Инженерлік басқару еңбегі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Қ.И.СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

_____________________кафедрасы

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Әртүрлі басқару стилінің қолданылуы

Тексерген: оқытушы

Қалиолла Дәрмен

Орындаған:студент

Магзумова Ш.К.

ЭМ – 02 – 01

Алматы 2005

ЖОСПАР:

1. Кіріспе 3
2.1 Инженерлік басқару еңбегі 4
2.2 Басшылық стильдер және олардың түрлері 6
3. Қорытынды 10
4. Пайдаланған әдебиеттер тізімі: 12

1. Кіріспе

Инженер сөзі француздың латындық түбірінен бастау алатын, жасау,
ендіру, құрастыру деген мағынаны білдіреді. Ф.А.Брокгауз бен
И.А.Ефронның энциклопедиялық сөздігіне сүйене отырып, И.С.Мангутов:
алғашында соғыс машиналарын басқарған адамды инженер, ал кейіннен ол
негізінен құрылыста істеген азаматтарды осылай атаған - деп жазады. Осы
жағдайда ол бірінші рет Голландияда пайда болып, XVI ғасырдан бастап көпір,
жол, және басқаларды архитектурадан бөліп қарастырды. Ал Англияда
гидротехникалық құрылыстармен, кейін теміржол құрылысымен айналысатын
мамандарды – инженерлер деп атайды. Құрылысшы ғалым ретіндегі инженер
түсінігі қалыптасты, - деп жазады.
Техникалық объктілерді жасауда ғылыми білімді қолдануда еңбектің түрі
ретінде инженерлік іс-әрекет белгілі бір тарихи кезеңдермен айшықталып,
қоғам дамуының негізгі кезеңдерімен анықталады.
Инженерлік қызметтің пайда болуына ұзақ уақыт техникалық іс-әрекеттің
болуы әсер етті. Ал ежелгі уақытта ол қарапайым құралдарды дайындауда
көрінді. Жоғары деңгейдегі техникалық мәселелерді шешу – құл иеленушілік
қоғамдағы адамдардың қолынан ғана келді. Шіркеулер мен басқа ірі қоғамдық
ғимараттарды көтеру, жол құрылысы, әскери машина жасау – міне осының бәрі
құрылыс тұрғызу, адамдардың бірлесіп еңбек етуін ұйымдастыру, техникалық іс-
әрекеттің қандай дәрежеде екеніне куә.
Ғасырлар бойы арнаулы білім алмаған, тек өзінің тәжірибесі мен
түйсігіне, ақыл-қабілетіне сүйенген шеберлер – техникалық еңбекпен
шұғылданды. Олар үшін теория мен практиканың бірлігі ыңғайлы сипатта болды.
Қолөнер мен мануфактура өндірісі басым жағдайда, қоғамның инженерлерге
деген қажеттілігі - осы жұмысшылардың саны мен сапасының қатынысынан
қанағаттандырылды. Біртіндеп, ғылымға сүйене бастаған техникалық әрекет –
инженерлік-техникалық мән-мағына менсипатқа ауыса бастады.
XVIII ғ. аяғы- XIXғ. басындағы өндірістік революция – инженерлік іс-
әрекеттің қалыптасуының маңызды кезеңі болды. Ол капиталистік қоғамның
материалдық-техникалық базасының қалыптасу процесіне әкелді. Жаңа, күрделі
машина, механизм, басқа да техникалық құралдардың жасалуы – еңбек
бөлінісінің тереңдеуіне алып келді. Сонымен қатар, қиын да күрделі
конструкторлық және технологиялық есептерді шешетін, өндірісті ұйымдастыра
алатын жұмысшыларға, қызметкерлерге деген сұранысты туғызды.

