Жастар субмәдениетінің ерекшелігі
ЖОСПАР
Кіріспе 3
1-тарау. Жастар субмәдениеті 6
1.1 Жастар субмәдениетінің ерекшелігі 6
1.2 Жастардың қоғамға деген қазіргі заманғы талаптары 9
2-тарау. Жастар және қоғам 12
2.1 Жастар субмәдениетінің классификациясы 12
Қорытынды 26
Пайдаланған әдебиеттер 27
Кіріспе
“Жастар” ұғымына анықтама беруде ынта қойғандар, ХХ ғасырдың 20
жылдарындағы батыс ювенологиясының пікір айтушыларының бірнеше
мінездемелерін атауға болады. Ғылыми әдебиеттерде осындай көптеген
анықтама бергендер Ю.Р.Вишневский мен В.Т.Шанко. Олар батыс пен ресей
ювенологтарының тәжірибелерін кеңінен аша отырып, төмендегілерді атап
көрсетеді:
❖ Жастар нақты жас өкілі болғандықтан, оларға сензитивті және әлеуметтік
өткіндермен байланыстырылған әлеуметтік-психологиялық амалы;
❖ Психофизикалық амалы, жастарды тұлғаның даму периодындағы жыныстық пен
толық жетілгендік арасындағы байланыстарды қарастырады;
❖ Стратификациялық амал жастарды оларға тиісті рольдер мен статустық
позициядағы ерекше әлеуметтік-демографиялық топ ретінде қарастырады;
❖ Конфликтологиялық амал, жастық шақты түсіндіруге келіспейтін, үнемі
конфликтіге түсетін “әке мен бала” аралығындағы қиын периодтағы жаспен
сипатталады;
❖ Рольдік жағы жастық кезеңді адамдар өміріндегі ерекше әрекеттену фазасын
анықтайды, мұндайда адам бала емес, бірақ ересек әлі де болмаған;
❖ Субмәдениеттік амал: жастар – олар өздерінің өмірлік образы мен әрекет
стилі, нақты мәдени нормалары мен құндылықтары бар;
❖ Әлеуметтенушілік амал: жастық кезең - әлеуметтік даму мен бастапқы
әлеуметтенушілік периодқа келетін өмір кезеңі;
❖ Субъективті амал: жастық кезең – болашақ жоспарлармен, өмір
сүйгіштікпен, жоғарғы белсенділікпен байланысқан ерекше дүниетаным;
❖ Интеракционистік амал: жастық кезең - әрбір адамға қатысты жанның үш
күйінің біреуі. “Ата-ана” мен “ересек” күйінен айырмашылығы спонтанды,
стандартталмаған әрекеттермен айрықшаланады.
Жоғарыда көрсеткендей “жастар” ұғымы ғылыми әдебиеттерде барынша
көпмәнділігімен түсіндіріледі.
Жастар - әлеуметтік-демографиялық топ екендігі белгілі, әртүрлі
әлеуметтік-психологиялық, физиологиялық және жас, жыныс аралық
ерекшеліктермен сипатталады. Жастар жасы биологиялық тұрғыдан жан-жақты,
бірақ өмір жағдайларының объективті нақтылығымен детерминацияланған болып
табылады.
Жас адамды ғылыми және жүйелік зерттеулер ХХ ғасырдың басында көріне
бастады. Бұл жерде Ш.Бюлер, Э.Шпрангер, О.Тумлирц, В.Хоффманның
жұмыстарын айтуға болады. Бірақ, олар өздерінің жас адамның психикасы
жөніндегі ойларын алдымен өткен философияға және де педагогикалық
әдебиеттерге негіздейді. Жастар психологиясының қалыптасу кезеңдерінің
алғашында кейбір эмпирикалық мәліметтер әлі де болса да қолданылмады,
соның салдарынан да жастардың психологиялық мінездемелері сол уақытта
алынған мәліметтері аз шындыққа сенімді болады. Кейбір концепцияларда
жастық шақтың циклдық анықтама тенденциялары байқалады. А.Швенк жастық
периодты – балалық күйден ересектік күйге өту деп сипаттайды. Яғни
метаморфоздың динамикалық кезеңі.
Э.Шпрангер ұл бала 14-21 жас аралығын, қыздардың 13-19 жас арасын
белгіленген шекарадағы жастық шақтың ішкі жүйесімен анықтады. Бұл жастың
бірінші фазасы – балалық қажеттіліктерден босатылған кризиспен
сипатталады.
ХХ ғасырдың шамамен 50 жылдары батыс әлеуметтануында жастар
мәселелеріне байланысты теоретикалық концепциялар пайда болды. Жастар
әлеуметтануының облыстарында осындай теоретикалық жұмыстар екінші
дүниежүзілік соғысқа дейін жазылған К. Маингеймнің шығармалары “Ұрпақ
проблемасы” жатады. “Жастар” ұғымының өзі және оның интерпретациясы
Г.Шельскийдің, Ф.Тенбруктың, Л.Розенмайердың, С.Айзенштадтың еңбектерінде
кездеседі. Айзенштадтың ойынша, жастар жас аралық топ ретінде отбасы мен
басқа да кіші ұжымдар арасындағы “байланыстырушы”, “рольдік сфера” болса,
екінші жағынан, қоғамның макросекторы болып саналады.
“Жастар” ұғымының толық анықтамасын бірінші рет Ресейдің атақты
әлеуметтанушысы, зерттеушісі В.Т.Лисовский ұсынған. Оның пайымдауынша,
жастар – олар әлеуметтену стадиясын өтіп жатқан адамдар ұрпағы, ал
есейген шақта танымдық, кәсіби, мәдени және басқа да әлеуметтік
функцияларды өзіне қондырып алғандар.
1-тарау. Жастар субмәдениеті
1.1 Жастар субмәдениетінің ерекшелігі
Мәдениет дегеніміз қандайда бір адамдар тобына жалпы байланысты өзін-
өзі көрсететін құралдар құндылықтыр, ұстанымдар және ол осы топтар
мүшелелерінің мінез-құлқын реттеуге, тәжірибесін тәртіпке еклтіруге
қызметтеледі. Кейінгі ұрпақтарға мәдениеттің өндірілуі мен өтілуі
әлеуметтену процесінің негізінде жатыр – алдыңғы ұрпақтардың идеалдарын,
ережелерін, нормаларын, сенімдерін, құндылықтарын қабылдау. Мәдениет
дегенен біз қағидаларды, құндылықтарды түсінеміз: олар нақты топ
адамдарына ортақ және осы топ мүшелерін бақылауға арналады. Мәдениетті
қабылдау мен оны келес ұрпаққа беру әлеуметтену процесі арқылы жүзеге
асады, яғни құндылықтарды, сенімдерді, нормаларды, ережелерді, идеалдарды
келесі ұрпақтың үйренуі мен қабылдануына байланысты.
