Салық төлеу тәртібі

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 43 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе2

1 Жеке табыс салығының методологиялық және теориялық аспектілері4

1. 1 Жеке табыс салығының мәні, мазмұны4

1. 2 Жеке табыс салығының даму эволюциясы8

1. 3. Жеке табыс салығының шетелдік тәжірибелері21

II. Жеке табыс салығының қызмет ету механизмі. 30

2. 1. Жеке табыс салығының қазіргі кездегі есептелу механизмі30

ІІІ Жеке табыс салығы бойынша мәселелер және жетілдіру (шешу) жолдары44

3. 1. Жеке табыс салығының даму перспективалары және жетілдіру жолдары44

Қорытынды51

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:53

Кіріспе

Еліміз егемендігін алғаннан бастап нарықтық экономикаға бет алғалы бері салық жүйесі ерекше мәнге ие бола бастады. Нарықтық экономика жағдайында дамыған мемлекеттердің тәжірибесі көрсетіп отырғандай, мемлекеттің өмір сүруінің негізгі көзі халықтан және шаруашылық жүргізуші субъектілерден алынатын салықтар болып табылады.

Жалпы, салықтар экономикалық өсуді қамтамасыз ететін маңызды фактор болып келеді. Салық жүйесінің қызмет етуін жетілдіру арқылы халықтың әлеуметтік қамсыздандырылу деңгейін өсіру, бюджеттік тапшылықты азайту, шағын және орта бизнесті дамытуды ынталандыру мәселелерін шешуге мүмкіндік туады.

Біздің бұл дипломдық жұмыстың тақырыбын таңдаудағы басты себеп - жеке табыс салығы бойынша мәселелерді зерттеп, жан-жақты қарастыру. Осы дипломдық жұмысты жазу барысында салықтың жалпы теориясына, жеке табыс салығының теориясы мен қазіргі кезде жүзеге асырылып жатқан тәжірибесіне, шетелдік тәжірибелерге тоқталып, жеке табыс салығының жүзеге асырылуына талдау жасап, жан-жақты қарастыруға тырыстық.

Дипломдық жұмысымның бірінші тарауында салықтардың жалпы теориясына кеңінен тоқталып, жеке табыс салығының пайда болу тарихынан бастап, қазіргі таңда оның іске асырылып жатқан механизмін, оның жалпы мазмұнын жан-жақты қарастыруға тырыстық. Сондай-ақ дүние жүзінде пайдаланылып келе жатқан шетелдік тәжірибелердің бірнеше мысалдарын атап өттік.

Жұмыстың екінші тарауында бүгінгі таңдағы жеке табыс салығының бюджеттегі үлесіне талдау жасап, осы салық түрі бойынша Салық комитетінің қызметтерін бөліп көрсетуге тырыстық. Сонымен бірге жыл өткен сайын маңызы артып келе жатқан электронды есеп құжаттарының қызметін талдап өттік.

Ал, жұмыстың ең соңғы үшінші тарауында бүгінгі күні бұл салық түрі бойынша туындап отырған мәселелер және олардың шешу жолдарын іздестіруге бірнеше ұсыныстар келтірдік. Әрине, бұл тарауда Елбасымыздың 2003ж. сәуір айындағы халыққа Жолдауына сүйене отырып, бұл мәселені шешуде тиімді жолдарды таңдауға тырыстық.

Жалпы, 2004ж. 1 қаңтарынан жүзеге асырыла бастаған жаңа Салық кодексі бойынша жаңа ставкаларға көшуімізге байланысты жеке табыс салығы бойынша түсімдер жақсы нәтижелер көрсетіп, халыққа қиын соқпайтын, сондай-ақ мемлекет үшін де тиімді салықтардың біріне айналатынына сенімдеміз.

1 Жеке табыс салығының методологиялық және теориялық аспектілері

1. 1 Жеке табыс салығының мәні, мазмұны

Салықтардың қалыптасып, дамуы мемлекеттің пайда болуымен басталады. Қазіргі кезде батыстың экономикалық әдебиеттерінде салықтардың қалыптасып, дамуының негізгі төрт кезеңін бөліп қарастырады. Cалық салудың бірінші кезеңі процестің ұйымдаспаған және кездейсоқ болуымен сипатталады. Бұл кезеңге ежелгі дүниеде және орта ғасырларда жүзеге асырылған салық салуды жатқызуға болады. Салық салудың ежелгі дүниеде дамуы Рим империясындағы салық салу процесімен сипатталады. Салықтардың дамуының бұл кезеңі жүйесіз сипатта болды және негізінен натуралды сипатта жүзеге асырылды. Тауар-ақша қатынастарының біртіндеп дамуымен салықтар ақшалай нысанда қолданысқа енгізіле бастады.

