Тәй - тәй технологиясы негізінде баланың даму ерекшеліктері
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:Мектепке дейінгі білім беру жүйесінде Тәй-тәй технологиясын қолданудың тиімділігі
ЖОСПАРЫ:
КІРІСПЕ
І ТАРАУ. ТӘЙ-ТӘЙ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ
НЕГІЗДЕРІ
0.1. Тәй - тәй технологиясының Қазақстанда тәжірибеге енгізу жолдары
0.2. Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында Тәй-тәй технологиясын қолдану
0.3. Бағдарламаны жүзеге асырудағы педагогтың рөлі
ІІ ТАРАУ.ТӘЙ-ТӘЙ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ОҚУ-ТӘРБИЕ
ҮРДІСІНДЕ ҚОЛДАНУ ТИІМДІЛІГІ
2.1. Тәй-тәй технологиясының белсенділік орталықтары
2.2. Тәй-тәй технологиясы негізінде баланың даму ерекшеліктері
2.3. Отбасының технологияға қатысуы
ТӘЖІРИБЕЛІК БӨЛІМ
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
Баланың ынтасын арттыру үшін оқылатын нәрседен бір жаңалық болу керек
Жүсіпбек Аймауытов
Зерттеу жұмысының өзектілігі: Ел болашағы - жас ұрпақ тәрбиесіне қатысты. Мектепке дейінгі кезеңдегі тәрбие-адам қалыптасуының алғашқы сатысы. Заманға лайық тәрбие мен білім беру жүйесін кешенді ұйымдастыру жаңа технологияларды, шығармашылықты, инновациялық жаңашылдықты қажет етеді.
Балабақшаның басты мақсаты балалардың шығармашылық қабілетінің дамуына ықпал ету, бүлдіршіндерге білім мен тәрбие беріп қана қоймай әр баланың менін ашу. Сол менді шығармашыл тұлғаға айналандыру. Балалардың жеке тұлғалық қабілетін ашу үшін тәрбиешілер жаңашылдықпен, ізденімпаздықпен Тәй-тәй технологиясы бойынша жұмыс жасауды ұсынар едім. Себебі, "Тәй - тәй" - балаларға ең пайдалы деген сенімге негізделген оқу шешімдерін қабылдауға мойынсұнған бағдарлама. Оның ең басты мақсаты өзара сыйластықты, жауапкершілікті, үлкендер сияқты балалардан да шынайылықты, зейінділік, ынта - жігер болып табылады.
Тәй-тәй бағдарламасын қолданудың өзектілігі сонда, ол балабақша мен бастауыш мектептің педагогикалық үдерісінде Қазақстан Республикасының білім беруді модернизациялаудың кезек күттірмейтін мәселелерін шешуде көмекке келеді. Бағдарлама ұлттық бағдарламаны жоққа шығармайды, бірақ оны уақыттың талабына жауап беретін жаңа демократиялық тәсілдермен толықтырады және білім беру үдерісінде жеке дамуды және қоғамның қатысуын қамтамасыз етуді (ата-аналар, туыстар, көршілер, достар)қарастырады. Тәй-тәй технологиясымен жұмыс жасауда қарым-қатынас, қамқорлық, қоғам, патриотизм сияқты негізгі түсініктерге сүйене жұмыс жасалады.
Тәй-тәй бағдарламасы негізінде ұйымдастырылған оқу қызметін тиімді жоспарлай жұмыс жасау педагогтерге бірқатар сұрақтар тудырады: балаларға жақын және қызықты болу үшін білім берудің қандай мазмұны, оны қалай ұсыну керек? Балаларға қандай тәжірибе жинақтауға болатыны, оны қалай жасауға болатыны, жаңадан табылған және ұсынатын нәрселер, балаларға бұл мазмұнды игеруде қызығушылық тудыра ала ма? Балалардың қалауы, олардың бейімділігі мен мүдделері ескеріле ме? Міне, осы сияқты сұрақтарға жауап бере отырып, балаларды демократиялық қоғамның белсенді мүшесі болуға даярлау Тәй-тәй бағдарламасының өзекті мәселесі.
Зерттеу жұмысының мақсаты: Тәй-тәй технологиясының ерекшеліктері мен технологияның маңызын зерттеу.
Зерттеу жұмысының міндеттері:
* Баланың ішкі белсенділігін дамытуға арналған қажетті мүмкіндіктер жасау;
* Әр балада оның жеке дара қасиеттері мен қабілеттерін ашып, олардың өмір сүруге қажетті салаларға орнығуына мүмкіндік көрсету;
* Әр баланы тұлғалық ерекшеліктерін ашып көрсетуге және оны дамытуда көмегін тигізетін жаңа жолдарды іздестіру;
* Әр баланың тұлғасына деген құрмет пен сүйіспеншілікті қамтамасыз ететін қарым - қатынасты орнату;
* Тұлғаға әсер етудегі белсенді әдістерге бағдар жасау;
Зерттеу жұмысының нысаны: мектепке дейінгі ұйым, балалар, тәрбиеші-педагогтар
Зерттеу пәні: Мектепке дейінгі педагогика
Курстық жұмысымның құрылымы: Кіріспеден, негізгі бөлім екі тараудан, тәжірибелік бөлім мен қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер мен қосымшалардан тұрады. Кіріспе бөлімде тақырыптың өзектілігі көрсетілді, жұмыстың мақсат-міндеттері, зерттеу нысаны мен пәні сипатталады
Негізгі бөлімнің Тәй-тәй технологиясының теориялық негіздері тарауында технологияның Қазақстанда тәжірибеге енгізу жолдары қарастырылса, Тәй-тәй технологиясын оқу-тәрбие үрдісінде қолдану тиімділігі тарауында Тәй-тәй технологиясының белсенділік орталықтары мен ата-аналардың аталмыш технологияға қатысуы зерделенеді. Сонымен қатар, мектепке дейінгі білім беру мазмұнын жаңартудың тұжырымдамалық негіздемесі және оны жүзеге асыру шарттарының мазмұны нақты ашылып жазылған.
І ТАРАУ. ТӘЙ-ТӘЙ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1. Тәй - тәй технологиясының Қазақстанда тәжірибеге енгізу жолдары
Қазақстан Республикасының егемендігі, ондағы туындап жатқан әлеуметтік - экономикалық өзгерістер, Республиканың әлемдік білім кеңістігіне енуін ескеретін қазіргі кезеңдегі мемлекеттік білім беру саясатының жүзеге асырылуын және жалпы білім берудің мемлекеттік стандартына сәйкес мазмұны мен оқытудың барлық әдістемелік жүйесін қайта құруды талап етуде.
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан әлеуметтік жаңғырылуы: жалпыға ортақ еңбек Қоғамына қарай 20 қадам атты бағдарламалық мақаласында бүгінгі қазақстандық білім беру жүйесінде оқу-тәрбие үдерісіндегі тәжірибеге жеткілікті көңіл бөлінбейді, оқушының жеке тұлғалық ерекшеліктерін ескеру әлсіз ..., барлық оқу - тәрбие үрдісі ескі әдістемеге сүйенеді... делінген. Қазақстан Республикасының білім беру жүйесінде жаңа әдістеме мен технологияларды қолданып, сапалы жаңғырту қажет. Осы орайда Н.Ә.Назарбаев Қазақстан халқына Қазақстандықтардың әлауқатының өсуі: табыс пен тұрмыс сапасын арттыру жолдауында: Мектепке дейінгі білім беру сапасын түбегейлі жақсарту керек. Ойлау негіздері, ақыл-ой мен шығармашылық қабілеттер, жаңа дағдылар сонау бала кезден қалыптасады.