Топты көптеген қоғамдардан ерекше ететін нормалар мен құндылықтар
жүйесін субмәдениет деп атаймыз. Субмәдениет құндылықтар жүйесімен,
қағидалармен, әректтенудің амалдарымен және өмірлік стилдермен
түсіндіретін ұсақ әлеуметтік қауымдастықтарға қолданылады. Субмәдениеттің
атрибуттары, ритуалдары әрекеттің тұрақты үлгісі ретінде ережеге сәйкес
кәдімгі мәдениеттен өзгешелеу, бірақ та онымен байланысты.
Олар жасы, этникалық құрамы, діні, әлеуметтік топ немесе тұрғылықты
жер факторларының әсерінен пайда болады.. Субмәдениеттің құндылықтары топ
мүшесінің тұлғасының қалыптасуына әсер етеді. Бірақ ол ұлттық мәдениеттен
бас тарту деген емес, ал одан кейбір ауытқуларды білдіруі мүмкін.
Дегенмен, көптеген адамдар субмәдениетке сенімсіздікпен қарайды. Кейде
топ үстемдік етуші мәдениетке, оның мазмұны мен формаларына қайшы болып
келеді, олар өздерінің нормалар мен құндылықтарын шығарады. Осы нормалар
мен құндылықтардың негізінде контрмәдениет қалыптасады.
Жастар субмәдениетімен стереотиптер, құндылықтар, топтық нормалар,
мінез-құлық пен өмір стилінің жалпылығына ие белгілі бір жас ұрпақтың
мәдениеті түсіндіріледі.
Оның сипатты белгілері айқынсыздық, негізгі нормалық құндылықтан
алшақтау. Әлеуметтік алшақтау әдетте апатиядар, қоғамның саяси өміріне
немқұрайлы қарауынан көрінеді. Сонымен қатар жастардың эмоционалдылығы,
оңай сенгіштігі мен психологиялық тұрақсыздығын саяси элиталармен билік
үшін күресте ұтымды қолданылады.
Генерация аралық алшақтық та тереңдетуде – ішкі отбасылық
контактілерінің бұзылуынан “біз” түсінігін өздеріне дейінгі ұрпақтарға
қарсы қоюға дейін.
Бұл қарама-қарсылық айқын түрде жастардың өзіндік мәдени
стереотиптерінде “біздің мода”, “біздің әуен” және гуманитарлық
әлеуметтенудің институтционалдық құралдарымен ұсынылатын “әкелік”
мәдениетінде көрінеді. Мұнда әлеуметтік пен генерациа аралықпен қатар
жастар субмәдениетінің алшақтауының үшінші аспектісі мәдени алшақтық
байқалады.
Жастар субмәдениетінің дәл осы деңгейінде елеулі контрмәдениет
элеметтерін игере бастайды. Бос уақыт, әсіресе жеткіншектермен өмір
сүрудің кері сферасы ретінде қабылданады және онымен қанағаттануы жас
адамдардың өмірімен жалпы қанағаттануы байланысты.
Оқушылар үшін жалпы, студенттер кәсіби білім экономиканың (“ақша
табу”) бос уақыттық (“бос уақытты қызықты өткізу”) қажетіліктерді іске
асыру да артқы орынға кетеді.
Бос уақыт коммуникативтікпен қатар (достармен аралас) негізінен
рекреативтік функцияны атқарады (жоғары сынып оқушылардың үштен бірі бос
уақытында ең жақсы көретін ісі – “түк істемеу”) сонымен қатар танымдық,
креативтік және евристикалық функциялар жеткіліксіз іске асады немесе
тіптен іске аспайды.
Зерттеулер көрсетіп отырғандай, жастардың бос уақыты мәдениет
мекемелерінен тыс іске асады және тек бір теледидардың ықпал етуімен
жүргізіледі.
Ұлттық мәдениет құндылықтары схемотизациялық стереотиптер –
“Америкалық өмір салтының” құндылықтарын ендіруге бағытталған бұқаралық
мәдениет үлгілерімен шеттетілуде.
Сұрау бойынша, еліктеу үлгілері – қыздар үшін “мыльная опералардың”
ирониялары, жігіттер үшін – Рэмбо сияқты видео триллерлердің негізгі
рөлін сомдаушылары. Мәдени қызығушылықтарының батыстануының қолданылу
аясы бұдан да кең: өркемдік образдар жастардың топтық және жеке мінез-
құлқының деңгейіне ауысып, прагматизм, қатыгездік, кәсіби өзін-өзі іске
асыруға қарсы келетін материалды қамсыздануға ұмтылу сияқты әлеуметтік
мінез-құлық сипаттарында көрініс табады.
Соңғы 3-4 он жылдықта зерттеушілердің назары жастардың
субмәдениеттеріне аударыла бастады. Мұның себебі жастардың
субмәдениеттері қазіргі қоғамның эволюциялы жаңаруының маңызды құралы
болуы. Зерттеушілердің көрсетуінші, жастардың субмәдениеті Батыстан
алынған дейді. Соңғы хиппилер, панктер, рейверлер немесе силяктар
Батыстық үлгіден көшірмесін алғандар. Яғни отандық мәдениетке Батыстық
субмәдениеттің қатты ықпал тигізгенін айтуға болады. Ал Батыстың жастар
субмәдениетінің көздері “мәдени мифтері” Шығыс буддистігі, Африка,
Солтүстік Америка үндістерінің мәдениетінен алынған. Мысалы, ТМД елдері
үшін негізгі жастар субмәдениетінің көздері – Батыс субмәдениеті болып
табылады.
1.2 Жастардың қоғамға деген қазіргі заманғы талаптары
Жастар қозғалысының пайда болу катализаторлары өмірдің мәнін
жоғалту, идеалдарының күйзелісі, екі моральдың болуы, цинизм,
маскүнемдік, пайдакүнемділік, өмір алдындағы абыржу – осылар дінге кірген
жастардың негізгі себептері болып табылады. Шамамен осы себептердің
барлығы жастардың барлық жас категориясы мен ұлттарының формалды
еместерге кіру себептерінің бірі болып табылады. В.В.Морозов және
А.П.Скробов соңғы кезеңдегі жастар әлеуметтенуіне келесі қайшылықтарды
белгіледі:
- Жастардың қоғамға деген қазіргі заманғы талаптар және біздің қоғамымыздың
шындығы және нақтылығы.
- Қоғамдық қарым – қатынастың қиындап кетуі, әлеуметтенуге және жас ұрпақты
тәрбиелеуге байланысты. Қоғам жағынан барлық үндеуші, артушы талаптар.
