Жанама салықтардың даму тарихы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 63 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе2

1-Бөлім. Жанама салықтардың ұғымы, экономикалық табиғаты4

1. 1 Салықтардың экономикалық мәні4

1. 2 Жанама салықтардың даму тарихы. 10

1. 3 Жанама салықтардың шетелдік тәжиірбиесі17

2-Бөлім. Жанама салықтардың есептелу механизмі және Алматы қаласы Әуезов ауданының бюджет табысын құрудағы ролі27

2. 1. Жанама салықтардың есептелу механизмі және төлеу әдістері27

2. 2 Алматы қаласы Әуезов ауданының бюджет табысын құрудағы ролі51

3 - бөлім. Жанама салықтардың даму перспективалры55

3. 1 Жанама салықтардың даму перспективалары55

Қорытынды60

Қолданылған әдебиеттер63

Кіріспе

Қазақстан Республикасында жүргізіліп жатқан экономикалық реформалардың бірі - салық жүйесін реформалау еліміз егемендік алғалы бері жүргізіліп келеді. Салық мәселелері сияқты күнделікті қызу пікірталас пен сын объектісі болып жүрген ешбір экономика саласы жоқ деуге болады. Себебі, салық жүйесі - бұл нарықтық қатынастың маңызды элементі болып, онымен елдегі экономикалық құрылулардың нәтижесі, жетістіктері тығыз байланыста болады.

Мен бітіру жұмыс тақырыбы ретінде «Жанама салықтар және даму перспективаларың деген тақырып алу себебім: біріншіден, қосылған құнға салынатын салық пен акциздер тұтыну салығы болып табылады. Республикада

Тақырып актуальдылығы - жанама салықтар бюджет табысының 33-35% құрайды. ҚҚС бюджет табысын құрудағы негізгі табыс көзі болып табылады. Осыған орай таңдалған тақырыптың өзектілігі күмән келтірмейді.

Салықтар ерте заманда, қоғам пайда болғаннан бері, қоғаммен бірге өмір сүріп келе жатқан экономикалық категория. Салықтың негізгі қызметі- ол «қоғам өмір сүруіне қолайлы жағдай жасау және қоғамды мүмкіндігінше тепе- тең жағдайда ұстап түру ң болып табылады. Қауым мемлекет болып, ал мемлекет жеке егеменді ел болып, осы мемлекетпен халық арасындағы негізгі қарым- қатынасты салықтар сипаттайды.

Салықтардың ежелгі әрі негізгі тобының бірі- жанама салықтар ежелгі құл иеленушілік заманынан бастап қазіргі заманға дейін мемлекет қазынасын қаражатпен қамтамасыз етіп келеді.

Кез-келген ұлттың салық жүйесі, салық салу базасы туралы теориялық және ғылыми- тәжірибелік жағдайлар мен объективтік әдістемелік база негізінде қызмет етеді.

Салық салудың методологиясы мен оның әдістемелік негіздері салық механизмі мен оның элементтерінің негізін құрайды.

Қазіргі кезде, Қазақстанның даму моделі мен стратегиялық жоспарына сәйкес, мемлекеттік бюджеттің кіріс көзін құрайтын салық жүйесі құрылып жұмыс істеуде. Бұл салық жүйесі құрамындағы салықтарды біз екі топқа (тура және жанама) бөлеміз.

Бітіру жұмыстың зерттеу обьектісі болып- жанама салықтар табылады: қосылған құнға салынатын салық және акциздер. Бұл екі салық мемлекеттің бюджеттің кіріс көзі салықтық түсімдерінің 1/3 бөлігін құрайды.

Жанама салықтар, өздерінің бір қатар тиімді жақтарына байланысты әлемде кең тараған салық тобы болып табылады. Тиімді жақтарына: есетеу жеңілдігі; басқару, қадағалау арзандығы; жалтару мүмкін еместігі; бюджетті қаражатпен қамтамасыз етуінің тұрақтылығы және т. с. с.