Білім беру ісінде 4К моделіне: креативтілікті, сыни ойлауды, коммуникативтілікті дамытуға және командада жұмыс істей білуге басты назар аударылуда. Қазіргі таңда Қазақстандағы білім беру жүйесі демократиялық бағытта жаңартылуда. Демократияны оқытудың құралы болып табылатын көптеген инновациялық технологиялар бар. Әлемдік педагогиканың үздік дәстүрлерін біріктіретін осындай инновациялық технологиялардың бірі 3 - 6 жас аралығындағы балаларға және олардың отбасыларына арналған Тәй-тәй (Step by Step) технологиясы.
Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың халыққа Жолдауында Кішкентай бүлдіршіндердің дамуына ықпал ететін үздіксіз білім берудің алғашқы сатысы ретіндегі мектепке дейінгі білім беруге баса назар аударған жөн. Бұл сатыны олардың шығармашылық және интеллектуалдық қабілеттерін дамытуға арналған тиімді бағдарламалармен қамтамасыз ету қажет. Әрбір балалардың білім алуға, еңбекке және қоршаған ортаға бейімі, қарым - қатынасы нақ осы кезеңде қаланатынын естен шығармауымыз керек-деп айтылған.
Step by Step әдіснамасы ата-ананы, жанұяны, қауымдастықтарды педагогикалық үдеріске жүйелі тартатын және балаға бағдарланған мәні зор әдістемелердің бірі болып табылады. Ж.Руссо, Г.Г.Песталоции, Ф. Фребель, Ж.Пиаже, Э. Эриксон, Дж. Дьюи, Я.Каменский Л.Выготский және басқалардың теорияларына негізделген Step by Step технологиясы жүзеге асыру нәтижелері сыныптағы балалар мен педагогтің, жергілікті қауымдастықтар мен жанұяның өзара ықпалдастығының оң өзгерістеріне әкеледі, сондай - ақ педагогтардың кәсіби дамуына зор ықпал тигізеді. Л.Выготский баланы дамыту теориясы бойынша педагогтар баланың қарқынды және қабілетіне сәйкес дамуына жағдай жасауы тиіс.
Педагогтар балалардың өзін - өзі құрметтеуі мен сенімділігінің, өмір бойы оқуы үшін қажет дағдыларын дамытуда, өмір сүру қабілетін қалыптастыруда маңызды рөл атқаратындықтан өздерінің өзгеруі үдерісінің катализаторы екенін сезінуі тиіс. Step by Step технологиясы педагогтарға осы қасиеттерді модельдеуге және кіші жастағы балаларды заманға сай тәрбиелеуді ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Step by Step технологиясы арқылы педагогтар баланы өз бетінше өмір сүруге дайындауға, сыни ойлауға, тез өзгермелі заманға қажетті дағдыларды қалыптастыруға көмектеседі. Step by Step - бала - орталық жағдайында әрбір баланың өзіндік әлеуетін дамыту үшін мейлінше қолдау көрсететін және оны жүзеге асыратын әрекеттерді ендіруге қабілетті бастамашылдық.
Қазақстан Республикасының орта білім беру жүйесін дамытудағы мемлекеттік тұжырымдамасында жеке адамның жалпы мәдениетінің қалыптасуы, жан - жақты дамуы үшін жағдай жасалуымен оның әлеуметтік өз орнын анықтауы жайында сөз етіледі. 1994 жылы Джордж Сорос қоры және Халықаралық балалар ресурстары компаниясының бастамасымен құрылған Step by Step технологиясы негізделген. Ол 19 тілге аударылған, әлемнің 30 дан астам елдерінің білім беру министрліктерінде альтернативті немесе вариативті бағдарлама ретінде қабылданған.
Step by Step технологиясы Джорджтаун университетінің Вашингтон қаласы, АҚШ мамандары заманауи педагогикалық технологияларды пайдалана отырып, балаларды дамытудың қазіргі заманғы теорияларының негізінде Л.С.Выготский, Ж.Пиаже, М.Эриксон және т.б әзірленген.
Қазіргі уақытта технология әлемнің 30-дан астам елінде жүзеге асырылуда. Қазақстанда бұл технология 1998 жылдан бері тарала бастады. Step by Step технологиясы стандарты балаларға бағдарланған педагогтардың оқу үрдісін баланың даму деңгейіне, жеке бас қажеттіліктеріне, қызығушылықтарына, сонымен қатар әртүрлі түсініктер мен ұғымдарға сәйкестендіре бағыттап, іске асыра алатын оқу мекемелерін құруға әсерін тигізу мақсатымен дайындалған. Оқу орындарына, педагогтарға арналған стандарттар барлық балалар үшін сапалы білім алу жағдайын қалыптастыруға бағытталған жеке тұлғалардың, оқу орындарының, қоғамдастықтардың күш салысуларын қажет етеді.
1.2. Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында Тәй-тәй
технологиясын қолдану
Заманауи мектепке дейінгі оқыту - бұл халыққа білім беру қызметін ұсынатын ашық әлеуметтік - педагогикалық жүйе, онда мектепке дейінгі балалық шақ адам өмірінің бірегей кезеңі ретінде қарастырылады.
Қазіргі балалар - бұл қазақстандық қоғамның ұлттық игілігі. Қабілеттілікті дамыту неғұрлым ерте басталса, оның оңтайлы дамуы үшін соғұрлым мүмкіншілік мол. Білімді пайдалана алатын, қоршаған ортаға тез бейімделуге қабілетті мектеп жасына дейінгі балалардың жеке тұлғасын қалыптастыруға деген әлеуметтік сұранысын жүзеге асыру жаңа білім беру технологияларының көмегімен іске асырылуы тиіс.
Бүгінгі күні негізгі басымдық педагог пен баланың жеке тұлғаға бағытталған қарым - қатынасы, педагогтың даралықты, баланың мүдделері мен қажеттіліктерін қабылдай қолдай алуы, оның шығармашылық қабілеттерін дамыта білуі екендігін ескерсек, онда бұл мақсаттарды орындау үшін тәрбиеші жұмысында Step by Step технологиясы қолдану тиімді.
Step by Step технология миссиясы - баланың бірегей қабілттерін дамытуға және отбасын білім беру білім беру үдерісіне тартуға бағытталған өзіндік әдістемені пайдаланатын, баланы өзгермелі әлемдегі өмірге дайындайтын, тұрақты талап пен өздігінен оқу ынтасын қалыптастыратын балаға тәрбие беру мен оқытудыізгілендіру мен демократияландыру үдерісін қолдау мен дамыту. Жас ұрпақ тәрбиесі сияқты үлкен міндетті шешуге мектепке дейінгі қоғамдық тәрбиенің орны ерекше. Олар өмір есігін жаңа ғана ашқан жас буындар денесінің, ақыл - ойының, сана - сезімінің дамуына, адамгершілік қасиеттері мен эстетикалық талғамның қалыптасуына жағдай жасайды.
Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу мақсатты қоғам талабынан туады. Өйткені елімізге Отанын сүйетін, білімді, моральдық бейнесі жоғары, шығармашылық еңбекке бейім, рухани дүниесі бай, жетілген тұлғалар қажет. Даму ортасының негізінде тұлғаның дамуын қамтамасыз ететін мектепке дейінгі білім беру мекемесі, баланың тұлғасын дамытуда оның жеке ерекшелік мүмкіндіктерін ашып, таным белсенділігін қалыптастыру мақсатында мынадай міндеттерді шешуі шарт.
