Оскар Уайльдтың өмірі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

КІРІСПЕ.

1.Оскар Уайльдтың өмірі
2. Шығармашылық өмірі
3. Жазушылық бейнесі.
4. Эстетикалық, этикалық көзқарастары

НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1 Әңгімелер барысы
2 Кейбір айшықты сәттер

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Оскар Уайльд
Оскар Уайльд Дублин қаласында, хирург профессорының отбасында дүниеге
келген. Алты жасқа келгенде ата-анасы оны Англия еліне апарып тастайды. Ол
Англия елінде білім алып тәрбиеленді, нақтылап айтар болсақ, колонияға
болашақ офицерлерді дайындайтын жабық колледжде білім алып қанатын
қатайтады. Бұл жерде оқи жүріп білім негізін үйреніп, өмірлік тәжірибенің
мән-мағынасын түсініп, ұстаздардың айтқан сөздерін жадына түйіп, білімін
кеңейтуге зор ықыласпен кіріседі. Оның білі алуға құштарлығы , нағыз
жігітке тән қасиеттер байқатып, ұстаздары оған үлкен үмітпен қарай
бастайды. Өйткені оның бойында ерекше қасиеттер бар болатын. Аталмыш оқу
орнын тәмәмдап. Ол бұл жерде Лахор қаласының Азаматтық және соғыс
газетінің қызметкері болып жұмысқа орналасады. 1886 жылы, Ведомственные
песниатты алғашқы өлең жинағы жарық көріп, артынша 1887 жылы Простые
рассказы с гор атты екінші өлеңдер жинағы жарық көреді. Сол жерде қызмет
жасай жүріп өзінің жазған өлеңдерін баспа беттерніне жариялай бастайды,
сонымен қатар оның өлеңдері халық та танып , оның есімі ел арасына белглі
бола бастайды.
Әдеби мұрасы өте бай және көптүрлілігімен ерекшеленеді. Ол әдеби
жанрдың бір түрімен шектеліп қалған жоқ, ол сонымен бірге өлең, проза,
роман, әңгіме де жазып жүрді. Жазушының шеберлігі жазған сайын жетіле
берді. Оның жазған өлеңдері, прозасы, романдары, өте ерекше стилмен
жазылғандығын бірден байқауға болады, өйткені оның мағыналары бір-бірімен
философиялық жағынан үндесіп жатқандығы білініп тұрады. Белгілі мәселеге,
не болмаса бір тарихи уақиға туралы жазатын болса, әлде өмірдегі, өзі өмір
сүріп отырған әлеуметі, қоғамы жайлы пікір, ой білдіретін болса, міндетті
түрде айшықтылап, нақтылап, тұжырымдап, жеткізуге тырысатын болған
жазушылардың бірі. Ол қоғамда болып жатқан құбылыстардан еш уақытта
тысқары қалған жоқ, қайта әр жағдайда белсенділік танытып, жоғары
дәрежедегі азаматтық білдіріп, ерекшете парсаттығымен көзге түсе алатын
жақсы қасиеттері болған, әр жағдайдан өзіне нақты үлгі ала білетін
жазушылардың бірі болған, жорықтардың бел ортасында жүріп, жігер беріп,
оларға арналып шығарылатын газеттің беттерін өз мақалаларын жазып, үнемі
жариялатып отырған. Мұндай жағдайдың өзі ерекше адамдық қасиеттерінің
биік, алтын тұғырлы екенін көрсете алатын дәрежеде. Ол қатынастарды
Трансвааледе өткізіп, Өзінің жазған шығармалары арқылы, газет беттеріне
жариялаған жыр жолдары арқылы адамдарға үнемі қолдау көрсетіп, рухани
жағынан көмек білідіріп, отырған. Өйткені олар үшін рухани көмектің маңызы
зор болатын, оның ойынша өзінің жыр жолдары, не болмаса жазған әңгімелері
арқылы, әр адамның көңіліне бір жақсы ой салама, ал жігер беріп, оларды
қайраттарын оятып, отан алдындағы сенімдерін көкіректеріне құйып, жалпы
оттарын жанданрысам деген ой болған. Әрине соғыстың аты соғыс, ол жерде дау-
жанжал болады, міндетті түрде қиын жағдай болып аса ауыр қасіреттер,
қайғы мұң тағысын тағы да жағдаяттар болып жатады, өзіне шынайы көз
қараспен қарап, ақындық жазушылық тұрғыдан келіп, гуманистік жанар мен
