Әйелдер жөнінде Аллаһтан қорқыңдар

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

ӘЛ – ФАРАБИ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ФИЛОСОФИЯ және САЯСАТТАНУ ФАКУЛЬТЕТІ
ФИЛОСОФИЯ және ҒЫЛЫМ МЕТОДОЛОГИЯСЫ КАФЕДРАСЫ

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Ислам дініндегі ер мен әйел құқықтары

Орындаған: I-курс, “Дінтану” бөлімінің студенті

Тексерген:

АЛМАТЫ 2003

Жоспары
II. Негізгі бөлім 3
Кіріспе 4
II. Негізгі бөлім 6
2.1 Ер кісінің әйел кісіден өзгеше болу себебі. 6
2.2 Отбасылық өмірде ислам уағыздарын ұстану 7
2.3 Жұбайлардың хақтары 9
2.4 Отбасы тұрмысына қатысты міндеттемелер 10
Қорытынды 12
Қолданылған әдебиеттер 13

Кіріспе

Ислам діннің бейбітшілік пен тыныштықты, діндераралық, ұлтаралық
татулықты, рухани бірлігімізді, ұлттық салт – дәстүрлерімізді, ана
тіліміздің ғасырлар бойғы мұраларын сақтап, нығайтудағы игі әсері өлшеусіз.
Иманды да салауатты өмір салтын ұстанған отбасылар – Отанымыздың тірегі.
“Үйленуге мүмкіндігі бола тұрып, үйленбегендер – менің үмметімнен емес” –
деген ардақты Пайғамбарымыз. Аса қамқор жаратқан иеміз Құран Кәрімде
тіршіліктің бар саласын қамтитын тура
жолды көрсеткен. Соның ішінде отбасы тіршілігіне, ерлі – зайыптылардың
үйлестіріп әйел жынысын жаратқаны да (әйелді Адам атамыздың қабырғасынан
жаратқан), араларымызға тіршілік ләззаты етіп сүйіспеншілік, мейірім
бергені де Құран аяттарында ашық та анық айтылған.
Бабаларымыз ақ неке деп ардақтаған бұл игі қадам адам өміріндегі ұлы
өзгеріс. Сіз кеше ғана жалғыз едіңіз, бүгін екеусіз. Қасыңызда тағдырдың
түрлі сынағын бірге көтеріп, ыстық – суықты, жақсылық – жамандықты бірге
бөлісер жан жарыңыз бар. Осы сезімнің өзі бойыңызға қуат беріп, жүрегіңізге
нұр сыйлайтыны ақиқат.
Көптеген отандастарымыз шаңырақ көтерудің ең алғашқы шарты – Аллаһтың
алдында, яғни шариғат талаптарына сай неке қию екенін біле бермейді. Білсе
де ескере бермейді. Үкіметтің неке сарайында заңды түрде үйленгендерін
білдіретін неке куәлігін алсақ болды деп санайды. Әрине, өзің өмір сүріп
отырған мемлекеттің азаматы болғандықтан, сол елдің заңдарын мүлткісіз
орындаған абзал. Әйтсе де, ең алдымен Аллаһтың алдында жүзіңіздің жарық
болғаны дұрыс деп ойлаймын.