Баланың ішкі белсенділігін дамытуға арналған қажетті мүмкіндіктер жасау;
Әр балада оның жеке дара қасиеттері мен қабілеттерін ашып, олардың өмір сүруге қажетті салаларға орнығуына мүмкіндік көрсету;
Әр баланы тұлғалық ерекшеліктерін ашып көрсетуге және оны дамытуда көмегін тигізетін жаңа жолдарды іздестіру;
Әр баланың тұлғасына деген құрмет пен сүйіспеншілікті қамтамасыз ететін қарым - қатынасты орнату;
Тұлғаға әсер етудегі белсенді әдістерге бағдар жасау;
Мұндай педагогикалық технологиялардың жан - жақты тараған түрінің бірі Step by Step технологиясы. Бағдарлама әр баланың нақты білім алу қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған және әр түрлі мәдени дәстүрлерге құрметпен қарауды көздейді.
Step by Step технологиясы іске асырылатын кез келген топта мынадай сәттерге назар аудару қажет:
әр бала үшін оқыту шарттарын дараландыру;
балаға тиісті сабақтарды жоспарлау арқылы да, белсенділік орталықтарын ұйымдастыру арқылы да таңдау мүмкіндігін беру;
отбасының қатысуы.
Бағдарламаның басты идеялары:
білім беру және тәрбиелеуде дара тіл табу;
балаларға таңдау еркіндігіне мүмкіндік беру;
дамытушылық ортаның және белсенділік орталықтарының болуы;
отбасының қатысуы.
Step by Step технологиясы арқылы
Жекешелендіру - балаға бағытталған тәрбие мен оқыту
Балаға қауіпсіз, оның шығармашылығын шыңдайтын орта құру
Отбасы мен қауымдастықты тәрбие ісіне қатыстыру
Жекешелендіру - педагогтар өздерінің білімін балалардың ерекшеліктерін, отбасы мен қауымдастықтың мәдени дәстүрлері есепке ала отырып әр баланың айрықша қабілеттерін ашуға және дамытуға пайдаланады.
Дамыту ортасы - белсенділік орталықтары арқылы білім алуға, көмектесуге және ынтымақтастыққа, өз бетімен білім алуға, жауапты болуға, проблемалардың шешімін табуға үйрету мүмкіндігі.
Отбасының қатысы - оқыту мен дамыту үдерісінде балаларды қолдауды қамтамасыз етудегі ата-аналармен әріптестік қарым-қатынас.
Step by Step технологиясы мақсаты:
жас бүлдіршіндерді жасытпай оқыту
балабақша ішінде әміршілік пен өктемдікті қажет етпейтін
құрылымдарды қолдау
баланың өзіндік Менің анықтауға көмектесу
балаларды дұрыс қарым-қатынас мәдениетіне тәрбиелеу,
балаларды жан-жақтылыққа, кісілік парасаттылыққа, имандылыкка тәрбиелеу;
Балалар технология арқылы нені үйренеді:
Сыни тұрғыда ойлай білуді
Мәселелерді (проблемаларды) шешуді
Өз ойын айта білу
Өзінің сұрағына жауап білу
Міндеттері:
Балалардың бойына әлем және адамзат туралы дұрыс түсінікті қалыптастыру;
Балалардың қоршаған ортасына деген қызығушылығын ояту;
Балалардың адамгершілік мінез-құлықтарына баға беру мүмкіндіктерімен таныстыру.
Білім, білік дағдылары:
* Өзара сыйластықты түсіне білуге қабілетті;
* Айналасындағыларды ұнатып, жақсы көре біледі;
* Жақсылық жасауға дайын, жақындарын қуантуға асығады;
* Шындықты айтуға, жағымды ойлауға үйренеді;
* Сабырлы болуға, тәрбиелі болуға, ойланып сөйлеуге үйренеді.
1.3. Бағдарламаны жүзеге асырудағы педагогтың рөлі
Педагог тәрбиені іске асыру үшін инновациялық технологияларды қолдану шеберлігін меңгерілуі тиіс. Бұл кәсіби дамудың негізгі сатысы оқу - тәрбие үдерісінің жоғары тиімділігі қамтамасыз етілетін әдістер мен тәсілдердің ерекше өңделгенін көрсететін, жоғарғы деңгейге жеткізілген оқыту және тәрбиелеу әдісін меңгеруін байқатады. Инновациялық технологияларды қолдану үшін педагог шығармашылықты дамыта оқыту режимінде жұмыс жасап үйренуі тиіс. Жеке тұлғаға бағытталған әдістерді меңгеру - балалардың шығармашылық - танымдық қызметін ұйымдастырудың негізі, инновациялық тәрбие берудің негізі.
Педагог қызметі мектеп жасына дейінгі балалардың дамуының психологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, үнемі түзетіліп және рефлексия жүргізіліп отыруы тиіс.
Тәрбиешінің міндеттері және әрекеттері
Жалпы топқа және жеке әр балаға оқу жоспарын жасау. Оқу жоспары ұлттық бағдарламаға сәйкес әдіскердің менеджер және ассистенттің қатысуымен құрастырылады.
Баланың жеке дамуы аймағындағы қажеттіліктерін жоспарлауға болатындай, бағдарламаға сәйкес баланың даму деңгейін бақылау және бағалауы қатысты болуы керек.
Күні бойы белсенділігін ұйымдастырады.
Күні бойы баланың қауіпсіздігін жауапкершілікке алады.
Материалдың қажеттілігіне байланысты әдіскерді менеджерді ескертіп отыру.
Басшылықты жоспар және проблемалар туралы ақпараттандырып отыру.
Жанұямен және жергілікті серіктестікпен диалогтың және тығыз қарым - қатынасты орнатады.
Ата - аналар жиналысын, конференциялар ұйымдастырады.
Кәсіптік деңгейін және құзыреттілігін үнемі көтеріп отырады.
"Step by Step" технологиясы насихаттау үшін тәрбиешіге
қажетті қасиеттер.
Жылылық;
Түсінгіштік;
Сезімталдық;
Кең ойлай алу;
Баланы шабыттандыра білу;
Бала адам ретінде қадірлі болу;
Сабағының қызықты әрі пайдалы болуы;
Шығармашылық ізденісі;
Тәрбиешінің ассистенті
Тәрбиешілерге маңызды тұлға болып өзінің білігі, талабы және талантымен тәрбиешіге ықпалын тигізетін пікірлесі - ассистент болып табылады. Баланы оқыту мен тәрбиелеуді іске асырудағы мақсаты мен міндеттері бір тәрбиешілер тобына өзара түсіністік, сый және үнемі қатынас қажет.
Бақылау және тіркеу
Объективті бақылау
Тәрбиеші тек көзбен көргенін тіркеп отырады: Камила атасынан сұрап үй соғуды шешті. Өзінің достарын шақырып не істейтінін айтты. Олар бірге түрлі блоктарды қарап, содан соң, үйлері суреттегідей болсын деп, кітап тауып алды.
Субъективті бақылау - қысқа ғана: Тимур - ашушаң. Жанна жалқау. Бақылау қысқа және детальды немесе жалғасы болуы мүмкін.
Формальды емес бақылау техникасы
Эпизодтарды тіркеу - баланың әрекеттері туралы өткен оқиғалармен ақпараттандырады, қысқа нақты оқиғаларды, сөздерді тіркейді. Баланың сөзін қосып, баланың тәртібін баяндап беруге болады. Баланың табысты дамуына көмектесу үшін тәрбиеші бақылау картасында балалар туралы ақпараттардың жүйесін мақсатты жоспарлаумен кіріктіреді.
Портфолио - жұмыс үлгілері, баланың жетістіктері үлгі ретінде болуы мүмкін. (суреттер, фото, әңгімелер). Балалар естеріне түсіре отырып қарауды жақсы көреді. Бүлдіршіндердің бойына ұлттық салт-дәстүрді сіңіріп оларды халықтық тағылым нәрімен сусындатып, танымдық жұмыстарды жүйелі түрде жүргізу баршаға ортақ міндет.