Екінші кезең XVII ғ. соңынан бастап, XVIII ғ. соңына дейінгі кезеңді қамтиды. Қоғам дамуының бұл кезеңінде салықтар көптеген елдердің мемлекеттік бюджеттерінің кірістерінің негізгі көзіне айналды. Салық салу жүйелендірілді: тікелей және жанама салықтардың жүйесі пайда болады. Салықтар бұл кезеңде көптеген еуропалық мемлекеттердің өмір сүруінің маңызды элементі бола бастады.

Үшінші кезеңде мемлекет салықтарды бекіту және алудың барлық қызметтерін өз қолына алады. Аймақтық билік органдары, жергілікті общиналар мемлекеттің көмекшілері рөлінде қатысады.

Салық салу теориясының негізін қалаушы болып шотланд экономисі А. Смит (1723-1790 жж. ) танылады, ол 1776 ж. «Халықтар байлығының табиғаты мен себептерін зерттеу» атты кітабында мемлекеттер мүмкіндігінше үкіметті қамтамасыз етуі қажет. Салықты әрбір жеке тұлға міндетті түрде төлеуге тиіс. Төлеу мерзімі, төлеу әдісі, төлем сомасы - бәрі төлеушілер және барлық тұлғалар үшін анық және белгілі болуы тиіс. Әрбір салық төлеушіге ыңғайлы уақытта және ыңғайлы әдіспен төленуі және алынуы тиіс.

Оның осы пікірінен бүгінге дейін мәнін жоғалтпаған төрт негізгі қағиданы ажыратуға болады:

Әділеттілік қағидасы, салық салу азаматтар арасында жалпыға бірдей және біркелкі бөлінуін қарастырады.
Анықтылық қағидасы, төлем сомасы, әдісі және мерзімі төлеушіге анық болуды талап етеді.
Ыңғайлылық қағидасы, салық төлеуші үшін ыңғайлы уақытта және ыңғайлы әдіспен алынуын қарастырады.
Үнемділік қағидасы, салықты алуда жұмсалатын шығындарды қысқартуды қарастырады.

Салық салудың дамуының қазіргі заманғы кезеңінде оның әр түрлі аспектілерінің нақты теориялық негізделуімен сипатталады. Көптеген мемлекеттерде салық салудың кейнсиандық, неоклассикалық, неокейнсиандық теориялары танылған. Салықтар бюджеттің кірістерін толтырудың негізгі көздері ғана емес, сонымен қатар әлеуметтік-экономикалық процестердің қуатты реттеушілеріне айналып келеді.

Салық салудың көп ғасырлық тарихына қарамастан, «салық» түсінігі экономикалық және құқықтық мәселелер бойынша ғылыми тұрғыдан дау болып келеді. Олардың негізгілеріне тоқталатын болсақ: С. Д. Цыпкин салықтарды алдын-ала қарастырылған ставкалар бойынша және нақты белгіленген мерзімдерде бюджетке түсетін, мемлекетпен бекітілген міндетті жеке - ақысыз ақшалай төлемдер.

Л. К. Воронова салықтарға келесідей түсінік берді: бұл өкілітті мемлекеттік органдардың актілерінің негізінде заңды тұлғалар мен азаматтардың жалпы мемлекеттік қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін ақысыз, белгілі мөлшерде және белгіленген мерзімдерде төлейтін төлемдер.

Бұдан да нақты анықтаманы Э. Д. Соколова ұсынады: «Салық - бұл заңнамамен бекітілген және белгілі мөлшерде және белгілі мерзімде салық төлеушімен төленетін міндетті ақысыз төлем (жарна) ».

Өкінішке орай, бұл анықтама салықтың белгілерін ажыратпады, нәтижесінде ол салықтарға жатпайтын басқа төлемдерді қамтыды (мысалы, міндетті сақтандыру қорларына төлемдер) .

Қазақстандық ғалым Е. В. Порохов «қаржылық - құқықтық» тұрғыдан салыққа қызықты анықтама ұсынды: «салықтар - бұл мемлекеттік биліктің жоғарғы органдарымен заңдарды шығару арқылы біржақты, бекітілген жеке және заңды тұлғалардан өкілетті органдармен тұрақты түрде алынатын міндетті, ақысыз және қайтарымсыз ақшалай төлемдер мемлекеттік (республикалық және жергілікті) бюджетке түсу жолымен мемлекеттің табысына айналады».

