен салынған. Ғимарат бас ұста Мәулен
Убайдулла Садырдың басшылығымен тұрғызылады. Орталық Азияда Қожа Ахмет
Ясауи кесенесіне тең келетін сәулет өнерінің туындысы жоқ. Оның сыртқы
биіктігі 41 метр. Ұзындығы 65, ені 46,5 метр. Сыртқы қабырғаларының
қалыңдығы 2 метр, Қазандық бөлмесінің қабырғалары 3 метр. Барлығы 35
бөлме бар. Орталық залдың күмбезінің диаметр 18,3 метр. Тайқазан 12399
жылы 25 шақырым жерде тұрған Қарнақ қаласында Әбділәзиз Шарафутдинұлы
Тебризи құйған. Салмағы 2 тонна болатын қазанға 3 мың литр су сияды.
ХVI ғасырдан бастап кесене маңына хандар мен билер, атақты кiсiлер
жерленетін болды. Оларды жерлеу рәсiмi бастарына жеке кесене – мазарлар
және дiни құрылыстар салумен қатар жүрдi.
“Әзiрет Сұлтан” кесенесiн жөндеуге алғаш рет 1872 жылы көңiл бөлiндi. Ол
жұмыстар кесене төңiрегiндегi қоқысты тазалауға бағытталды. Осы кезден
бастап кесенедегi жөндеу және қайта қалпына келтiру жұмыстары бiрнеше
кезеңде жүргiзiлiп отырды.
1966 жылы Қазақ КСР Министрлер Кеңесiнiң шешiмiмен Мәдениет министрлiгi
жанынан республикалық ғылыми-жөндеу шеберханасы, ал 1972 жылы Түркiстан
қаласында арнайы жөндеу және қалпына келтiру шеберханасы ашылды. Қожа
Ахмет Ясауи кесенесi музей болып ашылғаннан кейiн кешен құрамындағы
“Шығыс моншасы” қайта қалпына келтiрiлдi. 1975 жылға дейiн үздiксiз жұмыс
iстеп келген монша тарихи мәдени ескерткiш ретiнде, өзiнiң негiзгi
қызметiн тоқтатып, 1979 жылдан бастап мұражайға айналдырылды. 1980 жылы
қалпына келтiрiлген Қорған қабырғасы мен Қорғанның қақпасын бұрынғы
сақталған сурет, сызбалар негiзiнде жаңадан тұрғызуға тура келдi. Ал,
Жұма мешiтiнiң 1878 жылы салынған ғимараты бастапқы қалпы сақталып, қайта
қалпына келтiрiлдi. ХIVғ. ескерткiшi болып табылатын Шiлдехана iшiнара
қалпына келтiрiлiп, консервацияланды.
1979 жылы кесене төңiрегiндегi ортағасырлық сәулет ескерткiшi “Шығыс
моншасы” көне ескерткiшi сақтау мақсатында музейлендiрiлдi. 1982 жылы
“Жұма мешiтi” ХIХ ғасыр ескерткiшi орнынан “Археологиялық табыстар” атты
музейi ұйымдастырылды.
1996 жылы Қожа Ахмет Ясауи өмiрiмен байланысты тарихи орын, жерасты
мекенi, сопылық орталық болып саналатын ХII-ХIХғғ. Ескерткiш “Қылует”
мешiтi музей қызметкерлерiнiң күшiмен экспозиция қойылып музей ретiнде
ашылды.
“Түркiстан тарихы” музейi орналасқан ғимарат – ХIХ ғасырда салынып әскери
казарма ретiнде пайдаланылған. Кеңес заманында тiгiн тоқыма фабрикасы
қызметiн атқарған. ХIХ ғасырда салынған сәулет ескерткiшi мемлекет
қарауына алынып, жөндеу жұмыстары жүргiзiлiп 2000 жылы “Түркiстан тарихы”
музейi-тарихи қаланың 1500 жылдық мерейтойы қарсаңында ашылып пайдалануға
берiлдi. Музейден тарихи, рухани қаланың өткенi, кешегiсi туралы толық
мағлұмат алуға болады. Музей экспозициясы үлкен-үлкен сегiз бөлiмнен
тұрады.
Музей қызметкерлерiнiң мақсаты көне қаланы “музейлер қаласы, рухани
орталық” ретiнде түрленте беру. Қазақстан Республикасының Президенті
Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Түркістан қаласында болғанда “Қазақстанның
рухани орталығы Түркістан”-деген болатын. Сондықтан “Әзірет Сұлтан” қорық
музейінің халқымыздың рухани өсіп өркендеуінде алатын оны ерекше. Музейде
мынадай құрылымдық бөлімдер бар.
1. Ғылыми-зерттеу бөлімі.
2. Ғылыми кітапхана
3. Ғылыми қор бөлімі
4. Тарихи-мәдени ескерткіштерді қорғау бөлімі

Болашақта осы бөлімдерді кеңейтіп, жаңа ғылыми зерттеу салаларын ашу
жоспарланып отыр. Олар: археологиялық-ескерткіштерді зертеу бөлімі,
этнография және этнология бөлімі, дін тарихы бөлімі, мәдени көпшілік және
насихат бөлімі, экспозиция және көрмелер бөлімі, туризм және сервис
жұмыстары.
“Әзірет Сұлтан “ қорық музейі Қазақстандағы ерекше маңызы бар рухани
орталық болып табылады. Мұнда:
- қазақ халқының тарихы мен рухы насихатталады
- қазақтың ел билеген хандары мен елін жерін қорғаған батырлары, би-
шешендерінің мәңгілік мекендері ретінде олардың рухтарына тағзым етіледі
- халқымызды имандылыққа, адамгершілікке, адалдыққа тәрбиелейтін Қожа
Ахмет Ясауидің мұрасы насихатталады
Әзірет Сұлтан мемлекеттік тарихи-мәдени қорық музейі өзінің жан-жақты
шығармашылығы және рухани құндылықтарды насихаттау арқылы, өзінің
алдындағы барлық мақсаттарын жүзеге асыруға және бұл салада қызмет ететін
барлық ұйымдар мен мекемелер, қорлар мен агентттіктермен ынтымақтаса
отырып жұмыс жүргізуге дайын.

2.2.Солтүстік Қазақстан облысы

Облыста 86 мешіт, 50 намазхана жұмыс істейді. Қазіргі таңда Мемлекет
басшысының Жарлығымен бұған дейін тіркелмеген, мүліктерді заңдастыру іс-
шаралары жүргізіліп жатыр. Бірқатар мешіттер кезінде тұрғын үй және басқа
да нысандар ғимараты болғандықтан, оны мешіт ретінде қайта тіркеуден
өткізу талабы қойылып ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.