Жанама салықтарды сауатты түрде ұйымдастырып, қолдану- баға құрылуына және тұтыну құрлымына жағымды әсер етеді.

Салықтарды қолдану тарихы көрсеткендей салық төлеушілер өздерінің табыстарынан салық төлегеннен көрі шығындарынан төлегенді дұрыс көреді.

Бітіру жүмысында қосылған құнға салынатын салық және акциздерді қарастыру мақсатым- қазіргі қолданудағы салық заңдары негізінде жұмыс жасап жатқан жанама салықтардың жағдайын талдау және осы салықтарды есептеу мен төлеу механизмін жетілдіру үшін бірқатар нақты ұсыныстар жасау болып табылады.

Бітіру жұмыстың құрылымы кіріспеден, негізгі бөлімнен және қорытындымен қолданылған әдебиеттерден тұрады.

1-Бөлім. Жанама салықтардың ұғымы, экономикалық табиғаты

1. 1 Салықтардың экономикалық мәні

“Салық” термині көп уақыттан бері қолданылып әдебиеттер мен құқықтық актілерде кездесіп келе жатса да бұл түсініктің мазмұны әлі де даулы. Салықтың дұрыс анықтамасын беру төтенше маңызды. Ең әуелі салық түсінігін басқа да бюджеттік төлемдерден айырып әр төлемнің экономикалық мәніне сәйкес құқықтық актлерді анықтау қажет. Салық түсінігі әдебиеттерде кең және тар мағынада керектеніледі. Кең мағынада салыққа мемлекет кірісіне енетін кез-келген ақшалар жатады. Бұл ұғымнан кейбір авторлар салық алымына салықтың тікелей өзін, салықтан тыс төлемдерді (жинақтар баж алымдары) сондай-ақ бір реткі алымдар мен реквизиция, конфискация және айыппұл секілді өзге төлем түрлерін жатқызады. Мұндай пікірлерді қате деп есептеген жөн. Өйткені салық, жинақ баж алымдары және сол секілді конфискация немесе реквизиция қатарлы сомалар әртүрлі қасиеттерге ие. Сондықтан мұндай жағдайда салық деген ұғымды міндетті төлемдер береді. Яғни салық дегеніміз міндетті төлемдер екені күмән тудырмаса керек. Бірақ барлық міндетті төлемдер салық емес.

Салықтар өзіндік әкономикалық мазмұны мен құқықтық табиғаты бола тұра міндетті төлемдердің бір ғана түрі болады. Оның үстіне салықтардың қатарына салықтық емес төлемдерді енгізу қарапайым заңдардың өзіне қайшы келеді. Сол себепті салық кодексі «салық» және «алым» ұғымдарының аражігін ажыратып берді, әрі жинақ, баж алымдары, төлемдер мен төлеулер құрамына кіретін «өзге де міндетті төлемдер» деген ұғымды енгізді. Сондықтан тіпті жай қарағанның өзінде “мемлекеттік алым” секілді міндетті төлемнің түрі “салық” болуы мүмкін емес. Сондықтан салық деген сөзді міндетті төлем деген ұғымның синонимі ретінде қолдануға ешбір негіз жоқ.

Салық ұғымы ғылымның салық салудың мәнін түсінуіндегі тарихи кезеңдерде тереңдеп анықтала түсті. Қазіргі кезде ол біріншіден мемлекеттен белгілі бір құқықтық актлермен тағайындалынатын, екіншіден мемлекет пайдасына жұмсалатын төлем түрін білдіреді. Салықтың мұндай құрлымы оның формасы мен түрі есептеу тәсілі мен төлеу тәсілі өзгеріп отырса да өзгерген емес, келешекте де өзгеруі мүмкін емес.