Әлемдегі барлық нәрсенің бастауы бар. Солардың бір бөлшегі адамзат.
Бұлар да туылады, өледі. Туылу мен өлу арасында тіршілік етуі тиіс. Оны
қалайша, қай тұрғыда жүргізгені абзал? Әрине, адамгершілікке толы, әмбеге
қолайлы баршаның мақсат - мүддесіне сай жол таңдалады. Өйткені, мұндай
қағида - ережелер туындағын кезде мемлекет, саясат дегендер болмаған. Бұл
дәуір нағыз демократиялық сипаттарға толы кезең болатын. Ол алғашқы
қауымдық құрылыс (сана - сезімі төменгі тобыр) ыдырап рулық тайпалық одақ
пайда болған заман еді. Сол рулық - тайпалық одақты әлемдегі барлық халық
бастарынан өткерді. Амал не бәрі де (тек, біздің ата - бабаларымыздан,
басқалары) сол дәуірдегі жасалған қағида - ережелерін ұмытып адамды - адам
қанау, таптық теңсіздік пен әлеуметтік жіктелу процестеріне күш берді.
Нәтижесінде тұрмыс формацияларын бастарынан кешіргені даусыз. Осы ретте
біздің ата - бабаларымыз басқа жұрт өткен жолдармен өткенімен, алғашқы
болмысын, оның қасиеттерін сақтап қалды. Ең бастысы алғашқы үлгі рулық
тайпалық жүйені - осы кезеңге жеткізіп отыр. Бұл жүйемен бірге
адамгершілікке толы ежелгі қасиеттер мен сипаттары ере келді. Олар: жақын
туыстасына үйленбеу, әмеңгерлік, құда түсіп қалыңмал беру, туысқандық
көмек, барымта, билік және т.б.
Ежелгі қалыптасқан қағида - ережелер жоғарыда айтылған екі сенімге
дөп келді. Мұның басты мақсаты - адамның өзіне сенімді болуы, сол сеніммен
өмір сүруі. Сенімі бар адамға сенуге болады. Сөйтіп, Алладан өзге тәңірі
жоқтығына сену; Мұхаммед оның елшісі әрі соңғы пайғамбары екендігіне сену
- деп білуге болады. Мұхаммед (с.ғ.с.), мұсылмандықтың бұл кілтін кеңірек
түсіндірген, яғни: әмәнту биллаһи уа мәләикатихи уа кутубихи уа расулихи
уа иаумил ахириуәл қадари, хайриха уа шаррихи мин Алла Тағала уәл бағсу уа
бағдал маутихи хаққум. Әшхаду ән лә иллаһа иллалла, уа әшхаду әнна
Мухаммадан абдуху уа рассулуху. Мәні: мен Алланың бірлігіне,
періштелеріне, кітаптарына, пайғамбарларына, жақсылық пен жамандық Алланың
жаратуы мен болатынына, өлгеннен кейін қайта тірілетініне (ахирет күніне)
снемін. Бұл алты ереже иманның негізіне жатады. Аллаға құлшылық ету осы
алты ережеден басталады. Мен бұл арада құлшылық пен табыуылықтың ара жігін
айта кеткелі отырмын. Өйткені, табынушылық күпірлікке яғни күнәға
жетелейді. Құлшылық етудің мәнін терең түсіну үшін оның қарама қарсы жағын
да әбден білгеніміз мақұл. Әрбір мұсылман үшін Аллаға басқа нәрсені теңу,
Аллаға оны пара - пар ету барып тұрған күнә. Алла Тағала жоққа табынушылық
күнәсінен басқа күнәнің бәрін кешіруі мүмкін, Құранда: Шындығында Алла
өзіне серік жасаушыларды кешіре алмайды, бірақ кімді қаласа, оның мүнан
гөрі кішірек күнәларын кешіреді. Өйткені, кім де кім Аллаға серік жасаса,
әрине, онда ол тіпті алжасқандардың алжасқаны болады. (4:116).
Зерттеу жұмысымның ғылыми жаңалығы.
Ең алдымен, ислам дініне дейінгі иудей, үнді, христиан діндеріндегі әйел
құқықтарының айырмашылығы мен артықшылығын көрсету. Қазақ халқының
отбасылық өмірінде ислам уағыздарының адамгершілікке толы қасиеттер мен
тәлім – тәрбиенің ұқсастығының молдығын көрсету.
Зерттеудің жұмысымның өзектілігі.
Әлемдегі барлық діндердің ішінде ислам діні ғана әйелдерді ер адамдармен
теңестіріп, теңдей құқық бере алған бірден – бір дін. Және Қасиетті Құран
Кәрімде ер мен әйелдің тең құқыққа ие екені жиі айтылады. Мұхаммед
Пайғамбар (с.ғ.с.) әйел құқығына ерекше мән беріп, Сендердің ең ізгілерің
мен жақсы қылықтарың - әйел құқықтарын құрметтеулерің, - деп текке
айтпағандығы бүкіл әмбеге аян.
Ислам діні ер мен әйелдің қосылып некелесуіне айрықша мән береді. Сондай
– ақ отбасылық өмірде ер мен әйелдің араларындағы міндеттерін, парыздарын,
әйел құқықтарының бұзылмауын қатаң қадағалайды. Міне, осы айтылған
мәселелер тақырыптың өзектілігін нақтылай аша көрсетеді.
Зерттеу жұмысымның мақсаты мен басты міндеті.
Мұсылмандық құқықтың қайнар көздері жеке адамдар статусының құқықтарында
жатыр. Негізінен, діни принциптерге негізделеді. Осы нормалардың негізгі
институттары: неке, ажырасу, туыстық жөндері, отбасын материалдық тұрғыдан
қамтамасыз ету, бала тәрбиелеудегі міндеттер, өсиет, мұрагерлік, қамқоршы,
т.б. Сол секілді жеке азамматтық құқықтарға (мәміле): жекеменшік
мәселелерін реттеу, әр түрлі келісім түрлері мен оларды қамтамасыз ету,
міндеттемелерді орындау тәртіптері т.б. кіреді. Сондықтан менің алға қойып
отырған мақсатым да, осы нормалардың адам құқығына нендей әсері мен
айтарлықтай айырмашылықтарын айтып көрсету.
Көптеген отандастарымыз шаңырақ көтерудің ең алғашқы шарты – Аллаһтың
алдында, яғни шариғат талаптарына сай неке қию екенін біле бермейді. Білсе
де ескере бермейді. Мұсылманның отбасылық өмірі қандай болуы керек, әйел
құқығы, отбасылық өмірде нендей өзекті мәслелер бар, міне осы және басқа
неке міндеттерін терең баяндап, мәнін ашып беру.
Курстық жұмысының құрылымы зерттеліп отырған тақырыптың мазмұнына сай
кіріспеден, тараудан, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен
тұрады.

