Кен орнының қорлары

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 71 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе

1. Геологиялық бөлім

1. 1. Жалпы мағлұматтар

1. 2. Кен орнының геологиялық сипаттамасы

1. 3. Орталық алаңның барлау жұмыстары

1. 4. Кен орнының гидрогеологиялық сипаты

1. 5. Пайдаланудың кентехникалық шарттары

1. 6. Кен орнының қорлары

1. 7. Кондиция қорының есебі

2. Тау-кен бөлімі

2. 1. Карьердің негізгі параметрлерін анықтау және карьер алаңдарын нұсқалау

2. 2. Кенішті ашу

2. 3. Техника экономикалық салыстыру варианттары

2. 4. Қазу жүйесі жиынтық

2. 5. Кен жыныстарын қазуға дайындау

2. 6. Бұрғылау аттыру жұмыстарын өндірудегі қауіпсіздік ережесі

2. 7. Қазу-тиеу жұмыстары

2. 8. Қазу-тиеу жұмыстарын жүргізудің қауіпсіздік техникасы

2. 9. Кен жұмыстарын тасымалдау

2. 10. Карьер көлігі жұмыстарының қауіпсіздік техникасының талаптары

2. 11. Үйінділеу жұмыстары

2. 12. Үйінді жұмыстарын жүргізу процесінің қауіпсіздік техникасы

2. 13. Ашық тау кен жұмыстарымен бұзылған жерлерді қалпына келтіру

3. Карьер аэрологиясы

3. 1. Ауданның микроклиматы

3. 1. 2. Карьерді табиғи түрде желдету

3. 2. Карьердің атмосферасының ластау көздері және шаңбасу әдістері

4. Еңбек қорғау бөлімі

4. 1. Еңбек жағдайларының және өндірістегі қауіп-қатер мен ауруға себебі зиянды факторларының сипаттамасы

4. 2. Шаралар

4. 2. 1. Техникалық шаралар

5. Экономикалық бөлім

5. 1. Рудниктегі жұмыс істеу тәртібі

5. 2. Рудниктің құрылысына жұмсалатын қаржылар

5. 3. Салықтар

6. Геодезиялық бөлім

6. 1. Триангуляция

6. 1. 1. Рекогноцировка

6. 1. 5. Полигонометриясы

6. 2. 3-ші және 4-ші кластағы нивелирлеу

6. 6. Топографиялық түсіріс

6. 6. 1. Мензулалық түсіріс

7. Маркшейдерлік бөлім

7. 1. Маркшейдерлік тірек және түсіріс жүйесі

7. 2. Пландық құру негіздемелерін құру әдістемесі

7. 3. Биіктік негздемесін жасау

7. 4. Карьердегі маркшейдерлік түсірістер

7. 5. Карьерлерді жобалау және салу

7. 6. Ашық тау-кен жұмыстарының процесстері

8. Арнайы бөлім

8. 1. Пайдалы қазындылардың жоғалымы мен құнарсыздануын анықтау

8. 2. Ашық кеннің қазу және енгізу шараларының жоғалымы мен құнарсыздануы

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Тау-кен өндіру өнеркәсібі үлкен капиталдық салымды қажет ететін, ең көп еңбек сіңіретін салалардың бірі болып табылады.

Өндіріске жаңа технологияны және заманға сай құрал-жабдықтарды, сонымен қатар автоматизацияның негізгі және қосымша процесін енгізу арқылы кәсіпорынның еңбек өнімділігін арттырцға болады.

өнімділігі жоғары құрал-жабдықтарды қолдану, өнім өндірудің көлемін арттырып, пайдалы қазындыларды жер қойнауынан тегіс алуға жағдай жасайды, жұмысшылардың еңбек өнімділігін жоғарлатып, әр түрлі технологиялық процестер кезінде жұмыс қауіпсіздігімен қамтамасыз етеді.

Негізгі өндірістік процестердің ашу әдісі, өңдеу жүйесі, енгізу технологиясы болуы мүмкін варианттардың техника-экономикалық салыстыруы негізінде жасалады, бұл еңбек өнімділігі мен товар өнімділігінің өзіндік құнына әсер ететін фактоларды мұқият қарастыруға мүмкіндік жасайды.