- Адамға ықпал етудің әлеуметтік – экономикалық, идеологиялық, саяси –
тәрбиелеушілік амалдарының жеткіліксіз болуы.
- Қоғамның гүлденгенін көруге ұмтылысы.
- Қазіргі заманғы әлеуметтік және экономикалық тұрақсыздық.
- Демократия мен гуманизмге ұмтылу.
- Тәрбиелеудің әкімшілік әдістері.
- Әлеуметтену процесі мен мәдени тәрбиелеудің үздіксіздігі.
- Мемлекеттік – мәдени және тәрбие мекемелерінің қаржыландыру жүйесі.
- Құндылықтардың белгілі бір жүйесі.
- Ескі және Жаңа құнлықтарының бар болудағы шарттарының анық еместігі.
- Әрбіреуге еңбегі бойынша.
- Адал еңбектің пайдасыздығы.
- Молшылықтың жоғарғы қажеттілігі.
- Осы қажеттіліктерді қанағаттандырудағы мемлекеттің мүмкіншілігі.
- Іс пен сөздің сәйкестігі және т.б.
Қазіргі заманғы қоғам белгілі бір мәдени ерекшелігі бар көптеген
әлеуметтік топтардан құралған. Бір жас адам бір уақытта бірнеше
субмәдениетке жатуы мүмкін. Оның бірі жоғалып, орнына басқа субмәдениет
келеді. Бұл аспектіде әрбір әлеуметтік топтың құрап отырған субмәдениеті
тек қана доминантты мәдениеттің стереотипі мен құндылық нормасын
бейнелейді, сонымен қатар оған қарсы тұрады және субмәдениеттік
бейнелеуге сәйкес келетін проблемаларды шешу үшін, өзінің типтік емес
құрамды іздеп табуға ұмтылады. Жастар субмәдениетінің мәнін ашу үшін,
нақты тарихи жағдайлар, әлеуметтік шарттар және ұлттық мәдениеттің
ерекшеліктерін ескеру керек. Ұлттық мәдениетті (салт – дәстүр, әдет –
ғұрып, фольклорлар) көптеген жастар анохронизмі, бұл яғни бір заманда
болған оқиғаны екінші бір заманға қатеден апару, ескірген көзқарас,
көнерген дәстүр, ескіліктің қалдығы деп қабылдайды.
М. Брейк жастардың типологиясын төрт топқа бөліп қарастырған:
• біріншісіне респектабелді жастарды алып қарастырған. Олар орта топқа
жатады. Жас буындар басқа субмәдениет топтарының стилдік атрибутын
қолданған және өзіндік немесе жеке топтар ретіндіе қарастырылған;
• деликвентті жастар. Жұмысшы класына жатады және үлкендердің ықпалында
болады. Осы топтың негізгі сипаттамасы - әлеуметтік шектеулік, еңбекке
жағымсыз қатынас, өмірлік проблемаларынан алкоголь, нашақорлық әлеміне
бой ұру, ұрлық және зорлық-зомбылық;
• үшінші топты орта класқа жататын мәдени көтерілісшілер (бунтари);
• төртінші топқа саяси белсенді жастар кіреді. Олар әр түрл топтарды
радикалды саяси дәстүрмен біріктіреді, кең қызмет саласын қамтиды, бұған
әр түрлі жастар қозғалысы мен адам құқығына арналған ұйымдарды жатқызуға
болады.
2-тарау. Жастар және қоғам
2.1 Жастар субмәдениетінің классификациясы
Жастар субмәдениетінің классификациясы алғаш рет АҚШ-та, Канадада,
Батыс Европада жасалынған. Олардың басты типологиясы:
Романтикалық-эскапистік субмәдениет (хиппилер, индеанистер,
толкенистер, байкерлер);
Гедонистік-көңіл көтерушілер субмәдениеті (мажорлар, рэйверлер,
рэпперлер);
Криминалистер субмәдениеті (“гобниктер”, “люберлер”);
Анархтық нигилистіктер субмәдениеті (панкілер, толкинистер).
“Жүйелер” – бұл қоғамдағы қоғам. Ешқандай заң бұл жерде болмайды.
Әрбір адам өзінің ар–ұятына байланыстар, заңдар құрып өмір сүреді.
Біздің білуімізше, әрбір жас адам өзінің құрдастарымен қарым –
қатынасқа түсуге ұмтылады, өйткені жалғыздықтан қашқысы келеді, ал
жалғыздықты көп адам сезінеді.
Негізінен, жастар субмәдениетінің пайда болу себебінің көрінісі
ретінде, мыналар жатады - өмірге қанағаттанбаушылық, ал әлеуметтік аспект
жағынан – қоғамның дағдарысы, әлеуметтену процесінде жастардың қажеттілік
түп негізіне жауап бере алмаушылық. Соңында, айтылғандардың барлығы,
жастардың формалды емес топтар құрамының себебі болып табылады. В.Тернор
батыс хиппилерін айтып кеткенде, оларды лиминалды қоғамдастыққа
жатқызды (латын тілінен лимен - босаған). Осы жерде Лиминалды
тұлғалар шеттетілген, шығарылған тұлғалар.
Шеттетілген адамдарды танудың екі жолы бар: біріншісі - шеттету,
анықталмағандық жағдайында адам әлеуметтік құрылымның бір позициядан
екінші позицияға өту кезеңінде болады. Содан кейін, ол өзінің тұрақты
орнын, тұрақты статусына ие болып, социумға кіріп, контрмәдениет ортасын
тастап кетеді. Осындай ойлар А.Тернер, Т.Парсонс, Л.Фойер
концепцияларының негізінде жатыр.
Сонымен қатар, тағы да екі негізгі себептердің пайда болу жолдарын
айтып кетуге болады:
1) Жастардың жастық ерекшеліктері: өздерінің сезімдерін эмоционалды,
динамикалық және тікелей білдіру болып табылады. Кейбір жастар ешкімге
тәуелді болып келмейді: көптеген жастардың жанұясы, мамандығы,
міндеттілік пен жауапкершілікке тартатын ортасы жоқ.
2) Жастар тоталитарлық қорқыныштан ерікті болу керек.
Тұрақты кезеңдегі және дәстүрлі қоғамдағы шеттетілген, шығарылған
адамдар – олар осы уақыттағы өту процесінде болып отыр. Ақыр соңында олар
қоғамға кіріп, статусқа ие болады. Хиппиге барлығы жатпайды, бірақ
барлығы контрмәдениет жағдайынан өтеді. (Контрмәдениет әрекетінің
зонасына түседі). Ешқандай жүйе барлығын қалдықсыз ала алмайды, сөзсіз
нәрселер қалады. Бұл бұрынғы аңыздар қалдығы және негізгі аңызға
кірмейтін ақпараттар қалдығы. Осының барлығы экстерналды мәдениеттің
ортасында қалды .
