Айша Ғарифқызы Ғалымбаева



Айша Ғарифқызы Ғалымбаева, Қазақстанның халық суретшісі, ҚР Ш.Уәлиханов атындағы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты, «Құрмет белгісі», «Еңбек Қызыл ту» ордендерінің иегері. Оның есімі Республиканың құрметті Алтын кітабына жазылған. Қазақстан өнерін дамытуға қосқан үлесі үшін «Тарлан» сыйлығын алған.
Айша Ғалымбаева 1917 жылы Алматы облысының Еңбекші қазақ ауданындағы Есік ауылында дүниеге келген. Алматының көркемсурет училищесінде (1943) және Бүкілодақтық Мемлекеттік кинематография иниститутында (1949) оқыған. Айша Ғалымбаева «Махаббат туралы аңыз», «Өжет қыз», Шоқан Уәлиханов жөнінде «Оның заманы әлі алда», «Бұл Шұғылада болған еді» дейтін фильмдердің қоюшы суретшісі. «Қазақтың халық киімдері» (1958) альбомының авторы. Республикалық, Одақтық және Халықаралық көптеген көрмелерге қатысқан. Оның туындылары Қазақстан, ТМД және әлемнің көптеген елдеріндегі жеке коллекцияларға қойылған.
Қазақ өнерінің тарихына Айша Ғалымбаеваның шығармашылық өмірбаяны шын мәнінде алтын әріппен жазылған! Ол тарихтың қай бетін ашсаңыз да, алдыңыздан Айша Ғарифқызы сомдаған тамаша образдар шығады.
Айша Ғарифқызы жарық дүниеге келісімен-ақ айы оңынан туған адам. Оның туған ауылы Алатаудың бөктеріндегі табиғаты таңқалардай тамаша жерде. Киіз үйдің ішіндегі алуан түске боялған ою өрнектің, бір-біріне ғажап жарасым тапқан әр бұйым, әр заттың өзі жаныңды жып-жылы нұр шуағымен жылытқан сұлулық әлемінің тұтас бір әлеми кеңістігі тәрізді. Ісмер әже Айшаға жас күнінен өз қолынан келгеннің бәрін үйретті. Тұнып тұрған табиғат тамашасы мен жылы ұяның сұлу ырғақ, әсем бояуы бірте-бірте болашақ суретшінің жан дүниесін мөп-мөлдір, тұтас бір тұнығымен баурап алды. Одан соң бұл ғажайып дүние, сиқырлы сурет оның полотноларында бейнелі көрініс

Пән: Тарихи тұлғалар
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:   
Айша Ғарифқызы Ғалымбаева