Осы бағытта Step by Step технология негізін қалаушы Мария Монтессори "Баланың өсіп жетілуі үшін не қажет?" деген сұрақ қойып, оның қажеттілігі өзіне қызмет етуге, өзін-өзі дамытуға деген ұмтылыс болып табылатынын өзі ашқан мектептерде дәлелдеп берген. Сондықтан баланы өмірге бейімдеу дамытушы ортада жүзеге асады.
Дамытушылық орта дегеніміз - баланың қызығушылығын туғызатын алуан түрлі, тартымды материалдар ашық қол жетімділікте болатын, тәрбие- ші жасаған зат - кеңістік ортасы, ондағы балаларды оқыту және тәрбиелеу жағдайы әрбір балаға өзінің жеке қарқынмен дамуына мүмкіндік береді.
Step by Step технологиясы - баланың жеке мүдделеріне, оның даму деңгейіне сәйкес келетін материалдар мен тәжірибе алу мүмкіндіктеріне толы динамикалық және өзгермелі орта. Тәрбиешілер балалардың көмекшілері ретінде әрекет етеді, үй - жай кеңістігін ұйымдастырады және әр баланың жеке даму деңгейін ескеріп, қызмет түрлерін жоспарлайды. Күн тәртібінде әртүрлі сабақтар болуы тиіс: шағын топтарда бірлескен немесе жеке, тәрбиешінің басшылығымен немесе өз бетінше.
Таңдау бойынша сабақтарға уақыт бөлінуі керек - сондықтан балалар саналы түрде таңдау жасауға және өз мүдделері мен қабілеттерін іске асыруға үйренеді. Балалардың таңдауды жүзеге асыру, мәселелерді шешу, қоршаған адамдармен өзара іс- қимыл жасау, жеке мақсатқа жету қабілеті - Step by Step технологиясы үшін маңызды болып табылады.
ІІ ТАРАУ.ТӘЙ-ТӘЙ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ОҚУ-ТӘРБИЕ ҮРДІСІНДЕ ҚОЛДАНУ ТИІМДІЛІГІ
2.1. Тәй-тәй технологиясының белсенділік орталықтары
Step by Step технологиясы топтардағы жағдай балаға өз бетінше таңдау жасауға мүмкіндік беру үшін құрылады. Әрбір топтың үй - жайы бірнеше орталыққа бөлінген, олардың әрқайсысында зерттеу және ойын үшін жеткілікті материалдар бар.
Орталықтар балалар және үлкендер еркін қозғала алатындай ыңғайлы орналасуы тиіс;
Әр орталықтың өз белгісі мен ережесі болуы қажет. Ережелерді тәрбиешілер балалармен бірлесе отырып құрады;
Топта балалардың жиналатын орны болуы міндетті, ол жер жайлы, әрі төсеніші болғаны дұрыс;
Шулы орталықтардың тыныш орталықтардан аулағырақ орналасуын қадағалаңыз;
Топта үстелдер мен орындықтар саны жеткілікті болуы қажет;
Әртүрлі топтарда орталықтар жиынтығы әртүрлі болуы мүмкін, алайда тізімі төменде келтірілген негізгі орталықтардың болуы барлық жерде талап етіледі. Оларға жатады:
Өнер
Құрылыс
Аспаздық
Драматизация
Оқу және жазу
Математика үстел ойындары
Музыка
Ашық ойын алаңы
Құм және су
Жаратылыстану
Өнер орталығының мақсаты: Әр бағыттағы өнерді қабылдауын дамыту (мүсіндеу, сурет, жапсыру). Сезім мен өнерді түсінуге тәрбиелеу. Өнермен шұғылдануға қажетті құралдарға жауапкершілікпен қарауға үйрету. Ақыл-ой қабілеттерін дамыту. Майда қимыл-қозғалыстардың Нақтылығын дамыту. Өзіндік Шығармашылық қасиеттері арқылы(сурет салу, жапсыру, мүсіндеуді) дамыту.
Өнер орталығы балаларды сынауға және шығармашылық қабілеттерін іске асыруға ынталандырады, балаларға жаңа материалдарымен танысудан рахат алуға мүмкіндік береді, олардың тактильді сезімдерін байытады. Бұл жерде бояулар, қағаз, қайшы, борлар, қарындаштар, матаның кесінділері және кесу және желімдеу үшін әртүрлі кесінділер сияқты керек жарақтар орынды. Табиғи материалдарды қосу пайдалы - ағаш, жапырақтар, құм. Бұл орталықтағы сабақтар шығармашылық қабілеттерін, вербалды және вербалды емес қарым- қатынасты, ірі және ұсақ моториканы, зияткерлік қабілеттерін дамытуға бағытталған.
Өнер орталығы әдетте балаларда танымал. Олар әртүрлі құралдарды байқап, мольберттерде сурет салады, саусақпен сурет салады, саз балшықты, пластилин борларын, қайшымен және басқа да көптеген құралдармен материалдарды пайдаланады. Ең маңыздысы зерттей процесінің өзі.
Бағдарлама балаларға өнер туындыларымен танысуға және оларды талқылауға мүмкіндік береді. Бұл қызмет түрлері оларға өнер туындыларына қарап сезінетін ұнайтындары туралы айтуға мүмкіндік береді. Осындай ісшаралар барысында балалар мәдениет, тарих және қазіргі қоғам туралы білімді меңгереді.
Өнер орталығында сурет салудың ерте кезеңдерінде баланың қол бұлшық ет қызмет бекімегендіктен (екі жастан үш жасқа дейін) орындаған жұмысы мағынасыз шимақтарға ұқсайды. Екі және төрт жыл аралығында бала шеңберлер, шаршылар, үшбұрыштар сияқты пішіндер жасай бастайды. Бес жасқа қарай көптеген балалар адамдардың бейнелері бар суреттерді салады және осы суреттердің негізінде әңгіме айта алады. Тәрбиеші осы суреттерді папкаға жинақтап, оны ата- аналармен талқылау үшін жинақтауы маңызды. Тәрбиешілер балалардың шығармашылығын, оларға сурет салу үлгілерін көрсете отырып, шектемеу керек. Балалардан қалай салатынын сұрау арқылы өз бетінше салуға жағдай жасау қарастырылады. Өнер орталығы маңызды рөл атқарады, өйткені ол баланың даму аспектілеріне ықпал етеді.
Өнер орталығының бала дамуына әсері.
Эмоционалдық дамуы
Сөзсіз сөйлесу мүмкіндігі
Сезім білдіру арнасы
Эмоциялық разрядтау мүмкіндіктері
Қуатты сезіну
Өз өнімі жасау қанағаттандыру сезімі
Дене дамуы
Ұсақ моториканы бақылауды дамыту
Тактильді қабылдауды дамыту
Көру қабылдауының өткірлігін арттыру
Ірі қозғалыстардың моторикасын дамыту.
Көру мен қолды үйлестіру тәжірибесін меңгеру
Әлеуметтік дамуы
Балаларды шешім қабылдауға және проблемаларды шешуге ынталандыру
Дербестікті іске асыруға көмек
Басқа балалармен ынтымақтастық және кезек бойынша әрекет ету мүмкіндіктері
Заттардың сақталуы үшін жауапкершілікті үйрету
Бөтен идеяларды құрметтеуге тәрбиелеу
Зияткерлік дамуы
Сөздік қорын ұлғайту
Себеп- салдарлық қарым- қатынастарды меңгеруге көмек көрсету- қалай және неге бірдеңе болады.