Сондықтан, Жүйе - қоғамдастықтың үлгісі, оған әлеуметтік
құрылымнан шыққандары жиналады. Осы адамдар тұрақты жағдайы, позициясы
жоқ, статусы анық емес адамдар. Белгісіздік жағдайы өзін-өзі ұйымдастыру
процесінде негізгі роль атқарады. Белгісіздік ортасы - әлеуметтік
еріктік, бұл жерде біз қоғамдастықтың құрылымдық процестерінің пайда
болуын және де құрылымсыз жағдайынан құрылымдық жағдайына ауысу
процестерін, яғни өз өзін ұйымдастыруын бақылай аламыз.
Формалды еместер – бұл ресми тіркеуге алынбаған адамдар тобы. Ол топ
біреудің инициативасымен немесе белгілі бір мақсатқа жету үшін ортақ
қызығушылықтары мен қажеттіліктеріне жету үшін пайда болған. Формалды
емес жастар топтары ІІ Дүние жүзілік соғыстан кейін Европа елдерінде
мемлекеттің жаңа экономикалық және қоғамдық жүйесін, әлеуметтік және
рухани құндылықтарын қабылдауға қарсылық ретінде қалыптасты, 40-шы
жылдардың соңы мен 50-ші жылдардың басына қарай шағын жастар топтары
өздерін қоғамға қарсы қоюға тырысты. Олар өзгеше киім киіп түрлі шаш
үлгілерін қыю арқылы өзгелерден ерекшеленгісі келді. Олардың тілдері,
жесттері, тәртіптері, тыңдайтын әуендері, саяси және әлеуметтік
көзқарастары назар аудартпай қоймады. Формалды емес бірлестіктер – бұл
көпшіліктік әрекет құбылысы. Осы бірлестіктің саны он мыңдаған. Ал
адамдар саны – миллиондаған. Адамдардың қызығушылықтарына байланысты
бірлестіктердің әр түрлі түрлері пайда болды. Қазіргі кездегі жастардың
формалды емес бірлестіктерге қосылу себептері:
1. қоғамға наразылық, қарсылық білдіру;
2. отбасылық түсініспеушіліктер;
3. барлығы сияқты болғысы келмеу;
4. жаңа ортада өз-өзін тану;
5. өзіне көңіл аудару;
6. елде жастардың бос уақытының ұйымдастыру сферасының дамымауы;
7. батыс мәдениетіне еліктеу;
8. діни ой – пікірлік сенімдер;
9. өмірдегі мақсаттың болмауы;
10. криминал, бұзақылықтың ықпал етуі;
11. жастық қызығушылықтар.
Жастардың формалды еместер қозғалыстарына тартылуының себебі:
1. қызығушылықтан, қозғалыстың философиясын түсінбестен енеді
2. кейбіреулері қозғалыстарды өз уақытын жақсы өткізудің формасы ретінде
келеді.
3. ерекше өмір сүру формасын іздейді.
Формалды еместердің бірлестігі ешбір жерге тіркелмеген және
олардың саны нақты, әрі тұрақты емес. Ақырғы кездері формалды емес жастар
ұйымдары әр түрлі бағыттарда көбейуді (саяси, экономикалық, идиологиялы,
мәдени), олардың ішінде әсіресе антиқоғамдыққа бағытталған топтар айқын
көрініс табуда. Қызметі мен дүниетанымдарына байланысты бірнеше
классификацияға бөлінеді, соның ішінде әуенді топтар. Мұндай жастар
ұйымының негізгі мақсаты – жақсы көретін әуенді тыңдау, зерттеу және
тарату. Әуенді формалды емес топтардың ішіндегі атақтылары металлистер.
Бұлар рок стиліндегі әуенді тыңдауға ортақ қызығушылықтарымен біріккен
топтар (тағы оларды Хэви металл деп атайды). Бұл топтардың көбінесе
тыңдайтын топтары “Кисс”, “Айрон-Мейден”, “Металлика”, “Скорпионз” және
де ресейлік “Ария” рок – музыканттары. Ауыр металликалық рокта ұрма
аспаптардың қатты ритмі, қатайтушылардың күштілігімен орындаушының
импровизациясы көрініс табады.
Металдық рок жанкүйерлерінің бірнеше түрлері бар: “ауырметалдық рок,
“қара металдық рок, “жылдам металдық” рок. Сыртқы келбеті агрессивті қара
киім киіп жүреді. Кеуделеріне металдан әшекейлер, теріс аударылған крест
тағып, ағылшын тілінде шайтан сөзін жазып алады. Олар шайтанның культына
табынады. Россизм мен шавинизмді дәріптейді. Дегенмен металлистер
арасынан музыкамен айналысатын, бейбітшілікті сүйетін, металды рокты
бағалаушылар да бар.
Рэйверлер субмәдениеті (rave – ағылшынан аударғанда байланыссыз сөз)
80-ші жылдары АҚШ пен Ұлыбританияда пайда болды. Оларды музыканттарға
жатқызады, бүгінгі күнмен өмір сүру, соңғы модамен киіну. Өмір сүру стилі
қатты дауыстағы түнгі дискотека, компьютерлі графика, лазерлы сәулелермен
байланыстылығы. Олардың киімдері ашық түсті, пластик, винилді қолданады.
Рэйверлер субмәдениетінің дамуы “экстазиді” таратылуымен байланысты.
Тағы музыка мен биді сәйкестендіру мақсатында танымал жастар
ұйымдары бар. Олар брейкерлер деп аталады. Ағылшын тілінен –break-dance
- бидің ерекше түрі, басталған қимылды екінші біреудің ауыстырып отыратын
әр түрлі спорттық акробатикалық элементтері бар би түрі. Оларды тағы
“изломанный танец” немесе “танец на мостовой” деп те атайды. Олар
саясатпен қызықпайды, спорттық дене бітімін сақтауға тырысып, қатаң
ережелерді сақтайды: мысалы, арақты ішпеу, наша мен темекіні қолданбау
т.б. Сонымен қатар әуенді формалды емес топтардың қатарында битломандар
топтарын атауға болады. “Битлз” тобының өлеңдерін жақсы көру арқылы,
әсіресе оның орындаушылары Пол Маккартни мен Джон Леннонға табынумен
сипатталады.
Саяси формалды емес топтар. Берілген формалды емес жастар ұйымдарына
белгілі бір саяси позициясы бар, митингілерге қатысып, агитация
жүргізетін адамдар бірлестігі жатады.
Саяси белсенді формалды емес жастар тобы арасында пацифистер,
ұлтшылдар (скинхэдтер немесе неофашисттер деп те атайды), панктерді
ерекше атап көрсетуге болады.
