Әйел мен баланың денсаулығын жақсарту

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

ҚазаҚстан Республикасыныі Бiлiм жӘне Ғылым Министрлiгi

Қаныш СӘтбаев атындаҒы ҚазаҚ ҰлттыҚ техникалыҚ университетi

Курстық жұмыс

Тақырыбы:

Оқытушы

Студент:

Мамандығы:

Тобы:

Алматы 2003

Жоспар:

Кіріспе 3
Ауруды болдырмау және салауатты өмiр салтын ынталандыру 3
Нашақорлық пен наркобизнеске қарсы күрес 3
Темекi мен алкогольдi тұтынуды қысқарту 4
Әйел мен баланың денсаулығын жақсарту 4
Тамақтануды, қоршаған орта мен экологияның тазалығын жақсарту 5
ШЫНЫҚСАҢ ШЫМЫР БОЛАРСЫҢ 7
САЛАУАТТЫЛЫҚҚА САНА КЕРЕК 8
САУЫҒУ ӘДIСТЕМЕСI 9
СПИД - ҚАУIПТI ДЕРТ 18
СПИД - ТУРАЛЫ ДЕРЕКТЕР 19
АЛКОГОЛИЗМ 23
НАШАҚОРЛЫҚ 24
ҚОРЫТЫНДЫ 25
НАРЫҚ ЖӘНЕ САЛАУАТТЫЛЫҚ 25

Салауатты өмiр салтын ынталандыру
әрқайсымыздың дене тәрбиесiмен айналасуымызға, дұрыс
тамақтануымызға, есiрткiлердi, темекi мен алкогольдi
тұтынуды қойып, тазалық пен санитария шараларын
сақтауымызға т.с.с. бағытталған.

Ел Президентiнiң “Қазақстан - 2030ң
Қазақстан халқына жолдауынан.

Кіріспе

Салауатты өмiр салтын қалыптастыру - бүгiн таңда мемлекеттiк маңызды
мiндеттердiң бiрi. Ол Қазақстан Республикасының Президентi Нұрсұлтан
Әбiшұлы Назарбаевтың ел халқына “Қазақстан - 2030ң жолдауында айқын
тұжырымдалған.

Экономикалық iлгерiлеу бiздiң азаматтарымыздың игiлiгiне өздерiнен кепiлдiк
бере алмайды. Гүлденген экономика жағдайында-ақ өз денсаулығын дұрыс
күтпеуiнiң және қоршаған ортаның ластануы салдарынан науқас адамдардың
саны жылдан-жылға өсiп отырғанын көзге елестету қиын емес. Қоғамымызды
құруымызға қарай азаматтарымыздың өз өмiрiнiң аяғына дейiн сау болуы және
оларды қоршаған табиғи ортаның таза болуы үшiн күш салу керек. Бұл мақсатты
iске асырудағы бiздiң стратегиямыз мынадай құрамдас бөлiктерден тұрады:

Ауруды болдырмау және салауатты өмiр салтын ынталандыру

Мемлекеттiң, бiр жағынан ауруды болдырмау, екiншi жағынан, салауатты
өмiр салтын ынталандыру жөнiндегi қадамдарды халықтың денсаулығына әсер
ететiн маңызды фактор екенiн әлемдiк тәжiрибе көрсетiп отыр.
Аурулардың алдын алу дегенiмiз, таза су мен кенеулi асты пайдалануды,
тазарту жүйелерiнiң болуын, қоршаған ортаны ластайтын және экологиялық зиян
келтiретiн объектiлердi қысқартуды, басқа да қауiптi факторларды төмендету
жөнiндегi осыған ұқсас шараларды бiлдiредi.
Салауатты өмiр салтын ынталандыру әрқайсымыздың дене тәрбиесiмен
айналысуымызға, дұрыс тамақтануымызға, есiрткiлердi, темекi мен алкогольдi
тұтынуды қойып, тазалық пен санитария шараларын сақтауымызға және т.с.с.
бағытталған.
Жеткiлiктi құралдар болмай тұрған жағдайда ауруларға қарсы күрес пен
денсаулықты нығайту жөнiндегi бiздiң стратегиямыз азаматтарымызды салауатты
салтына әзiрлеуден басталады. Салауатты өмiр салты мен дұрыс тамақтануды,
тазалық пен санитария ережелерiн насихаттайтын пәрмендi ақпараттық iс-
шаралар жүргiзiлуi қажет. Ол мыналарды қамтуға тиiс:

Нашақорлық пен наркобизнеске қарсы күрес

Есiрткiнi әкелу мен таратуға қолданылатын жазаны қатайту және осыған
байланысты бiрқатар елдердегiдей, оның iшiнде Малайзия мен Сингапурдегiдей
өлiм жазасын енгiзу керек пе деген мәселенi қоғамның талқысына шығару
керек. Есiрткi өте ерекше және түпке жететiн сала, сондықтан бұл жерде
адамгершiлiк принциптерiнiң қандай дәрежеде қолданылуы үлкен мәселе.
Таразының бiр басында оны әкелiп, тарататын адамның өмiрi тұрса, екiншi
басында соның “көмегiменң қор болған есiрткi тұтынушылардың ғұмыры тұр.