Сызықпен, түспен, формамен және текстурамен танысу
Өз атын жазумен танысу
Назар көлемін арттыру
Тәртіп, реттілік және жоспарлауға үйрету
Креативтіліктің дамуы
Ашық түрдегі проблемалық жағдайлармен дивергенттік ойлауды ынталандыру
Мәдени және көркем мұраны бағалау қабілетін қалыптастыру Тәрбиеші өнер орталығында мыналарды қолдануы мүмкін:
Топқа өнер туындысын алып келу, балалар оған қарап, ол туралы сөйлесуі
Топ бөлмесінде белгілі өнер туындыларының көшірмелерін орналастыру
Балалар кітаптарында ұсынылған өнер туындыларын талқылау
Табиғи материалдарды балалармен талқылау немесе шығармашылық жобаларда пайдалану үшін жинау
Музыкамен сурет салу немесе кескіндеме сабақтарын ұйымдастыру
Сенсорлық тәжірибені қамтамасыз ету- дәмді, сүйкімді есту, тактильді, кинеститикалық және балалардың оны өнер құралдарымен көрсетуін өтіну.
Өнер орталығында балалардың өнермен айналысуға деген қызығушылығын қолдау үшін
Не істеу қажет
Не істеуге болмайды
Әр бала ыңғайлы жұмыс істеу және
басқа балалар кедергі жасамау үшін,
жеткілікті кеңістік қамтамасыз етіңіз.
Балаға бірдеңе қалай істеу керектігін
көрсетпеңіз, мысалы, қылқаламмен
түрлі сызықтарды қалай жүргізу
керек немесе бояуды ұсақ түйектермен қалай біріктір керек.
Көңіл көтеруді қажет ететін баланың
жаныңда отырыңыз. Оған өз
мүдделеріңізді көрсетіңіз.
Балаларды асықтырмаңыз.
Жұмыс кезінде барлық балаларға
мұқият болыңыз және олардың күш -жігерін мақұлдаңыз. (Күлімсіреу,
арқасынан сипау, түсі, сызығы
немесе матаның комбинациясы
туралы түсініктеме беру. Балаға
айтуға болады- сен жақсы істейсің,
бірақ, әрине мұны тек шынайы
орындау керек).
Балалар жұмыстарының тек қана үздік үлгілерін ілуді әдетке айналдырмаңыз.
Балаларға халат киюге көмектесіңіз,
егер олар сурет салумен айналысса.
Сурет салу құралдары әрқашан дайын
болсын, мольбертті пайдалануға
ынталандырыңыз.
Құралдармен материалдарды
мақсатына сай пайдалануға рұқсат
бермеңіз.
Әр баланың жұмысын күн сайын қою
мүмкін емес болғандықтан, ешкім
назардан тыс қалмауын қадағалаңыз.
Балаларға бір- бірінің жұмысын
құрметтеуге көмектесіңіз.
Балаларға өз жұмысын үйге алуға
рұқсат етіңіз. Жиналыстың біріңде
ата- аналарға балалар
шығармашылығының кезеңдері
туралы айтып беріңіз.
Материалдарды қолдануда
ұқыптылықты көтермелеп қолдаңыз.
Құрылыс орталығы мақсаты: сезім, ойлау қабілеттерін дамыту.
Әлеуметтік қарым-қатынас дағдыларын дамыту, ептіліктерін дамыту, математикалық ұғымдарды дамыту (салмақты, биіктікті, түрліпішіндерді салыстыру). Шығармашылық және шешім қабылдай білу қабілеттерін дамыту.
Құрылыс орталығында балалар олардың ішінде фантастикалық, сондай- ақ шынайы ғимараттар: үйлер, тұтас қалалар, фермалармен хайуанаттар бақтары құрастыра алуы үшін түрлі көлемдегі және формадағы құрылыс элементтері бар болуы. Құрылыспен айналыса отырып, балалар көптеген нәрселерді меңгереді. Ол математикалық қабілеттерді дамытуға, әлеуметтік дағдыларды меңгеруге көмектеседі, мәселелерді шешу тәжірибесін береді. Мұнда шығармашылық көзқарас танытуға және орындалатын жұмысқа көңіл бөлуге болады. Бұл орталыққа тәрбиешілер мен балалардың қалауы бойынша көптеген түрлі заттарды қосуға болады: ойыншық машинкалары, жүк машиналары, адамдармен жануарлардың фигуралары, ұшақтар, маталар қиындылары. Балалар алдымен қарапайым құрылымдарды құру үшін материалды қолдануды менгереді, содан кейін күрделі жұмыс жасауға ауысады.
Құрылыс орталығының бала дамуына әсері.
Ғылыми және математикалық дағдылардың дамуы
Өлшемі, пішіні, салмағы, биіктігі, қалыңдығы, кеңістігі, бағыты, үлгісі, жоспары.
Бақылау, жүктеу, бағдарламалау, болжау.
Әр түрлі бір объектіні пайдалану (мысалы, блокты көлденең емес, тігінен салу)
Тепе- теңдік, тұрақтылық.
Өлшеу, есеп.
Ұқсастық, айырмашылық.
Тапсырыс беру (берілген өлшем немесе пішін блогын табу).
Мәселелерді шешу.
Шығармашылық ойлау және қиял.
Материалдың тұрақтылығы, тартылуы, күштің өзара әрекеттесуі, қасиеттері.
Сынақ және қате
Моториканың дамуы
Конструктормен ойын үлкен және ұсақ моториканы дамытады. Балалар әр түрлі өлшемдегі және салмақтағы құрылыс элементтерімен әрекет етуге, оларды теңестіруге үйренеді.
Құрылыс орталығында конструкторды орналастыру ережесі
Конструкторды ашық сөрелерде, балаларға қол жетімді биіктікте сақтау керек. Элементтерді түрлер бойынша орналастыру керек, және де олардың толық ұзындығы ғана емес, көрінетіндей. Балалар ойыннан кейін блоктарды қайда қою керектігін білуі үшін сөрелерді белгілеу керек. Белгі ретінде осы жерде сақталатын блоктар түрінің пішіні мен көлемін дәл көрсететін белгі немесе олардың табиғи шамадағы суреті болуы мүмкін. Бірінші жақсырақ. Құралыс аксессуарлары бар жәшіктер (мысалы, адамдар мен жануарлардың фигуралары, шағын арбалар, машиналар, қайықтар, ұшақтар және т.б) сөреде блоктармен бірге тұруы тиіс. Балалардың иелігінде ойын үшін қажетті көптеген заттар болуы тиіс (мысалы, құрылысшылардың каскалары, кондукторға арналған тж билеттері, ойыншық ақша, арқандар және көтергіш блоктар). Үлкен машиналар, жүк машиналары, ұшақтар мен кемелер құрылыс орталығында оларға арнайы бөлінген орында орналасуы тиіс.
Топтың барлық жабдықтары сияқты блоктар ұқыпты қатынасты қажет етеді. Оларды мезгіл-мезгіл сабынмен жуу керек, ал егер өткір жаңқалар пайда болса, оларды зімпара қағазымен тазалау керек. Егер балаларды күннің соңында олардың құрылыстарын бұзуға үнемі мәжбүрлейтін болса- бұл олардың көздерінде өз жұмысының құндылығын төмендетеді. Егер сіз балаларға Тұтас блоктарды кім алады? Барлық квадраттарды табыңыз Әрқайсысы екі блок алады Бүгін бірден 4 блоктан алайық Блоктан пойыз жасайық Бір үлкен блок және бір кішкентай деп айтсаңыз. Онда жинау қызықты және үйрету процедурасы болуы мүмкін. Мұндай жағдайда екі бала кірпіш дүкенінің жұмысшыларын бейнелеуі мүмкін: блоктар алу және оларды сөреге қою, ал қалған балалар жүк тиегіште ойнай алады.