Пацифистер – бейбітшілікті қолдап, соғыс қаупіне қарсы, жастар мен
... жалғасы
Кіріспе 3
1-тарау. Жастар субмәдениеті 6
1.1 Жастар субмәдениетінің ерекшелігі 6
1.2 Жастардың қоғамға деген қазіргі заманғы талаптары 9
2-тарау. Жастар және қоғам 12
2.1 Жастар субмәдениетінің классификациясы 12
Қорытынды 26
Пайдаланған әдебиеттер 27
Кіріспе
“Жастар” ұғымына анықтама беруде ынта қойғандар, ХХ ғасырдың 20
жылдарындағы батыс ювенологиясының пікір айтушыларының бірнеше
мінездемелерін атауға болады. Ғылыми әдебиеттерде осындай көптеген
анықтама бергендер Ю.Р.Вишневский мен В.Т.Шанко. Олар батыс пен ресей
ювенологтарының тәжірибелерін кеңінен аша отырып, төмендегілерді атап
көрсетеді:
❖ Жастар нақты жас өкілі болғандықтан, оларға сензитивті және әлеуметтік
өткіндермен байланыстырылған әлеуметтік-психологиялық амалы;
❖ Психофизикалық амалы, жастарды тұлғаның даму периодындағы жыныстық пен
толық жетілгендік арасындағы байланыстарды қарастырады;
❖ Стратификациялық амал жастарды оларға тиісті рольдер мен статустық
позициядағы ерекше әлеуметтік-демографиялық топ ретінде қарастырады;
❖ Конфликтологиялық амал, жастық шақты түсіндіруге келіспейтін, үнемі
конфликтіге түсетін “әке мен бала” аралығындағы қиын периодтағы жаспен
сипатталады;
❖ Рольдік жағы жастық кезеңді адамдар өміріндегі ерекше әрекеттену фазасын
анықтайды, мұндайда адам бала емес, бірақ ересек әлі де болмаған;
❖ Субмәдениеттік амал: жастар – олар өздерінің өмірлік образы мен әрекет
стилі, нақты мәдени нормалары мен құндылықтары бар;
❖ Әлеуметтенушілік амал: жастық кезең - әлеуметтік даму мен бастапқы
әлеуметтенушілік периодқа келетін өмір кезеңі;
❖ Субъективті амал: жастық кезең – болашақ жоспарлармен, өмір
сүйгіштікпен, жоғарғы белсенділікпен байланысқан ерекше дүниетаным;
❖ Интеракционистік амал: жастық кезең - әрбір адамға қатысты жанның үш
күйінің біреуі. “Ата-ана” мен “ересек” күйінен айырмашылығы спонтанды,
стандартталмаған әрекеттермен айрықшаланады.
Жоғарыда көрсеткендей “жастар” ұғымы ғылыми әдебиеттерде барынша
көпмәнділігімен түсіндіріледі.
Жастар - әлеуметтік-демографиялық топ екендігі белгілі, әртүрлі
әлеуметтік-психологиялық, физиологиялық және жас, жыныс аралық
ерекшеліктермен сипатталады. Жастар жасы биологиялық тұрғыдан жан-жақты,
бірақ өмір жағдайларының объективті нақтылығымен детерминацияланған болып
табылады.
Жас адамды ғылыми және жүйелік зерттеулер ХХ ғасырдың басында көріне
бастады. Бұл жерде Ш.Бюлер, Э.Шпрангер, О.Тумлирц, В.Хоффманның
жұмыстарын айтуға болады. Бірақ, олар өздерінің жас адамның психикасы
жөніндегі ойларын алдымен өткен философияға және де педагогикалық
әдебиеттерге негіздейді. Жастар психологиясының қалыптасу кезеңдерінің
алғашында кейбір эмпирикалық мәліметтер әлі де болса да қолданылмады,
соның салдарынан да жастардың психологиялық мінездемелері сол уақытта
алынған мәліметтері аз шындыққа сенімді болады. Кейбір концепцияларда
жастық шақтың циклдық анықтама тенденциялары байқалады. А.Швенк жастық
периодты – балалық күйден ересектік күйге өту деп сипаттайды. Яғни
метаморфоздың динамикалық кезеңі.
Э.Шпрангер ұл бала 14-21 жас аралығын, қыздардың 13-19 жас арасын
белгіленген шекарадағы жастық шақтың ішкі жүйесімен анықтады. Бұл жастың
бірінші фазасы – балалық қажеттіліктерден босатылған кризиспен
сипатталады.
ХХ ғасырдың шамамен 50 жылдары батыс әлеуметтануында жастар
мәселелеріне байланысты теоретикалық концепциялар пайда болды. Жастар
әлеуметтануының облыстарында осындай теоретикалық жұмыстар екінші
дүниежүзілік соғысқа дейін жазылған К. Маингеймнің шығармалары “Ұрпақ
проблемасы” жатады. “Жастар” ұғымының өзі және оның интерпретациясы
Г.Шельскийдің, Ф.Тенбруктың, Л.Розенмайердың, С.Айзенштадтың еңбектерінде
кездеседі. Айзенштадтың ойынша, жастар жас аралық топ ретінде отбасы мен
басқа да кіші ұжымдар арасындағы “байланыстырушы”, “рольдік сфера” болса,
екінші жағынан, қоғамның макросекторы болып саналады.
“Жастар” ұғымының толық анықтамасын бірінші рет Ресейдің атақты
әлеуметтанушысы, зерттеушісі В.Т.Лисовский ұсынған. Оның пайымдауынша,
жастар – олар әлеуметтену стадиясын өтіп жатқан адамдар ұрпағы, ал
есейген шақта танымдық, кәсіби, мәдени және басқа да әлеуметтік
функцияларды өзіне қондырып алғандар.
1-тарау. Жастар субмәдениеті
1.1 Жастар субмәдениетінің ерекшелігі
Мәдениет дегеніміз қандайда бір адамдар тобына жалпы байланысты өзін-
өзі көрсететін құралдар құндылықтыр, ұстанымдар және ол осы топтар
мүшелелерінің мінез-құлқын реттеуге, тәжірибесін тәртіпке еклтіруге
қызметтеледі. Кейінгі ұрпақтарға мәдениеттің өндірілуі мен өтілуі
әлеуметтену процесінің негізінде жатыр – алдыңғы ұрпақтардың идеалдарын,
ережелерін, нормаларын, сенімдерін, құндылықтарын қабылдау. Мәдениет
дегенен біз қағидаларды, құндылықтарды түсінеміз: олар нақты топ
адамдарына ортақ және осы топ мүшелерін бақылауға арналады. Мәдениетті
қабылдау мен оны келес ұрпаққа беру әлеуметтену процесі арқылы жүзеге
асады, яғни құндылықтарды, сенімдерді, нормаларды, ережелерді, идеалдарды
келесі ұрпақтың үйренуі мен қабылдануына байланысты.