Темекi мен алкогольдi тұтынуды қысқарту

Алкоголь мен темекiнiң адам өмiрiне зиянды екенi дәлелдеудi қажет
етпейдi. Халықаралық тәжiрибе бұл салада мемлекеттiк саясатты жүргiзудiң
алкоголь мен темекiге салық енгiзу, сондай-ақ маскүнемдiктен емделуге
арнайы салық салудан бастап, бiрнеше сабағын ұсынып отыр. Бiз бұл мәселеде
байыпты саясат жүргiзуiмiз керек. Контрабанданың ағыны мен қылмыскерлiктiң
өсуi сияқты керi нәтижеге душар болмас үшiн бұл арада барлығын салмақтап,
бiрнеше қайтара есептеп шығу керек. Бастапқы кезде алкоголь мен темекiнi
жарнамалауға барлық жерде және түпкiлiктi тыйым салынуға тиiс. Шылым шегу
терең ойластырылып, асыра сiлтеушiлiкке ұрынбай, бiртiндеп қоғамдық
орындардан ығыстырылуы қажет. Мұны басқаларға үлгi болу үшiн мемлекеттiк
үйлер мен мекемелерден бастау керек. Жалпы адамдар нелiктен өз
денсаулықтарын құртып, оны улайтындарға төзiммен қарауға тиiс? Мен
барлықтарыңыздың шылым шегушiлерге ымырасыз болуға шақырамын.
Қоғамдық сана мен мораль алкогольге барынша қарсы болуға тиiс,
мемлекет бұл сезiмдi тәрбиелеуге тиiс. Кеңес үкiметi жылдарында арақ бiздiң
тұрмысымызға, әдетiмiзге, дәстүрiмiзге тереңдеп ендi. Ол ауылдық жерлерде
де адам өмiрiнiң ажырамас бөлiгi болып алды. Бүгiн көпшiлiк қиыншылыққа тап
боп, күйзелiске түскенде iшкiлiкке салыну артып отыр.
Көптеген елдер бұл кеселге тыйым салғанмен, табысқа жете алмады.
Осыған қарамастан кейбiр елдер ұтымды ақпараттық және түсiндiру саясатын
жүргiзу, мәдениет пен бiлiм арқылы едәуiр табыстарға қол жеткiздi.
Өнеркәсiбi дамыған елдерде iшiмдiктi пайдаланушылар мен темекi
тартушылардың саны кеми түсуде, өйткенi кәсiпкерлiк - денсаулығы мықты
жандардың үлесi. Өмiр салтын терiс әдеттерден спортқа көшiру тиiмдi
жолдардың бiрi болып табылады.

Әйел мен баланың денсаулығын жақсарту

Ана мен баланың денсаулығын қорғау бiздiң мемлекетiмiздiң, денсаулық
сақтау органдарының, жұртшылықтың тiкелей назарында болуға тиiс. Уақыт
өтiп, қазына кiрiсi өскенде мемлекет үшiн де, отбасын қолдауға тиiмдi
демографиялық саясат үшiн де қолайлы нысанда аналар мен балаларға
мемлекеттiк қолдау көрсетуге қаражат табамыз. Бiз бұрынғы уақыттан берi
және қиындықтарға қарамастан бүгiн де осындай көмектi көрсетiп келемiз. Мен
балалы болғысы келмейтiндерге салық енгiзу туралы ұсынысты көпшiлiк
талқысына саламын. Одан түскен қаржыны көп балалы отбасыларды қолдауға
жұмсар едiк.
Бiзде жергiлiктi деңгейде де отбасын, әйелдiң жүктi кезiн және
балаларды тәрбиелеудi қолдаудың жаңа жолдарын табу керек. Неке мен отбасы
институтын нығайтудың жолдарын мұқият талдау, жалғызбасты аналар
проблемасын шешу керек. Егер бiз адамгершiлiгi жоғары қоғам болғымыз келсе,
жұбайлардың бiр-бiрiнiң алдындағы, ал ең бастысы балаларының алдындағы
жауапкершiлiгiн күшейтуге тиiспiз. Ата-аналар балаларына, ал балалар
өздерiнiң қартайған ата-аналарына қамқор болғанда, әйел отбасы мен қоғамда
құрметке ие болғанда - елiмiз үшiн алаңдамауға да болады. Бұл ұсыныстар
Қазақстан халқына қашанда тән болған, оларды жандандырып, жан-жақты қорғау
қажет. Жұртшылық мұнда дұрыс шешiмдi көрсетiп, ол отбасы туралы заңдай
бейнеленуге тиiс.
Салауатты өмiр құрып, сол арқылы балаларына үлгi көрсетiп, ата-
аналарды айрықша атап көрсету қажет. Мен компаниялар мен жұмыс берушiлерге
осы тұрғыдан көтермелеудiң тиiстi нысандарын iздестiрудi ұсынар едiм.
Елiмiзде жыл сайын 200 мың аборт жасалады. Қоғамда абортқа тыйым салу
керек пе, жоқ па деген мәселе пiкiрталасына түсуi керек. Мұндай өте нәзiк
мәселеде де, басқа мәселелерде де мен көпшiлiктi қолдаймын. Қандай жағдайда
да, әйелдiң өмiрi мен денсаулығына қауiп төндiрмейтiн отбасын жоспарлаудың
өркениеттi жолына түсуiмiз керек.
Жас шамасына қарай жүргiзiлетiн саясатта бiз жастар мен жеткiншек
ұрпаққа, сондай-ақ жас отбасыларға көңiл бөлудi күшейтуге тиiспiз.