II. Негізгі бөлім

2.1 Ер кісінің әйел кісіден өзгеше болу себебі.

Исламда неке адамның жаны мен жүрегінің рахат табуы деп танылады. Бұл
– бірін - бірі шынайы ұнатқан, сүйген, бір - біріне деген қамқорлық
қасиеттерін паш еткен және жанұялық сезіммен махаббатта перзенттер өсіріп,
мұсылмандық отбасын құру ниетін мақсат еткен ер адаммен әйел адамның
қосылып өмір сүруі.
Қасиетті Құран Кәрім осы бір ер және әйел адам арасындағы іңкәр да
сүлу байланысты асқан шеберлікпен жаза келіп, көз алдымызға махаббат нұрын
шашатын имандылық пен адамгершілікті, жан рахаты мен қауіпсіздігін
елестеді.
Қасиетті Құранның “Рұм” сүресінің 21 аятында былай деген: “Сендерге,
Оған тұрақтауларың үшін өз жыныстарынан жұбайлар жаратып, араларыңа
сүйіспеншілік, мейірімділік пайда қылғандығы да Оның белгілерінен”[1].
Шындығында, бұл – екі жанның шынайы махаббат пен пәктік сезімдері
Аллаһ Тағаланың мейрімімен жасалған байланыс.
Исламда мұсылман әйел кісі Аллаһ Тағаланың ер адамға жасаған ұлы
мейірімділігі және бұл өмірдегі ең керемет рахатынан болып табылады. Себебі
ер адам одан күнделік өмір қауесеттерінен, қажымас еңбегінен және
уайымдарынан тынығу табады. Сондай – ақ ол ер адамға дүниеде ешбір
жаратылыс бере алмайтын ләззат пен жан рахатын сыйлай алады. Бұл жөнінде
Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) былай деген:
“Бұл жалған дүние бізге уақытша берілген, ал мұндағы өмірдің ең
бір кереметінің бірі – мүмін әйел болып табылады”[2] .
Исламның некеге, әйелге, оның өмірдегі маңыздылығына деген көзқарасы
осындай.