әрбір адам жүрегіне үміт отын жандандыра білген 19 ғасырды шебер
ақындарының бірі болып тек қана өз халқының емес, бүткіл адамзат баласының
жадында мәңгілік сақталатыны сөзсіз. Жалпы өмірінің аяғына дейін жазып
өткен деседі. Оның аты 19 ғасырдық классикалық әдебиетші-жазушыларының
қатарына алтын әріппен жазылады. 1907 жылы ол өзінің мардымды, көлемді
еңбектері үшін, әлемдегі ең бір биік атақтардың біріне бағаланатын .
Империалистік симпатияларлдың өзгермей дамитынына қарамастан,
шығармашылығында, эволюциялық жақтары байқалады. Ақын шығармашылығының
бірінші кезеңі 1886 жылдан, бастап 90 жылдарды аяқталады, екінші кезеңі
ғасырдың аяқ жағына қарай басталып дамиды, Ақын шығармашылығының әр бір
кезеңін алып қарасақ онда ерекше ақындарға тән мәрттік, зиялылық,
парасаттылық, жігерлілік қасиеттері үнемі жұпар желдей есіп, көк шалғынның
самалындай маңдайыңнан буырқанып бурсанып тұратындай әсер беретіні сөзсіз
әрине, шығармашылық жолы, әлемдік көзқарастардың бірбеткейлігімен тұспа-тұс
келмейтіндігін, соның негізінде өзінің тұрпайы мінезі арқылы қосалқы
идеяларды ұштастырып, бағамдап, саралай отырып, өзін аса биік дәрежеге
көтере алғанмен жалпы әлемдегі қалыптасып қалған негізгі бірлестік
катергориялардан, тысқары қалмай мейілінше бірге болу мақсатымен өз
саясатын, яғни бұл жерде әдеби жолдағы саясаты, өзінің оқырмандарға айтар
ойы барлығы да бір жерден шығуын, іштей қалады, шығармалары, өте тереңге
барады, оның жазып кеткен әрбір шығармашылық мұрасы терең зерттеуді,
мұқияттылықты қажет етеді, олай болмаған жағдайда оның өлеңдерін бей-жай,
аса бір сезімге берілмей оқу мүмкін емес, өйткені шын жүректен, сезімдердің
түйіскен жерінен жеке дара бөлініп шыққан ойлар, адамдық парасаттылыққа
жетелей отырып, ең бір негізгі ойдың биік шыңырауына апарып, соның
негізінде ой сала алатын қабілеттіліктер жетерлік. Ақынның өмірі-тұнып
тұрған философия. Егерде философия- адамды өмірді түсінуге үйрететін болса,
ол адамдық қатынастарды осы өмірге нақтылап тәрбиелеу жағын көбірек
ойластырады. Жалпы шығармашылығының бірінші кезеңінге Идея өмірі жайлы
көбірек жаза бастаған,. Ол өзінің әдеби шығармаларына бұл өмірде зардап
шеккен колонияларды, өмірінің ауыр кезеңдерін өткізген, белгілі жағдайдың
нәтижесінде қиын халге душар болған адамдардың бейнесін енгізе бастаған.
Шығармашыдық өмірі
1881 жылы Уайльдтың алғашқы өлеңдер жинағы жарыққа шығады. өзінің
өлеңдерінде Уайльд әртүрлі бейнелерді беруге тырысады. Әр жолында, мағынасы
бар бола отыра, мәнділік, биязылық ерекше үлгісін танытады. Атақтылығы
Америкда алғаш біліне бастайды. Оны әр штатқа лекция оқуға шақарады,
сонымен бірге ол жастарға өмірлік тақырыптардан дәріс бере отырып, олардың
бойына эстетизм негіздерін сала бастайды. Оның оқыған дәрістері жастардың
көңілдерінен шығып, ең бір танымал адамдадың біріне айналады. Оны танымал
еткен өзінің өлеңдері, жазған мағыналы шағармалары, оқыған лекциялармен,
дәрістері. Уайльдтың шығармашылығы әр қилы, оның өлеңдерінде адам жанының
күрделі иірімдеріне жетелейтін, жақсылыққа итермелейтін сан қырлы
жұмбақтардың шешемін табуға негіз бола алатын түрлі-түрлі әсерлі ұғымдар
жатыр. Олардың барлығын ашықтап, біліп отыру мақсатында Уайльдтың
шығармашлығын тағы бір қырынан тануға мүмкіндік аламыз. Өзінің эстетикалық
көз қарастарын Уайльд келесі бір статьяларында жарыққа шығарып отырады.
Мәселен, айтар болсақ Упадок искусства лжи, Перо, карандаш и отрава
1889 Истина масок