2.1 Инженерлік басқару еңбегі

Инженерлік-техникалық қызметтің құрылымында басқару қызметтерін орындау
маңызды роль атқарады. Инженерлік еңбектің осы сферасы көп әлеуметтік
мазмұнмен сиппаталады. Басқару қызметтерінің шеңбері өнеркәсіптік
өндірісте өте кең, олар әртүрлі деңгейде жүзеге асады.
Кибернетика көрсеткендей, басқару мәселесі – жан-жақты құбылыс. Кез
келген басқаруға – жоғары ұйымдасқан техникалық, биологиялық, әлеуметтік
жүйелер тән. Бұл мағынадағы басқару, ерекше күрделі жүйе. Ол реттеу ,
сақтау мен ұйымдастыруды және тұрақтылықты қамтамасыз етеді. Қоғамда
басқаруды – жоспарланған әлеуметтік нәтижеге аз энергия, аз уақыт, аз жұмыс
күшімен жетуді қамтамасыз ететін мақсатқа бағытталған,нысаналы,
үйлестірілген шаралар жүйесі ретінде қарастыруға болады. Басқарудың
әлеуметтік феномен ретіндегі жалпылығы, оның әрекеті кез келген қоғамның –
экономикалық, әлеуметтік, рухани, саяси, техникалық сфераларының
тұрақтылығы мен дамуында көрінеді. Басқару теориясының маңызды
категориялары: басқарушылық қабылдау және басқарушылық ұғымдары болып
саналады. Олар басқару роцесінің нақты субъективті және объективті жақтарын
бейнелейді. ҒТР жағдаййныдағы қоғамдық дамудың жалпы тенденциясы әлеуметтік
организмнің өзара бйланыс пен өзара әрекетттесу элементтерінің, лоардың
саны мен динамикасының өсіп келе жатқан күрделілігі болып табылады. Осыған
байланысты оңтайлы басқарушылық шешімдер қабылдау – қиындық туғызады.
Сондықтан, сындарлы жүйелілік тұрғысынан келіп, әдістерді жақсартып,
басқару мәселесінің техникасы мен принциптерін жетілдіре түсу қажет болады.
Кең мағынада алынған басқару ұғымы тек тікелей өндірісті басқару
аймағымен шектелмейді. Оған өндірісті дайындау, кәсіпорынның шаруашылық
қызметін талқылау және жоспарлау кіреді. Кәсіпорындағы басқару процесі
өзінің бастауын жобалау-конструкторлық бюрода, технологиялық бөлімшелерден
алады. Олардың өнімдері цехтарға барады. Бұл көзқарас бойынша
өндірушілердің тікелей қызметтерін ұйымдастыруға құрал ретінде, сызба
немесе технологиялық карта көмектеседі. Егер басқару процесін кешенді
қарастырсақ, онда оның екі жағын көрсетуге болады: 1) өндірістік
процестерді басқару; 2) оған қатысушы адамдарды басқару.
Бірінші жағдайда инженер, басқа мамандар өзінің техника-технологиялық
қызметін жүзеге асырса, ал екіншілер - әкімшілік орындау қызметін
орындайды.
Басқару аппаратындағы инженерлер мен басқа мамандар еңбегінде бірнеше
талаптар қойылады:
1. инженерлік басқару жұмысында еңбектің жоғары өнімділігіне жеткізетін
үнемшілік;
2. жеделдік-өндірістік процесстерді жүзеге асыруға байланысты жылдам
шешім қабылдау;
3. ақпарат алудағы қателіктерді толығымен жоятын сенімділік;
4. оңтайлық (оптимальность) - өндірістік мәселелерді шешуде ең ұтымды
экономикалық техникалық және ұйымдастырушылық шешім қабылдап іске
асыру;
5. қабылданған шешімдердің әлеуметтік салдарларын есепке алу.
Басқару кезінде, яғни шешімдерді қабылдау мен жүзеге асыру барысында
орындалатын қызметтерге байланысты басқарушылар, мамандар және көмекші
құрам топтарына бөлінеді. Біріншілері, басқарудың маңызды мәселелері
бойынша шешім қабылдайды; екіншілері – шешімдерді тиянақтап дайындауды
жүзеге асырады; үшіншілері – басқару аппаратын ақпаратпен қамтамасыз етеді
– ақпарат алу, өңдеу, сақтау және беру ісімен шұғылданады.
Еңбек ұжымының құрамына қарай басшыларды сызықтық (линиядық) және
функционалдық деп бөледі. Алғашқыға – өндірістің бөлімше ұжымының басшылары
жатса, функционалдыға – қызмет басшылары (бөлімшелер, бюро, лаборатория,
т.б.) мен орынбасарлары кіреді.
Әдетте, ИТҚ құрамындағы басқарушылардың саны 35-50% арасында ауытқиды.
Өндірістегі орта звеноның линиялық басқарушылары жетекші лауазым иелері
– цех бастықтары мен олардың орынбасарлары.
Цех бастығы бүкіл кәсіпорындағы өндірістің технологиялық процесі мен
техникасын жақсы білуі қажет. Оның құзырында өндірісті тез жоспарлау
мәселелері, техника құралдарын толық пайдалану, жаңа техниканы игеру,
технологиялық тәртіпті, қауіпсіздік техникасын бақылап, учаскелерді
(бригадаларды) керекті материалдармен, т.б. қамтамасыз етеді. Цех бастығы
қызметтерді жүзеге асыруға ерекше мән береді. Өйткені, оның қол астында
үлкен өндірістік ұжым бар, екіншіден, басқару аппараты өзінің әлеуметтік
реттеулер жүргізу үшін өзіндік әдіс-амалдарды пайдалаунды қажет етеді.
Цех бастығының статусы мен оның қызметіне қойылатын негізгі талаптар:
бұл қызметті жоғары техникалық немесе инженерлік-экономикалық білімі бар
қызметкерлер атқару керек екендігін айқындайды. Сонымен қатар, жоғары саяси
мәдениет, биік парасат иесін, қабілетті ұйымдастырушы болуы да аса маңызды.
Нарық жағдайында оның құқық негіздерін, мененджмент пен маркетингті жақсы
меңгеруі тиіс.
Енді өнеркәсіптік өндірістің функционалдық бөлімшілерін басқарушылардың
еңбектеріндегі ерекшеліктерді қарастырайық. Олардың линиялық басқарушылар
еңбегінен айырмашылығы мынадан көрнеді: егер соңғылар жұмысшылар ұжымын
басқарса, функционалдық бөлімдер басшылары қызметкерлер мен завод
бөлімшелеріндегі қызметшілерді басқарады. Мұнда линиялық басқару жағдайында
басымдылық көрсететін әкімшілік-басқару әдістері кейінге шегінеді де, білім
беделіне, басқарушының кәсіби жауапкершілігі мен эрудициясына сүйенентін
басқару тәсілдері алдыға шығады. Өндірісті басқару – педагогикалық
талаптар есебінен құрылған ақпараттық процесс, еңбекшілерді тәрбиелеу
құралы болып табылады.