Еліміздің салық жүйесінің негізі 1991ж. 24 желтоқсанда «Қазақстан Республикасының салық салу жүйесі туралы» Заңының қабылдануымен қаланды.

Бұл заңның енгізілуі кезеңі КСРО-ның ыдырауына байланысты алғашқы байланыстардың үзілуімен, жаңа тәуелсіз мемлекеттің пайда болуымен, экономиканың терең дағдарысымен сипатталды.

Заңдық актілерді құруда өзінің тәжірибелерінің болмауынан, сондай-ақ салық салудың шетелдік тәжірибесін зерттеудің жеткіліксіздігінен Қазақстан өзінің салық саясатында, негізінен, көрші мемлекеттердің, ең алдымен Ресей Федерациясының тәжірибесін қолданды. Нәтижесінде басқа елдің тәжірибесін көшіру барысында 1992ж. 1 қаңтардан бастап, Қазақстанда федеративтік мемлекетке тән 3 буынды салық жүйесі іске қосылды: ол жалпы мемлекеттік, жалпыға міндетті жергілікті салықтар мен алымдардан тұрды.

1. 2 Жеке табыс салығының даму эволюциясы

Салықтардың көптігі (43 түрі болды, оның ішінде: 16 жалпы мемлекеттік, 10 жалпыға міндетті салықтар мен алымдар, 17 жергілікті салықтар мен алымдар), заңнаманың тұрақсыздығы, көптеген төлемдердің болуы, жеңілдіктердің көп қолданылуы өзінің кері әсерін тигізді. Салық жүйесін жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасының қаржы және бюджет бойынша Жоғарғы Кеңес комитетінде салық реформасының концепциясы жасалып ұсынылды. Онда оның жүргізілуінің 4 кезеңі бөлініп көрсетілді:

1 кезең (1992-1995жж. ) - заңды түрде салықтар мен алымдардың түрлерін енгізу жолымен отандық салық жүйесін қалыптастыру, салық механизмін бекіту мен салық қызметі органдарының құрылуымен сипатталады. 1995ж. 24 сәуірде «Салықтар мен бюджетке түсетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Заң қабылданды.

2 кезең (1995-1999жж. ) - бұл дамыған шетел мемлекеттерінің және өзіндік тәжірибелерді есепке ала отырып, салық механизмінің, салық әкімшілігінің және бақылаудың жетілдірілген кезеңі.

3 кезең (1999-2001жж. ) - экономикалық өсудің басталуымен, макроэкономикалық көрсеткіштердің жақсаруымен, шағын және орта бизнестің дамуымен, экономиканың нақты секторының тұрақты дамуының басталуымен байланысты салық жүйесінің қайта құру кезеңі.

Бұл салық салынатын базаның тұрақтану және өсу кезеңі, нәтижесінде бюджетке түсетін салықтық түсімдердің көлемі өсті.

Корпоративтік табыс салығы мен қосылған құн салығының біршама өскендігін ерекше атап өтуге болады. Алғаш рет әлеуметтік салық енгізілді.

Ол уакытта мемлекеттің салық төлеушілермен салықтық қатынастары өзгерді, бұл өз кезегінде салық салуды ұйымдастырудың жаңа қағидаларына өту қажеттілігін туғызды.

4 кезең - отандық салық жүйесін қайта құру 2001ж. 12 маусымда ҚР-ның Кодексінің (Салық кодексінің) қабылдануымен байланысты, ол 2002ж. 1 қаңтарында күшіне енді.

Салық кодексінде салықтарға келесідей анықтама беріледі:

«Салықтар - бұл заңды және жеке тұлғалардың мемлекеттік бюджетке белгілі бір мөлшерде, белгілі бір уақытта, қайтарымсыз және ақысыз негізде заңға сәйкес төленетін міндетті төлемдер».

Салықтардың мәні мемлекеттің өзінің қызметін жүзеге асыруы үшін өзінің пайдасына жалпы ішкі өнімнің нақтылы бөлігін тікелей алуымен сипатталады.