Топты көптеген қоғамдардан ерекше ететін нормалар мен құндылықтар
жүйесін субмәдениет деп атаймыз. Субмәдениет құндылықтар жүйесімен,
қағидалармен, әректтенудің амалдарымен және өмірлік стилдермен
түсіндіретін ұсақ әлеуметтік қауымдастықтарға қолданылады. Субмәдениеттің
атрибуттары, ритуалдары әрекеттің тұрақты үлгісі ретінде ережеге сәйкес
кәдімгі мәдениеттен өзгешелеу, бірақ та онымен байланысты.
Олар жасы, этникалық құрамы, діні, әлеуметтік топ немесе тұрғылықты
жер факторларының әсерінен пайда болады.. Субмәдениеттің құндылықтары топ
мүшесінің тұлғасының қалыптасуына әсер етеді. Бірақ ол ұлттық мәдениеттен
бас тарту деген емес, ал одан кейбір ауытқуларды білдіруі мүмкін.
Дегенмен, көптеген адамдар субмәдениетке сенімсіздікпен қарайды. Кейде
топ үстемдік етуші мәдениетке, оның мазмұны мен формаларына қайшы болып
келеді, олар өздерінің нормалар мен құндылықтарын шығарады. Осы нормалар
мен құндылықтардың негізінде контрмәдениет қалыптасады.
Жастар субмәдениетімен стереотиптер, құндылықтар, топтық нормалар,
мінез-құлық пен өмір стилінің жалпылығына ие белгілі бір жас ұрпақтың
мәдениеті түсіндіріледі.
Оның сипатты белгілері айқынсыздық, негізгі нормалық құндылықтан
алшақтау. Әлеуметтік алшақтау әдетте апатиядар, қоғамның саяси өміріне
немқұрайлы қарауынан көрінеді. Сонымен қатар жастардың эмоционалдылығы,
оңай сенгіштігі мен психологиялық тұрақсыздығын саяси элиталармен билік
үшін күресте ұтымды қолданылады.
Генерация аралық алшақтық та тереңдетуде – ішкі отбасылық
контактілерінің бұзылуынан “біз” түсінігін өздеріне дейінгі ұрпақтарға
қарсы қоюға дейін.
Бұл қарама-қарсылық айқын түрде жастардың өзіндік мәдени
стереотиптерінде “біздің мода”, “біздің әуен” және гуманитарлық
әлеуметтенудің институтционалдық құралдарымен ұсынылатын “әкелік”
мәдениетінде көрінеді. Мұнда әлеуметтік пен генерациа аралықпен қатар
жастар субмәдениетінің алшақтауының үшінші аспектісі мәдени алшақтық
байқалады.
Жастар субмәдениетінің дәл осы деңгейінде елеулі контрмәдениет
элеметтерін игере бастайды. Бос уақыт, әсіресе жеткіншектермен өмір
сүрудің кері сферасы ретінде қабылданады және онымен қанағаттануы жас
адамдардың өмірімен жалпы қанағаттануы байланысты.
Оқушылар үшін жалпы, студенттер кәсіби білім экономиканың (“ақша
табу”) бос уақыттық (“бос уақытты қызықты өткізу”) қажетіліктерді іске
асыру да артқы орынға кетеді.
Бос уақыт коммуникативтікпен қатар (достармен аралас) негізінен
рекреативтік функцияны атқарады (жоғары сынып оқушылардың үштен бірі бос
уақытында ең жақсы көретін ісі – “түк істемеу”) сонымен қатар танымдық,
креативтік және евристикалық функциялар жеткіліксіз іске асады немесе
тіптен іске аспайды.
Зерттеулер көрсетіп отырғандай, жастардың бос уақыты мәдениет
мекемелерінен тыс іске асады және тек бір теледидардың ықпал етуімен
жүргізіледі.
Ұлттық мәдениет құндылықтары схемотизациялық стереотиптер –
“Америкалық өмір салтының” құндылықтарын ендіруге бағытталған бұқаралық
мәдениет үлгілерімен шеттетілуде.
Сұрау бойынша, еліктеу үлгілері – қыздар үшін “мыльная опералардың”
ирониялары, жігіттер үшін – Рэмбо сияқты видео триллерлердің негізгі
рөлін сомдаушылары. Мәдени қызығушылықтарының батыстануының қолданылу
аясы бұдан да кең: өркемдік образдар жастардың топтық және жеке мінез-
құлқының деңгейіне ауысып, прагматизм, қатыгездік, кәсіби өзін-өзі іске
асыруға қарсы келетін материалды қамсыздануға ұмтылу сияқты әлеуметтік
мінез-құлық сипаттарында көрініс табады.
Соңғы 3-4 он жылдықта зерттеушілердің назары жастардың
субмәдениеттеріне аударыла бастады. Мұның себебі жастардың
субмәдениеттері қазіргі қоғамның эволюциялы жаңаруының маңызды құралы
болуы. Зерттеушілердің көрсетуінші, жастардың субмәдениеті Батыстан
алынған дейді. Соңғы хиппилер, панктер, рейверлер немесе силяктар
Батыстық үлгіден көшірмесін алғандар. Яғни отандық мәдениетке Батыстық
субмәдениеттің қатты ықпал тигізгенін айтуға болады. Ал Батыстың жастар
субмәдениетінің көздері “мәдени мифтері” Шығыс буддистігі, Африка,
Солтүстік Америка үндістерінің мәдениетінен алынған. Мысалы, ТМД елдері
үшін негізгі жастар субмәдениетінің көздері – Батыс субмәдениеті болып
табылады.
1.2 Жастардың қоғамға деген қазіргі заманғы талаптары
Жастар қозғалысының пайда болу катализаторлары өмірдің мәнін
жоғалту, идеалдарының күйзелісі, екі моральдың болуы, цинизм,
маскүнемдік, пайдакүнемділік, өмір алдындағы абыржу – осылар дінге кірген
жастардың негізгі себептері болып табылады. Шамамен осы себептердің
барлығы жастардың барлық жас категориясы мен ұлттарының формалды
еместерге кіру себептерінің бірі болып табылады. В.В.Морозов және
А.П.Скробов соңғы кезеңдегі жастар әлеуметтенуіне келесі қайшылықтарды
белгіледі:
- Жастардың қоғамға деген қазіргі заманғы талаптар және біздің қоғамымыздың
шындығы және нақтылығы.
- Қоғамдық қарым – қатынастың қиындап кетуі, әлеуметтенуге және жас ұрпақты
тәрбиелеуге байланысты. Қоғам жағынан барлық үндеуші, артушы талаптар.
- Адамға ықпал етудің әлеуметтік – экономикалық, идеологиялық, саяси –
тәрбиелеушілік амалдарының жеткіліксіз болуы.