Айша Ғарифқызы Ғалымбаева, Қазақстанның халық суретшісі, ҚР
Ш.Уәлиханов атындағы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты, Құрмет белгісі,
Еңбек Қызыл ту ордендерінің иегері. Оның есімі Республиканың құрметті
Алтын кітабына жазылған. Қазақстан өнерін дамытуға қосқан үлесі үшін
Тарлан сыйлығын алған.
Айша Ғалымбаева 1917 жылы Алматы облысының Еңбекші қазақ ауданындағы
Есік ауылында дүниеге келген. Алматының көркемсурет училищесінде (1943)
және Бүкілодақтық Мемлекеттік кинематография иниститутында (1949) оқыған.
Айша Ғалымбаева Махаббат туралы аңыз, Өжет қыз, Шоқан Уәлиханов жөнінде
Оның заманы әлі алда, Бұл Шұғылада болған еді дейтін фильмдердің қоюшы
суретшісі. Қазақтың халық киімдері (1958) альбомының авторы.
Республикалық, Одақтық және Халықаралық көптеген көрмелерге қатысқан. Оның
туындылары Қазақстан, ТМД және әлемнің көптеген елдеріндегі жеке
коллекцияларға қойылған.
Қазақ өнерінің тарихына Айша Ғалымбаеваның шығармашылық өмірбаяны шын
мәнінде алтын әріппен жазылған! Ол тарихтың қай бетін ашсаңыз да,
алдыңыздан Айша Ғарифқызы сомдаған тамаша образдар шығады.
Айша Ғарифқызы жарық дүниеге келісімен-ақ айы оңынан туған адам. Оның
туған ауылы Алатаудың бөктеріндегі табиғаты таңқалардай тамаша жерде. Киіз
үйдің ішіндегі алуан түске боялған ою өрнектің, бір-біріне ғажап жарасым
тапқан әр бұйым, әр заттың өзі жаныңды жып-жылы нұр шуағымен жылытқан
сұлулық әлемінің тұтас бір әлеми кеңістігі тәрізді. Ісмер әже Айшаға жас
күнінен өз қолынан келгеннің бәрін үйретті. Тұнып тұрған табиғат тамашасы
мен жылы ұяның сұлу ырғақ, әсем бояуы бірте-бірте болашақ суретшінің жан
дүниесін мөп-мөлдір, тұтас бір тұнығымен баурап алды. Одан соң бұл ғажайып
дүние, сиқырлы сурет оның полотноларында бейнелі көрініс тапты. Мұраға
қалмағанның бәрі қауқарсыз дүниелер деп Ницше айтқандай, біздің мирас
еткендеріміздің бәрі таңдаулы туындылар.
Тағдырдың таңдаулы қызына өнердің құдіретін жаратқанның өзі сыйлаған.
Онда да тек кенепке жағар көп бояуды ғана емес, күй көкірек тыныстар кең
дүние – айналасын да әдемі жаратқан. Өнердің өзі болмыстың қолдан шекіп
соққан қалыбы дейтініміз де сондықтан. Ал, Айша Ғалымбаева өз әлемінің сол
болмысын жүректің жылуымен әлдилеп, шекімей-шертпей аялап, оны күншуақ пен
көлеңкенің нұр сәулесі тұнған алуан түстерден дестелейді.
Айша Ғалымбаеваның көркем полотноларындағы образдар жүрек жылуын жер
бетіндегі барша тіршілікке сыйлап тұрғандай. Ал Айшаның болмыс бітімі, жылы
жүзді көзқарас, биязы, жұмсақ үні мен жылы сөзі адамдардың осынау жарық
дүниеге деген құштарлығын оятады. Оның бейнелеу өнеріндегі образдарының
мейрімі, іңкәрлігі мен ерекше сомдалуы кім де кімнің жан дүниесіне шаттық
пен жарасымдылықтың сазды әуенін сыйлайды.
Жұмыс кезіндегі шабытты шақтың келісімі де керемет! Ойнақы әрі жеп-
жеңіл. Қыл қаламның сүйкеп өткен әр ізі, әр тынысынан бірде арудың нұр
шуақты ақ жүзін аңғарсаңыз, бірде жұпар иісі мұрынды жарған алманың қып-
қызыл томпиған бүйірін, немесе, гүлдердің жапырағында жеп-жеңіл ойнақ салып
жүрген ақ сәулені көресіз. Мұншама жасампаздық үшін жаныңды сала тер төккен
қаншама еңбек, қаншама уақыт қажет. Сондайда егер сәті түсе қалса қыл
қаламның ұшынан алуан бояудың сан түрлі түсі – даналықтың даралығы
танылады. Оны өткен ғасырлардың арманшылдары қиялдаған. Онда суретшінің
қолынан келмейтіні болмайды, қиялдың өзі тіріліп, сізбенен сырласа
бастайды.
Айша Ғалымбаева тумысынан кескіндемеші, дүниенің бар келбетін айнытпай
айқын көреді. Айналасын қоршаған қарапайым өмірдің өзін өңін өзгертпей көру
– саналуан түрдегі сансыз заттардың атауының өзінен де көп кескіні мен
келбетін, сұлбасы мен сымбатын, қызығы мен қылығын танып көре білу
дегеніңіздің өзі жаратқанның тек сүйген құлына сыйлаған ерекше дарыны.
Сонау жастық шағының өзінде Айша Ғалымбаева баяндаумен қатар (Шопан.
1949) арманшылдыққа бой ұрды (Менің аулам. 1949). Есейе келе суретшінің
көкірек көзін кеңістік пен адамның, барша тірлік дүниесінің бірімен бірі,
өзді өзі сырласуы, аралас-құраласы, толқымалы тынысы тәнті ететін болды.
Сондықтан да ол кейде, сол сәтте өзге кейіпкерлермен тіл қатысуға
қабілетті бірді-екілі кескіндерді ғана бөліп көрсетеді. Бірақ, нақты
айқындалған тұсы тұтастықтың жасырын толымды тұлғасына сілтеме жасайды.
Сондықтан да образдың бейнеленуі шексіз, алайда соның өзі сізге картинадан
тыс қалған әлемнің сыры мен мәнін түсіндіргісі келетін тәрізді.
Айша Ғалымбаева киноның кәсіби суретшісі, демек, картинаға
кинематографтың көзімен қарайтыны сөзсіз. Оның туындыларындағы
композицияның сахналық жанр емес, тіпті натюрморттың өзінде қозғалысқа
тұнып тұратыны сондықтан. Бұйымдардың бәрі бір-бірімен ілігіп, жеп-жеңіл
ортаның өзі кез келген үлкен-кіші заттарды мейірім шуағымен аялап тұрады.
Тіпті кеңістіктің өзі суретшінің эстетикалық оқиғаға қатысқан баршаның
арасындағы ырғақты және түрлі-түсті байланысты білдіргісі келген сезім
толқынына толы. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Айша Ғалымбаеваның бақытты суретші екені ақиқат
Әбілхан Қастеевтің өмірбаяны
Қазақ бейнелеуі өнерінің дамуы
Қазақ бейнелеу өнерінің тұлғасы
Пейзаж. Жыл мезгілдері
Пейзаж жанрының түрлері, даму тарихы, ерекшеліктері
Оқушыларға кескіндеме жазу арқылы шығармашылық қабілетін дамыту. Натюрморт
Дипломдық жұмыстың живопистен пейзаж жанрында орындалуы
Бейнелеу өнері сабақтарында оқушыларды өнер шығармаларымен таныстыруда суретшілер өмірі мен шығрмашылығымен таныстыру
Қазақ кеңестік өнерінің қалыптасуы
Пәндер