Аспаздық орталық балаларға кейбір материалдардың қасиеттерін зерттеуге жаңа тағамдарды, соның ішінде өздері дайындаған тағамдарды көруге, жаңа математикалық ұғымдармен, мысалы, өлшеу ұғымымен танысу мүмкіндік береді. Бұл орталықта көптеген маңызды ұғымдарды игеруге болады. Тәрбиешілер балалармен түстерді, санды, формаларды, жаратылыстану жайлы, тамақтануы туралы түсіндіре алады.
Аспаздық балаларға өмірлік тәжірибе береді. Әр түрлі тағамдақ өнімдермен түрлі эксперименттер балаларға тұрақты тағамдық құмарлықты алуға көмектеседі. Олар кейбір өнімдер дененің және ақылдың дамуына ықпал ететінін біледі, ал басқалары денсаулық проблемаларының нақты дамуына ықпал ететінін біледі, ал басқалары денсаулық проблемаларының нақты себебі болуы мүмкін. Балаларды ағзаға не қажет екенін білу негізінде сау тағамды таңдауға үйрету керек.
Топта балалар жеңіл тағамдарды дайындап, таңғы асқа немесе бесіндікке арналған тағамдарды немесе салтанатты оқиғаларға арналған арнайы тағамдарды дайындай алады. Балалар үшін жарамды рецептілерді қарапайым, тек екі немесе үш компоненттен бастап, біртіндеп неғұрлым дамыған іскерлікті талап ететін көптеген компоненттермен күрделі компоненттерге ауысып, пайдалану керек. Тағам туралы білім алуға, пісіру және онымен байланысты өзге де қызметтерге барынша жәрдемдесу үшін басқа белсенділік орталықтарының жұмысы да енгізілуі мүмкін.
Тамақ дайындау бұл барлық аспектілерде оқыту мен дамытуға ықпал ететін қызмет. Аспаздық сабақтарының мақсаты, ең алдымен, балалардың құзіреттілік, тәуелсіздік және тәжірибе дағдысын қалыптастыру болып табылады. Тамақ дайындау бойынша жұмысты балалар өздері орындауы тиіс, ал ересектердің міндеті- бақылау және басқару!
Аспаздық орталығының бала дамуына әсері
Сауаттылық:
Балалар тағам рецепіндегі сөздер мен фото суреттерді бөліп алған соң, оларды солдан оңға қарай сканерлеп, символдық белгілерді нақты ісқимылға көшіре бастайды. Олар оқуды ұнатады, ал кейбір балалар олардың алдыңда тұрған рецепті жазып ләззат алады. Олар сөзде илеу, елеу, араластыру сияқты сөздерді пайдалана отырып, өзінің сөздік қорын толтыру мүмкіндігі болады. Балалар тапсырмаларды орындау барысында, лимонды сығу, желатинді, майды ерітіп деген сияқты сөз тіркестерін өзінің тілдік репертуарының бір бөлігіне айналдырады.
Математикалық ойлау:
Балалар бір литр шырынды құйып, онда екі ас қасық қантты араластырған кезде мөлшері мен өлшемі туралы біледі. Олар үш 16 жұмыртқаны, бес шай қасық ванилинді және төрттен бір кесе сүтті есептеген кезде санның мәнін түсініп көрсетеді. Балалар тортты он бес бөлікке кескен немесе өлшеуіш шынының жартысын ұнмен толтырғанда бөлшек ұғымын меңгереді. Олар бір сағат электр пешінде кексті ұстағанда немесе он минут пудинг пісіргенде бастапқы уақыт өлшемі бағыттауды үйрене алады.
Ғылыми білім: Тамақ дайындау химия және физика біліміне негізделген. Балалар ашытқы қамырды ашытқанда және қамыр қалай көтерілетіндігін байқағанда, оларда не болып жатқаны жайлы гипотезалар пайда болады. Олар қою және сұйық шоколад ыстық екенін байқайды. Балалар лимондар мен апельсиндер сияқты өнімдердің қасиеттерін байқай және сипаттай отырып тауық, балапандар мен жұмыртқа арасындағы қарым - қатынасты өмірлік цикл элементі ретінде танып, жұмыртқаның қайдан алатыны туралы мәселені талқылай алады.
Дене дамуы:
Қарпу, қабығын алу, елеу, шайқау, құю әрекеттері қозғалыс үйлесімін қалыптастырады және жұқа қозғалыстарды бақылайды жақсартады. Балалар тұзды шай қасықпен жинағанда, содан кейін оны қоспаға қосу үшін, олар көз және қол қимылдарын үйлестіру керек. Нан ұйытқыш және қамырды араластыру қолдың, иық белдеуінің және арқасының күшін дамытады.
Әлеуметтік дағдылар және мәдениет туралы түсініктерді меңгеруі:
Балалар кілегей салынған банкке шеңбер бойынша беріп, май алынғанша оны сілкіп кезекпен әрекет етуді үйренеді. Олар дайын өнімді бөлуге үйренеді, әркім өз үлесін алады. Олар бірге керемет тағамдар дайындайды. Олар барлық адамдар бір - бірінен ерекшеленеді: біреуі какос жаңғағының дәмі мен тығыздығын жақсы көреді, ал екіншісі оларды жағымсыз деп табады.
Соңыңда балалар отбасында дайындалған тағамдардың әртүрлілігі және асаздық артықшылық тұрғысынан мәдени айырмашылықтар туралы түсінік алады.
Эмоционалдық дамуы:
Рецепт бойынша тағамды табысты дайындау және оны достарымен бөлісу мүмкіндігі үлкен рахат береді. Балалардың өзіндік санасы дамиды, кейде егер қамыр илеуге ашыуына көп уақыт кеткен болсада қамыр ашымаса, көтерілмесе, онда балалар қамырды ашытуды қателердің болуы мүмкін екенін түсініп, рецепт неге жұмыс істемегенін ойлайды. Түсініктердің қалыптасуы: Балалар қызғылт сары апельсин шырынын, қызыл, қызылша сорпасы мен жасыл салатты дайындау барысында түстерді меңгереді. Балалар қамырды пінді ыдысқа салып, үшбұрышты тұшпара немесе сәбізді домалақ етіп кескен кезде пішіндер пайда болатынын көреді.
Балалар тамақ дайындауға қатысқан кезде олардың барлық сезімдері дәм, иіс сезу және көру белсендіріледі. Аспаздық сабақтарына арналған орын ұйымдастыру. Аспаздық орталығында ең бастысы балаларға тамақ өнімдерімен танысуға, тағам дайындаудан ләззат алуға және өз мүмкіндіктерін іске асыруға көмектесетін атмофераны құру. Шағын аспаздық орталықты ұйымдастырукезінде мүмкіндігінше раковинаны орналастыруға тырысыңыз және электр торабы жақын орналасуы қолайлы. Қажетті жабдықты арбада ұстау немесе оңай қол жетімді жерде тұрған бірнеше қораптарға орналастыру ыңғайлы.
Аспаздық орталығы балалар жиі жиналып ойнайтын орыннан алшақтау орналасу керек. Ол орын тәрбиешілер үшін көзге көрінетіндей және балалардың шағын тобының жұмысы үшін қауіпсіз болуы тиіс. Үстелдің бетін балалар губка мен сабын арқылы оңай жуылуы тиіс. Еден де ылғал жылдам жинауға бейімделген болуы керек. Тамақ дайындау бағдарлама бюджетіне енгізіледі. Басшылық тиісті қаржы бөлуі қажетті құрал-жабдықтардың, азық-түлікті сақтауга арналған контейнерлердің және қордың болуын қамтамасыз етуі тиіс.