Салықтардың қызметі - бұл оның қасиеттерін бейнелеу әдісі, іс-әрекет етуде оның мәнінің көрсетілуі. Қазіргі кезде экономикалық әдебиеттерде салықтардың келесідей негізгі қызметтері бөліп көрсетіледі:

Фискалдық (бюджеттік, мобилизациялық, аккумуляциялық, жинақтаушы) ;
Бақылау;
Қайта бөлу;
Реттеуші, оның өзі мынадай функция астыларынан тұрады:

а) Ынталандырушы

б) Шектеуші

в) Ұдайы өндірістік

Салықтардың фискалдық қызметі салықтардың экономикалық табиғатынан туындайды. Оның көмегімен мемлекеттік ақшалай қорлар құрады және мемлекеттің өмір сүруі мен қызмет етуі үшін материалдық жағдай туғызады.

Салықтардың бақылау қызметі мемлекеттің өзінің қаржылық базасының қалыптасуына, ұдайы өндіріс процесіне әсер етуге бақылауды жүзеге асыру үшін нақтылы объективті мүмкіндіктер құрады. Бақылау қызметінің іске асуымен мемлекет шегіндегі барлық экономикалық процестерге салықтық бақылауды ұйымдастыру және жүзеге асыру үшін объективті жағдайлар қалыптасады. Дегенмен, бақылау қызметі дербес сипатқа ие емес, ол тек фискалдық қызметтің негізінде жүзеге асады.

Қайта бөлу қызметі әлеуметтік сипатта айқын бейнеледі. Ол халықтың әлеуметтік қажеттіліктеріне бюджет шығыстарының елеулі бөлігін жұмсау, әлеуметтік қорғауды қажет ететін халыққа салықтардың толығымен немесе біртіндеп босатылу жолымен жүзеге асады.

Салықтардың реттеуші қызметі олардың ұдайы өндіріс масштабтары мен динамикасына ықпал етуінен байқалады. Салықтар мемлекеттің экономикаға араласуының белсенді құралы болып табылады. Олар экономикалық дамуды жеңілдете немесе тежей алады.

Салықтың негізгі экономикалық белгілеріне мыналар жатады:

салықтардың ақшалай нысанда болуы;
салықтардың қайтарымсыздығы және баламасыздығы;
салықтардың объектісі, субъектісі, төлеу мөлшері мен мерзімінің нақтылығы;
салықтар мемлекеттің табысы болып табылады.

Салықтың заңи белгілеріне мыналар жатады:

салық заңмен бекітіледі және енгізіледі;
салық - бұл еріксіз сипаттағы міндетті төлем.

Салық жүйесі мемлекетпен бекітілген және орталықтандырылған жалпы мемлекеттік қаржылық ресурстардың қорларын құру мақсатымен алынатын салықтар мен басқа да міндетті төлемдердің жиынтығы, сондай-ақ олардың алыну қағидалары, әдістері, нысандары, тәсілдері мен салық қызметі органдарының жиынтығы.

Қазіргі кезде Қазақстанда мынадай салықтар қызмет етеді:

Корпорациялық табыс салығы
Жеке табыс салығы
Қосылған құн салығы
Акциздер
Жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдері
Әлеуметтік салық
Жер салығы
Көлік құралдары салығы
Мүлік салығы

Осы салықтардың ішіндегі жеке табыс салығын, оның мәні мен

мазмұнын, есептелу механнзміне келесі бөлімде кеңірек тоқталамыз.

Салық элементтерінің жиынтығы кез келген салық түрі үшін әмбебап

сипатқа ие, яғни кез келген салық нақтылы элементтер тобынан тұрады.

Салықтың негізгі элементтеріне мыналар жатады:

Салық субъектісі;
Салық объектісі;
Салық оклады;
Салық жеңілдіктері;
Салық төлеу тәртібі;
Салық төлеу әдістері;
Салық көзі;
Салық кезеңі;
Салық өлшем бірлігі;
Салық органдары мен салық төлеушілердің құқықтары мен міндеттері;
Салықты төлеуді бақылау;
Салық масштабы.

Әрбір салық осы элементтердің кешенінен тұрады. Егер осы элементтердің біреуі анықталмаса, онда салық бекітілген деп есептеуге болмайды. Тек салықтың жеңілдік элементі барлық жағдайда қолданыла бермейді, себебі салық жеңілдіктерсіз бекітілуі мүмкін. Қалған барлық элементтер міндетті болып табылады.

Салық субъектісі - бұл салық міндеттемесінде қарастырылған мөлшерде, тәртіпте және мерзімде салық саласын заңи төлеуге міндетті тұлға. Салық субъектілері болып ҚР-да барлық заңды тұлғалар, жеке тұлғалар, жеке кәсіпкерлер, сондай-ақ резидент емес тұлғалар табылады.

