Үлгі алу тәсілінің нормалық құжаттар

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 44 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
Кіріспе 1
Әдебиетке шолу. 2
2 Негізгі бөлім 5
2.1. Қызылорда филиалының ААҚ Ұлттық экспертиза және сертификаттау
орталығының сипаттамасы. 5
2.2 Диплом жұмысын орындау әдістемелігі. 11
2.3 Қызылорда филиалының ҰССО-да ет тағамдарын сертификаттау ережесі.
12
2.4 Қызылорда филиалының ҰССО-да сертификатталған тағамдарын
бірдейлігін анықтау. Технологиясы және оған қажетті нормалық құжаттар.
16
2.5 Ет тағамдарын дайындауға арналған мал еттерінің сапасына қойылатын
стандарт талаптары. 26
3. Қорытынды. 49
4. Еңбекті қорғау. 50
5. Қызылорда филиалының ҰССО-дағы сынақ лабороториясында сынақ
өткізудің экономикалық тиімділігі. 52

Кіріспе

Кәзіргі кездегі республикамыздың өндірілетін және шетелдерден
әкелініп жатқан азық-түлік, ішкізаттармен тағамдық өнімдер адам өмірі үшін
қауіпсіз, сапасыда сұраныс деңгейінде болуы тиіс. Өндірілетін тауардың және
көрсетілетін қызмет сапасы тұтынушылардың сұраныс талабына сай болуы үшін,
өндірістік сапа көрсеткішін және өнім мен қызмет сапасын сертификаттап,
жоғары сапасы тауар шығаруға, ол өнімдердің қызметтердің
Сапасы ішкі және халықаралық бәсекелестікке лайық қамтамасыз етеді.
Азық-түлік ішкізатын және тағамдық өнімдер сапасын сертификаттау үшін
арнаулы білімі бар, білікті және тәжірибелі мамандар керек.
Сертификаттау сынағын өткізу үшін арнаулы аттестацияланған сынақ
зертқаналары қажетті жабдықтармен нормалық, анықтамалық, құқықтық
құжаттармен қамтамасыз етілуі тиіс. Сонымен қатар, сынақ барысында алынған
нәтижелер, бірдей жағдайда, басқа зертханаларда сыналып алынған нәтижелер,
бір-бірімен сәйкес болуы керек.
Сертификаттаудың негізгі мақсаты - адамның өмірі мен денсаулығын,
қоршаған ортаның қауіпсіздігін қамтамасыз ететін өнім мен оған жасалатын
қызметтің сапасын бағалап, тұтынушының мүддесін қорғау.

Әдебиетке шолу.

Стандарттау және сертификаттау қызмет етудің, жұмыстық өнім сапасын
қамтамасыздандырудың құралы, көп қырлы номерациялық қызметтің маңызды
аспектісі. Сапа проблемасы, барлық елдерге экономикалы жағдайына қарамастан
актуалды болып есептеледі. Кәзіргі уақытта дайындаушы, және осы сатушы
делдалдарды тауар маркасының беделдік нөмірлеуде, дүние жүзілік рынокта
бәсекелестігін арттыруда стандарттаудың міндетті талабын орындауға көп
көңіл бөледі. Сол есебін дайындаушылар, тұтынушылар және сатушылар барлық
басқару деңгейіндегі тиімді қарым-қатынасын, бәсекелестігі стандарттар
арқылы, қамтамасыз етіледі.
Қәзіргі уақытта прогресивті стандарттар талабын орындау қатар
өндірушілерге шығарылған тауарлармен қызмет етушілерге сапа және
қауіпсіздік сертификаттың қоса бекіткен жоқ, себебі арыз берушілер мен
тұтынушылардың сенімін арттыруда сапа жүйесін сертификаттау маңызды орын
алады .
Отанымыздың стандарттау метрология және сертификаттау ережелерін
халықаралық ережелерімен үйлестіру сұрағы алдыңғы қатарда тұр, себебі
Қазақстан Республикасының дүние жүзілік сауда ұйымының кірудің маңызды
сатысы болып табылады. Еліміздің нарық экономикасына енуіне байланысты
тұтынушылардың сенімін алу өніммен бәсекелестік дәрежесін көтеруде
мамандар стандарттау метрология және сертификаттау әдістері мен ережесін өз
нәтижесінде қолданып өнім сапасын көтеруге бағыттау керек.
Тағам өнімдерінің қәуіпсіздігін қамтамасыздырудың медициналық
проблемасы ол адам денсаулығына зиян анықтау үшін мониторына ұйымдастыру
болып табылады. Бұл процесс 4 кезектен тұрады.
Қазақстан Республикасындағы проблемалардың бірі тағам өнімі мен тағам
шикізатының сапасын бақылау болып табылады. Қолданылып жүрген бақылау
жүйесі өзін-өзі толық анықтайды, ол негізінде нормативті құжат тардың
аздығына және материалдық-техникалық қамтамасыздандырудың деңгейіне
байланысты.
Елімізге жағдайды жан жақты талдау барысында маңызды міндеттердің бір
жаңа нормативті құжаттар шығару ол керекті өніммен тағам ішкі заттың
микробиалогиялық тазалығы көрсеткіштерін регламенттеудегі халықаралық
стандарттар талабына сай болуы қажет.
Кейбір ғалымдардың айтуына қарағанда, кәзіргі уақытта өндіруші немесе
технологиялық процесті сертификаттау қажеттілігін тауып алып,осы жағдайда
сертификаттау жұмысын жүргізетін органдар өнім сапасы сертификаттың жүру
мерзімі біткені бір қалыпты болуына күнәһар болмауы керек.
Өндірісті сертификаттаудың мақсаты шығарылатын өнімнің қарастырылған
технологиялық параметрлеріне сәйкестігін анықтап оған кепілдік беру. Осы
жағдайда өндірістен тұтынушыларға түскен өнімдерді сапасы сынақтардан
өткізуге болады, және оның қауіпсіздігіне өнім артады. 2000жылы Қазақстан
Республикасында сертификаттау жұмыстарын өткізу процедурасын анықтайтын
негіз қалаушы стандарттар қабылдаған. Олар МЕМ СТ 3.1-94, МЕМ СТ 3.2-94,
МЕМ СТ 3.3-94 МЕМ СТ 3.4-94 сонымен қатар Алматы қаласы бойынша 20
сертификаттау органы және 50 сынақ лабороториясы аккредиттелген.
М.Мырзабайдың мәліметі бойынша 2001 жылы ААҚ ҰССО филиалдары
бойынша Алматы фирмасы бірінші болып халықаралық дәрежеде сапа жүйесіне
сәйкестік сертификат алады.
2002 жылы Алматы қаласы бойынша мемлекеттік қадағалау басқармасымен
метрологиялық ережелерімен талаптары және сертификаттау ережелерін
шаруашылық субъектілерінің сақтауын 416 жерде өткізген, оның ішінде 182
немесе 43,7% стандарт талабын сақтау жерінде, 132 % стандарт талабын сақтау
жерінде, 42 немесе 10% метрологиялық тексеру, 28 немесе 8,7% -
сертификаттау орталығының аккредиттеу аймағын, меңгереді. А.К Мыңбаевтің
мәліметі бойынша 2001 жылы өткізілген мемлекеттік қадағалау органының
қызметінің нәтижесінде 83,4 шект құны бар стандартқа сәйкес,
сертификатталмаған өнімдер сынақ тоқтатылмаған, сонымен қатар 172 қызметкер
стандарттау және сертификаттау саласында жіберілген кемшіліктері үшін 3,5
миллион т. мөлшерінде асып төлеген.
Қазақстан Республикасында сапасын тағам бақылауға байланысты проблемалар
жеткілікті. Қолданылып жүрген бақылау жерлері оларға (материалды
техникалық) толық баға бере алмайды. Ол еліміздегі минералды техникалық
базалық деңгейі төмен болғандықтан және нормативті құжаттардың аздығына
байланысты.
Тағам шикізатының сапа көрсеткіштері мен қауіпсіздігін нормалау маңызды
проблема болып табылады. Ол сертификаттау процестері бір қатар
қиыншылықтармен байланысшылығы мен еліміздегі (шикізатының) көптеген сынақ
лабороториялары тағам шикізатының сапасын анықтауға арналған жабдықтарының
аздығынан олардың сапасын анықтауға мүмкіншілік етеді.
Елімізде жасалып жатқан нормалық құжаттар халықаралық стандарттар
талабына сәйкес болған жағдайда тағам шикізатындағы микробиалогиялық
тазалығын анықтауға мүмкіншілік етеді.
Тағам шикізатының сапасына мониторинг ұйымдастыру арқылы тағамдардың
азықтық және биологиялық құндылығын арттыруға болады.
Көптеген ғалымдардың ойынша кәзіргі уақытта тағам өнімдерін сертификаттау
немесе өндірісті аттестатциялау қажеттілік етеді.
Қазақстан Республикасында дүние тағамдану жүйесіндегі мемлекеттік
саясат жоқ, сонымен қатар халықаралық және мемлекеттік стандарттар туралы
ақпараттық мәліметтер өте аз, сонымен кәзіргі жағдайда тағамдық
қауіпсіздігін сапасын бақылаудың инструменталды және анамотикалық базасы
қатар дамыған .
Республикамыздағы өнімдерді процестерді, қызмет спидар сертификаттау
қызметі Қазақстан Республикасының сетификаттау туралы заңы негізінде
өткізіледі. Осы қызметті жүргізу процесі кезінде мемлекетаралық кеңестің
халықаралық стандарттау ұсынымдары міндетті түрде ескеруі керек.
Сертификаттау туралы заңды орындау үшін елімізде мемлекеттік
сертификаттау жүйесі құрылған. Жүйеде 18 негіз қалаушы мемлекеттік
стандарттармен құжаттар, бір түрлі өнімдерге арналған сертификаттау туралы
ережелер бекітілген.