Сонымен қатар ұйым ауласында шағын бақ болуы тағамның қайдан және қалай алынатынын түсінуді бекітуге қолайлы боп, аспаздық орталықты толықтыра алады.
Негізгі аспаздық жабдықтар
Нан ушін пішіндер
Пирогтар менпирожныйларға арналған қалыптар
Консерві пышақ
Пирожныйға арналған кескіштер
Кесу тақтайлары
Үккіштер
Шырын сыққыш
Өлшеуіш шыныаяқ
Өлшеуіш қасықтар
Араластыруға арналған ыдыстар
Араластыруға арналған қасықтар
Миксер
Қақпағы бар соусницалар(кіші және үлкен)
Ингредиенттерді өлшеуге арналған таразылар
Қайшы
Кішкентай пышақтар
Сүзгіш және ингредиенттер електері
Алжапқыштар
Сорпаға арналған шөміш
Күрек
Таймер
Көкөністерге арналған қырғыштар
Сыпырғыш
Ағаш қасықтар
Электр жабдықтары
Пеш (пеш болмаған жағдайда тостер пайдаланылуы мүмкін)
Плита (немесе басқа ыстық бетті құрал)
Электр табасы
Араластырғыш
Драматизация орталығында балаларға нақты өмірде көріністерге ойнатуға тілек білдіретін костюмдер мен басқа да заттар болуы керек: бұл оралдың айналасында не болып жатқанын жақсы түсінуге және әлемдегі өзінің рөлін жақсы түсінуге көмектеседі. Осы орталықта тұрған заттарды тәрбиешілер таңдайды. Бір аптаға олар кір жуу ойыны ушін деректеме мен заттар, бұйымдар ұсына алады,екіншісі апта үшін - цирк ойыны үшін қажет барлық нәрселерді, жануарларды күтудің атрибуттары мен күту құралдарын әзірлейді. Реквизитті таңдау балалар көрсеткен мүдделерге негізделуі тиіс.
Шығармашылық драматизация дегенмен мұнда драмалық көрініс жоқ. Рөлдерді үйреніп және көрермендерге әсер ету үшін аксессуарлар мен костюмдерді пайдаланатын орындаушылар жоқ. Шығармашылық драматургияда балалар өздері үшін таныс жағдайлар мен тақырыптарды өздігінен ойлап табады және түсіндіреді. Мысалы, мектепке дейнгі балалар көбінесе бала күтімі, автомобиль жүргізу немесе хайуанаттар бағына бару сияқты өмірде кездесетін нақты немесе қиялға, жағдайларға негізделген жағдайларды сомдайды.
Драмалық ойында балалар өз әлемін жасайды, онда олар әлемді нақты игереді. Бұл қиял әлемінде олар нақты өмірлік мәселелерді шешуге тырысады.
Драматизация орталығының бала дамуына әсері
Шығармашылық драматургияда және мектепке дейінгі бала іс-әрекеттердің түрлерін жүзеге асырады:
Бес сезімнің дамуына ықпал етеді
Белсенді және пассивті сөйлеуді дамытады
Балаларға адамдардың қарым-қатынасын түсінуге және мінез-құлық үлгілерін меңгеруге көмектеседі.
Түсініктерді өзара байланыстырады
Шығармашылық ойлауды және мәселелерді шешуді ынталандырады
Өзін-өзі құрметтеуді арттырады
Эмоциялар мен сезімдерді білдіру тәсілдерін дамытады
Ұсақ және ірі моториканы дамытады
Балалық шақтың қунышы мен еркіндігін білдіреді
Балалар ойнай отырып, көңіл күймен, қиялмен жаттығады, жаңа идеяларды байқайды, ересектердің мінез - құлқының формаларында тәжірибеленеді және олардың қоршаған әлемге әсер ететінін сезеді.
Сонымен қатар, балалар қоршаған ортаның және олардың жеке денесінің сұлулығын, ырғақтылығы мен ұйымшылдығын түсінеді, басқаларға өз ойлары, сезімдері мен эмоциялары туралы хабарлау тәсілдерін меңгереді.
Әлеуметтік дамуы
Сюжеттік - рөлдік ойын әрдайым бірнеше баланың қатысуын көздейді, сондықтан ол баланың әлеуметтік дамуының маңызды факторы болып табылады. Ойын жиі бірлескен жоспарлау мен қарапайым ынтымақтастықты қамтиды: Мен анам боламын, ал сен бала боласың, Жақсы? немесе біз дүкендере барайық. Балалар дауласып, ренжіте алады, бірақ олар басқалардың қызығушылығын тудыруға үйренеді. Олар бір мезгілде құрдастарымен ойнау және айналысу қызықты және жағымды екенін түснеді.
Эмоционалдық дамуы
Балалар ойынға өздерінің өмірі туралы білетіндерін әкеледі: өз білімі мен жаңылыстығы, өз тілегі мен қорқынышы, кейде ауыр естеліктер. Тілдік мүмкіндіктері шектеулі кішкентай балалар ойынды өз әлемін ұғыну құралы ретінде жиі қолданады. Ойынның арқасында балаларда өздерінің күшті және әлсіз жақтарын, өзінің бауырмалдығы мен антипатияларын, көшбасшы және сендіру немесе бағыну қабілеттерін түсінуі артады. Мұның бәрі өзіндік сананың дамуына ықпал етеді.
Зияткерлік даму
Драмалық ойын барысында балалар бір-бірімен байланыстыра отырып, мінез-құлық үлгілерінің мәніне еніп, ақпаратты ұйымдастыруға үйретеді. Олар идеяларды байқап, сынамалар мен қателіктерге үйренеді, олар жоспарларды жоспарлайды және іске асырады, өткен, қазіргі және болашақ туралы түсініктерді қалыптастырады. Балалар адамдар мен оқиғаларды көрсету үшін жадты пайдаланады. Ойын барысында балалар материалдар мен ойыншықтарды жаңа жолмен жасайды. Осылайша драмалық ойын шығармашылық көріністерді қолдау арқылы ғана емес, ойлау мен қарым- қатынаста негізгі рөл атқаратын сөйлеу дағдыларын тарту арқылы ақыл-ой дамуын ынталандырады.
Оқу және жазу орталығы тыңдау және жазу үшін кітаптар мен керек жарақтарды қамтиды. Бұл тыныш бұрыш болуы керек, онда балалар кітапты көре алады, тәрбиеші немесе ерікті көмекші оларды дауыстап оқи алады.
Әдебиет - Step by Step бағдарламасындағы оқу күнінің маңызды құрамдас бөлігі. Балаларға қолдан жасалған кітапшалар жасауды, сюжеттерді ойлап, ойнауды, әңгімелерді тыңдауды ұсынады.Оқу және жазу орталығы жазу бұрышын, кітап бұрышын, түптеу үстелін және тыңдау бұрышын қамтуы тиіс. Бұл аймақтарды балалар күнделікті еркін түрде пайдаланады. Жазуға арналған бұрышта қаламдар, қарындаштар, фломастерлер, борлар және қағаз (таза және линирленген) болуы тиіс. Керек - жарақтар қоры үнемі толықтырылуы керек.