2.2 Отбасылық өмірде ислам уағыздарын ұстану

Исламдағы некелік одақ кішігірім сезімдердің жарқ етуі немесе жан
біткенге тән құмарлықтың іс жүзінде орындалуы ғана емес, ол бір үлкен
ғалам. Олай дейтініміз нағыз мұсылман кісі ержүрек, шыдамды, кең пейілді
адамгершілігі мен қайырымдылығы мол қасиетке ие және әйелінің ұнамсыз
істері үшін ұсақ - түйекке, ашу - ызаға бара бермейді. Оған қоса нағыз
мұсылман Жаратушы Иесінің өмірін жерге тастай алмайды, сондықтан да ол
әрдайым әйелімен жақсы қарым - қатынаста болады. Бұл былай түсіндіріледі.
Мұсылман кісі қашанда Жаратушы Иесінің сөздеріне құлақ асып, ойланып
жүруінің себебі оған кейде бірдеңе ұнамай қалып, одан жиіркеніп қашуы
мүмкін. Ал шын мәнісінде ол нәрсе, құбылыс немесе жағдай жақсылық пен
жарылқаулыққа мол болуы әбден мүмкін. Осыған байланысты ол кімді қалай
ұнату, қалай ұнатпау керектігін біледі және соқыр сенімге иланбайды, мәнсіз
істерге қадам баспайды, әрдайым қанағат пен әділдікті ұстанады.
Егер мұсылман кісіде Исламға ден қойған мұсылман әйеліне деген
салқындық сезімі пайда болса, ол әйел ері қанағат тұтатын құрметке лайық
бола алады, ол бұл әйелді жек көру үшін алдымен оның барлық қасиеттерін
таразылау керектігін айтады. Бұл жөнінде Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) былай
деген:
“Дінге сенуші ер дінге сенуші әйелді жек көрмеуі керек, егер оның бір
қасиеті ұнамаса, онда оның басқа жағынан қанағат табуы тиіс.”
Жан тазалығын, ар тазалығын сақтағысы келген адам, әрине шариғат
бойынша неке қиюдың қадір – қасиетін білуі керек деп ойлаймын.
Мұсылман үшін неке қиюдың 5 шарты бар:
1. Қалыңдық пен күйеу жігіттің тілін кәлимаға келтіру.
2. Олардың бір – біріне жар болуға ризалық білдіру.
3. Махр – ер адамның қалыңдығына жасайтын сыйлығы.
4. Куәлар – екі ер адам, не ер кісі мен екі әйел.
5. Құтпа оқу.
1. Кәлима “Лә иләһә илла-лла-һу, әшһәду ән-нә Мұхаммәдүр Расулул-лаһ”
деп тілмен айтылып, жүрекпен орындалады.
2. Екі жақтың ризашылығы айтылмай, неке қиюға болмайды.
3. Күйеу жігіттің болашақ жарының ризалығына ие болатындай сыйлық
жасауы. Махр – (сыйлық) жасалғаннан кейін, ол әйелдің
жекеменшік мүлкі болып саналады.
4. Құран қағидасы бойынша куәлар яки келісілген адамдармен қоса, ақ
некенің қиылғанына періштелер де куәлік етеді. Олар о дүниеде де,
Аллаһтың алдында да куәлік береді.
5. Құтпа оқылады.
Ал егер некеден кейін арақ ішіп, не басқалай харам істерге барса, ол
шаңырақтың тіршілігіне шайтан араласады. Ақ некенің қадірі қашады.
Отбасының береке бірлігі, ынтымағы бұзылады.
Осы орайда, отбасындағы ер адамның 4 міндеті бар:
1. Отбасына жан – жақты жағдай жасау.
2. Ұзақ саларға шығарда үй – ішін қажетті заттармен қамтамасыз ету.
3. Жұбайы сыйлау, оған күш көрсетіп, қоқан – лоққы жасамау.
4. Бір жаққа кетерде қайда баратынын ескерту.
Осы төрт міндетке сәйкес Құран –Кәрімнің аяттарынан үзінділер
келтірейін. “Өзімен бірге қоректендіреді, киіндіреді, бетке ұрмайды,
балағаттамайды, жалғыз қалдырмайды”. “Құдайдың жолына, кедейлерге және
жақындарына жасаған садақадан өзінің туғандарына (отбасына) жұмсаған
қаражаттың сауабы зор”. “Дәулет, тірек болатын садақа – садақаның ең
жақсысы” делінеді. Туған – туысқа, пақыр – міскінге, ғаріп – жолаушыларға
(садақа) ақысын беріңдер. Басқаға босқа шашылмаңдар. Қолыңды мүлде жұмып
алма (сараңдық жасама), жайып та жіберме (төгіп-шашып). Онда көзге
түртілесің, немесе өкінішке қаласың (“Исра” 26-29 аяттар). “Садақа беруге
асығыңыздар, оның жолын бақытсыздық кесіп кетпес үшін” делінеді
риуаяттарда. “Қолдың қайыры – мың пәледен сақтайды” – дейді халқымыз. “Кім
әйелімен жақсы қарым – қатынаста болса, сол Сіздердің ең жақсыларыңыз”
делінген хадисте.
Бұл орайда: “Жібекті түте алмаған жүн етеді, аруды күте алмаған күң
етеді” дейді дана жұртымыз.
Енді осы орайдағы әйелдің 4 міндеті туралы:
1. Болашақта дүниеге келер балаларын тәрбиелеу.
2. Күйеуі ислам талабына сай, орынды ақыл – кеңес, өсиет сөз айтса
орындау.
3. Бір жаққа баруға жиналса, ерінен рұқсат сұрау.
4. Күйеуіне қарсы шығып, дөрекі мінез көрсетпеу.
Осы міндеттерге қоса Құран Кәрімнің аяттары былай дейді: “Аналар
баланың емшектегі уақытын толық сақтағысы келсы, оның мерзімі толық екі
жыл” (“Бақара” сүресі, 233-аят). Кім өз қыздарына, балаларына қамқорлық
жасап, оларға жақсы қараса, оның тозақ отынан қорғағаны болады. “Ол
пейіштерде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.