2 Негізгі бөлім

2.1. Қызылорда филиалының ААҚ Ұлттық экспертиза және сертификаттау
орталығының сипаттамасы.

Қазақстан Республикасының заңына сәйкес ААҚ Ұлттық экспертиза және
сертификаттау орталығы Қызылорда филиалының жекелей бөлімшесі болып
табылады. Орталықтың негізгі заңды тұлғасының мекенжайы Өскемен қаласында
орналысқан филиал директор советінің шешімі негізінде құрылған және оның
қызметі Қазақстан Республикасының заңына нақты ережеге сәйкес іске асырады.

Финанс және шаруашылық қызметінің жоспарын Қоғам бақылайды.
Шағын сметасын құрылымын және штаб кестесін қоғам президенті басқарады.

Филиалдың іс-әрекеті мен мақсаты
Филиалдың қызметі, мақсаты пайда табу және оны қоғамның пайдасына,
өндірістің дамуына және әлемеуттік мәселе шешуге бағытталған.
а ) Стандарттау саласында;
- аймақтық стандарттау, метрология және сертификаттау жүйесін
құрастыруға қатысу.
- Қазақстан Республикасының стандарттау, сертификаттау және
өлшем бірлігін қамтамасыздандыру туралы заңына және халықаралық стандарттар
талабына сәйкес стандарттау метрология және сертификаттау аймағында –
технологиялық саясаты жүргізуге қатысу.
- әр жылғы мемлекетттік стандарттау жоспарына құрастыруға ұсыныстар
енгізу;
- сынақ және этолондар базасын жетілдірудегі стандарттау және
сертификаттау жүесіндегі мемлекетттік стандарттарды үйлестіру негізінде
халықаралық ынтымақтастыққа қатысу;
- техникалық шарттарды сараптау;
- нормативті құжаттарға фондасын құру керек;
- стандарттау метрология және сертификаттау үлгілерін тәртібін,
стандарт жобаларын сараптауға және дайындауға қатысу.
- Қазақстан Республикасында шығарылатын өнімдер туралы ақпараттық
мәліметтерді мекемелер мен өндірістерге және өнімге арналған каталог
қағазын тіркеу;
- Республика аймағында қолданылатын нормативті құжаттарды талдау және
үйлестіру арқылы мемлекеттік стандарттау жоспарына енгізу;
- ақпараттық қамтамасыздандыру мен стандарттау аймағында мекемелерге
келісім шарт негізінде әдістемелік және консультациялық көмек көрсету.
б) Метрология аймағында;
- өлшем құралдарын калибрлеу және метрологиялық аттестациямен
қамтамасыздандыру, тексеру;
- өлшем құралдарын жөндеу құрастыруды уақтысында өткізу;
- өте дәл және күрделі өлшем алу;
- сынақ өткізу;
- өлшемді орындау әдісін метрологиялық аттестациялауды өткізу;
- өлшем және сынақ лабороторияларын аттестациямен қамтамасыздандыруды
өткізу;
- метрология саласында нормативті құжаттарды әзірлеуге қатысу;
- метрология саласында ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу;
- келісім бойынша заңды тұлғалардың метрологиялық қызметтеріне
техникалық және ғылыми әдістемелік көмек көрсету.
в ) Сертификаттау саласында;
- сапа жүйесін және өндірісті қызмет етуді өнімді сертификаттау
жұмысын өткізу ;
- сертификаттау органының құрамына кіретін сынақ лабороторияларын
аккредитациялау алдында тексеру өткізу;
- сапа және сәйкестік сертификат беру;
- өнімді сертификаттау сынағын ұйымдастыру және өткізу;
- тексеру және сынақ лабороторияларын бір текті өнімдерді сертификаттау
органдары аккредитацияға қатысы.
г) Басқа ұйымдармен қарым-қатынас аймағында әр түрлі аналитикалық
субьектілеріне инженерлі – аналитикалық қызмет көрсету және нормативті
құжат дайындауға әдістемелік көмек ету.
- адам өміріне және денсаулығына қауіпті өнімдерді жою комиссиясына
қатысу;
- аймақтағы стандарттау метрология және сертификаттау сұрақтары бойынша
шаруашылық субьектілерін абоненті қызмет көрсету.
- стандарттау метрология және сертификаттау аймағындағы мамандар дайындау
квалификациясын жоғарылату.