Жазушылық бейнесі
1889, және тағы да басқа мақалаларында өзінің білімдарлығын, ақындық
қабілетінің аса жоғары деңгейде екендігін, талантын тағы бір тұғырлы
биігінен көрсете алатын жағдайға келіп қалды. Упадок искусства лжи
трактаты Золдің Жерминаль романына орайластырып, мағыналастырылып
жазылған болатын. Аталмыш трактат оқырмандар арасында өте үлкен сенсация
ретінде қабылданып, сол трактат аясында кеңінен пікір-таластар
ұйымдастырылып, халық арасында кеңінен талқылауға ұсынылды. Сөйтіп Уайльд
шығармаларының тағы бір бел-белесі айқындалып, оның ақындық, ең алдымен
адамдық бет-бейнесі айқын көріне бастады. Ақынның жалпы шығармашылығы
ғибраттылыққа негізделіп дамығандықтан, оның өлеңдерінеде кейбір ақындарға
тән, солғындау жыр жолдарын кездестіре алмайсыз, өйткені оның өлеңдері
өмірлік қағидамен ұстанымның ерекше бір тылсымдылығына толы болғандықтан
деп пайымдап көруге болады. Буржуазиялық критика Золдің романын жоққа
шығарып, адамгершілікке жат деп бағалаған болса, Уайльд керісінше Золдің
шығармаларын адамгершілік ұғымдарға толы деп мойындап, натурализмді жоққа
шығарып, релизмнің принциптеріне шабуыл жасайды. Оскар Уайльдтың пікірінше
өмірді өнер бейнелемейді, керісінше өнер өмірді бейнелеп, адамдар санасына
жеткілікіті етіп ұғындырады. Бұл парадокстық ұғымын Уайльд нақты көрініспен
көрсетіп, дәлелдеуге бел буады. Мәселен, орыс ингилистерін Турегенев
жасаған, лондондық тұмандар француз суреткерлерімен айқындалған деп
тұжырымдама жасайды. Олай жасаған себебі Уайльд өзінің көз қарасын нақтылау
үшін үнемі ізденіп те жүріп, шет ел әдебиеттерімен жете танысып, оларды
меңгеріп, өзінің ойын айқындай отырып, соның негізінде көптеген мәліметтер
жасай білген. Ол еш уақытта біреудің көңіліне қарап, отырмаған, керісінше
әрекеттер жасап өзінің әрбір айтқан сөздерін негіздеп, нақтылауды, яғни
дәлелдеуді аса құптарлық жайт деп санаған, және осы қағиданы, өзіне бір
принцип ретінде ұстанып отырған.
Уайльд өзінің жақсы пікірлер айта алуымен тарихта қалған, оның айтып
кеткен әрбір ойы, қазіргі кезде ерекше мағыналы, айшықты ойлардың бірі
болып, оның шығармашылығының мәнділігін арттыра түсетіні сөзсіз әрине.
Уайльдтың айтуы бойынша өнер еш уақытта реализмның қара түнегінде қалып-
қалмауы керек, өйткені шынайы өнерді дамыту үшін бір нәрсе, немесе бір
қалыптасып қалған, бірақ қазіргі өмірімізге қайшы келетін тоерияларды
қолдану еш уақытта шынайы өнерді дамытып, оның өрісін кеңейтпейтінін баса
айтып, мақұлдап жүрген болатын, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.