2.2 Басшылық стильдер және олардың түрлері

Өндірістік бөлімшені басқару сеніп тапсырылған әрбір инженер, өзінің
қызметтік міндетін белгілі бір стильде атқарады. Стильге әрқашан адамдар
арасындағы қатынаста маңызды мән беріледі. Француздың жаратылыстанушы
ғалымы Ж.Бюффон стиль – ол адамның өзі деген. Басқару стиліне пікір
әбден сәйкес келеді. Басқару стилін басқару функцияларын тиімді орындау
мақсатында, басқарушының қол астындағыларға әсер етіп, ықпал жасауының
біршама тұрақты қалыптасқан әдіс-амалдарынының жиынтығы деп қарауға болады.
Басқарушының жұмыс стилі – басқарушының функцияларын жүзеге асыру барысында
қолданылатын типтік міндеттер мен проблемаларды шешуге арналған тұрақты
әдіс-амалдар жиынтығы.
Басқару стилінің бір-бірімен байланысты объективті және субъективті
жақтары көп. Біріншісі – басқарушы қызмет атқарып отырған әлеуметтік-
экономикалық жағдайлардан туындайтын талаптардың жиынтығы. Екіншісі –
басқарушыға тән жүре пайда болған, жеке қасиеттер жиынтығы, яғни кәсіби,
интеллектуалдық, психологиялық, өнегелік, т.б. сапалар. Басқарушының
жұртпен араласу қабілетіне де көп мән береді, өйткені оның қол
астындағылардың өтініштеріне зейін қоя білуі маңызды.
Басқарушы қызметінің аталған екі жағы бір-бірімен тығыз байланысты.
Және оның дара, өзіне тән стилін құрайды. Басқарушы – өндірістік ұжым
тәжірибесінде қалыптасқан басқару тәсілі мен басқару әдістерін қолдана
отырып, оларды өз ой-өрісі, сезімі, дүниетанымы арқылы сүзгіден өткізеді.
Сөйтіп барып, өзіне тән басқару стилін қалыптастырады. Алайда стильдің
субьективті – кісілік жағы объективті әлеуметтік мәнге ие болады, себебі ол
басқарылушы, еңбек ұжымының әлеуметтік-психологиялық климатына және
қызметтің нәтижесіне айтарлықтай әсер етеді (осы климат оның әрекетін - 80%-
ға дейін тәуелді деп есептеледі).
Басқарушылар мен бағынушылар арасындағы қатынаста қолданылатын әдіс-
амалдардың арасалмағына байланысты басқарудың үш түрлі стилі қалыптасқан:
авторитарлық, демократиялық және либералдық.
Авторитарлық стиль (ол автократиялық, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.