1. Геологиялық бөлім

1. 1. Жалпы мағлұматтар

Ақжал кен орны Қарағанды облысының Шет ауданында орналасқан. Кен орнының солтүстік-шығыс бөлігінде Ақшатау кеніші орналасқан. Қарағанды, Балқаш далалық жол желістері бар. Географиялық жағдайына келсек, кен орны бірнеше бөлікке бөлінген кішігірім шоқы тәріздес ала тізбек. Қыраттар бір-бірінен терең емес ойпаттармен бөлінген, шатқал секілді шоқылар сирек кездеседі. Шоқының батыс бөлігінде қорғасын кен орны Ақсерен ІІІ орналасқан. Осындан бұл шатқалға Ақжал - Ақсерен деген аты берілген. Шатқал ендік бағытта 50 км-ге созылған, ені 10 км-ге дейін барады. Шатқалдың жоғарғы белгісі шығыстан батысқа қарай бірте-бірте ұлғаяды.

Салыстырмалы шектен шығу 30-40 м шамасында тербеледі. Шығыстан шатқал Чумек өзенінің алқабымен шектеледі. Чумек өзені үнемі ақпайд, тек көктемде қар ерігене өте қысқа мерзімге оянады. Жәмші өзенінің оған қарағанда суы мол. Жәмші өзенініңаллювиалды тасқын суы Ақжол кен орнын қамтамасыз ету үшін қолданылады.

Территорияда климат континентальды, жазы ыстық, құрғақ, қысы қатаң және ұзаққа созылады. Анағұрлым суық айлары желтоқсан, қаңтар, ыстық айлары шілде, тамыз. Қаңтар айында ең жоғарғы температура -33 ⁰ С, жаз айында +31 ⁰ С. Тоңазыған жердің тереңдігі 1, 5 м-ге жетеді.

1. 2. Кен орнының геологиялық сипаттамасы

Ақжал полиметалды кен орны Ақжал-Ақсоран түйісу зоналарының шығыс бөлігінде орналасқан, фамен төменгі турненің корбанатты-терригендік шөгінділерінің ендігі бойынша созылған, майдаланған жерлерімен қатар орналасқан. Кентас даласын құрайтын жыныстар интрузия, гранит, порфиритті диорит және диабазды порфириттерімен бөлінген. Негізгі руда түзетін жыныстар аумақты әк шөгіндісі, ол балшықты әкпен қамтылған. Бұл жыныстар Ақжал антикликалының негізгі бөлігін құрайды. Кен орны Ақжал антикликалының майдаланған жерінің негізгі бөлігімен ұштатырылған, ендік созылымының кентасты жерімен шамалас шоғырланған. Кентас жер өндіріс құрал-жабдықтарымен, жер бетіндегі ұзындығы 4400 м-ге дейін бақыланған, ал төменгі бөлігіне қарай 550 м тереңдікке дейін зерттелген. Кентастың қалыңдығы 40-50м-ге дейін өзгереді, және қиылыстарда 60-70м-ге дейін барады. Орташа есеппен алғанда 15-20м. Кен орнының кентасты жері шартты түрде - Батыс, Орталық және Шығыс үш алаңдарға бөлінген. Орталық алаңның кентасты жерінің созылым ұзындығы 3600м, ені 5м-ден 50м-ге дейін өзгеріп отырады. Орталық және Батыс алаңдары 500м тереңдікке дейін зерттелген, шығыс 150-200м-ге. Кентаты жердің ішкі құрылымы өзінің күрделі қиылысымен және бірыңғай еместігімен ерекшелінеді.

Полиметалдық құрлымының өзі ұсақ өзек және өзекшелердің түрінен, мензуя, бағана қабатталған кеннен тұрады. Кентас денесінің формасы мен жату элементтері күрделі және тұрақсыз. Ұлғаю және төмендеуіне қарай олар бағыттарын тез өзгертеді, шөгеді немесе мүлдем түсіп қалып кеңістік жасап қайта бірігеді.