Тамақтануды, қоршаған орта мен экологияның тазалығын жақсарту

Экологиялық нашар ахуал бүгiнде адам өлiмiнiң 20 пайызына себеп болып
отыр, ал кейбiр аймақтарда жағдай мұнан да қиын. Отандастарымыздың үштен
бiрi сапасыз ауызсуды пайдаланады. Жеткiлiктi және дұрыс тамақтанбау да
терiс демографиялық салдарға әкеп соғады.
Сондықтан бiздiң әрқайсымыз тамақтану мен ауызсуға ерекше көңiл
бөлуге тиiспiз. Бiздiң мамандарымыз қалай дұрыс тамақтану керек екенiн,
табыс дәрежесiне қарай өз рационын қалай құру керек екенiн, қазiргi заманғы
жеке басының тазалығы ережелерiн орындауды, сапасы төмен ауызсудың зиянын
қалай тигiзбеудi бұқаралық ақпарат құралдары арқылы түсiндiруден жалықпауы
керек. Экологиялық, санитарлық-эпидемиологиялық қызметтер мен стандарттау
органдары қойылған мақсаттардың басымдығына сәйкес жұмыс жүргiзуге тиiс.
Кез-келген сапасыз тамақ өнiмдерiн өткiзушiлер мен жасап шығарушыларға,
табиғи ортаны ластаушылардың бәрiне берiк және қат-қабат тосқауыл қойылуы
қажет.
Мемлекеттiк ведомстволардың басшылары осының бәрiнде де үлгi
көрсетуге тиiс. Сонымен қатар дiнбасылар мен қоғамның басқа да құрметтi
адамдарын осы процеске қосылуға шақырамын. Бұл маңызы зор мәселелер.
Адамдардың денсаулығы мен он мыңдаған отандастарымыздың өмiрi осы шараларға
тiкелей байланысты.

ДЕНСАУЛЫҒЫМЫЗДЫ ОЙЛАСАҚ...

Кез-келген халықтың тағдыры, болашағы сол ұлттың денсаулық жағдайына
байланысты. Денсаулық айтарлықтай емес әртүрлi ауруларға дертке бой
алдырған халықтың мәдени дәрежесi, ой-санасы, түсiнiгi мен көзқарасы ақылы
мен бiлiмi жоғары болады деу қиын-ақ.
Халқымыздың денсаулығының нашарлауына, неше түрлi өлiмнiң көбеюiне
әртүрлi аурулардың етек алуына тек iшкi немесе сыртқы жағдайлар ғана емес,
өзiмiз кiнәлi сияқтымыз. Бұған дәлел барлық аурудың 55 процентiн адамдар өз
қолымен жасайтын көрiнедi, егер аурудың 55 процентiн адамдар өз қолымен
жасайтын көрiнедi, егер 18 процент iштен туа болатын аурулар болса, 17
процентi экологиялы жағдайдың әсерiнен, ал келген 10 процентi медицинаға
байланысты көрiнедi. Ұзақ жасау, денсаулықты күту аурудың алдын-алу бәрi
мәдени дәрежеге, ұғым-түсiнiкке, адамгершiлiк сапаға байланысты.
Егер салауаттылықты сана, бiлiм мәдениет деп бiлетiн болсақ, онда
адамның малдан айырмашылығы – сөйлейтiндiгi мен ойлайтындығында ғана емес,
өз денсаулығын ақылымын, белгiлi бiр жүйемен күту бiлетiндiгiнде.
“Құдай сақтағанда сақтайдың дегендi ескерер едiк ғой! Бiрақ көбiне
оныда ойламаймыз. Ойлауға мәдениетiмiз, ой санамыз жетпейдi! Жалқаулығымыз,
еренсiздiгiмiз, бойкүйездiгiмiз кедергi жасайды.
Бiздiң ойымызша денсаулығымызды күту өз жұмысымыз емес тек дәрiгердiң
мiндетi сияқты. Бұл дұрыс емес. Кез-келген адам денсаулығына өзi қарамаса
кез-келген аурудың алдын алуға тырыспаса оған қарсы ұзақ уақыт жүйелi түрде
күрес жүргiзбесе ешқандай әулие де, бақсы-балгер де, таңғажайып экстрасеанс
та көмектесе алмайды.

ШЫНЫҚСАҢ ШЫМЫР БОЛАРСЫҢ

Салауаттылыққа апарар жол сан алуан. Оны өзiңнiң жүрегiңнiң қалауына
қарай таңдай берiңiз. Мысалы: жүгiру немесе жеңiл гимнастикалардың кез-
келгенiн. Йог жаттығуларын алыңыз. Дененi суық сумен шынықтыру немесе П.К.
Ивановтың тәсiлi, ақыл-ой қабiлетiн кеңейтетiн, ми жүйесiнiң шаршағанын
басатын мәдени ойындардың түрлерiн таңдаңыз. Олар дойбы, шахмат,
тоғызқұмалақ, биллиард, теннис тағы басқа, музыкалық аспаптарда ойнап
үйренiңiз. Би немесе аэробикамен шұғылдану, ән айта бiлу, қоғамдық пайдалы
үйiрмелердiң қай-қайсы болса да салауаттылыққа жатады. Таза ауада серуенге
шығуды әдетке айналдыру, жеке бастың тазалығын сақтай бiлу, еңбек пен
демалыс уақыттарын үйлестiре бiлу, тамақтана бiлудiң тәртiбiн үйрену, iшкi
ағзаларды тазалау әдiстерiн үйрену. Ашығу мен әртүрлi аурулардан алдын ала
сақтану әдiсi. Күн сәулесiн, ауаны, суды денсаулыққа пайдалану арқылы
денсаулықты нығайту, яғни организмнiң қорғаныш күшiн, қуат күшiн арттыру
сияқты салауатты өмiр салтын қалыптастырудың көптеген түрлерiмен айналысуға
болады. Сонымен салауатты өмiр салтын қалыптастыру - қоғамның басты парызы
дейтiн болсақ, әр адамзаттың салауатты тiрлiгi мен өмiрден өз орнын табу
өзгеге емес өзiне байланысты екенiн есте берiк сақтаған абзал. Салауаттылық
дене құрлысының әсем, мүсiндi шымыр болуына, табиғи сұлулықты сақтауға
кәрiлiкке жол бермеуге, ұзақ жас жасауға, қайырымды, мейiрiмдi, таза
болуға, мәдениеттi болуға әсер етедi. Әр адам өз денсаулығына мұқият қарап
көңiл бөлетiн болса, күнделiктi өмiрде спортпен, басқалай дене қимылдарымен
үнемi айналысатын болса, сонда ғана салауатты өмiр салтының пайдасын
ерекше түсiнген болар едiк. Мұндай адамдардың өзiне де, өзгелерге де,
жанұясына да, қоғамға да зор пайда әкелерi сөзсiз.
Тату-тәттi өмiр сүрiп бақытты болудың өзi салауаттылық емес пе?
Салауатты өмiр салтын қалыптастыру шараларын iс жүзiне асыру осы отырған
азаматтардың да мiндеттерi болса керек. Онсыз денсаулыққа кедергi жасайтын
зиянды әдеттерден арыла қою жеңiл емес. Алдағы уақытта салауатты өмiр
салтын қалыптастырудың басты бағыттары мен аспектiлерiн басшылыққа ала
отырып үгiт-насихат жұмыстарына дәйектiлiкпен қарап, оны үнемi үзбей
жүргiзiп отыру мiндетi тұр.

САЛАУАТТЫЛЫҚҚА САНА КЕРЕК

Салауатты өмiр салтын қалыптастыру әр адам өзiн-өзi салауаттылыққа
тәрбиелей бiлген жөн. Өз денсаулығына мұқият қарау iсi мiндеттелiп отыр.
Бұл туралы қағида Қазақ Республикасының Конституциясында көрсетiлген. Осы
тұрғыдан қарағанда СОСК қалыптастыру дегенiмiз тек жалаң ұғым ғана емес,
салауаттылық туралы ұғым өте кең. Оның төменде мынадай түсiндiрмесiн
көрсете кетейiк. Салауатты өмiр салтын қалыптастыру дегенiмiз бұл
денсаулық, ерiк-сана төзiмдiлiгi, бiлiмдiлiк, мәдениеттiлiк, қимыл және
спортпен айналысу. Олай болса СЭС қалыптастырудың жалпы жоспарының
ауқымдылығы осында көрiнедi. Салауатты болу үшiн тек кереғар әдеттерден
аулақ болу жеткiлiксiз. Ол үшiн өзiңдi спортқа, дене шынықтыруға деген
төзiмдiлiктi, күш-жiгердi ұзақ уақытта қалыптастыра бiлуiң қажет. Шынында
да адамға тән қасиет - төзiмдiлiк. Төзiм болған жерде ерiк-жiгерде болады.
Сонда ерiк күшiне барлық дене мүшелерi бағынатын болады. Бұлай болмаған
жағдайда әр адам өз дене мүшелерiнiң жетегiнде құл болып қала бермек, яғни
сiз денеңiздi емес керiсiнше денеңiз сiздiң ерiк-жiгер күшiңiздi билеп
алады. Мұның дәлелi төмендегiдей: Кейбiр адамның тамаққа деген қомағайлығы
немесе асты мөлшерден артық iшу, бұл арада сiз асқаныңыздың ерiксiз құлы
болуға дайын тұрсыз. Сол сияқты келсiн-келмесiн жел үрлесе болды суықтан
қашып, жылы пештiң айналасынан шықпайтын адамдар бар. Кеш болса ұйқы басып
жылы төсекке қарай жүгiрiп, жұмсақ жастыққа басы тисе-ақ қор ете түсiп, өлi
ұйқыға берiлетiндер де аз емес. Бұлар ұйқының құлы болған адамдар. Ендi
бiрi дайын киiм, дайын тамақтан басқаны ойламайтын, ал еңбек етуге келгенде
ерiншектiгi ұстап сырт айналып қашатындарда баршылық. Ұлы Абайдың: “Тамағы
тоқтың, жұмысы жоқтың, аздырар адам баласынң,-деп айтқаны осының дәлелi
болса керек. Мұндай адамдар жалқаулықтың құлы болған жандар. Сондықтан
бойкүйездiкке, жалқаулыққа, тамақсаулыққа, қимылсыздыққа салынған адамдар,
бұлар нағыз аурудың құлы болған адамдар. Осының iшiндегi әсiресе
қимылсыздық денсаулықтың жауы болса, керiсiнше үнемi қимылмен, қозғалыспен
айналысқан адамның денсаулығы мықты болмақ. Жоғарыдағы айтылған зиянды
әдеттердi iшiмiз сезiп, бiле тұрсақ та көз жұмбайлыққа салынып, бiлгiмiз
келмейдi. Бiз өзiмiзге-өзiмiз қиянат жасап, өз денсаулығымызға көңiл бөлудi
ұмытып барамыз. Ал, денсаулық салауатты өмiр салтын қалыптастырудың
арқасында мықты болмақ. Бұл туралы бiздiң түсiнiк-санамыз көптен берi
ұйқыға кетiп мүлгуде. Ал, шырт ұйқыдағыдан гөрi мүлгiгендi ояту қиын-ақ.
Көп адамдар әлi мүлгуде, оянатын мезгiл жеттi демекпiн. Әлеуметтiк мәселе
медицина қазiргi жағдайы бәрiмiзге белгiлi. Дәрiгерге қаралу үшiн ақы төлеу
керек, ал жазған дәрiлердi сатып алу үшiн көп ақша керек. Себебi дәрiнiң
бағасы өте қымбат, оны сатып алу екiнiң бiрiнiң қалтасы көтермейдi. Ол
дәрiлер өзiмiздiң Отандық дәрiлер болса, бағасы төмен болса едi, бәрi де
шет елден әкелiнген. Бағасы удай қымбат. Сондықтан бiздер ауырмауға
тырысуымыз керек. Оны ойлайтын болсақ, салауаттылықпен айналысқан жөн.
Аурудың алдын алуды, дәрiсiз емделудi үйренуiмiз керек. Әр заманда рухани
күш қасиеттерiн жоймаған. Күнделiктi өмiрде әркiм өз қамырын өзi илейдi.
Дегенменде барша халық өз денсаулықтарын өзi ойлайтын кезек ендi келдi. Ол
бүгiнгi талап салауатты өмiр салтын қалыптастыру. Әр адам өз денсаулығына
жеке көңiл бөлiп, нығайту талабы, яғни, әр адам өзiн өзi ортақ жолда
қалдырмауға тырысып, ерiк-жiгерiн денсаулығын шындауға бағыттап, бойындағы
бар қуатын молайта көруге тырысуды үйрену керек. Тұрмыс қиындап бара жатыр
деп теңселе беруден нәтиже шықпайды. Бүгiнгi салауаттылыққа жетiп,
денсаулықты күшейту - үлкен саналықты, төзiмдiлiктi, мәдениеттiлiктi
спортпен айналысуды қажет етедi.

САУЫҒУ ӘДIСТЕМЕСI

1. Күнiне екi рет табиғи суық суға шомыл. Қайда шомыласың, оны
жағдайы бiледi: көлге, өзенге, ваннаға түс, болмаса душ қабылда, үстiңе су
құй. Ретi қалай келедi, солай iсте. Жылы сумен жуынсаң, соңынан үстiңе суық
су құй.
Суық судың емдiк қасиеттерi адамдарға ертеден-ақ белгiлi болған. П.К.
Ивановтың жүйесi халықтар тәрбиесiн бойына сiңiре отырып, сол негiзде өсiп
шықты. Бiрақ бұл жүйенiң айрықшалығы адамның табиғатқа және соның бiр
бөлшегi ретiндегi өзiне деген саналы көзқарасында жатыр. “Табиғатта адамды
туғызған және оның өмiр сүруiне мүмкiндiк беретiн нәрселердiң бәрiн
жаратқан үш тiрi табиғи тән бар - ауа, су және жерң. Бұл жүйе “жақсы мен
жылының ғана емес, “суық пен жамандың да бiрiктiредi, нәтижесiнде адамның
өмiрiн жақсартады, жеңiлдете түседi. “Жайсыз, суық жағдайлар адамды мәңгi
қөмiр сүруге, ал жақсы, жылы жағдайлар өлуге мәжбүр еттiң- дейдi Ұстаз
Иванов. “Суық бар ауруды емдейдi, бұл - бар дәрiлердiң iшiндегi бiр дәрiң.
“Суық сумен шынығу өте пайдалы, бұл - орталық нерв жүйесiнiң оянуы
болып табылады.
Ертеңгiлiк және кешкiлiк суық суға шомылу керек: төсектен тұрдың ба,
алдымен суық суға жүгiр-шомыл, жұмысқа сосын кiрiс. Кешкiсiн де солай iсте,
Құлақ ас, әлеумет, менiң кеңесiме - бұл өзiңдi-өзiң күту, табиғи түрде
емделу деп бiлiңiз. Су дегенiңiз күш-қуат. Суық су дегенiңiз табиғи, тiрi
нәрсе - ол бәрiн де iстейдi, денеңiзге жылу бередi, бiрақ бұл тонның,
киiмнiң беретiн жылуы емес, тәнiңiздiң өз жылуы. Суық суда от бар. Ол бiзге
бәрiн бередi, адамның ақыл-пайымына жәрдемдеседiң.
Суық суды мiндеттi түрде тас төбеңнен бастап құю керек, өйткенi “ми-
тәннiң қожасың. 1-2 шелек су жеткiлiктi, өйткенi судың тiтiркендiрiп ояту
әсерi құйынудың алғашқы сәтiнде болады. Ұстаздың айтуынша, бұл “мидың
орталық нерв бөлiмiнiң қас-қағымда оянып, аурудан айығуы. Мидың орталық
нерв бөлiгiнiң сауығуымен бiрге ауру атаулы Табиғаттан жоғалады. Бұл
өлмейтiн ақиқатң.
Суық судың адам организмiне әсерi тез, мерзiмдiк болуға тиiстi -
“дененiң өз iшiндегi табиғи жылуың соның арқасында туады. Орамалмен
сүртiну, дененi ысқылау дұрыс емес: дененi аздап сорғытуға болады, ал ең
жақсысы далада, таза ауада қозғалып жүрiп кептiрiну. Су құйынған соң денеге
массаж жасауға болады. Жалаңаяқ жер немесе қарды басып тұрып, табиғатта
құйыну өте пайдалы. Бұл жағдайда жалаңаш тән жер, су, ауамен бiр мезгiлде
әсерлесiп, организмнiң сауығуына үлкен мүмкiндiктер туады. Ал ашық табиғи
суларда (өзенкөл) асықпай, денеңдi босаң ұстап, баппен шомылу керек,
өйткенi су шұғыл қимылды ұнатпайды. Жылы (ыстық) сумен жуынудың (аптасына 1-
2 рет) соңында мiндеттi түрде суық суға шомылу керек. Суық судан қорықпау
керек, оған сүйiспеншiлiкпен, шын көңiлмен келсең, ол саған денсаулық
бередi: “Қандай оймен құйынсаң, сол бұйырадың. “Суық су жұрттың бәрiне
көмектеседi. Балалар үшiн ең бастысы - суық су. Суық денеге денсаулық
гормонын дарытадың.

2. Шомылар алдында немесе одан кейiн, ал егер мүмкiн болса, табиғатқа
шығып, шомылу кезiнде жалаңаяқ жердi басып тұр, қыста ең болмаса 1-2 минөт
қар бас. Аузыңмен бiрнеше iшке дем алып, ойша өзiңе және барлық адамдарға
денсаулық тiле.
“Жер - үстiмен жалаңаяқ жүруге болатын тiрi ток. Жер токпен баурап
аяқтан тiк тұрғызды, ол мәңгi тiрi. Адамдар суық судан қорқады, ал жер
оларды сонысы үшiн өз күшiмен жазалайды. Сол күштi бойыма дарыту үшiн, сол
күштердi игеру үшiн мен жалаңаш табаныммен жер басып жүруге бекiндiмң.
Табиғатта 50 жыл бойы жалаңаш, жалаңаяқ жүрiп өткен Ұстаз Иванов ендi
бiзге: “Қарағым, жалаңаяқ жер, немесе қар басып 1-2 минут тұр: қорықпа,
өзiңе жақсы болады!ң - дейдi.
“Қар - табиғаттың ең бiр климаттық сыйларының бiрi. Алғашқы жауған ақ
ұлпаға махаббатпен жақындасаңыз, ол бәрiн iстейдi, тұла бойыңызды дүр
сiлкiндiре оятады. Бұл - жалған емес, ақиқат шындық. Мен өзiм мен Табиғат
арасындағы осындай әсерлесудi өз денеммен сезбесем, Табиғатта ешқандай
нәтижеге жетпеген болар едiмң.
Алғашқы қарды өткiзiп алма - “оның ең қуатты сәтi - осың. “Суық
организмнiң қорғаныш қызметiн жұмылдырады, күшейтедiң.
“Ең бастысы - ауа, ол тiрi нәрсе ғой. Барша қуат-күш тыныс алу мен
дем шығаруда жатыр, бiрақ мұны ешкiм аңғара қойған жоқ. Таза ауа, терең
тыныс алып, тыныс шығару - мидың орталық нерв бөлiгiнiң қас-қағым сәтте ең
тез оянуы болып табылады. Ауаны атмосфера биiгiнен көмекей арқылы барынша
(өкпеге сыйғанша) тарту керек, ауа жоғарыдан құйылады. Мiндеттi түрде жұту
керек, сосын тоя жеген астай пайдалану қажет. Ауа - бұл өлмес азот, ал бар
өмiр азотта.
Ауада, ауамен бiрге қозғалып адам организмiне сiңiп жататын ас -
эфирде де өмiр сүрудiң жанды шарттары бар. Ұстаз мұны да тауып, iс жүзiне
шығарды. Саған өмiрде не қажет - соның бәрi өзiңде. Ешқандай тамақтың да
қажетi жоқ: мұнда тамақтың мөлшерi шексiз. Ауа дегенiмiз - бәрi деген сөз!ң

Жерде жалаңаяқ тұрып, жүзiңдi жоғары қарат, аузыңды ашып көмекей
арқылы шегiне жеткiзе “атмосфера биiгiнен ауа тартң, сосын оны жұт, демiңдi
бiраз ұстап тұрып, аузыңнан шығар. Бұл - “өмiр тынысың. Осылай үш рет iсте.
Демiңдi iшiңе тартып тұрып. Табиғаттан өзiңе және басқа барлық адамдарға
ойша денсаулық тiле. Табиғатта тiлек тiлеу заңдылығы бар - бұл эволюциялық
заң: “Эволюция адамға күштеп ештеңе iстетпейдi, ол адамнан осы iстi
атқаруын өтiнiп, жалынадың.
Тiлеудi сенген құдiретiңнен тiле. Осы iлiмге сенетiн болсаң, Ұстаз
ретiнде менен тiле: “Ұстаз, қымбаттым менiң, маған өз денсаулығымды бер!ң.
Табиғаттан емес, менен тiлеңдер - Табиғатқа сендердiң ешқандай
еңбектерiң сiңген жоқ. Менiң Табиғат алдында еңбегiм сiңген, сондықтан да
жәбiрленген, ауру, мұқтаж адамдарға көмектесу үшiн одан осы қуат-күштi
сұрап алдым. Ол менен ештеңесiн аяған жоқң.
“Менен тiлегенiңдi жаныңмен, жүрегiңмен тiле, сонда ғана тиесiлiңдi
толық аласыңң.
Iшiңе тыныс алып тұрып, өзiңе, балаларыңыз, Жер бетiндегi барша адам
баласына денсаулық тiлеу қажет. Кез-келген жерде, кез-келген уақытта осылай
тыныс алуға болады, бiрақ жан-жүрекпен берiлiп, мұқият iстеу керек.
Бұл жүйемен айналысу кезiнде сiздiң бұрынғы ауруларыңыз демiл-демiл
қайта қозуы мүмкiн. Ондай жағдайда суық су құйынуды үдете түсiңiз - күнiне
4-5 ретке дейiн жеткiзiңiз, тiптi қызуыңыз көтерiлiп тұрса да iстеңiз,
табиғат аясына жиi шығып, жоғарыда көрсетiлгендей тыныс алыңыз. Тыныс алу,
дем шығару, ауа жұту кезiнде ойша ауырып тұрған жерiңiзге бағыттаңыз, сол
жерiңiздi ауамен орап тастағандай болсын. Демiңдi ауырған жерiңе қарай
тартң, “Суық су оятады, ауа қуады, жер қабылдап алады. Практика кезiнде
жекелеген оқыстықтар болуы мүмкiн, қалып қойған түбiртiктер бар емес пе,
солар қинайды. Бiрақ одан қорқудың қажетi жоқ, өз iсiңдi жалғастыра беру
керек.
Сол сияқты терiде iрiңдi бөртпелер, жарылу, құрғап кету сияқты
құбылыстар пайда болуы мүмкiн - өйткенi тазарту терi арқылы жүредi.
Қажырлы, төзiмдi болу керек, сену керек - денсаулық үшiн еңбектену керек.
Ұстаз Иванов адамдарға:
“Табиғат денсаулықты мысқалдап, сiңiрген еңбегiңе қарап бередi. Өз
денсаулығыңды Табиғаттағы еңбегiңе, iсiңе қарай аласыңң дейтiн.
Жалаңаяқ, жалаңаш күйде жылдың кез-келген мерзiмiнде далада, ауада
жиi болыңыз: “Денеңiз демалып қалсын және суықтан жылу алып үйренсiнң.

3. Арақ iшпе, темекi тартпа.
“Бiздiң Табиғаттағы осы шалдуар қылығымыз бәрiмiздi өлуге мәжбүр
еттiң.
“Кiм темекi тартып, арақ iшiп жүрiп шынығумен айналысса, соның жүрегi
жарамсызға айналадың.
Iшiмдiк пен темекi - апиын сияқты, адамды еркiнен айырып, тәуелдi
етедi, бүкiл ағзаларын бүлдiредi, әсiресе, миын, санасын зақымдайды. Ал
Ивановтың жүйесi болса, керiсiнше, сананы оятуға бағытталған, сондықтан бұл
қарама-қайшылық адамның сауығып кетуiне кедергi келтiредi.
“Темекi тартудың зияны медицинада әлдеқашан дәлелденген, бiрақ көп
адамның осы зиянды әдеттi тастауға ерiк-жiгерi жете бермейдiң.
Адам темекi тартқысы келгенде, биiктен көмекей арқылы толтыра ауа
тартып, содан “қанағатң табумен қатар, Ұстаздан осы зиянды әрекеттi жеңуге
күш-қайрат сұрау керек. Арақты аз iшiп, темекiнi шамалап қана тартқанның
өзiнде ауру бала туу қатерi күшейе түседi. Медицина мәлiметтерi бойынша,
қазiргi балалардың 90( физиологиялық тұрғыдан жеңiлмеген, әртүрлi ауруларға
бейiм болып туады екен.
“Темекi тарту мен арақ iшу өте-мөте қазiргi кезде зияндың.
Темекi мен араққа, әдетте, шарасыздықтан, ауыртпалықтан қашқанда, өзi
шешiмiн таба алмаған мәселелерден жүйкесi қажығанда үйiрсектейдi. Есесiне,
Табиғат сыйлаған ең қымбатынан – ой-санасынан айырылады.
Осы жүйемен айналысқан адам жаңағыдай жағдайсыздықтардан табиғи
жолмен құтылуды үйренедi, қиындыққа қарсы тұрарлық ерiк-жiгер оянады.
“Қиындықта өмiр сүрiп үйрену керекң.

Бар қиынға төзгендер,
От пен суда шынығып.
Жамандықтан жақсылықты сезгендер,
Сөйтiп бақыт тапқандар -
Нағыз адам атанған:
Қарапайым, өзi батыл, әрi адал -
Болсын дәйiм әр адам!

4. Аптасына, тым болмаса, бiр рет ас пен судан толық тиылуға тырыс - жұма
күнгi сағат 18-20-дан жексенбi күнгi сағат 12-ге дейiн. Бұл сенiң еңбегiң
мен тынымың. Егер қиын тисе, қайткенде де бiр тәулiкке шыда.
“Бiз тамақты тоя жеуге, аста-төк мол дәмге әбден үйренiп кеткенбiз.
Тоя жеген ас адам санасын сергектiктен айырады. Иванов Табиғаттағы бар
мүмкiндiктердiң бәрiн тапты. Асқазанды босатып, бүкiл организмдi демалдыру
үшiн, саналы түрде, аптасына 42 сағат ас, су iшпей шыдау керек. Ең ыңғайлы
уақыт - сенбiден жексенбi күнгi сағат 12-ге дейiн. Мұның бәрiн саналы түрде
жасау керекң.
“Шыдам, төзiм болмайынша, ештеңе iстей алмайсың. Әйтеуiр бiр мақсат
үшiн емес, барша жұрт үшiн саналы түрде шыдау қажет. Бiз мұны адам өмiрi
үшiн жасаймызң.
Алғашқы кезде организм көндiккенше, адамның хал-жайы болыңқырамай,
басы айналу, аузы кеуiп кетуi т.с.с. мүмкiн. Одан қорқудың қажетi жоқ,
қайта таза ауаға жиiрек шығып, жалаңаяқ жер басып, “үш өмiр тынысынң алып,
суды да жиiрек құйыну керек. Жаңағыдай жайсыз әсерлер бiртiндеп жоғалады.
Ұстаз Иванов сұйықты, әсiресе суды мүмкiндiгiнше азырақ iшуге кеңес
беретiн, өйткенi жер бетiндегi су былғанған. Клеткалар үшiн “құрылыс
материалың болып табылатын суды ең алдымен ауру клеткалар жұтады да олар
тез арада көбейiп, үлкейе бастайды.
Саналы түрде ас, сусын iшуге болмайды, сонда тазару күштiрек жүредi.
Ең бастысы, мұндай қажеттiлiксiз-ақ күн көруге дағдылана бастайды. Организм
үшiн қажеттi суды адам тыныс алу кезiнде, сондай-ақ су құю кезiнде терi
арқылы сiңiрiп алады. Сондықтан бiрден орамалмен сүртiнудiң қажетi жоқ.
Ауру қайта қозған кезде суды жиiрек құюмен қатар, ас-су iшпей,
мүмкiндiгiнше, 1-3 тәулiк саналы түрде шыдау тиiмдi болар едi.
Балалардың денсаулық үшiн саналы түрде ас, су iшпеуi олардың жас
шамасына, санасына байланысты болуға тиiс. Егер жас баланың санасы мұндай
iске дайын болмаса, оны тамақтан қалдырудың ретi жоқ. Ал ауырып қалған
кезде, оған зорлап тамақ iшкiзудiң де қажетi жоқ. Егер ол бiрер тәулiк ас
iшпей шыдаса, тiптi жақсы болар едi. Балалардың ас, су iшпей шыдау мерзiмi,
шамамен төмендегiдей:
10 жасқа дейiн - сенбi күнгi сағат 12-ге дейiн.
10-на 16 жасқа дейiн - 24 сағат, яғни, сенбi күнгi сағат 18-ге дейiн
тамақ iшпеу.
16 жастан жоғары - саналы түрде ас, су iшпей, 42 сағатқа, яғни
жексенбi күнгi сағат 12-ге дейiн шыдау. Егер сiз саналы түрде 42 сағаттық
мерзiмге бел байласаңыз, олар бiр қадам кейiн шегiнуге болмайды. “Бел будың
ба - орындаң.

5. Жексенбi күнгi сағат 12-де табиғатқа шық та, жалаңаяқ жер басып
тұрып, бiрнеше рет тыныс ал, iшiңнен жоғарыда айтылғандай тiлек тiле. Бұл
сенiң iсiңнiң мейрамы. Бұдан кейiн тәбетiң тартқан дәмнiң бәрiн тартынбай
жей беруiне болады.
Тамақ iшердiң алдында аулаға шық та, жалаңаяқ жер басып тұрып,
жүзiңдi жоғары қарат, сосын атмосфера биiгiнен көмейiңдi толтыра ауа тарт.
Бұл тыныс алу жаттығу организмдегi зат алмасу процесiн жақсартуға
көмектеседiң.
Адам ас, су iшпей саналы түрде шыдау кезiнде Табиғаттағы ешнәрсеге
зиян келтiрмейдi, құртпайды, сондықтан Табиғат та оған бұл iсте, шыдам,
төзiм күшiн сыйлайды, көмектесуге ұмтылады. Сондықтан бұл сенiң мейрамың,
өзiңдi өзiң жеңуiң.
Тамақ алдында тыныс алу дем шығару көңiлiң шапқан асты жей беруге
мүмкiндiк туғызады, бiрақ ұстаздың кеңесi бойынша, азырақ жеген, әсiресе,
майлы, тәттi тағамдарға абай болған абзал. Қарапайым тағамдар тиiмдi. Тамақ
талғамай, жиiркенбей жей беруге де үйрену керек. “Кез-келген асты
өзiңдiкiндей iшң.
Ұстаз Ивановтың идеясы ненi жеу және қалай жеу туралы емес,
керiсiнше, iшпей-жемей қалай өмiр сүруге және ауадан, судан, жерден қалай
азық, қуат табуыңа болатыны туралы.
“Табиғатты мазалаудың керегi жоқ, өзiңдi өз денеңмен жұмыс iстеуге
мiндеттең.

6. Өзiңдi айнала қоршаған табиғатты сүй. Төңiрегiңе түкiрме, жалпы
қақырынып-түкiрiнiп iшiңнен ештеме шығарма. Осыған әдеттен - бұл сенiң
денсаулығың.
“Табиғат туралы айтқым келедi. Табиғат ол бiздiң анамыз ғой, ол бiздi
осынау жарық дүниеге өмiр сүрсiн деп алып келмедi ме? Ендеше сонысы үшiн
Анамызға алғысымызды айтайық. Ал, бiз болсақ оған сенбеймiз, табиғатта
бәрiн жасай алатын күш барын ұққымыз келмейдiң.
Сонда не болғаны? Бiз Табиғаттың, Анамыздың бетiне түкiрiп жүрмiз.
“Қақырынып-түкiрiнiп өз ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.