Салықтар әскери баж салығымен қатар мемлекеттің өзіне ақша табудың ең ескі әдісі болып табылады. Бұл жөнінде револиюцияға дейінгі финансист П. П. Гензель «Ерте заманның өзінде салық салудың тамаша техникалық әдістері, кадастрлардың алуан түрлілігі белгілі болды»1 ^[1] деп белгіледі.

Салықтар мемлекеттің атрибуты болып табылады. Ал, мемлекет дегеннің өзі біздің түсінігімізде өзінің аппараты бар, саяси биліктің субьектісі болатын, қоғамның үстінен қарап, оны басқаратын ұжым. Мұндай ұғым тұрғысынан алғанда салықты осы мемлекеттің пайдасына қоғамнан ақша жинап алудың құралы деуге болады. Дегенмен, мемлекет сөзі кейбір авторлардың түсіндіруінше ел немесе қоғам дегенді білдіреді. Ондай жағдайда салық қаржыны елдің ішінде сол халықтың өзінің пайдасы үшін қайта бөліп берудің құралы ретінде қарастырылуы қажет. Осы құрылымның мемлекет үшін пайдалы, көңілге қонымды екенін де айта кеткен жөн.

Жоғарыда айтқанымыздай салықты мемлекеттің атрибуты деген ұғым үш уәжбен түсіндіріледі. Біріншіден: салық дегеніміз әруақытта мемлекетпен тығыз байланысқан экономикалық және құқықтық категория. Мемлекет тарапынан белгіленген міндетті төлемдер оның пайдасына түспейді, сондықтан салық деп те аталмайды. екіншіден, мемлекет қызметі барысында басқару ісінің бір түрі ретінде мемлекеттің ақша алатын көзі ретіндегі материалдық құндылықтар жасалмайды. Сол мемлекеттің аппаратын құратын мемлекет қызметкерлерінің еңбегі қоғамдағы мен мен маңызына қарамастан экономикалық мағынада өндіруші ретінде есептелмейді. Яғни пайда әкелмейді. Бірақ ақшасыз ешқандай мемлекет өмір сүре алмайтын болғандықтан салық салу арқылы ол ақшаны қайдан болса да іздеуге мәжбүр болады. Бұл туралы Карл Маркс кекесінмен болса да дұрыс анықтама берген. «Салық мемлекетті асырайтын ананың емшегі. Салық, меншік, отбасы, тәртіп, дін төртеуінен кейінгі бесінші құдай. Француз шаруасы өзінің арманының шегін елестеткен кезде өзін қаржылық қорды құратын салық жинаушы ретінде көреді»2 дейді ол. Салықтың көмегімен мемлекеттің өзіне қаржы тартуы мемлекеттің ақшалай қорын құруға бағытталған қаржылық қызметінің бір тәсілі іспетті. Бұл тәсілді «мәжбүрлеп, әрі қайтарымсыз тұрде ақша жинаудың оңтайлы әдісі» деген дұрысырақ. Осының нәтижесінде салықтар мемлекет қызметі мен оның аппаратын қаржыландыратын қаржы көзінің ролін атқарады. Бұл - үшінші. «Салықта, - деп жазды Карл Маркс, -- мемлекеттің экономикалық тұрғыдан өмір сүруінің кепілі бар».

Салықтың мәнін түсіндіру үшін оның негізгі белгілерін мақсатты түрде қарау керек. Салық бір мезетте материалдық, экономикалық және құқықтық категориялардың барлық белгілерін бойына жинай отырып, көпжақты, күрделі құбылыс болып табылады. Материалдық мағынасында салық - қаржының белгілі бір сомасы, немесе егер салық заттай болған жағдайда, материалдық құндылық болып табылады да, шартты мерзімге, белгілі бір негізде салық төлеушінің мемлекетке беретін қаржысы болып есептеледі. Экономикалық мағынада - бұл салық төлеуші мен мемлекетті жалғастыратын белгілі бір мөлшерде, белгілі бір мерзімге, белгілі бір тәртіппен біржақты ақша қатынастары. Ал, құқықтық категорияда - жеке тұлғалардың мемлекетке белгілі бір мөлшердегі қаржы беруін міндеттейтін мемлекеттің белгілеуі болып табылады. Салықтың материалдық белгілері ретінде ол салық төлеушіден мемлекетке берілетін ақша сомасы (салықтың ақшалай формасында) немесе белгіленген мөлшердегі заттар (натуралдық салықтарда) .