Салықтың маңызды және қажетті элементтерінің бірі - оның объектісі. Салық объектісі - зат, іс-әрекет немесе құбылыс (табыс, мүлік қызмет түрі, қызмет көрсету, ақшалай операциялар, тауарлы-материалды құндылықтар), оларға заңға сәйкес салық салынады.

Салық базасы салық сомасын есептеу үшін негіз болып табылады, себебі оған салық ставкасы қолданылады.

Салықты есептеу мақсатымен салық пәнін өлшеу үшін сәйкес масштабты қажет етеді. Салық масштабы - бұл заңмен бекітілген салық пәнін өлшеу үшін сипаттамасы (параметр) . Салық масштабы экономикалық және физикалық сипаттамалар арқылы анықталады. Мысалы, табысты немесе тауар құнын өлшеген кезде ақшалай бірліктер, ал транспорттық құралдарға салықты есептеу үшін масштаб ретінде двигатель көлемі анықталады.

Салықтың өлшем бірлігі - бұл салық базасын сандық жағынан бейнелеу үшін пайдаланылатын салық салу масштабының бірлігі.

Салық ставкасы - бұл салық салу бірлігіне салық мөлшері. Ставкалар

тұрақты немесе пайыз нысанында белгіленеді.

Пайыздық салық ставкасы прогрессивтік, регрессивтік және пропорционалдық болып бөлінеді.

Прогрессивтік ставкалар салық салынатын табыстың өсуіне сәйкес өсіп отырады.

Регрессивтік ставкалар - керісінше, яғни салық салынатын табыстың өсуіне қарай салық ставкасының төмендеуі.

Ал, пропорционалдық ставкалар салық салынатын табыстың мөлшеріне байланыссыз тұрақты пайызбен бекітіледі.

Салық салу әдісі - бұл салық базасының өсуіне байланысты салық ставкаларының өзгеру тәртібі. Салық салудың келесідей әдістері бар:

декларациялық, ол салық төлеушінің салық органдарына салық объектісінің көлемі, табыстары мен шығыстары, салық жеңілдіктері мен салық окладын есептеу тәртібі туралы декларациясын ұсынуын қарастырады;
төлем көзінен ұсталынуы, әдетте ол кәсіпорынның бухгалтериясымен немесе табыс төлейтін басқа органмен жүзеге асырылады;
кадастрлық, сәйкес салықты есептеу барысында пайдаланатын салу объектісінің орташа табысы және бағалауы бойынша мәліметтер тізімін қамтитын кадастрды пайдалануды қарастырады.

Салықтың келесі элементі - оны төлеу тәртібі. Салықты төлеу тәртібі - бұл салық төлеушінің немесе салық агентінің салық сомасын сәйкес бюджетке аудару әдісі.

Салық кезеңі - салық базасы қалыптасатын және салық міндеттемесінің мөлшері анықталатын мерзім. Мысалы, корпорациялық табыс салығы бойынша ҚР-да салық кезеңі болып күнтізбелік жыл, ал акциз бойынша күнтізбелік ай және т. б. болып табылады.

Салық көзі - салық салынатын табыс. Салық салынатын табыс жылдық жиынтық табыс пен шегерімдердің айырмасы ретінде анықталады.

Кез келген мемлекетте салық элементтерінің жүйесінде маңызды орынды салық жеңілдіктері алады, яғни салық салу базасын анықтау барысында шегерістер, жеңілдіктер көмегімен белгілі жеке және заңды тұлғалардың салықты төлеуден біртіндеп немесе толығымен босатылуы. Салық жеңілдіктерін салық төлеушінің салық міндеттемесінің мөлшерін қысқарту үшін пайдаланады.

Салық субъектісі бойынша жеңілдіктер. Мысалы: транспорттық құралдарға салықты төлеуден Ұлы Отан соғысының ардагерлері, социалистік еңбек ерлері, көп балалы аналар босатылады; салық объектісі бойынша жеңілдіктер. Мысалы, жер салығын төлеуден айрықша қорғалатын табиғи территориялар, орман қорлары, су қорлары және т. б. жерлер босатылады.

Салық қызметі органы ҚР-сы Қаржы министрлігі Салық комитетінен және облыс, Астана, Алматы қалалары, аудандар мен қалалар бойынша салық комитеттерінен тұрады.

Жеке тұлғаларға салынатын табыс салығы алғаш рет Ұлыбританияда XIXғ. ортасында енгізілді және сол ғасырдағы салық теориясының негізіне айналды.

XXғ. I жартысында ол шамамен барлық индустриалды дамыған елдерге таралды. Кәсіпорынға салынатын салық секілді жеке тұлғаларға салынатын салық та тікелей салықтардың түрі болып табылады. ҚР-ның 1991ж. Салық заңнамасында шектелген және шектелмеген салық міндеттілігі ажыратылады.

Шектелмеген міндеттілік елде тұрақты тұрғылықты жері бар жеке тұлғаларға салынады. Шектелмеген салық міндеттілігіне жататын табыстардың тізімі әрбір елдің салық заңнамасымен анықталған.

Шектелген салық міндеттілігі елде тұрақты тұрғылықты жері жоқ жеке тұлғаларға салынады. Бұл салық қолданылған елдерде, көбінесе, прогрессивті, ал кейбір жағдайларда регриссивті сипатта болған. Прогрессивтік шкаланы енгізудің мақсаты халықтың табысын қайта бөлу болып табылады. Прогрессивтік шкаланың табыстардың теңсіздігіне әсері әйгілі американ экономисі Лоренц қарастырған және онымен графикалық түрде бейнеленген (Лоренц қисығы) :

Табыс,

мың сом Табысты тең бөлу сызығы

100-

80 -

60 -

40 -

20 -

Салықты төлегеннен кейін

Салықты төлегенге дейін

0 20 40 60 80 100 Халық, %

1-қисық салықты төлегенге дейін табысты бөлудегі теңсіздікті көрсетеді.

2-қисық прогрессивті салықтар салықты төлегеннен кейін қалатын табыстарды біркелкі бөлінуіне әкелетінін көрсетеді.

Жеке табыс салығы мемлекеттік бюджеттің кірістерінің басты көздерінің бірі және де басқа салықтарға қарағанда халықтың өміріне тікелей әсер ететін салықтың бір түрі болып табылады.

Кез келген мемлекет үшін тәуелсіздік пен дербестікке қол жеткізу үшін аса тұрақты, мықты қаржылық база қажет. Дамыған елдердің тәжірибесі көрсеткендей, нарықтық экономика жағдайында мемлекеттің басты қаржылық тіреуіші болып халықтан және шаруашылық субъектілерден алынатын салықтар табылады. Дамыған елдердің салық жүйелерінде қызмет ететін барлық салықтардың ішінде маңызды орын жеке табыс салығына беріледі. Дамыған елдердерде бұл салықты пайдалану тәжірибесі салық жүйесінде және мемлекет экономикасында басты рөлін айқындады.

Дамыған елдерде жеке табыс салығы көптеген қызметтерді атқарады:

фискалдық, яғни осы салықтың есебінен мемлекттік бюджет кірістерінің елеулі бөлігі жиналады;
жиынтық сұранысты ынталандырушы, оның ішінде тұтыну сұранысын ынталандыру, яғни жеке табыс салығының ставкасын төмендеткенде халықта тұтынуға қжетті табыстың көп бөлігі қалады, дегенмен салық ставкасының төмендетілу салдарынан босатылған табыстардың бөлігі жинақтау үшін пайдаланылуы мүмкін. Сондықтан жеке табыс салығының бұл қызметі жинақтаудың шекті нормасының тұрақты коэффиценті жағдайында айқын бейнеленеді;
әлеуметтік әділеттілік, яғни әлеуметтік әділеттілік құралы ретінде жеке табыс салығының рөліне теоретикалық мектептердің көзқарастары үйлеспейді. Осылайша экономикалық қызметті маңызды ынталандырушы ретінде төлем қабілетті сұраныстың кеңеюін қарастырушы кейнсиандықтар жеке табыстарды прогрессивті шкала бойынша салуды айқындайды. Себебі төмен табыстар тұтынуға жұмсалады, осылайша тұтыну сұранысын кеңейтеді, өндірістің өсуін ынталандырады, ал жоғары табыстардың көп бөлігі жинаққа айналатындықтан өндірісті сәл әлсіз ынталандырады. Сондықтан бұл табыстарға жоғары салық салу өндіріс өсуінің ынталануына кедергі келтірмейді. Осылайша, кейнсиандықтар тұрмысы төмен халықты салықтан босатудан қорғау мен байларға прогрессивті салық салуды үйлестіре отырып, бұл шаралардың ынталандырушы рөлін ғана емес, сонымен бірге олардың әлеуметтік-әділеттілік сипатын негіздейді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.