Кентасты жердің тура барлау қиынлысында кентастық баланс қиылыстарын ашады. Жобада берілген руда денелері сол жердің өндірістік құрал-жабдықтарының толық көрінісін береді. Кен орнының тік жері жоқ, жоғарғы және төменгі горизонты қорғасын-мырыш кентастарымен күрделі болып келеді. Орталық алаңда көбіне кентас қорғасын-мырышты, бірақ батыс алаңда қорғасынның құрамы 10%, орталық бөліктен шығысқа қарай қорғасынның құрамы 1, 0÷1, 5% және одан да жоғары көрсеткішке дейін жетеді.

Кентасты жердің қарама-қайшы ендігінде жабдықтау өте айқын берілген, анағұрлым кентастың бай қоры жердің ішкі жанында. Кентасты жердің орталық алаңында негізінен көп таралған жолақты кентастар. Кентас қалыңдығынан қорғасын-мырыштың құрамының белгілі тәуелділігі анықталған жоқ. Орталық карьердің жобалау контурында аралас және сульфитті рудалар бөлінген. тотығу зонасы нашар қаралған. Сульфитті рудалардың негізгі минералы галонитпен, сфалерит болып табылады.

1. 3. Орталық алаңның барлау жұмыстары.

Орталық алаңда барлау тік параллельді қиылыс тәсілімен орындалған. Алаңда олардың саны 81, бірі-бірінен ара қашықтығы 20-70м жерде орналасқан. Сызықтағы ұңғырлардың арасы 20-40м. Барлау торларының өңдеу жұмыстарының ақы төлеу кепілдемесінің нұсқау беру ережелеріне өзгерістер енгізілгені үшін барлау жұмыстарының біркелкі емес жүйелері қалыптасты. Кен орны 1948 жылдан бастап түбегейлі барланды. Барлау тау-кен өңдеулері аралас кентастар аймағынан шыққан жоқ. Барлау алаңында ұңғырлардың ең үлкентереңдігі шамамен 550м. Түбегейлі барлаудың объектісі рудалы зона болды.

Өңдеу бойынша олардың ішінен балансты және алдын-ала балансталған кентасты интервалдар бөлініп шықты. Тура барлау қабатында мұндай кентасты интервалдың 20-25-і бөлінді, сондықтан олар өз бетімен кентасты денелерге оңай үйлестіріліп отырады. Барлау жүйеліріндегі өңдеулер тығыздығының қорға тигізетін әсері кен орнындағы қорда 16 блогін салыстыру арқылы тексерілген. Бұл блоктардың профильдер арасындағы ара қашықтығын салыстырғанда 40-80м болды. Блоктардың жиынтық қорларын салыстыру профиль жүйесінің анағұрлым сиректігі кентас қорының 2, 5%, қорғасынның 8, 5%, мырыштың 8, 6% өсетінін көрсетті. Бірақ жеке блоктарда кентас пен металл қоры 98%-ке жетеді. Бұл өндірісті жабдықты бөлудің жеке қабаттағы кентас денелерінің бөліну схемаларының күрделі өзгешелігін айқындай түседі. Кен орны күрделілігі жағынан үшінші топқа жатады. Пайдалы қазындылардың юаланстық қорлары белгіленген тәртіп бойынша ара қатысы 4:1 секілді С ₁ -С ₂ категориясы бойынша болу керек. Орталық карьерде барлық баланстық қорлар В және С категориясы бойынша барланған. Қордың 3, 5%-і ғана С ₂ категориясы бойынша барланған, бұл көрсеткіш жобалау объектісінің жоғарғы дәрежеде барланғанын айқындайды.