Филиалдың құқықтары.

1.Филиал заңды тұлға емес ол тек қоғамның құрлым бөлімшесі болып табылады.
2. Филиал қоғамның атынан және оның таныстыруымен бекітілген Қазақстан
Республикасының заңды негізінде қызмет ете алады.
3. Филиалдың дүние – мүлкі және құралдары жалпы қоғам балансында
ескеріледі.
4. Филиалдың өз мөрі, штампы және аты-жөні қоғам символикасы бар, фирмалық
бланкасы бар.

Қоғаммен филиалдың қарым-қатынасы.

1.Филиал жөніндегі қоғамның мынандай құқықтары бар.
- ақшалай есеп операцияларын жүргізу үшін субадациялық счет ашуға;
- шаруашылық және финанс қызметтерін тексеруге ревизия өткізуіне.
2. Филиал қоғамға қатынасты мағына міндеттерді атқарады.
- қоғамның құпия ақпараттық мәліметтерін интеллектуалды меншігін қорғауға
шара қолданады .
- шаруашылық- финанс қызметіне толық есеп жүргізу.
-өз финанс қызметтерін жүйелеп, жинақтап қоршап аналитикалық
материалдарын ұсыну.

Филиалдың мүліктері.

Филиалдың мүліктері қоғамның жалпы балансына кіретін қаражатынан
материалды құралдардан, құнды қағаздардан және де шаруашылық қызметі
барысында алынған құнды материалдардан құралады. Осы мүліктердің барлығы
қоғам меншігі болып табылады.

Филиалдың қаржы және шаруашылық қызметі.
Қоғаммен анықталған шектік жағдайда филиал өз қаржы және шаруашылық
қызметін атқарады. Филиалдың өндірістік қызметі қоғам құрамында ескеріліп
жобаланады.
Филиал өзіне бекітілген функциясын орындау процесінде қоғам атынан
шаруашылық келісім шарт жасауына (100,000 теңге) құны бар.
Ал шет елдермен келісім шартқа отыру қаражат көмегіне байланысты.
Филиал өз өнімдерін, жұмыстарын көрсетуді қоғамның бекіткен бағасы арқылы
жүзеге асырады. Алғашқы бухгалтерлік және статистикалық есепті бекітілген
ретпен жүргізіп өту дәлдігіне жауап береді.

Филиалды басқару.

Филиалдың жалпы басқару қызметін қоғам атқарады. Қоғам президенті
тағайындаган филиал директоры атқарады. Филиалды басқаруды директор
нақты ереже бойынша іске асырады.
1. Қоғамның филиалды басқару компентециясына;
-негізгі қызмет бағытын жоспарын және оларды орындау есебін бекіту.
- филиалдың директорын орынбасарын, бас бухгалтерді, юрист косультантты
тағайындау;
-филиалдың құрылымын және штат кестесін бекіту;
-жылдың қызмет нәтижелерінің есебін және қорытындысын бекіту;
- филиалдың қызметін тоқтатуға шешім қабылдау .

Филиал директоры.

-Әр түрлі ұйымдарда қоғам айынан әрекет етіп, оны жан жақты ұсынады;
-филиал қаржысын өз шегінде қолданады;
- филиал қызметкерлеріне арналған бұйрықтар ережелер шығарады;
-өз құқы шегінде есеп счет операцияларын іске асырады.
-қоғам бекіткен штат кестесі бойынша қызметкерлер мен жұмысшыларды
қабылдауды және жұмыстан шығаруды еңбек заңына сәйкес іске асырады.
Филиал директоры толық қоғам президентіне бағынышты және де филиалдық
жағдайына ісіне ақпараттық мәліметтің дәлелдігіне және толықтығына жауапты.

Филиалдық қаржы және шаруашылық қызметін бақылау

а) қоғамның президентінің бұйрығы мен бекітілген тексеру графигі
бойынша жолына бір рет қоғам филиалдың қаржы және шаруашылық іш
құқықтық қызметін тексеруге құқы бар.
б) филиалдың қаржы және шаруашылық ісім құқықтық қызметін кешенді
тексеру комиссиясын қоғам президенті тағайындайды.
в) қажетті жағдайда қоғам президенті бұйрығы бойынша тыс тексерулер
өткізіледі.

Бухгалтерлік есеп және филиалдық есеп беру

а) Бекітілген заң бойынша филиал өз қызметтерінің нәтижелерін есептей
отырып бухгалтерлік және статистикалық есептерді жүргізеді.
б) филиалдың бас бухгалтерге барлық жауапкершілік, өзіне есептелген
құқықтарды пайдаланады.
Ол филиал директорына және қоғамның бас бухгалтеріне бағынышты.
в) филиал қызметінің қорытындысы олардын кварталдық статистикалық, жылдық
есептерінде көрсетілген қоғам президентімен бекітіледі.
г) филиалдық қаржы және шаруашылық қызметін қаңтардың бірінен басталып 31
желтоқсанда бекітеді.