- Қоғамның гүлденгенін көруге ұмтылысы.
- Қазіргі заманғы әлеуметтік және экономикалық тұрақсыздық.
- Демократия мен гуманизмге ұмтылу.
- Тәрбиелеудің әкімшілік әдістері.
- Әлеуметтену процесі мен мәдени тәрбиелеудің үздіксіздігі.
- Мемлекеттік – мәдени және тәрбие мекемелерінің қаржыландыру жүйесі.
- Құндылықтардың белгілі бір жүйесі.
- Ескі және Жаңа құнлықтарының бар болудағы шарттарының анық еместігі.
- Әрбіреуге еңбегі бойынша.
- Адал еңбектің пайдасыздығы.
- Молшылықтың жоғарғы қажеттілігі.
- Осы қажеттіліктерді қанағаттандырудағы мемлекеттің мүмкіншілігі.
- Іс пен сөздің сәйкестігі және т.б.
Қазіргі заманғы қоғам белгілі бір мәдени ерекшелігі бар көптеген
әлеуметтік топтардан құралған. Бір жас адам бір уақытта бірнеше
субмәдениетке жатуы мүмкін. Оның бірі жоғалып, орнына басқа субмәдениет
келеді. Бұл аспектіде әрбір әлеуметтік топтың құрап отырған субмәдениеті
тек қана доминантты мәдениеттің стереотипі мен құндылық нормасын
бейнелейді, сонымен қатар оған қарсы тұрады және субмәдениеттік
бейнелеуге сәйкес келетін проблемаларды шешу үшін, өзінің типтік емес
құрамды іздеп табуға ұмтылады. Жастар субмәдениетінің мәнін ашу үшін,
нақты тарихи жағдайлар, әлеуметтік шарттар және ұлттық мәдениеттің
ерекшеліктерін ескеру керек. Ұлттық мәдениетті (салт – дәстүр, әдет –
ғұрып, фольклорлар) көптеген жастар анохронизмі, бұл яғни бір заманда
болған оқиғаны екінші бір заманға қатеден апару, ескірген көзқарас,
көнерген дәстүр, ескіліктің қалдығы деп қабылдайды.
М. Брейк жастардың типологиясын төрт топқа бөліп қарастырған:
• біріншісіне респектабелді жастарды алып қарастырған. Олар орта топқа
жатады. Жас буындар басқа субмәдениет топтарының стилдік атрибутын
қолданған және өзіндік немесе жеке топтар ретіндіе қарастырылған;
• деликвентті жастар. Жұмысшы класына жатады және үлкендердің ықпалында
болады. Осы топтың негізгі сипаттамасы - әлеуметтік шектеулік, еңбекке
жағымсыз қатынас, өмірлік проблемаларынан алкоголь, нашақорлық әлеміне
бой ұру, ұрлық және зорлық-зомбылық;
• үшінші топты орта класқа жататын мәдени көтерілісшілер (бунтари);
• төртінші топқа саяси белсенді жастар кіреді. Олар әр түрл топтарды
радикалды саяси дәстүрмен біріктіреді, кең қызмет саласын қамтиды, бұған
әр түрлі жастар қозғалысы мен адам құқығына арналған ұйымдарды жатқызуға
болады.
2-тарау. Жастар және қоғам
2.1 Жастар субмәдениетінің классификациясы
Жастар субмәдениетінің классификациясы алғаш рет АҚШ-та, Канадада,
Батыс Европада жасалынған. Олардың басты типологиясы:
Романтикалық-эскапистік субмәдениет (хиппилер, индеанистер,
толкенистер, байкерлер);
Гедонистік-көңіл көтерушілер субмәдениеті (мажорлар, рэйверлер,
рэпперлер);
Криминалистер субмәдениеті (“гобниктер”, “люберлер”);
Анархтық нигилистіктер субмәдениеті (панкілер, толкинистер).
“Жүйелер” – бұл қоғамдағы қоғам. Ешқандай заң бұл жерде болмайды.
Әрбір адам өзінің ар–ұятына байланыстар, заңдар құрып өмір сүреді.
Біздің білуімізше, әрбір жас адам өзінің құрдастарымен қарым –
қатынасқа түсуге ұмтылады, өйткені жалғыздықтан қашқысы келеді, ал
жалғыздықты көп адам сезінеді.
Негізінен, жастар субмәдениетінің пайда болу себебінің көрінісі
ретінде, мыналар жатады - өмірге қанағаттанбаушылық, ал әлеуметтік аспект
жағынан – қоғамның дағдарысы, әлеуметтену процесінде жастардың қажеттілік
түп негізіне жауап бере алмаушылық. Соңында, айтылғандардың барлығы,
жастардың формалды емес топтар құрамының себебі болып табылады. В.Тернор
батыс хиппилерін айтып кеткенде, оларды лиминалды қоғамдастыққа
жатқызды (латын тілінен лимен - босаған). Осы жерде Лиминалды
тұлғалар шеттетілген, шығарылған тұлғалар.
Шеттетілген адамдарды танудың екі жолы бар: біріншісі - шеттету,
анықталмағандық жағдайында адам әлеуметтік құрылымның бір позициядан
екінші позицияға өту кезеңінде болады. Содан кейін, ол өзінің тұрақты
орнын, тұрақты статусына ие болып, социумға кіріп, контрмәдениет ортасын
тастап кетеді. Осындай ойлар А.Тернер, Т.Парсонс, Л.Фойер
концепцияларының негізінде жатыр.
Сонымен қатар, тағы да екі негізгі себептердің пайда болу жолдарын
айтып кетуге болады:
1) Жастардың жастық ерекшеліктері: өздерінің сезімдерін эмоционалды,
динамикалық және тікелей білдіру болып табылады. Кейбір жастар ешкімге
тәуелді болып келмейді: көптеген жастардың жанұясы, мамандығы,
міндеттілік пен жауапкершілікке тартатын ортасы жоқ.
2) Жастар тоталитарлық қорқыныштан ерікті болу керек.
Тұрақты кезеңдегі және дәстүрлі қоғамдағы шеттетілген, шығарылған
адамдар – олар осы уақыттағы өту процесінде болып отыр. Ақыр соңында олар
қоғамға кіріп, статусқа ие болады. Хиппиге барлығы жатпайды, бірақ
барлығы контрмәдениет жағдайынан өтеді. (Контрмәдениет әрекетінің
зонасына түседі). Ешқандай жүйе барлығын қалдықсыз ала алмайды, сөзсіз
нәрселер қалады. Бұл бұрынғы аңыздар қалдығы және негізгі аңызға
кірмейтін ақпараттар қалдығы. Осының барлығы экстерналды мәдениеттің
ортасында қалды .