1. 4. Кен орнының гидрогеологиялық сипаты

Жоғарыда айтылған аудандағы жер асты суларының негізгі қоректену қайнар көзі атмосфералық қалдық болып табылады. Олардың мөлшері өте аз, жылына 143, 9-164, 7мм және динамикалық қорлардың деформациялану мүмкіндігін жояды. Кен орнындағы жыныстарға жиналатын судың негізгі бөлігі статикалық қорларға тарайды. Кен орнының маңайында карьерге келетін жер асты суын толықтырып отыратын гидрографиялық жүйе жоқ. Көктемдегі қар еру кезінде жер асты суытоласып отырады. әк балшықтарында карстың белгілері бар, бұны жер бетінен 4-5 тереңдікте табылған амағы 1м-ден асатын карс қуыстарын дәлелдеп отыр. Карс қуыстары көбіне қызыл саз балшықпен толтырылған, 50м төменде көбіне жер асты суын жинайтын сызат жарықшалары бар. Кен орнының жынытары жарықшақты болып келеді. Жарықшақтар әр түрлі, көбіне ашық және жақсы сақталған болады. Жыныстардың жарықшақтығын бақылағанда, олардың 100м тереңдікке жайылатынын, одан төмен болса кілт жойылатыны. Соған байланысты оның су өткізгіштігінің азаятынын көрсетеді. Бұлардың үлкен тереңдікте болатын және сол аймақта айналымға түсетін суларға еш қатысы жоқ. Жер асты сулары жер бетінен 14-17м жерлерде барлық барлау ұңғыларында кездеседі. Негізгі сумен таласатын кез көктем мезгілі.

1. 5. Пайдаланудың кентехникалық шарттары

Тау жыныстар аумағы әк балшықтармен скарндалған диорит және диабаз порфириттермен берілген. Кентастар мен жыныстардың қаттылық коэффициенті Протодъяконов шкаласы бойында 6-дан 20-ға дейінгі шамада тербеледі. Ең жоғарғы қаттылық коэффициенті скарндалған әк балшықтарында және порфириттерде 15-20.

Балансты сульфитті кентастың көлемдік салмағы 3, 0т/м ³ , есептелмес кетастікі 2, 7т/м ³ . кентастың ылғалдылығы орта есеппен алғанда 0, 87%, қопсу коэффициенті -1, 5. кентастың кремнезем мөлшері -2, 3%, карьерге ағып келетін бір жылдағы су мөлщері -400м ³ /сағ.

1. 6. Кен орнының қорлары

1964-1971 жылдары ПГО″Центрказгеологиясы″ кен орнын түбегейлі барлауды жалғастырды. 1981-1987 жылдары Ақшатау ГРП кен орнына барлау жүргізілді. өндіріс балансындағы қодың өсуі соған сәйкес қойылып белгіленді.

1. 7. Кондиция қорының есебі

1. Есептеу блогы бойынша қорғасынның ең аз өндірістік мөлшері; сульфитті кентаста -1, 7%, аралас кентаста -1, 8%.

2. Қорғасынға аударылатын коэффициент -1, 0; мырыш -0, 44; күміс -12, 5.

3. Аралас кентастар құрамында -2%, тотыққан мырышы бар кентастар жатады.

Аралас кентастағы мырышты есепке алу керек.

4. сульфитті кентастардағы баланстық қорларды белгілеу үшін сынамадағы пайдалы компоненттердің мөлшері -0, 7%, нел жалпы саны Рb и Чn -1, 0%, мырыш -2, 0%, аралас кентаста қорғасын -0, 9%.

5. баланстық қорларды белгілеу үшін сынамадағы пайдалы компоненттердің мөлшері:

а) сульфитті кентастарда Рb -0, 4%;

б) Аралас кентастарда мөлшері Рb -0, 5%-тен артық емес.

6. Қорлар есебіне кіретін кентас денелерінің ең аз шамадағы қаттылығы:

а) өңдеудің ашық әдісі үисін -3м;

б) жер асты өңдеу әдісі үисін -1м.

2. Тау-кен бөлімі

2. 1. Карьердің негізгі параметрлерін анықтау және

карьер алаңдарын нұсқалау

Карьер параметрлерін анықтаудың маңызы зор, өйткені пайдалы қазындылардың өндірістік қорының көлемі және карьердің өндіру мерзімі мен пайдалы қазындылардың өнімділігін анықтау соларға байланысты болады.

Ақжол карьерінің негізгі параметрі ретінде еліміздегі жұмыс істеп жатқан ашық кен орындарының параметрлеріне сәйкес төмендегі шамалар алынады:

Ақжол карьерінің тереңдігі Н _k =300м

Кемер беткей бұрышы ά=60 ⁰

Кентас қалыңдығы М=50м

Кентас созылым ұзындығы L _c =3400м

Кемер иіктігі h _k =10м

Пайдалы қазындылардың тығыздығы γ=3m/м ³

Карьер ернеуінің беткей бұрышы мына формула арқылы анықталады:

, градус (1)

мұндағы, ∑β _с , ∑β _к - кемерлердің сақтандыру бермаларымен көлік бермаларының табандарының ені, м.

β _к =40 ⁰

Шектік аршу коэффициенті мына формула арқылы анықталад:

, м ³ /м ³ (2)

мұндағы С _n - осы кендегі пайдалы қазындыны жер асты әдісімен қазу құны, тг/ м ³ ; С _о - тек қндіру жұмыстарына жұмсалатын қаражат, тг/ м ³ ; С _а - аршыма жұмыстарына жұмсалатын қаражат, тг/ м ³ ;

, м ³ /м ³

Карьер алаңының жер бетіндегі сызықтық мөлшері геометриялық жолмен анықталады.

а) Карьердің жер бетіндегі ұзындығы мына формула арқылы анықталады.

L _n =L _T +2*H _k *ctgά, (3)

Мұндағы, L _T - карьер түбінің ұзындығы, м

L _n =3400+2*300*ctg40 ⁰ =4225м

б) Карьер жер бетіндегі ені мына формула арқылы анықталады

B _n =B _g +H _k (ctgβ _ж + ctgβ _T ), м (4)

Мұндағы, B _g - карьер түбінің ені, м;

β _ж , β _T - карьер жағдайының қиябет бұрыштары сілемні төнбе бүйір, жату бүйір жағындағы, град β _к =β _T =β _ж , себебі тау жыныстарының физика-механикалық қасиеттері бірдей.

β _n =50+300(ctg40 ⁰ + ctg40 ⁰ ) =961 м

Карьердегі тау -кен қазындылар көлемі мына формула арқылы анықталады.

V _{т. к. қ} = (B _g *L _c + + L _n *B _n ) *H _k , м ³ (5)

V _{т. к. қ} = (50*3400+ 4225*961) *300=430, 500млн, м ³

Карьер контурындағы пайдалы қазындылар көлемі мына формула арқылы анықталады:

V _{к. п. қ.} =Μ(H _k -h _ш ) *L _C , м ³ (6)

Мұндағы, h _ш - шөгінді жыныстардың қалыңдығы, м.

V _{к. п. қ.} =50(300-20) *3400=47, 600 млн, м ³

Аршыма тау жынытарының көлемі мына формула арқылы анықталады:

V _а =V _{т. к. қ} - V _{к. п. қ} , м ³ (7)

V _а =430, 500-47, 600=382, 900 млн, м ³

Орташа аршу коэффициент мына формула арқылы анықталады:

, м ³ /м ³ (8)

м ³ /м ³

К _ор <К _ш , осы жобаланып отырған кен орнын ашық әдіспен қазу тиімді.

Бір жылдағы жұмысшылардың жұмыс күні мына формула арқылы анықталады:

N=N’-B-n, күн, (9)

Мұндағы, N’- бір жылдағы күннің саны, күн;

В - бір жылдағы жұмысшылардың демалыс саны, күн;

n - бір жылдағы мерекелер саны, күн.

N=365-52-8=305 күн.

Бір тәуліктегі жұмыс ауысымдылығы n=3 ауысым.

Ауысым ұзақтығы Т=8 сағат.

Карьердегі пайдалы қазындылар өндірудегі жылдық өнімділігі мына формула арқылы анықталады:

, м ³ /жыл (10)

мұндағы, һ _і - тау-кен жұмыстарының төмендеу жылдамдығы, м; S _і -b _і периодындағы жұмыс аймағының шекарасындағы пайдалы қазындылар ауданы, м ³ ; ч - пайдалы қазындылар жоғылымы, р - пайдалы қазындылардың құнарсыздығы.

S _і =M*L _с , м ³ (11)

S _і =50*3400=17 м ²

А=8*17( ) *3=4, 100 млн, м ³ /жыл.

Карьердегі тау жыныстардың аршу өнімділігі мына формула арқылы анықталады:

, м ³ /жыл (12)

, м ³ /жыл

Карьердегі тау-кен қазындыларын өндірудегі жылдық өнімділігі мына формула арқылы анықталады:

, м ³ /жыл (13)

, м ³ /жыл

Карьердің тәуліктік өнімділігі мына формула арқылы анықталады:

Аршуда , м ³ /тәу. (14)

, м ³ /тәу.

Кенде , м ³ /тәу (15)

, м ³ /тәу.

Карьердің ауысымдылық өнімділігі мына формула арқылы анықталады:

Аршу (16)

, м ³ /ауыс

Кенде , м ³ /ауыс. (17)

Карьердің қызмет ету мерзімі мына формула арқылы анықталады:

, жыл (18)

мұндағы, t _қ - карьер құрылысының мерзімі, жыл. t _ө - карьердің ашу мерзімі, жыл.

жыл

2. 2. Кенішті ашу

Кен қазудың ашық тәсілін қолданғанда, кенішті не болмаса оның карьер алаңында жатқан бөлігін ашудағы басты мақсат кен-жарды және осы жерден қазылған пайдалы қазынды төгілетін сондай-ақ аршудан алынған тау жыныстар үйілетін жермен жалғастыру. Ашық кен қазуда кен сілеміне жету үшін арнаулы кен қазбалары, оржолдар жүргізіледі. Пайдалы қазындылардың карьер алаңынан тысқары және ішінде орналасуына байланысты ашу оржолдары ішкі және сыртқы болып бөлінеді.

2. 3. Техника экономикалық салыстыру варианттары

І вариант. Ішкі оржолдар арқылы ашу

П=С+К*Е, тенге (19)

мұндағы, С-тасымалдауға кеткен шығын, тг;

К- оржолдар құрылысына кеткен шығын, тг;

Е- экономиканы тиімділетудегі мөлшелеме коэффициент.

С=[V _арш (l+l ₁ ) +V _к (l+l ₂ ) *q, тг (20)

мұндағы, l - жер бетімен карьер центрінің ара қашықтығы, м; l ₁ - шығатын оржолдар мен үйінділер ара қашықтығы, м; l ₂ t - шығатын оржолдар мен байыту фабрикаларының ара қашықтығы, м.

С=382, 900(3+4) +47, 600(3+6) *0, 05=155435000 тг7

К=V _ор *C _а , тг. (21)

Мұндағы, V _ор ―ішкі оржолдар көлемі, м ³ ;

C _а ― аршу құны, тг.

, м ³ (22)

мұндағы, Н _{к. ор} ― оржолдар ені, м; В _{к. ор} ― оржолдар ұзындағы, м; і ― созылым еңкіштігі.

H _{k. op} =R _a +0, 58b+0, 5a+C, м (23)

Мұндағы, R _a ― автосамосвалдардың радиусы, м;

а, в ― автосамосвалдардың ені мен ұзындығы, м;

С ― оржолдардың жағдайымен автосамосвал арақашықтығы.

Н _{к. ор} =8, 5+0, 5*10, 9+0, 5*3, 42+2=18м;

В _{к. ор} = Н _{к. ор} *2*h _к *сtgά, м (24)

В _{к. ор} =18*2*10*сtg60 ⁰ =261м;

м ³

К=108380, 89*2, 8=303466, 50 тг:

П=155435000-303466, 50*0, 1=15млн тг.

ІІ вариант. Сыртқы оржолдар арқылы ашу. (Бұл кезде l ₁ арақашықтығы азаяды)

С=[V _арш (l+l ₁ ) +V _к (l+l ₂ ) *q, тг (25)

С=382, 900(3+3) +47600(3+6) *0, 005=13629 тг7

K=V _{op. с} *C _a , тг.