Салық туралы көптеген анықтамалар бар. Көп жағдайларда авторлар заңдық актлердің текстеріндегі заңдық анықтамаларды өңдеп жеткізумен шектеледі. ҚР дың салық кодексінде салықтың заңдық анықтамасын берген. «Салықтар мемлекет біржақты тәртіппен белгіленген, белгілі бір мөлшерде жүргізетін, қайтарымсыз және өтеусіз сипатта болатын бюджетке төленетін міндетті ақшалай төлемдер»3 Бұл анықтама салық қатынастарын құқықтық реттеудегі қажеттіліктерге сай келетін және ҚР-ның жағдайында мемлекеттің салықтық іс әрекеттерді жүзеге асыруына көмектеседі.

Бұл анықтаманың кемшілігі ол салықтың барлық қасиеттерін көрсете алмаған, негізінен құқықтық нормаларға қатысты айтылған және салықтың доктринальды анықтама дефиниция екенін көрсетуді мақсат етпеген.

Енді салықтың атқаратын қызметтерін қарастырамыз. Салық қызметі- бұл мемлекеттен оның қажеттіліктерімен экономикалық мүмкіндіктерімен анықталатын салықтық әрекеттердің негізгі бағытын белгілеу болып табылады. Әр түрлі авторлар салық қызметтерінің әртүрлі нұсқаларын ұсынады. Негізінен салықтар фискалдық, қайта бөлу, реттегіш және бақылаушы қызметтерін атқарады.

Салық жүйесінің ең негізгі қызметі фискалдық екені сөзсіз. Фискалдық қызметті мемлекетке қажетті қаражатпен қанымдау деп ұғуға болады. Ал, салықтың бөлу қызметінде бір мәселе туындайды. Кейбір авторлар оны әлеуметтік қызмет деп атағанды жөн көреді. Оған себеп кез келген салық ақша қаражатты мемлекет пайдасына қайта бөлу болатындықтан салық қызметтері экономикалық тұрғыдан қайта бөлуге жатады. Осыған байланысты Л. Ходов «салық салу арқылы жекелеген әлеуметтік топтардың арасындағы теңсіздікті деңгейлестіру мақсатында олардың табыстарының арасындағы қатынасты өзгерту арқылы әлеуметтік теңдікті қолдауға болады»4 дейді. Қысқасы салықтың осы қызметінде салықтар салық төлеушілердің табыстарын деңгейлестіру құралы ретінде қолданылады: орта деңгейдегілерге қарағанда байлардан көп жинайды, ал кедейлер тіпті салық төлеуден босатылады. Д. Г. Черник салықтың реттегіш қызметі жайында «Салықтар жүйесі қоғамдық өндіріске, оның құрылымы мен динамикасына, өндіріс күштерінің ұлғайуына, ғылыми техникалық прогресстердің жетілуіне экономикалық әсер етудің механизмі болып табылады. Салықтар арқылы кәсіпкерліктің кейбір салаларын ынталандыруға және де шектеуге, өндіріс шығындарын азайтуға, жеке шаруашылықты әлемдік рынокқа айналдырудың алғы шарттарын жүзеге асыруға болады. Салықтар бюджеттің шығыс бөлігі арқылы жүзеге асырылатын экономикалық әрекеттерді қаржыландыруды қанымдайтын бюджеттің негізгі кіріс бөлігін құрайды»5.