2.2 Диплом жұмысын орындау әдістемелігі.

Қызылорда филиалының ҰССО-да ет тағамдарын сертификаттау Қазақстан
Республикасының мемлекеттік сертификаттау жүйесімен сертификатталды. Ет
тағамдарының сертификаттау барысында диплом жұмысының тақырыбы бойынша
қажетті нормалық құжаттарға талдау және жүйелендіру жұмыстары өткізілді.
Ет тағамдарының сапасын және қауіпсіздігін сараптауды:
-Органолептикалық көрсеткіштері,
- Физико-химиялық көрсеткіштері,
-Микробиологиялық көрсеткіштерін іске асыру,
Ет тағамдарының сапасын анықтау үшін келесі нормалық құжаттар
қолданылады:
-МЕМ СТ 25391-82. Бройлер балапан еті.
-МЕМ СТ 27095-86. Жартылай жылқы және құлын еті және төрттен бірі.
-МЕМ СТ 18256-85 Ысытылған немесе пісірілген шошқа еті өнімнен.
-МЕМ СТ 1935-55 Қой және ешкі етімен толығымен.
-МЕМ СТ 21784-76 Құс еті (тауық еті, үйрек, қаз, үндік, мысыр тауығы).
-МЕМ СТ 7724-77 Ет шошқа етінің толығымен немесе жартылай түрінде.
-МЕМ СТ 779-55 Сиыр еті жартылай немесе төрттен бір бөлігі.
-МЕМ СТ 27747-88 Қоян еті.
-МЕМ СТ 18255-85 Шошқа еті ысытылып немесе қайнатылып жасалған өнімдер.
-МЕМ СТ 16867-71 Бұзау еті толығымен немесе жартылай түрінде.
СТ РК 975-94 Қайнатылған еттен жасалған өнімдер.
РСТ Каз ССР 74-84 Жылқы терісінен, қылынан жасалынатын ұлттық бұйымдар.

РСТ Каз ССР 115-81 Бөкен еті толығымен.
-МЕМ СТ 9959-91 Еттен жасалған өнімге және оған бірыңғай органолептикалық
бал беру жағдайы.
-МЕМ СТ 7702.0-74 Құс еті. Түрлерін таңдау әдістері және сапасына
қарай органолептикалық балл беру әдісі.
-МЕМ СТ 9793-74 Ет өнімдері және оның ылғалдылығын байқау әдісі.
-МЕМ СТ 20235.0-74 Қоян еті түрлерінің талдау әдісі немесе балғындығын
органолептикалық әдісі арқылы анықтау .
-МЕМ СТ 29300-92 Ет және еттен жасалған өнімдер және натридтарының
анықтау тәсілі.
-МЕМ СТ 29299-92 Ет және ет өнімдері натридті анықтау тәсілі.
-МЕМ СТ 8558-1-78 Ет өнімдері натридті анықтау тәсілі.
-МЕМ СТ 26927-86 Шикізат және азық өнімдер. РТУТ-ні анықтау тәсілі.
-МЕМ СТ 26928-86 Азық өнімдері. Тиерді анықтау тәсілі.
-МЕМ СТ 26929-86 Шикізат және азық өнімдерін элементтердің улылығын
анықтау үшін минерализациялық үлгіге дайындық.
-МЕМ СТ 21237-75 Ет банализа тәсілі.

2.3 Қызылорда филиалының ҰССО-да ет тағамдарын сертификаттау ережесі.

Өнімді сертификаттау Қазақстан Республикасында Қазақстан
Республикасының мемлекеттік сертификаттау жүйесімен міндетті түрде
сертификаттау импорттық өнімдерге де бекітілген. Біртекті өнімдерді
өздерінің ерекшеліктері бойынша сертификаттау жүйесі келісімді тәртібін
жасайды .
Тәртіп өнім сипата таңдап алынған сертификаттау құрылымы
сертификатталатын өнім нормалық құжаттың қандай талаптарына сай келуін
сертификаттау жұмысы қандай кезекпен жүргізілуін және оның маңызын
анықтайды.
Сертификатталатын кезінде тексерілетін тауардың сипаты параметрлері
мына нышандарға қарап тандап алынады.
өнімнің бірдейлігін анықтау мүмкіндігі белгілі бір өндіріс партиясына
жатады;
тапсырылған өнімнің техникалық құжатына сәйкестігі;
алынған параметрлер қауіпсіздік нормасын, экологиялық өнімге нормалық
құжаттарда бекітілген талаптарға сәйкес толық және шын анықталуға;
заң актілеріне сәйкес міндетті сертификаттауда басқа талаптарды көрсететін
қажетті параметрлерді анықтау.
Сертификаттау құрылымын таңдап алғанда өнімді өндірген өндірістің
сынақтың, тапсырудың нақты өнімнің пайдасының ерекшеліктері еске алынады.
Сертификаттау құрылымы мемлекеттік стандартпен немесе өкілетті
сертификаттау органдарымен анықталды.
Өз еркімен сертификаттауда өнімін беруші сертификаттау құрылынып
таңдап алып сертификаттау органына ұсынады.

Ет тағамдардың сертификаттау тәртібі.

1. Сертификаттау өтініші беру. Өтініш беруші өтінішін сертификаттау
органына, ол жоқ болса Қазақстан Республикасының Мемстандарт комитетке
береді. Сертификаттау органы өтінішті қарап, өтініш берушіге
сертификаттауды қолдай орган жүргізетін хабарлайды. Қажет болған жағдайда
қосымша мәліметтер беріледі.
2. Үлгі алу, бірдейлігін анықтау және жүргізу. Сынақ үлгісін
аттестатталған сынақ зертханасы немесе сертификаттау органының өкілетті
мекемелер жүргізеді. Сынақ өткен үлгі сертификаттау жүйесін нақты өнімге
қарайтын ережесі боынша сорталады.
3.Өндірісті бағалау. Таңдап алынған сертификаттау құрылымы бойынша
өндірістің жағдайы немесе сапа жүйесінің сертификаты талданады. Өндірісті
бағалау тәсілі сәйкестік сертификатында көрсетіліп беру.
4.Сәйкестік сертификатын беру. Өнімнің сапасы жөніндегі сынақ хаттамасы,
өндірісті бағалау нәтижесі және басқа құжаттар сертификаттау органында
қолданылып, өнімге қойылған талаптарға сәйкес немесе сәйкес емес екендігі
туралы тұжырым жасалады.
Бағалау нәтижесі жөнінде эксперттің қортындысы жасалып, оң шешім болғанда
сертификаттау органы сәйкестік сертификатын береді. Өнімі қауіпсіздігі
жөнінде арнаулы талаптар қортындысы, ветеринарлық тағы басқа қойылатын
болса, сертификат тек сонда арнаулы сертификаты гигиеналық, ветериналық,
фитосанитарлық тағы басқа болса сонда беріледі.
Сертификаттың пайдалыну мерзімі сертификаттау органы бекітеді, бірақ 3
жасдан көп болмауы керек.
5. Инспекциялық бақылау. Сертификаттаған өнімге инспекциялық бақылау
сертификат мерзімінің ішінде жүргізіледі, бірақ жасына 1 мәртеден аз болмау
керек.

Ет тағамдардың сертификаттауға үлгі алу.

Ет және ет өнімдері. Ет сиыр, шошқа, қой еттері, етті қосын өнімдері,
бауыр, ми, өкпе және бүйректен басқалары сынаққа арнап орташа үлгі алу
нормалық құжаты МЕМ СТ 7269-79 Үлгі алу тәсілі және жастығын анықтаудың
оргонолептикалық тәсілдері.
Cиыр, шошқа, қой тағы басқа малдарың еттері ұшадан немесе бөліктерінің
әрқайсысынан массасы 200 гр кем емес тұтас кесек алады.
Үлгіні ұшаның мына тұстарынан алады;
а) 4 және 5 мойын омыртқаға қарсы – бауыздалады;
б) бұлшық еттен – жауырын тұсынан;
в) сан еттін жасық жерінен.
Әр ұшадан алынған үлгіні орап әр қайсысының жастығын бөлек зерттейді.
Жалпы алғанда үлгінің мөлшері 2 кг кем емес, оның ішінен орташа үлгісі 0,6-
1,0 кг алынады.
Лаброториялық зерттеуге алынған үлгі массасы:
-органолептикалық көрсеткіштер үшін - 0,2-0,3кг,
- физико-химиялық көрсеткіштер үшін 0,63 кг,
- экологиялық көрсеткіштер үшін 0,2-0,3кг,
-микробиологиялық көрсеткіштерін үшін 0,2-0,3кг,
Радиобиологиялық бақылауды таса үлгіден жүргізеді.
Құс еті, үлгі алу тәсілі. Органолептикалық тәсілмен сапасын бағалау.
Құс еті салынған жәшіктерден органолептикалық, химиялық, экологиялық және
микробиологиялық талдауға іріктеп 3 үлгі ұша алынады.
Жалпы іріктеуден орташа үлгі жасалатын малдауға үлгі алынады;
- Органолептикалық орташа үлгіден;
- Химиялық массасы 0,5кг кем емес;
- Экологиялық массасы 0,5кг;
-Микробиэкологиялық массасы- 0,5кг,
Үй қоян еті. Үлгі алу тәсілінің нормалық құжатты МЕМ СТ 202350-74
Жастығын органолептикалық тәсілімен анықтау үй қояндары жасалған
жәшіктерден органолептикалық, химиялық, экологиялық және
микробиологиялық талдауға іріктеп 3 үлгі жасалынып, талдауға үлгі алынады.
- Органолептикалық орташа үлгіден;
- Химиялыққа массасы 0,5кг кем емес;
- Экологиялыққа массасы 0,5кг;
-Микробиэкологиялыққа - 0,5кг,
Еттен жасалған жартылай фабрикаттар. Үлгі алу тәсілінің нормалық
құжаттар. Нақты өнімге техникалық шарттар.
Орташа үлгінің массасы 1 кг кем болмау керек, талдауға алынатын үлгі
мөлшері 0,6 кг аз емес.

2.4 Қызылорда филиалының ҰССО-да сертификатталған тағамдарын
бірдейлігін анықтау. Технологиясы және оған қажетті нормалық құжаттар.

ҚР СТ 1.1-94 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жүйесі.
ҚР СТ 3.0-94 Қазақстан Республикасының мемлекеттік сертификаттау
жүйесі. Негізгі қағидалар.
ҚР СТ 3.4-94 Қазақстан Республикасының мемлекеттік сертификаттау
жүйесі ҚРЕ 50.3-97 өнімді сертификаттау тәртібі жалпы қағидалар
ҚРЕ 50.3.16-96 Қазақстан Республикасының мемлекеттік сертификаттау
жүйесі. Тамақ өнеркәсібі мен ауыл шаруашылығы өндірісі өнімдерін
сертификаттау.
ҚРЕ 50.3.19-96 Қазақстан Республикасының мемлекеттік сертификаттау
жүйесі. Міндетті сертификаттауға пайдалынатын үлгілерді ұстау тәртібі.

Пайдаланылатын терминдер мен анықтамалар.
ИСОМЕК 2 нұсқауы мен ИСО 8402, және ҚР СТ 1.1, ҚР СТ 3.0 стандарттарына
сәйкес.
Сәйкестік өнімге нормалық құжаттарда көрсетілген барлық
талаптарды орындау.
Бірдейлік ұқсастық нышаны - нақты берілген үлгіні теңдестіретін
белгіде, тауарлық – жолдама құжатта, НҚ анықталған талаптарда өнімнің
сипатамасы.
Органолептикалық көрсеткіштері – адамның сезім органдарының көмегі
мен анықтайтын, тұтыну қасиетінің негізгі сипаттамалары.
Физико-химиялық көрсеткіштері – физикалық және химиялық өлшеу
құралдарының сынау тәсілдері мен анықталатын тағамдық өнімдердің физикалық
және химиялық сипаттамасы.
Өнімнің бірдеңгейлігі бұл сертификаттауға берілген өнімнің аталған өнім
нормалық және техникалық құжаттарға, өнім жөніндегі мәліметтерге түріне
типіне сәйкестігін анықтайтын процедура. Міндетіне байланысты бірдейлікті
мынадай түрлерге бөледі, ассортиментік түрлік және сапалық
квалеметриалық.
Ассортиментік түрлік қойылатын талаптарға байланысты тауар атының
сәйкесті ассортиментке жататындығын айқындау.
Сапалық квалеметриалық бірдейлік нормалық құжаттарда көрсетілген сапа
көрсеткіштеріне сәйкес екендігін айқындау.
Бірдейлік нышанының негізгі міндеттері:
- біртекті өнімдер тобының бірдейлігінің негізгі нышандарын анықтау;
- бірдейлікті өткізу ережесін анықтау;
- өнімді сертификаттау мақсатында сынақ көрсеткіштерін анықтау;
- өнімнің бірдейлік тәсілін жасау;
Бірдейлік нышаны ретінде тағамдық өнімді кешенді түрде бағалау үшін
қажетті көрсеткіштер таңдап алынады, оған;
- нақты түрінің, атауының немесе біртекті өнім тобының типтілігі;
- обьективтілігі мен салыстырмалығы;
- тексерушілігі;
- жалғандауға қиындығы;
Сертификаттау органы, инспекциялық бақылау органы, сынақ
лабораториясы және эксперт–аудиторлар өнімнің ұқсастығы тәсілін өз бетінше
анықтайды.
Тағамдық өнімдердің бірдеңгейлігін ҚР СТ 3.4-94 және ҚРЕ 50.3,19-96
талаптарына сәйкес сертификаттауға арналған өнімдердің бірдейлік
қабылданған сертификаттау желісі бойынша ҚР СТ 3.4-94 В қосымша
бекітілген талап бойынша мына деңгейде жүргізіледі.
Тағамдық өнімдерге типтік деңгейінде бірдейлік алынған өнім үлгісі
осы өнім типіне қойылатын талаптарға сәйкес екендігін анықтау үшін
жүргізіледі.
Тағамдық өнімдер партия деңгейде жүргізілетін бірдейлігінің тауар
жолдамасы құжатында және сәйкестік сертификатында егер болса
көрсетілген бұйымдар саны өзара сағатынан анықтау үшін қосымша
жүргізіледі.
Сертификаттау үшін өнімді сынаған кезде көрсеткіштерді үш топқа
бөлуге болады;
бірінші –бірдейлігін анықтау үшін;
екінші - міндетті сертификаттау үшін қауіпсіздігі мен басқа міндетті
талаптарына көз жеткізу үшін;
үшінші - өз еркімен сертификаттауда басқа көрсеткіштері үшін;
Біртекті тағамдық өнімдер тобын сертификаттау үшін анықталатын
көрсеткіштер.

ЖШС Ардагердерде өндіріс тағамдық өнімдердің бірдейлігін

анықтау технологиясы.
Тағамдық өнімдердің бірдейлігін анықтау үш сатыдан түрады;
- тауар жолдама құжатын талдау;
- партияны алдын ала және өнімнің белгілеумен оралуын қарау;
- өнімді органолептикалық және физикалық-химиялық көрсеткіштері бйынша
сынау;
Тауар - жолдама құжаттың өнім тегінің сертификаты, тасымалдау куәлігі,
дайындаушының сапа куәлігі, сәйкестік сертификатын талдаулар жатады, ол
құжаттарды мәліметтерді қатар қою арқылы жүргізіледі.
Тағамдық өнімдердін партиясына қарағанда мынаған назар аудару керек;

-белгілу этикасында, тарасында және тұтыну орайында;
- этика таза, тығыз және желімделген, мынадай мәліметтер болуы керек,
жасаусы қоюшы ел, жасаушы кәсіпорын, штрих коды, өнімнің аты және оның
құрамы, массасы неттомен жасалған уақытты және сақталғанда жарамдылық
мерзімі, сақтау жағдайы егер өнім арнаулы сақтағанды қажет етсе
тағамдық және қуаттылық бағалығы, нормалық құжаттың белгілері ,пайдаланған
тағамдық қоспалар туралы класы көрсетілген мәлімет ЕЭС елдерінің код
индексі бойынша қоспалар немесе олардың белгілері.
Тағамдық өнімдердің белгілеуі мен оралуы нормалық құжаттарға және
контракт талабына сәйкес екендігі тексеріледі. Оралым түрі, тасымалдау
шарасындағы тұтыну шарасының саны, массасы, тұтыну сыйымдылығы партияның
счет –фактурасы бойынша тексеріледі.
Тасымалдау шарасында көрсетілген өнімді дайындаушы дайындаушы ел
өнім партиясының жолдамасының өнімнің тегі туралы сертификат және басқа
құжаттармен салыстырылады.
Партияның көлемі тауар көлік счет–фактура, өнім тегінің сертификаты
бойынша тексеріледі. Өнімнің дайындау уақытты, жарамдылық, мерзімі сапа
куәлігі немесе өнімнің этикасындағы орайындағы штампы бойынша тексеріледі.
Кейбір жағдайда дайындаушы – кәсіпорының куәлігінде өнімді шығаруы
түрінде нормалық құжаттардың өнімнің құрамы жөнінде мәлімет болуы мүмкін.
Қазақстан Республикасында шығаратын өнімнің: органолептикалық, физика
-химиялық көрсеткіштері жұмыс жасап тұрған нормалық құжаттар талабына
сәйкес анықталады.
Әкелінген өнімнің органолептикалық, физика-химиялық көрсеткіштері
дайындаушы елдің нормалық құжатына сай екендігіне, егер ол жоқ болса
Қазақстан Республикасында өндірілетін сондай өнімнің нормалық құжаты
мен контракт талабымен немесе белгісі мен контрактта көрсетілген кейбір
көрсеткіштермен бағаланады:
Өнімді оргоналептикалық бағаланғанда мынадай тәсілдер қолданылады:
-сырттай қарау тәсілі – көру органы мен өнімнің басқа түрі және түсі,
ішкі құрылымы және басқа көрсеткіштерін анықтауда.
- дәмі тәсіл – тіл мен таңдайды дәмдік нүктелері бойынша өнімнің дәмін
анықтауға:
- иістік тәсілі - исі сезімдері арқылы анықтауға хош исі букет:
- көру тәсілі - өнімді көру арқылы консистенциясысын анықтауға. Физикалық
– химияық көрсеткіштері өлшеу тәсілі бойынша сынақ – ол көрсеткіштері
техникалық өлшеу құралдары арқылы анықтау тәсілі.
Бұл тәсіл, пайдаланатын өлшеу құралдары бойынша мынадай топтарға бөлінеді:
Физикалық тәсілдер - өлшеу құралдарының көмегімен Физикалық
көрсеткіштері анықтау үшін масса көлем т.б
Химиялық тәсіл – стандартты заттар, үлгілер, өлшеу құралдары мен жабдықтары
арқылы химиялық көрсеткіштері анықтау үшін:
Физикалық және химиялық тәсілдері әртүрлі болады:
Микроскоптау, фотометрия, фотоэлементроколорияметрия, хроматрография,
спектрография, тонометрия, флюросценция т.б.
Кесте. Бірдейлікті өткізу тәсілдерін салыстыруды талдау.
Тәсілдер тобы. Тәсілдердің Тәсілдің жетістігі.
артықшылығы.
Оргоналептикалық. Қарапайым тездігі Бағалау субьекті түрде
салыстырмалы нәтиже жақтағы
арзандығы өлшеу нәтижесі жазбаша түрде.
Өлшеу тәсілі . Обьективті Өлшеуге көп материалдың және
калаушылығы Уақыт шығындары техникалық
нәтиженің өлшеу құралдарын пайдалану
салыстырмалығы және қажеттігі және сынақтық уакытты
қайталанғышы .Квалификациясы жоғарғы маман
нәтиженің жалпы және сынақ барыстың
кабылданған өлшем қажеттілігі.
бірлігімен беру.

Егер тағамдық өнімдерді жоғарыда көрсетілген тәсілдермен
бірдейлігін анықтаса, анықтауды екі топтық кешенді түрде жүргізу керек.
Ұзақ мерзімді контрактпен белгілі бір қоғамдық өнім елімізге әкелінетін
болса, онда сертификаттау органы бірдейлігін бақылау үлгісі немесе бұрын
өткізілген сынақ көрсеткіштері бойынша жүргізілуіне болады.
Қызылорда филиалының Ұлттық сертификаттау, сараптау
орталығында біртекті
өнімдері сертификаттау үшін бірдейлігін анықтайтын көрсеткіштер.
Сынайтын өнімнің Анықталатын көрсеткіштердің Нормалық құжат
атауы. атауы. белгісі.
1 Алкоголь ішімдіктері
1.1Спирт, спирт арақ және1.оралу белгілеуі . МЕМ СТ12545-81
2. органептикалық МЕМ СТ12712-80
ликер арақ өнімдері. көрсеткіштері, МЕМ СТ 7190-93
сыртқы түрі, түсі, иісі, дәмі.МЕМ СТ 5363-93
МЕМ СТ 5964-93
3. Физикалық-химиялық
көрсеткіштері атомдық өнім
үшін импорттық қаттылығы.
1.2Шарап ,коньяк 1.Органы, белгілеуі. МЕМ СТ 5575-76
2.Органептикалық МЕМ СТ13741-91
көрсеткіштері, сыртқы түрі, МЕМ СТ 7208-93
түсі, дәмі және иісі. МЕМ СТ28616-90
3. Физикалық- химиялық МЕМ СТ13191-71
көрсеткіштері атомдық өнім
үшін импорттық этил спиртінің
көлемі .
II.Астық және оның өңдел 1. органептикалық МЕМ СТ26312-84
ген өнімдері көрсеткіштері, МЕМ СТ10967-75
сыртқы түрі, түсі, дәмі және
иісі.
2. Физикалық- химиялық
көрсеткіштері атомдық өнім
үшін.
IIIНан ,нан бөлке,ұн 1. органептикалық КР СТ 984-95
. кондитер өнімдері көрсеткіштері, КР СТ 34-95
сыртқы түрі, түсі, дәмі, иісі,КР СТ 985-95
формасы
2.Физикалық-химиялық МЕМ СТ 28809-90
көрсеткіштері атомдық өнім 28620-90,24901-8
үшін 9

өсімдік майлары 1органептикалық көрсеткіштері, МЕМ СТ 240-85 ,
және тоң май түсі, дәмі, мөлдірлігі және 1129-93,7825-76,
өнімдері. иісі . 37-91
2.Физикалық-химиялық көрсет- МЕМ СТ 5476-89,
кіштері атомдықөнім үшін им- 976-81
порттық үшін қышқылдығы МЕМ СТ 5482-59
сындырғыш көрсеткіші. Қүнба- МЕМ СТ 26593-85.
ғыс майы үшін асқа тотық саны.
Ет, құс еті, ет 1органептикалық көрсеткіштері, МЕМ СТ 9959-79
өнімдері және шұжықсыртқы түрі және түсі,
өнімдері. консистенциясы, дәмі, иісі,
фаршты кескен жердегі түрі.
2.Физикалық-химиялық
көрсеткіштері атомдық өнім
үшін.
Балық, балық 1органептикалық көрсеткіштері, МЕМ СТ 7631-85
өнімдері,теңіз өнімсыртқы түрі және түсі,
дері ,уылдырық. консистенциясы, дәмі, иісі.
2.Физикалық-химиялық
көрсеткіштері атомдық өнім
үшін.
Сүт және сүт 1органептикалық көрсеткіштері, МЕМ СТ 1923-78,
тағамдары . сыртқы түрі және түсі, 4495-87,2903-78,
консистенциясы, дәмі, иісі. 4771-60,10970-87,
2.Физикалық-химиялық 13277-79 ТШ
көрсеткіштері атомдық өнім 10.02.789.09-89
үшін, импорттық үшін майдын ТШ10.02.02789.08-89
массалық бөлігі құрғақ КР СТ 982-95 МЕМ
стерильденген сүтте. СТ5867-90
Жеміс, көкөніс, 1органептикалық көрсеткіштері, КР СТ 977-94
жеміс–көкөніс сыртқы түрі және түсі,
өнімдері. консистенциясы, дәмі, иісі .
2.Физикалық-химиялық МЕМ СТ
көрсеткіштері атомдық өнім 255550-25555.5
үшін.
Тағамдық 1органептикалық көрсеткіштері, МЕМ СТ
концентраттар сыртқы түрі және түсі, дәмі, 15113.0-15119.9
иісі.
Кондитер өнімдері 1органептикалықкөрсеткіштері, МЕМ СТ 4570-93,
сыртқы түрі және түсі, иісі 74-901-89.
және формасы.
2.Физикалық-химиялық МЕМ СТ 5903-89,
көрсеткіштері атомдық өнім 5899-85
үшін.
Қант және қант 1органептикалық көрсеткіштері, МЕМ СТ 12576-66
өнімдері. түсі, дәмі және иісі. МЕМ СТ 12572-92
2.Физикалық-химиялық
көрсеткіштері атомдық өнім үшін
импорттық үшін қантта боладыМЕМ СТ 1938-90

бөлектігі массасы.
Шәй. 1органептикалық көрсеткіштері, МЕМ СТ 1938-90 МЕМ
сыртқы түрі және хош иісі, СТ 3716-90
түсі,
дәмі, қайнатылған жапырақтың
түсі .
импорттық үшін сауда ерітін
экстракт заттардың бөлігінің МЕМ СТ 28551-90
массасы.

Кофе . МЕМ СТ 6805-88 МЕМ
СТ 29148-91

МЕМ СТ 6805-68
1органептикалық көрсеткіштері,
сыртқы түрі және хош иісі,
түсі,
дәмі.
2.Физикалық-химиялық
көрсеткіштері атомдық өнім үшін
импорттық үшін кофеин
бөлігінің масссасы.
Жұмыртқа, жұмыртқа 1органептикалық көрсеткіштері, МЕМ СТ 2858-82
өнімдері, дәмі және иісі, бір және 10данаСТ РК 954-92
жұмыртқа, ұнтағы. жұмыртқаның массасы белокнпен МЕМ СТ 2858-72
сарыуыздың сипаттамасы.
2.Физикалық-химиялық
көрсеткіштері атомдық өнім
үшін
Крахмал, патока 1органептикалық көрсеткіштері, МЕМ СТ 7697-82
өнімдері сыртқы түрі және иісі, түсі.
2.Физикалық-химиялық көрсет-
кіштері атомдық өнім үшін.

2.5 Ет тағамдарын дайындауға арналған мал еттерінің сапасына
қойылатын стандарт талаптары.

Тауартануда тамақ өнімдерінің сапасы деген ұғым, адамның физиологиялық
қажеттілігін заттардың қамтамасыз ететін сонымен қатар, тамақтарды бір-
бірімен айыра алатындай бірнеше қасиеттерінің шұжықтарымен анықталады.
Еттің сапасы, тағамдық және азық-түлік шикізаты түрінде тағамдық
бағалығымен, санитарлық – гигиеналық және технологиялық көрсеткіштері мен
қосып кешенді түрде анықталады.
Еттің тағамдық бағасын көрсеткішіне мыналар жатады: белоктың, шандыр
белогынан басқа , майдың, витаминдердің әсіресе В тобы, углеводтардың,
микроэлементтердің мөлшерлері, органалептикалық көрсеткішіне – сыртқы исі,
консистенциясы, тамақтың даласыз екенін анықтайтын санитарлық – гигиеналық
көрсеткішіне патогендік микроорганизмдер, ауыр металлдар, тұздары,
нитридтар, пестицидтер, технологиялық көрсеткішіне - су ұстау қасиеті,
консистенциясы, рН ұлпалар мөлшері, майдың мөлшері мен жағдайы.
Еттің тауарлы көрсеткішіне өнімінің сатуға ыңғайлы белгілерінің
сипаттамасы және тұтынушылық өнім сыртқы түрі, иісі салмағы, оралуы
туралы алғашқы көз қарастары кіреді.
Өнім сапасын тексеру көп деген сұрақтарды қамтиды. Оған тексеру
параметрлері, унификациялау тәсілі және оны анықтау, инструменталды бақылау
тәсілдері кіреді. Сату орындарына түскен барлық ет түрлері қондылығана
қарай жақсы өнделген, белгіленген міндетті түрде жас болуы керек. Сиыр етін
сатуға бел омыртқадағы етті салып алып тастап көнде алмай-ақ та шығады.
Жартылай ұшаны Х1 және ХП омыртқа тұсынан жүрек ұшаға бөледі.
Қой етін сатуға тұтас ұша күйіне құйрығымен кенде құйрықсыз да, ұша
ішіндегі бүйрегі, бүйрек майымен бірге, шошқа етін – жартылай ұша түріне
бассыз, сирақсыз, ішкі ағзаларсыз және ішмайсыз шығарады.
Шошқа ұшасы жон терісін алып тастағаннан кейінгі терісімен де сатуға
шығарылады, ол ұшасының салмағы 34 кг-нан кем болса жас шошқа ұшаны
екіге бөлмей-ақ та шығарады.
Ет сатуға мынадай ақауларымен шығарылмайды; ұрылған, қан ұйылған,
қанталаған жері бар, ішкі органдарының, тері қиқымының қалдықтары,
бөлінген омыртқалары бар, қатырылған ұшада мұз қалдықтары, сиыр, жылқы
және шошқа ұшасының шелмайының 15% -1 жыртылған не салынған болса.
Арық ет, бір реттен көп қатырылған, көгерген шелмайы бар шошқа еті,
бұқа, қабан, айғыр, бұзау дана түсі қайырған жас ет, тағамға өндірістің
өңдеуден кейін пайдаланады.
Еттің ең маңызды көрсеткіші – оның жастығы. Осыған байланысты еттер
жас, күдікті және жас емес деп бөледі.
Еттің сапасын органалептикалық, химиялық және бактериологиялық зерттеу
арқылы анықтайды. Химиялық және бактериологиялық зерттеу органалептикалық
көрсеткіштері бойынша күдікті болған жағдайда жүргізіледі. Органалептикалық
көрсеткіштер бойынша бракқа шығарылған ет химиялық не бактериологиялық
зерттеу жіберіледі.
Органалептикалық көрсеткіштері бойынша еттің сыртқы түрін анықтайды,
түрі, түсі, консистенциясы, иісі, шелмайының жағдайы, сүйек майы,
тарамыстарын, буындарын және піскенен кейінгі сорпасының сапасын аңықтайды.
Жартылай немесе кеңірек ұша, сыртынан кепкен құрған қабыршағы бар,
саусақты немесе сүзгіні қағазды басқанда құрғақ қабыршағы бар, саусақты
немесе сүзгіні қағазды басқанда ылғал білінбейтін, консистенциясы босаң,
бірақ серпімді. Саусақпен етті басқанда пайда ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.