Сондықтан, Жүйе - қоғамдастықтың үлгісі, оған әлеуметтік
құрылымнан шыққандары жиналады. Осы адамдар тұрақты жағдайы, позициясы
жоқ, статусы анық емес адамдар. Белгісіздік жағдайы өзін-өзі ұйымдастыру
процесінде негізгі роль атқарады. Белгісіздік ортасы - әлеуметтік
еріктік, бұл жерде біз қоғамдастықтың құрылымдық процестерінің пайда
болуын және де құрылымсыз жағдайынан құрылымдық жағдайына ауысу
процестерін, яғни өз өзін ұйымдастыруын бақылай аламыз.
Формалды еместер – бұл ресми тіркеуге алынбаған адамдар тобы. Ол топ
біреудің инициативасымен немесе белгілі бір мақсатқа жету үшін ортақ
қызығушылықтары мен қажеттіліктеріне жету үшін пайда болған. Формалды
емес жастар топтары ІІ Дүние жүзілік соғыстан кейін Европа елдерінде
мемлекеттің жаңа экономикалық және қоғамдық жүйесін, әлеуметтік және
рухани құндылықтарын қабылдауға қарсылық ретінде қалыптасты, 40-шы
жылдардың соңы мен 50-ші жылдардың басына қарай шағын жастар топтары
өздерін қоғамға қарсы қоюға тырысты. Олар өзгеше киім киіп түрлі шаш
үлгілерін қыю арқылы өзгелерден ерекшеленгісі келді. Олардың тілдері,
жесттері, тәртіптері, тыңдайтын әуендері, саяси және әлеуметтік
көзқарастары назар аудартпай қоймады. Формалды емес бірлестіктер – бұл
көпшіліктік әрекет құбылысы. Осы бірлестіктің саны он мыңдаған. Ал
адамдар саны – миллиондаған. Адамдардың қызығушылықтарына байланысты
бірлестіктердің әр түрлі түрлері пайда болды. Қазіргі кездегі жастардың
формалды емес бірлестіктерге қосылу себептері:
1. қоғамға наразылық, қарсылық білдіру;
2. отбасылық түсініспеушіліктер;
3. барлығы сияқты болғысы келмеу;
4. жаңа ортада өз-өзін тану;
5. өзіне көңіл аудару;
6. елде жастардың бос уақытының ұйымдастыру сферасының дамымауы;
7. батыс мәдениетіне еліктеу;
8. діни ой – пікірлік сенімдер;
9. өмірдегі мақсаттың болмауы;
10. криминал, бұзақылықтың ықпал етуі;
11. жастық қызығушылықтар.
Жастардың формалды еместер қозғалыстарына тартылуының себебі:
1. қызығушылықтан, қозғалыстың философиясын түсінбестен енеді
2. кейбіреулері қозғалыстарды өз уақытын жақсы өткізудің формасы ретінде
келеді.
3. ерекше өмір сүру формасын іздейді.
Формалды еместердің бірлестігі ешбір жерге тіркелмеген және
олардың саны нақты, әрі тұрақты емес. Ақырғы кездері формалды емес жастар
ұйымдары әр түрлі бағыттарда көбейуді (саяси, экономикалық, идиологиялы,
мәдени), олардың ішінде әсіресе антиқоғамдыққа бағытталған топтар айқын
көрініс табуда. Қызметі мен дүниетанымдарына байланысты бірнеше
классификацияға бөлінеді, соның ішінде әуенді топтар. Мұндай жастар
ұйымының негізгі мақсаты – жақсы көретін әуенді тыңдау, зерттеу және
тарату. Әуенді формалды емес топтардың ішіндегі атақтылары металлистер.
Бұлар рок стиліндегі әуенді тыңдауға ортақ қызығушылықтарымен біріккен
топтар (тағы оларды Хэви металл деп атайды). Бұл топтардың көбінесе
тыңдайтын топтары “Кисс”, “Айрон-Мейден”, “Металлика”, “Скорпионз” және
де ресейлік “Ария” рок – музыканттары. Ауыр металликалық рокта ұрма
аспаптардың қатты ритмі, қатайтушылардың күштілігімен орындаушының
импровизациясы көрініс табады.
Металдық рок жанкүйерлерінің бірнеше түрлері бар: “ауырметалдық рок,
“қара металдық рок, “жылдам металдық” рок. Сыртқы келбеті агрессивті қара
киім киіп жүреді. Кеуделеріне металдан әшекейлер, теріс аударылған крест
тағып, ағылшын тілінде шайтан сөзін жазып алады. Олар шайтанның культына
табынады. Россизм мен шавинизмді дәріптейді. Дегенмен металлистер
арасынан музыкамен айналысатын, бейбітшілікті сүйетін, металды рокты
бағалаушылар да бар.
Рэйверлер субмәдениеті (rave – ағылшынан аударғанда байланыссыз сөз)
80-ші жылдары АҚШ пен Ұлыбританияда пайда болды. Оларды музыканттарға
жатқызады, бүгінгі күнмен өмір сүру, соңғы модамен киіну. Өмір сүру стилі
қатты дауыстағы түнгі дискотека, компьютерлі графика, лазерлы сәулелермен
байланыстылығы. Олардың киімдері ашық түсті, пластик, винилді қолданады.
Рэйверлер субмәдениетінің дамуы “экстазиді” таратылуымен байланысты.
Тағы музыка мен биді сәйкестендіру мақсатында танымал жастар
ұйымдары бар. Олар брейкерлер деп аталады. Ағылшын тілінен –break-dance
- бидің ерекше түрі, басталған қимылды екінші біреудің ауыстырып отыратын
әр түрлі спорттық акробатикалық элементтері бар би түрі. Оларды тағы
“изломанный танец” немесе “танец на мостовой” деп те атайды. Олар
саясатпен қызықпайды, спорттық дене бітімін сақтауға тырысып, қатаң
ережелерді сақтайды: мысалы, арақты ішпеу, наша мен темекіні қолданбау
т.б. Сонымен қатар әуенді формалды емес топтардың қатарында битломандар
топтарын атауға болады. “Битлз” тобының өлеңдерін жақсы көру арқылы,
әсіресе оның орындаушылары Пол Маккартни мен Джон Леннонға табынумен
сипатталады.
Саяси формалды емес топтар. Берілген формалды емес жастар ұйымдарына
белгілі бір саяси позициясы бар, митингілерге қатысып, агитация
жүргізетін адамдар бірлестігі жатады.
Саяси белсенді формалды емес жастар тобы арасында пацифистер,
ұлтшылдар (скинхэдтер немесе неофашисттер деп те атайды), панктерді
ерекше атап көрсетуге болады.
Пацифистер – бейбітшілікті қолдап, соғыс қаупіне қарсы, жастар мен
... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz