Полиамидті талшықтарды алу технологиясы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Аннотация
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Нормативті сілтемелер
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... .
Анықтамалар
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Белгілер мен қысқартулар
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...
Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Әдебиеттік шолу
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ...
1 Негізгі бөлім
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.1 Полиамидті талшығының құрамы мен
құрылысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2 Полиамидті талшығының сынау әдістері мен
тәсілдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.3 Полиамидті талшығының дайындау
технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Техника қауіпсіздік ережелері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .
Қорытынды
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Әдебиеттер тізімі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..

Аннотация

Полиамидті талшығының құрылымы, қасиеттері және алу технологиясы
тақырыбындағы курстық жұмыстың түсіндірме жазбасы жалпы ... беттен тұрады.
Бұл курстық жұмыс мынандай бөлімдерден тұрады: Нормативтік сілтемелер;
анықтама; белгілер мен қысқартулар; кіріспе; әдебиеттік шолу; негізгі
бөлім, техника қауіпсіздік ережелері; қорытынды; әдебиеттер тізімі.
Нормативтік сілтемелер бөлімінде осы курстық жұмысымның ішінде
кездесетін стандарт ГОСТ-тар, олардың анықтамалары берілген.
Анықтама бөлімінде курстық жұмыста қамтылған анықтамаларға
түсініктеме берілген.
Белгілер мен қысқартулар бөлімінде қысқартылған сөздерге мінездеме
анықтама беріліп өтілген.
Кіріспеде Қазақстан Республикасының тоқыма өнеркәсібінің қазіргі
таңдағы жағдайы, оны дамытуға арналған жоспарлар жайлы айтылады.
Негізігі бөлімде трикон текстурланған жіп жайлы толық мағлұматтар
келтірілген.
Техникалық қауіпсіздік ережелерінде тоқыма өнеркәсіп орындарында
сақталатын жалпы қауіпсіздік ережелері айтылған.
Қорытынды мен қолданылған әдебиеттер тізімінде Полиамидті
талшығының құрылымы, қасиеттері және алу технологиясы тақырыбындағы
курстық жұмысты орындау барысында ұсынған, білген мәліметтері және осы
курстық жұмысты орындауда қолданылған әдебиеттері жазылған.

Нормативті сілтемелер

ГОСТ 9733.3-83 – Тоқыма материалдарын сынау тәсілі.
СНиП И-90-81 Өндірістік кәсіпорындардың өнеркәсіптік ғимараты.
Жобалау шарттары.
МСТ 12.1.121-80 Өрт қауіпсіздігі
МСТ 12,1,003-73Шу және вибрация
СН-245-71 Өндірістік кәсіпорындарды жобалаудың санитарлық шарттары.

Анықтамалар

Талшық - ұзындығы көлденеңінен көп есе артық иілгіш, жіңішке әрі
мықты затты айтады.
Гигроскопиялылығы – талшықтардың су буын бойына сіңіру қабілеті.

Негіз — мата бойымен кететін жіптердің негізгі жүйесі.
Арқау — матаға көлденең түсетін жіптердің арқаулық жүйесі.
Бояу — матаға түгелдей бір түс бер үшін бояғыштарды қолдану.
Матаны өңдеу — станоктан алынған, өңделмеген матадан дайын мата алу
үшін жүргізілген физика-химиялық және механикалық процестердің жиынтығы.
Матаның мықтылығы —оның өзіне түскен күшке қарсы тұру қабілеті.
Матаның қыртыстануы – ылғал-жылумен өңдегенде ғана кететін матаның
мыжылып қалуы.

Белгілер мен қысқартулар

ҚР – Қазақстан Республикасы
мм – миллиметр
т.б. – тағы басқа
% - пайыз
ГОСТ – Мемлекеттік стандарт
т – тонна

Кіріспе

Қазақстан Республикасы үшін басты мақсат – бәсекеге қабілетті 50 елдің
қатарына кіру. Мұның негізгі көрсеткіші – білім мен ғылымның өркендеуі.
Білім саласында бәсекелестік қабілеті бар мамандарды дайындау және
инновациаларды белсенді енгізуді келесі он жылдыққа Ел басының қойған
тапсырмаларының бірі.
Ерекше көңіл техникалық білім беру жүйесіне беріліп отыр, себебі
мұндай мамандарды дайындау Қазақстанның индустриалды – инновациалық даму
Стратегиясын жүзеге асырудың негізі болып табылады.
Текстиль материалдарының жалпы технологиясы оқу
құралы
халқаралық білім беру стандарттарына сәйкес жоғары сапалы, кәсіби білікті
мамандарды дайындауға арналған.
Оқу құралында иірімжіп, мата тоқу, трикотаж және текстиль беймата
өндірістерінің технологиялық процесстерінің мәні, олардың
теориялық негіздері келтірілген.
Жоғары сапалы текстиль бұйымдарын өндірумен байланысты
мәселелерді қарастыру, негізгі технологиялық процесстерді талдау және
тиімділігін көтеретін шарттарды табу.
Текстиль материалдарының технологиясы дегеніміз -
иірімжіп, ширатылған жіп, мата, трикотаж, беймата материалдары және
талшықтар мен жіптерден жасалған басқа да текстиль бұйымдарын өндіруді
қамтамасыз ететін процесстер мен құрал – жаблдықтар туралы білімдер
жинағы.
Технологиялық процесстердің сипаттамасы бойынша
технологияны механикалық және химиялық деп екіге бөледі.
Текстиль өнеркәсібінің кәсіпорындары иірімжіп, ширатылған жіп,
мата, трикотаж, беймата жаймаларын және текстильді табиғи және
химиялық талшықтар мен жіптерден жасалған басқа да бұйымдар өндіреді.
Өңделетін текстиль талшықтары мен химиялық жіптердің
түріне байланысты текстиль өнеркәсібін мынандай салаларға бөледі:
- мақта, мақта талшықтары немесе оның химиялық талшықтар
қоспасынан алынатын біртекті жіп немесе ширатылған жіптен жасалатын
мақта және жартылай мақта маталарын өндіреді;
- жүн, әртүрлі жүн талшықтары (қой, ешкі, түйе және басқа
жануарлар) мен оның химиялық талшықтар қоспасынан алынатын біртекті жіп
немесе
ширатылған жіптерден жасалатын жүн және жартылай жүн маталарын
өндіреді;
- зығыр, зығыр және басқа да зығырлы талшықтардан
жасалатын маталар жартылай зығырлы маталар, зығырлы ширатылған бұйымдар
өндіреді;
- жібек, табиғи жібектің ширатылған жіптерінен алынатын
жібек маталарын, жібек иірімжіптерін, химиялық ширатылған жіптер,
химиялық талшықтардан алынатын иірімжіптер өндіреді.

Әдебиеттік шолу

Материалтану – материалдың құрамы мен құрылысын зерттейтін
қолданбалы ғылым.
Материалтану ғылымының дамуы қарапайымнан қүрделіге қарай дамыды
яғни материалдың жалпы сыртқы белгілерін суреттеу мен олардың тұстас
құрылымдық парметрлері мен құрамын микро, макроскопиялық деңгейде
зерттейді.
Қазіргі материалтану көлемі өте үлкен және техниканың, өндірістің
барлық салаларын қамтиды.Кез келген технология материалдық шартты
шешуден басталады: материлға қойылатын белгңмен және өнімге қажетті
шарттармен оның өндірістік және эксплуатациясын, материлдың өңдеу
режимін анықтаудан басталады. Химия, физика, математика және басқа
іргетасты ғылымдардың дамуы жоғары дәрежелі, өлшеуіш техникаларын
материалтану байытады жіне осы қолданбалы ғылымның тұрақты түрде
дамуына жол ашады.
Қазіргі заманғы құрылымдық анализ заттарын пайдалана отырып және
құрамын өлшеп, материлтанушылар өзінің материалдар туралы көзқарастарын
кеңейтуде. Олардың жаңа қырларын ашуда, жаңа материалдар жоғарғы
құраммен ойлап табуға мүмкіндік береді.
Тігін бұйымдарының өнісінің ұлғаю мен ассортиментінің кеңеюі
мақта, жүн, жібек, зығыр мата шығаратын тоқыма өнеркәсібінің дамуына
байланысты.
Тоқыма өнеркәсібі тігін кәсіпорындарына әртүрлі мақсатқа
тігілетін киімдер мен ассортименттер үшін әртүрлі маталар, жасанды
және синтетикалық талшықтардан жасалатын материалдар, тігетін жіптер,
жылытатын және өңдейтін материалдар дайындап береді.
Мата – ең көне және кең тараған тоқыма материалдарының түрі. Мата
тігін процесінде жасалынады. Ол дайындық және дайындалу жұмыстарынан
тұрады. Мата мен мата заты тоқыма мата деп аталатын тоқыма тауарлардың
үлкен тобына енеді.
Бір – бірімен өзара перпендикулиярлы байланысқан жіптер жүйесінің
тоқылуынан мата құралады. Мата бойында орналасқан негізгі және жанама
жіптер болып саналады. Ұзынан түскен жіп негізгі, көлденеңнен түскен
жіп арқау деп саналады. Мата жиегінде арнайы жиегі бар. Жиекті тоқуға
арналған жіп жиектік деп аталады.
Тігін өндірісінің өнімдерінің пайда болуы және дамуы, күрделі
ғылымдардың және практикалық материалтанымдық тапсырмалардың кешенді
шешімі, осы өнімдерді дайындау материалтанудың жалпы жаңа саласын яғни
- тігін өндірісінің материлтануын тудырды. Тігін өндірісінің
материалтануы материалдардың құрылысын, құрамын, пайдаланатын
материалдары; материалдардың құрылысының әртүрлі факторлардан өзгеруін;
эксплуатациясын; материалдың негізгі түрін; стандарттық баға беру
әдісін; сапасын; ұтымды кеңестер және материалдың тиімді пайдалануын
зерттейді.
Тігін өнеркәсібінің қызметі халықты сәнді сапалы киіммен
қамтамасыз ету. Соған орай күнделікті киімге деген талаптар да қажет
етіледі. Олар: гигиеналық – адам денсаулығын сақтауға арналған ауа мен
ылғал өткізгішті, су сіңірмеушілігі т.с.с; техникалық – тігін
метриалдарының сапасы мен киімді дайындауға талаптар; эстетикалық–
сәнділікке байланысты; экономикалық – киімнің бағасын сиппатайды;
Барлық тоқыма материалдарының құрылымдық элементі тоқыма
талшықтары және жіптері болып есептеледі.
Тігін өнеркәсібінің материалы мата, ал мата шикізаты тоқыма
жіптері болып есептеледі. Барлық тоқыма жіптерін келесі топтарға бөлуге
болады: моножіптер, кешенді жіптер, иірімжіптер, пленкалы және араласпа
жіптер. Олар талшықтық құрамына байланысты біртекті және әртекті
болады
Тігін өндірісіндегі барлық материалдардың бүкіл түрін мына
топтарға бөледі: негізгі материалдар (мата, трикотажды және мата емес
материалдар, табиғи және жасанды мех және терілер, кешенді, пленкалы
материалдар); астарлық және төсек материалдары; жылулық материалдар
(вата, ватин, поролон, табиғи және жасанды мех); киімді бекіту
тетіктеріне арналған материалдар (тігін жіптері, иірімжіп, желімдік
материалдар); қолданбалы материалдар (ленталар, тесьма, шнурлар, шілтер
және т.б); фурнитура – қосымша өнімдер (түймелер, текотильді түймелер,
кнопкалар, иірімдер, ілмектер).
Тігін өнімдерінің ассортиментіне тоқыма материалдар қолданылады:
мата, трикотажды маталар, иірімдер, ленталар, ватиндер т.б. Бұлардың ең
негізгісі тоқыма талшықтары болып есептеледі. Сондықтан материалтануда
негізінен өнімнің талшықтық құрамын, құрылысын, алу принцптерін
оқытады.
Өнімнің сапасын жоғарлатуда стандарт – құжаттардың рөлі үлкен.
Киім өндірісін іске асыру жолында, киімді кездемелерден,
трикотаждан және кездеме емес тоқымадан, талшықтардан және жүзгіш
полимерлерден дайындайды. Тігін материалдарын арнайы жазық
материалдардан жасайды, сондықтан оларды жасалу ең көп тоқыма және
трикотажды тоқымаға жүктеледі.
Трикотажды тоқымалар үлкен көлемде қолданылады. Бірақ жіңішке
ассартиментте ғана. Негізгі тоқу арқылы алынған тоқыма материалдары ең
танымал әмбебап шикізат болып табылады. Киім жасау әдістемесін талдау
барлық жиналған ғылыми- техникалық ақпараттар аймағында анықтап
көрсетілген. Онда классикалық әдіс тігін өнімдерін жазық тоқымаларын
және материалдардан жасау келешекте ең көп таралған әдіс болып
табылады. Одан ары бұл бағыттың дамуы жоғары сапалылығы жаңа
технологиялар мен машиналарға тоқыма материалдарының құрылымдық
қасиетін қолдану арқылы жүктелген. Келешектегі негізгі технологияларға
тоқыма материлдарының торлы құрылымын тиімді жасауды толық тігілген
құрылыстар қолдануға сонымен қатар өнімнің материал сыйымдылығын және
еңбек сыйымдылығын төменде отырып өнімнің өндірілу еңбегін және сатысын
арттыруға мүмкіндік береді.
Трикотаж өнеркәсібінде мата екіге бөлінеді: көйлек-көншек және
сырт киім. Бірінші топқа фуфайка, кальсон, комбинаций, ер киімдері,
жаттығу киімдері және т.б. жатады. Екінші топқа жакет, жемпір,
пуловерлер, пальто, күртеше, костюмдер, көйлектер т.б жатады.
Трикотажды маталар тоқылуы және талшықтық құрамы жағынан әртүрлі
болады.
Сырт киім дайындауда трикотажды маталарға: иірілген –
мақтақағаз, комвольді жүн, комбинирлі фасонды, жартылай жүнді меланжды
10-40% жүнді, меланждық сызықтық тығыздығы 42 тексті апор жүні, таза
жүн сызықтық тығыздығы 64 текс, әртүсті меланжды сызықтық тығыздығы
31,32 текс, химиялық жіптер, текстураланған жіптер т.б. колданылады.
Трикотаж маталары иілгіш, мықты материал болып есептеледі. Яғни
тоқыма жіптері тоқу процесінде иілгіш болады. Олар күрделі орналасуымен
ерекшеленеді. Енінен орналасқан ілмектер ілмек қатарын түзеді, ал
тігінен орналасқан ілмектер ілмек қатарын түзеді.
Трикотажды маталар бірқатар бағалы құрамымен яғни жұмсақ,
әсемдігімен ерекшеленеді. Олардың жууға төзімді, жақсы драпталуы,
жоғары гигиеналық қасиеті, жоғары ауа өткізгіштігі, жылу өткізгіштігі
сияқты қасиеттері басым. Трикотажды маталардың кемшіліктеріне инемен
тігу кезінде жеңіл тесілуі, жуғанда ұзындығынан шууы, ал кулирлі
маталар енінен шуыйды. Кейде химиялық тазартулар трикотажды маталардың
өлшемін де өзгертеді.

1 Негізгі бөлім

1.1 Полиамидті талшығының құрамы мен құрылысы
Синтетикалық талшықтар, өздері жасалған полимерлердің түріне
қарай топтасады.
ССРО-дағы кең қолданылатын полиамидті талшық – капрон. ГДР-де
(бұрынғы оны дедерон деп атайды, ФРГ-да перлон, ЧСФСР-да – силон,
Польшада – стилон, АҚШ-та – нейлон 6, Италияда – лилион. АҚШ-тағы
нейлон талшығы ССРО-да анид деп аталады.
Капрон алудағы бастапқы шикізат – бензол мен фенол (тас
көмірден алынатын өнім) – химиялық заводтарда капролактамға өңделеді.
Синтетикалық талшықтар заводында капролактамнан капрон шайырын
алады, ол балқыған қалпында фильерден жіңішке ағын болып шығады да
желдеткен ауада қатады. Жаңа қалыптасқан талшық созылады, бұралады,
құрылымын бекіту үшін ыстық сумен, бумен өңделеді. Жылу
өткізбейтін қасиеті жоғары іші қуыс капрон талшықтарын, кескінделген
және қатты отыратын (30 – 35%) талшықтарды алу әдістері жасалған.
Анид (нейлон) және энанталу процестерінің капрон алу процесінен
өзгешелігі аз.
Полиамид талшықтарының формасы цилиндр кейіптес, көзге көрінбес
саңылаулары мен жарықтары бар. Көлденең қимасы дөңгелек немесе
ұшқырлы (кескінделген) болып келуі мүмкін. Полиамидті талшықтары
жеңіл, серпімді созғанда мықты, тозбайды және бүктегенге көнгіш,
химия сәеріне, суыққа, микроорганизмдер мен өңезге төзімді.
Созған кезде капронның мықтылығы болаттан 2,5 есе артық. Капрон
талшықтар концентрацияланаған қышқылдар мен фенолда ериді. Жанғанда
жалыны көкшіл, ұшында қоңыр түйіршік пайда боады. Талшықтың
кемшілігі – гигроскопиялық қасиеті төмен, ыстыққа шыдамсыз. Анид пен
энанттың қасиеттері капронға ұқсас.
Талшықтардың қасиетінің негізгі көрсеткіштері 2-кестеде
келтірілген.
Капрон – құрама жіптер, штапельдік, жеке талшықтар түрінде
шығарылады. Ол маталар, шұлық-ұйық, тоқыма бұйымдар, тігін жіптерін,
шілтер, арқан, балық ауларын, т.б. жасағанда кең қолданылады. Анид
пен энант негізінен техникалық мақсатқа жұмсалады, бірақ халық
тұтынатын товарларды өндіруге де пайдаланылады. Жеңіл көйлектік және
блузалық маталарды шығару үшін шелон деп аталатын жетілдірілген
полиамидті талшық қолданылады.

1-кесте

Талшық Салыстырмалы Үзілерден Гигроскопиялық Жұмсарту
үзетін салмақ ұзару % қасиеті % температурасы
сН% текс Со
20-25
Капрон 45-70 20-25 3,5-4 170
Анид 45-70 18-23 3,5-4 235
Энант 40-65 2,4 200

1972 жылға дейін поламидті талшықтар синтетикалық талшықтардың
ішінде өнімділігі бойынша бірінші орынға ие болды. Бірақ өнімділігі жағынан
полиамидті талшықтарды басып озатын полиэфирлі талшықтар полиамиті
талшықтардың шығарылуын баяулатуға елеулі үлесін қосып отырды.
Кең қолданысқа ие болған полиамидті талшықтарға капрон (СССР),
найлон 6 (США), перлон (ФРГ), поликапроамидтен алынатын дедерон (ГДР),
полигексаметиленадипамидтен алынатын анид (СССР) және найлон 6,6 (США,
Англия, ФРГ және т.б.).
Талшық алуға арналған шикізат капрон ε-капролактам болып табылады,
ал анид – тұз АГНООС(СН2)4 СООН · Н2N(СН2)6 NH2 болып табылады. Бастапқы
мономердің сапасы алынған полимердің қасиеттеріне және өндірістің технико-
экономикалық көрсеткіштеріне әсер етеді. Сондықтан, химиялық талшықтардың
зауытына келіп түсетін мономер бекітілген талаптарға сай болып, әсіресе
тазалықтың жоғары сапасында болуы шарт. ε-капролактам мен АГ тұзының
құрамында қоспалар аз және олар өздігінен көптүрлі болғандықтан, нақты
әдістермен және анализдермен оларды анықтау өте оңай. Сондықтан капролактам
мен АГ тұзының тазалығын жанама көрсеткіштер: балқу температурасы,
құрамындағы ұшқыш негіздер және т.б. бойынша анықтайды.
Полиамидті талшықтарды алудың технологиялық процесі үш негізгі
сатыдан тұрады: полимер синтезі, полимер балқымасынан талшықты қалыптау,
созу арқылы өңдеу. Талшық өндіру кезінде капрон қосымша сатыда – полимерді
қалыптауға дайындағанда енгізіледі.
Полимер синтезі химиялық зауыттарда жүзеге асырылады. Капрон
талшығын өндіруде поликапроамид, анид талшығынан – полигексаметиленадипамид
алады.
Мономер сипаттамасы және полимерді алу механизмі.Полиамидтердің
мономері амид болып табылады.
- N – C –
│ ║
H O
Полиамидтер өз құрылысы мен кейбір қасиеттеріне байланысты
полиуретандарға ұқсас болып келеді.
Амид деп – карбон қышқылының ОН – тобының NH2 – тобына ауысып
түзілген қосылысты айтамыз.
Полиамидті талшықтарды алу технологиясы.Жоғары сапалы талшық алу үшін
иіру цехына ылғалдылығы 0,03 - 0,05 % - дан аспайтын полимер берілуі тиіс.
Сондықтан ылғалдылығы 12 – 14 % - ды құрайтын түйіршіктерді экстракциялау
процесінен кейін кептіруге жіберіледі. Түйіршіктердің қабатынан шамамен 3 %
ылғалдылық тез буланады, бірақ түйіршіктердің ішкі қабатын кептіру үшін көп
уақыт керек.
Ұнтақ тәріздес материалдарды ыстық ауамен кептірудің қарапайым
тәсілі поликапроамид үшін теңдесі жоқ болып табылады, өйткені ауа
оттегісінің қатысуымен 90 – 100 °С – де полимердің қышқылдануы басталады.
Полимер қышқылдануын болдырмау үшін түйіршіктердің кептірілуі азоттың
қатысуымен немесе тұнық вакуумда жүргізіледі.
Полимерді кептіру үшін түрлі конструкциядағы барабанды кептіргіштер
қолданылады. Кептіру температурасы 95 – 100 ° С; қысымы 266 – 400 Па;
кептіру ұзақтығы 24 – 36 сағатты құрайды.
Түйіршіктерді кептіруден кейін суыту кептіргіште немесе арнайы
суыту аппаратында жүзеге асырылады. Суытылған түйіршіктер
пневмотасымалдағышпен иіру цехының сақтау бункеріне жеткізіледі.
Үздіксіз жұмыс жасайтын кептіргіштерде полимердің кептірілуі 135 –
140 ° С температурадағы азотпен жүзеге асырылады.
Полиамидті талшықты өңдеудің келесі сатылары бірқатар технологиялық
операциялардан тұрады. Олардың саны мен өнімділігі шығарылатын өнімге
тікелей байланысты болып табылады.
Полиамидті талшықтарды созу кезінде олардың құрылымы ауысып
отырады: бастапқы молекула аралық құрылым өзгереді, жаңа макромолекулаларды
түзеді. Бұл талшықтың мықтылығын арттырады, созылмалығын азайтады,
серпімділік модулін өсіріп, сорбциялық қасиеттерін төмендетеді.
Полиамидті талшықтарды жоғары және бөлме температурасында созады.
Әдетте бөлме температурасында таспалы тығыздығы аз жіптерді созады.
Полиамидті талшықтардың дербес түрлерін өңдеу процестерінің бірінен
– бірінің айымашылығы көп; мәселен, жіптерді созу мен тоқуды біріктіріп,
тоқу – созу машиналарында жүргізіледі. Нақты ассортиментті шығару кезінде
тоқыма жіптері текстеуге жіберіледі. Талшықты созу станоктарында созып,
термоқатайтуға жібереді. Сондықтан жіптерді және талшықтарды өңдеу
процестері келесідей жолдармен бөліп қарастырылған.
Тоқыма поламидті талшықтар серпімді және текстелген болып
шығарылады.
Серпімді тоқыма жібін өндіруде екі технологиялық кестені бөліп
қарастыруға болады:
1. классикалық кесте созу, тоқу және қайта орау операцияларынан
тұрады;
2. қалыптау, созу пневмоорау процестерін біріктіретін процесс.
Полиамидті тоқыма жіптерін термоқатайту негізінен бұйымдар шығарылу
кезінде тоқыма өндіріс орындарында жүргізіледі.
Техникалық полиамидті талшықтар. Полиамидті техникалық жіптерді
созу жылыту элементтері бар тоқу – созу машиналарында жүзеге асырылады,
өйткені созу процесі бастапқыда қалыпты, соңынан жоғарылатылған
температурада жүреді.
КВІІІ – 250 – КАМ маркалы машинасының алғашқы созу аймағы
қоректендіргіш цилиндрі мен созу дискісінің арасында орналасқан, ал
екіншісі – созу дискілерінің арасында. Созудың екінші сатысында 480 мм,
температурасы 170 – 180 °С ұзындықтағы жылыту аймағынан өтеді. Бірінші
сатыдағы созу реттілігі 3,5 – 4,0, екіншінікі – 1,15 – 1,5 – ті құрайды.
Полиамидті талшық. Полиамидті талшықтардың ширақжібін өндіру
полиэфирлі талшықтардікіне біршама ұқсас болып табылады.
Полиамидті талшықтардың өңделуі ША – 5 – К агрегатында жүргізіледі,
ол ширақжіп пен иіршікті қалыптауға есептелген. Агрегат біржақты; ол
тығыздығы 60ктекс ширақжіпке арналған. Ширақжіпті созу үш станокта жүзеге
асырылады. Иіршікті жылыту – булы түрде болады. Созу реттілігі бірінші
сатыда – 2,5 – 4, екіншіде 1,1 - 1,5 – ті құрайды.