Экономикалық және әлеуметтік процесстерді реттеуде мемлекет тек қана салықтарды ғана емес, сонымен қатар мемлекеттік несиені, банк ставкаларын, баға, валюта бағамындағы мемлекеттік реттеуді, кейбір іс-әрекеттерді мемлекеттен лицензиялау, тоқтату, мемлекеттік монополия белгілеу шараларын қолдана алатынын айта кету керек. Салықтардың тежегіштік көмекші қызметі өндірістің қандайда бір түріне ерекше бір салықтар белгілеу немесе кейбір санаттағы салық төлеушілерге салық ставкасын жоғарлату арқылы жүргізіледі. Ал, ынталандыру қызметі - салық жеңілдіктерін көрсету немесе ставкаларын азайту, кейде тіпті белгілі салық субъектілерін салық салудан босату арқылы жүзеге асады. Салықтардың бақылаушы қызметі арқылы салықтардың толық, уақытында төленуін және салық қатынасындағы субъектлердің салық заңдарында көрсетілген басқа да міндеттерінің атқарылуына бақылау жасалынады. Бұл қызмет салықтық бақылау арқылы жасалынады.

Тіршілік әрекетіндегі әртүрлі сфералардың қоғамдық қызығушылықтарына қарай отырып мемлекет экономикалық, әлеуметтік, экологиялық, демографиялық және басқа саясаттарды жасап жүзеге асырады. Мұндайда әлеуметтік-экономикалық процестерді мемлекет тарапынан реттеудің обьектісі мен субьектісін байланыстыру құралы ретінде қаржы-несиелік және баға механизмдерін қолданады. Қаржы-бюджет жүйесі мемлекеттік қаржы қорын құру және пайдалану қатынастарын қарастырады. Және де мемлекеттің әлеуметтік, экономикалық, қорғаныс тағы басқа функцияларын пайдалы жүзеге асыруын қамтамасыз етуге құрылады. Қаржы бюджет жүйесінің қан тасымалдаушы артериясы салықтар деуге болады.

Салықтар тауар өндірісімен, қоғамның топарға бөлінуімен және мемлекет пайда болуымен бірге пайда болды. Мемлекетке армияны, судия, чиновниктерін ұстауға, басқа да қажеттіліктеріне қажетті қаржы көзі қажет болды. К. Маркс «Салықтарда мемлекеттің өмір сүруінің экономикалық кепілі жатыр»6 деп ашық айтқан. Капиталистік қатынастардың пайда болуы мен дамуы барысында салықтардың мәні арта түсті: жаңа територияны жаулап алуды іске асыратын армия мен флоттарды ұстауға, шикізат пен дайын тауарлар рыногында қазынаға толықтырғыш құралдар қажет болды.

Салықтық есептеулер мен басқа да міндетті төлемдердің салық салу обьектсіне қарамастан төлем көзі ЖІӨ болып табылады. ЖІӨ ұлттық деңгейдегі шаруашылық өмірді ұйымдастырып мемлекет пен қоғамдық өндіріске қатысушылардың алғашқы ақшалай табыстарын жасайды: жұмысшылардың еңбек ақысы, шаруашылық субьектлерінің пайдасы, мемлекеттің орталық кірістері (салық бюджетке, ал әлеуметтік есептеулер бюджеттен тыс фондтарға) . Алғашқы ақшалай кірістер жасалу барысында жалпы өнім құнын бөлу процессі шектелмейді. Ол қоғамдық өндіріске қатысушылардың ақшалай кірісін мемлекет пайдасына бөлу арқылы ары қарай жалғасады: жұмысшылардан жке табыс салығы және зейнетақы қорына есептеу түрінде, шаруашылық субьектлерінен табыс салығы мен басқа салықтар, алымдар түрінде

Заң бойынша салық салу обьектлеріне:

- пайда (табыс)