Мұндағы, V _{op. с} ―сыртқы оржолдың көлемі, м ³ ;

К=32880122*2, 8=92064343 тг;

П=13629+92064343*0, 1=22млн тг.

Техника экономикалық салыстыруда І-ші вариант арқылы ашуға кеткен шығын ІІ-ші вариантпен салыстырғанда аз, сондықтан кен орны ішкі оржолдар арқылы ашылады.

Тілік оржолдардың көлденең қимасының ауданы мына формула арқылы анықталады:

S _{т. op} =h _k (H _{k. op} +h _k *ctgά), м ² (26) S _{т. op} =10(18+10*ctg60 ⁰ ) =255 м ²

Трассаның теориялық ұзындығы мына формула арқылы анықталады:

(27)

мұндағы, Н _б , Н _с ― трассаның соңғы және бастапқы белгілері, м;

і _Т ― трассаның көтерме шамасы, %.

Трассаның нақты ұзындығы мына формула арқылы анықталады:

L _{T. H.} =L _{T. T.} *R _y , м. (28)

Мұндағы, R _y ― трассаның ұзару коэффициенті

L _{T. H.} =3750*1, 2=4500м

Тілік оржолдардың көлемі мына формула арқылы анықталады:

V _{m. op.} =S _{T. op.} *L _{T. H.} , м ³ (29)

V _{m. op.} =255*4500=1147500 м ³

2. 4. Қазу жүйесі жиынтық механизациясының

құрылымы

Кен орнын ашық қазу жүйесінде тау кен қазындыларын қазуға дайындау, аршу, өңдеу жұмыстары орындалады. Қазу жүйесі карьер жағдайына байланысты алынады. Алынған қазу жүйесі қауіпсіздікті экономикаканы және қоршаған ортаны сақтай отырып, пайдалы қазындының сапалы қорын көп мөлшерде алуға міндетті. Ал, карьердегі тау кен жиынтықтары, яғни көліктер, ұсатқыш жабдықтар және көмекші жабдықтар кенжардағы тау кен қазындыларын алуға және үйіндіге тасымалдауға, пайдалы қазындыны складқа немесе тұтынушыға жеткізуді қамтамасыз етеді. Бұлар карьердің жиынтық механизациясының құрылымын құрады. Кен орнын қазу жүйесі мен жиынтық механизациясының құрылымы өзара байланысты болады.

Ақжол кен орнының геологиялық жағдайымен, кеннің жату жағдайын есептей келе үлкен тереңдіктегі тақта тәріздес формадағы сілемге академик В. В. Джевскийдің классификациясы бойынша кеннің созылым бойымен бір жағдаулы бір бағыттағы қазу жүйесі қабылданды.

Аршу өңдіру кемерлерінің биіктігі академик Н. В. Мельниковтың формуласы бойынша анықталады:

(30)

мұндағы, а ― қопарылған тау жыныстарының ені, м; К _қ ― қопсу коэффициенті, n’ - 1-ші қатардағы ұңғылардың ең аз кедергісі (ч’=0, 55÷0, 7) ; ч” - қатардағы ұңғылардың ара қашықтығына байланысты ең аз кедергі (ч”=0, 75÷0, 85) .

a=0, 8(R _k +R _T ), м (31)

мұндағы, R _k , R _T ―эксковатордың төгу және қосу радиусы, м.

а=0, 8(11, 2+13, 6) =19, 8 м

Жұмыс алаңының ені мына формула арқылы анықталады:

Ш=А+С ₂ +С ₁ +Е+П _э +в _п , м (32)

Мұндағы, А ― енбе ені, м; С ₂ ― кемерлердің төменгі жиегі мен транспорт осінің ара қашықтығы, м; С ₁ ― электр қондырғыларының ара қашықтығы, м; Е ― транспорт жолдарының остерінің ара қашықтығы, м.

Енбе ені мына формула арқылы анықталады:

А=1, 5*R _k , м. (33)

A=1, 5*11, 2=17, 8

Ш=17, 8+4, 5+3, 0+5, 5+6+4=40, 8м

Эксковаторлық блоктың ені мына формула арқылы анықталады:

(34)