1.2 Полиамидті талшығының сынау әдістері мен тәсілдері

Полиамидті талшықтарды қолданатын ең негізгі салалардың маңыздыларының
бірі – техника болса, поламидті жіптердің ең негізгі тұтынушысы -- шина
өнеркәсібі болып табылады. Өнім жоғары мықтылыққа ие, әсіресе соққыға
келгенде. Сондықтанол авиашина және жүк машиналарының өндірісінде кең
қолданыс тапты.
Техникалық полиамиді жіп бірқатар резиналы бұйымдар жасауда
қолданылады.
Бұл тұрғыдағы кемшілігі – серпімділігінің аздығы.
Халықтық тұтыну өнімдерін жасап шығару үшін тоқыма жіптері және
талшық қолданылады. Полиамидті талшықтардың түпкілікті қолдану мақсаты мен
оның көптеп пайдаланылуы оның түтіліп кетуге тұрақтылығы мен жоғары
серпімділігі.
Текстелген жоғары көлемді жіптер шұлық, нәски бұйымдарын, спорттық
киім, трикотаж және басқа да бұйымдарды дайындауда қолданады. Текстелген
жіптердің ішінде ең көп сұранысқа ие болғаны кілемдік ассортиментіндегі
иіршік жіптер болып табылады.
Полиамидті талшық негізінен жүн қоспаларын дайындауда қолданылады.
Полиамидті талшықтың аздаған қосындысы бұйымның кию мерзімін бірнеше есеге
ұзартады. Сонымен қатар, поламидті талшықтардан фильтрлі мата мен арнайы
киімдер даярлайды.
Полиамидті талшықтың көп қолданысқа ие болуының негізгі себебі
жоғары мықтылық, серпімділік, түтілуге деген тұрақтылық сияқты оның бағалы
қасиеттерінде. Бірақ егер осы талшықтардың техникада қолданылуының негізгі
мақсаты белгілі болса, онда оны халықтық тұтыну бұйымдарын өндіруде
қолдансақ, олардан алынған өнімнің кемшіліктерін байқаймыз. Көпшілік
сұранысқа ие болған өнімдерге қойылатын гигиеналық талаптар нәтижесінде
кемшіліктері көбейе түседі. Мұндай кемшіліктерге төменгі ылғалжұтымдылық,
жоғары электрлік, сондай – ақ полиамидті талшықтан алынған бұйымның
қаттылығы.
Келтірілген кемшіліктерді жою және көп тоннажды талшықты қолдану
нәтижелілігін көтеру мақсатында халықтық тұтыну саласында көптеген әдістер
ұсынылда.
Сополимерді синтездеу арқылы дайын капрон талшығын химиялық
түрлендіре отырып түрлендірілген поликапроаминді жақсы тұтыну қасиеттеріне
ие талшықтар каприлон мен капранит алынды.
Каприлон талшығы құрамында полмерлі азотты акрилаттар бар,
капранитте – полиакрилонитрил.
Каприлон жоғары гидрофильді, аз электрленгіш және мақта тәрізді
болып табылады. Гидрофильдігі 6,5 – 9,0 % - ға жетеді ( сәйкесінше ауа
температурасы 65 % болғанда ) және капронды талшықпен салыстырғанда оның
электрлігі төмен болып келеді.
Гигиеналық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.