- белгілі бір тауарлардың құны

- тауарларға, жұмыстар мен қызмет көрсетулерге қосылған құн

- заңды және жеке тұлғалардың мүлкі

- мүлік қозғалысы ( сыйға беру, мұралыққа қалдыру)

- бағалы қағаздармен операциялар

- іс-әрекеттің басқа да түрлері

- заңмен белгіленген басқа да обьектлер

Қазіргі мемлекеттерге экономикалық өмірдің әртүрлі сфераларына кеңінен және белсене араласу тән. Айырмашылық тек араласудың деңгейлерінде жатыр. Америкада ол азырақ. Швецияда көбірек. Ал Германия мен Жапонияда орта деңгейде деуге болады. Америкада мемлекеттік реттеу Америкалық шаруашылық механизмінің ажырымас бөлігі болып кеткен.

Америкада мемлекеттік реттеу 1929-1932 жылдардағы кәсіпорындарды жаппай банкротқа ұшыратқан экономикалық құлдыраудан кейін басталды. 1950-60 жылдары федеральдық үкімет шаруашылықты реттеу процессіне жергілікті орган басқармаларын кіргізуге әрекет жасады. Шамамен осы кезде, ХХ ғасырдың ортасында ағылшын экономисі Д. Кейнс мемлекет тарапынан экономиканы реттеу теориясын жасады. Кейнс тұжырымы рыноктың сыйымдылығын кеңейту, жаппай тұтынуды өсіру, цикльдық тербелісті ақырындату және соңғы нәтижесінде экономикалық өсудің жоғарғы деңгейіне жетуді ұсынды. Қаржылық және несие-ақша саясатының көмегімен ізденісті басқару әдісімен шаруашылықты реттеу жүзеге асырылды. Кейіннен А. Лаффердің ерікті және тәуелсіз өндірушілер мен сатушылардың шаруашылық іс әрекеттерін мемлекет тарапынан реттеуге жол ашатын бюджеттік тұжырымы шықты.

Мемлекеттік және муницифиальдық биліктерде экономикалық инфрақұрлымдардағы күрделі қаражат жұмсаудың белгілі бір бөлшегі жүзеге асады. Бұл қаражаттардың жұмсалуы пайда табуға есептелінбегенімен жанама жолдармен жекеменшік капиталдардағы пайданың өсуіне әсер етеді. Ең әуелі құрылыстар мен транспорт байланыстарындағы шығыстар, өнеркәсіпті сумен жабдықтау, тазалау жабдықтары, жер учаскелерін өндірістік жасауларға дайындау шығындары кіреді. Өркениетті елдердегі салық саясаты жекеменшік капиталдарды тартуға бағытталған. Салық жеңілдіктерінің ынталандыру әрекеттерін кәсіпкерліктегі субсидияның жанама формасы ретінде қарауға болады.

Экономикалық әрекеттердің жандануына өнеркәсіпке капитал жұмсалымды қаражаттандыру, жекеленген аудандарға суға және электроэнергияға жеңілдік тарифтер ұсыну түрінде бағаны қаржыландыру, несие берудің жеңілдетілген түрлері - төмен процентте несие беру, ұзақ уақыттық несиелер мен несиеге дотация жасау сияқты нысандар керектеніледі.

Кейбір елдерде мысалы Францияның жергілікті өзін өзі басқару аймақтарында салықтық жеңілдіктер қолдану арқылы қайтадан ашылған әрбір жұмыс орнына арнайы бюджеттік үстеме қосылады. Жергілікті басқару орындары шарушылықтың жаңа салаларына жұмыс күштерін дайындау үшін шығындардың біраз мөлшерін алады. Сонымен қатар, өзінің жұмысшыларын, қызметкерлері ен мамандарын, дайындау мен қайтадан оқыту істерін өздігіәнен, дербес атқарған кәсіпорындар да салықтық жеңілдіктер иеленеді.

Салықтарды өсіру тым шинеліскен жағдайларды тежеуде маңызды әрі сенімді құрал бола алады. Енді бір амал - ол салық жеңілдіктерін алып тастау. Кейде жаңа салықтарды еңгізу тек реттеу мақсатын көздейді. Мұндай салықтың классикалық мысалына осы ғасырдың басында Германияда еңгізіліп әлі күнге дейін сақталып келе жатқан уксус қышқылына салынатын салықты атауға болады. Салықтың бұл түрі таза табиғи уксус қышқылын шығыру және осы мақсатта шарап шығындауды тоқтату қажеттілігінен туындаған. Атаулы салықтың бюджетке түсуі оны жинау шығынын әрең-әрең жапты. Бірақ техникалық мәселе шешіліп экономиканы реттеу мақсатына жете алды. Қазір осы салықтың түрі тарихи реликвияға айналып Германияның бюджетіне миллиондаған марк кіргізуде.

Салық жүйесін құруда салық жүйесінің моделін дұрыс анықтай білу қажет. Әр мемлекет өз елінің жағдайына, ерекшелігіне қарай салық жүйесінің моделін құрастыру қажет. Экономиканың өсуі мен керісінше мемлекет депрессия белдеуіне ене бастаса салық салу обьектлері мен салық ставкалары өзгереді. Салық моделдерін саралау әлемдік саясатта жиі кездеседі. Салық жүйесінің моделдерін әр ел әрі қалай таңдап алады. Мұнда дамыған елдерде салық салу обьектісі ретінде көбінесе кірістерді, ал нашар дамыған елдерде шығыстарды салық обьектісіне жатқызады екен. Бұл екі тәсілді ұштастырып керектенетін де жерлер бар екен. Салық салу модельдерін таңдауда мемлекеттің экономикалық жағдайынан басқа да халықтың дәстүрі, әлеуметтік қоғамның моделдері сиқты басқа да факторлар әсер етеді. Қазақстан үшін салық салу обьектсіне кірісті де шығысты да алып бұл екі тәсілді ұштастырып қолдану орынды. Төмендегі бірнеше аргументтерді алып көрейік: өндірістің құлдырауы немесе оның өсімі нашар болған жағдайларда пайданы кемітіп көрсету жиі кездеседі. Бюджетке түсетін саклық түсімдері азайып оның салдарынан жалпы сұраныс азаяды. Бірте-бірте жалпы ұсыныс мөлшері де азайып экономикада тұйықталған шеңбер пайда болады. Бұл экономикалық барлық субьектлерге кері әсерін тигізеді. Бұндай жағдайда экономиканың кіріс бөлігін қанымдайтын параллель механизм болуы қажет. Ондай механизмге шығынға немесе тұтынуға салық салу жатады. Әрине параллель механизмді қолдану уақыттық тұрғыдан шектеулі. Экономикалық өсім тұрақталған кезде салық төлеушілердің заңға бағыну деңгейі өседі. Мұндай жағдайда олардың шығындарына емес кірістеріне салық салу артығырақ болады. Бюджетке түсетін тікелей және жанама салықтардың ара қатынастары өзгереді. Бұл қоғам өркениетінің өсуімен бейнеленеді. Салықтарды ешкім ұнатпайды. Бірақ заң тыңдайтын әрбір азамат оларды сөзсіз төлеуі тиіс.

1. 2 Жанама салықтардың даму тарихы.

Алғашқыда салықтар заттай нысандағы, жүйесіз төлемдер сипатында болды.

Қазіргі кездегі жанама салықтардың тарихы ерте замандағы жанама алымдардан басталады. Олар, басқа жерлерден келген саудагерлер мен көпестерден, порттарға кірген кемелерден, әкелінген тауарлар үшін қала қақпаларында және базарлар мен қай жерде болмасын сауда келісім-шарты жасалса сол үшін жанама алым алынып отырған.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.