Кітап бұрышы
Бұрыш қонақжай, жайлы болуы керек; ең дұрысы плед, орындықтар, жастықтар және мүмкін болса диван болуы керек. Кітаптар сөрелерде тартымды орналысуы керек. Кітап жинағы оқу ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Тақырыбы:Мектепке дейінгі білім беру жүйесінде Тәй-тәй технологиясын қолданудың тиімділігі
ЖОСПАРЫ:
КІРІСПЕ
І ТАРАУ. ТӘЙ-ТӘЙ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ
НЕГІЗДЕРІ
0.1. Тәй - тәй технологиясының Қазақстанда тәжірибеге енгізу жолдары
0.2. Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында Тәй-тәй технологиясын қолдану
0.3. Бағдарламаны жүзеге асырудағы педагогтың рөлі
ІІ ТАРАУ.ТӘЙ-ТӘЙ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ОҚУ-ТӘРБИЕ
ҮРДІСІНДЕ ҚОЛДАНУ ТИІМДІЛІГІ
2.1. Тәй-тәй технологиясының белсенділік орталықтары
2.2. Тәй-тәй технологиясы негізінде баланың даму ерекшеліктері
2.3. Отбасының технологияға қатысуы
ТӘЖІРИБЕЛІК БӨЛІМ
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
Баланың ынтасын арттыру үшін оқылатын нәрседен бір жаңалық болу керек
Жүсіпбек Аймауытов
Зерттеу жұмысының өзектілігі: Ел болашағы - жас ұрпақ тәрбиесіне қатысты. Мектепке дейінгі кезеңдегі тәрбие-адам қалыптасуының алғашқы сатысы. Заманға лайық тәрбие мен білім беру жүйесін кешенді ұйымдастыру жаңа технологияларды, шығармашылықты, инновациялық жаңашылдықты қажет етеді.
Балабақшаның басты мақсаты балалардың шығармашылық қабілетінің дамуына ықпал ету, бүлдіршіндерге білім мен тәрбие беріп қана қоймай әр баланың менін ашу. Сол менді шығармашыл тұлғаға айналандыру. Балалардың жеке тұлғалық қабілетін ашу үшін тәрбиешілер жаңашылдықпен, ізденімпаздықпен Тәй-тәй технологиясы бойынша жұмыс жасауды ұсынар едім. Себебі, "Тәй - тәй" - балаларға ең пайдалы деген сенімге негізделген оқу шешімдерін қабылдауға мойынсұнған бағдарлама. Оның ең басты мақсаты өзара сыйластықты, жауапкершілікті, үлкендер сияқты балалардан да шынайылықты, зейінділік, ынта - жігер болып табылады.
Тәй-тәй бағдарламасын қолданудың өзектілігі сонда, ол балабақша мен бастауыш мектептің педагогикалық үдерісінде Қазақстан Республикасының білім беруді модернизациялаудың кезек күттірмейтін мәселелерін шешуде көмекке келеді. Бағдарлама ұлттық бағдарламаны жоққа шығармайды, бірақ оны уақыттың талабына жауап беретін жаңа демократиялық тәсілдермен толықтырады және білім беру үдерісінде жеке дамуды және қоғамның қатысуын қамтамасыз етуді (ата-аналар, туыстар, көршілер, достар)қарастырады. Тәй-тәй технологиясымен жұмыс жасауда қарым-қатынас, қамқорлық, қоғам, патриотизм сияқты негізгі түсініктерге сүйене жұмыс жасалады.
Тәй-тәй бағдарламасы негізінде ұйымдастырылған оқу қызметін тиімді жоспарлай жұмыс жасау педагогтерге бірқатар сұрақтар тудырады: балаларға жақын және қызықты болу үшін білім берудің қандай мазмұны, оны қалай ұсыну керек? Балаларға қандай тәжірибе жинақтауға болатыны, оны қалай жасауға болатыны, жаңадан табылған және ұсынатын нәрселер, балаларға бұл мазмұнды игеруде қызығушылық тудыра ала ма? Балалардың қалауы, олардың бейімділігі мен мүдделері ескеріле ме? Міне, осы сияқты сұрақтарға жауап бере отырып, балаларды демократиялық қоғамның белсенді мүшесі болуға даярлау Тәй-тәй бағдарламасының өзекті мәселесі.
Зерттеу жұмысының мақсаты: Тәй-тәй технологиясының ерекшеліктері мен технологияның маңызын зерттеу.
Зерттеу жұмысының міндеттері:
* Баланың ішкі белсенділігін дамытуға арналған қажетті мүмкіндіктер жасау;
* Әр балада оның жеке дара қасиеттері мен қабілеттерін ашып, олардың өмір сүруге қажетті салаларға орнығуына мүмкіндік көрсету;
* Әр баланы тұлғалық ерекшеліктерін ашып көрсетуге және оны дамытуда көмегін тигізетін жаңа жолдарды іздестіру;
* Әр баланың тұлғасына деген құрмет пен сүйіспеншілікті қамтамасыз ететін қарым - қатынасты орнату;
* Тұлғаға әсер етудегі белсенді әдістерге бағдар жасау;
Зерттеу жұмысының нысаны: мектепке дейінгі ұйым, балалар, тәрбиеші-педагогтар
Зерттеу пәні: Мектепке дейінгі педагогика
Курстық жұмысымның құрылымы: Кіріспеден, негізгі бөлім екі тараудан, тәжірибелік бөлім мен қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер мен қосымшалардан тұрады. Кіріспе бөлімде тақырыптың өзектілігі көрсетілді, жұмыстың мақсат-міндеттері, зерттеу нысаны мен пәні сипатталады
Негізгі бөлімнің Тәй-тәй технологиясының теориялық негіздері тарауында технологияның Қазақстанда тәжірибеге енгізу жолдары қарастырылса, Тәй-тәй технологиясын оқу-тәрбие үрдісінде қолдану тиімділігі тарауында Тәй-тәй технологиясының белсенділік орталықтары мен ата-аналардың аталмыш технологияға қатысуы зерделенеді. Сонымен қатар, мектепке дейінгі білім беру мазмұнын жаңартудың тұжырымдамалық негіздемесі және оны жүзеге асыру шарттарының мазмұны нақты ашылып жазылған.
І ТАРАУ. ТӘЙ-ТӘЙ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1. Тәй - тәй технологиясының Қазақстанда тәжірибеге енгізу жолдары
Қазақстан Республикасының егемендігі, ондағы туындап жатқан әлеуметтік - экономикалық өзгерістер, Республиканың әлемдік білім кеңістігіне енуін ескеретін қазіргі кезеңдегі мемлекеттік білім беру саясатының жүзеге асырылуын және жалпы білім берудің мемлекеттік стандартына сәйкес мазмұны мен оқытудың барлық әдістемелік жүйесін қайта құруды талап етуде.
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан әлеуметтік жаңғырылуы: жалпыға ортақ еңбек Қоғамына қарай 20 қадам атты бағдарламалық мақаласында бүгінгі қазақстандық білім беру жүйесінде оқу-тәрбие үдерісіндегі тәжірибеге жеткілікті көңіл бөлінбейді, оқушының жеке тұлғалық ерекшеліктерін ескеру әлсіз ..., барлық оқу - тәрбие үрдісі ескі әдістемеге сүйенеді... делінген. Қазақстан Республикасының білім беру жүйесінде жаңа әдістеме мен технологияларды қолданып, сапалы жаңғырту қажет. Осы орайда Н.Ә.Назарбаев Қазақстан халқына Қазақстандықтардың әлауқатының өсуі: табыс пен тұрмыс сапасын арттыру жолдауында: Мектепке дейінгі білім беру сапасын түбегейлі жақсарту керек. Ойлау негіздері, ақыл-ой мен шығармашылық қабілеттер, жаңа дағдылар сонау бала кезден қалыптасады.
Білім беру ісінде 4К моделіне: креативтілікті, сыни ойлауды, коммуникативтілікті дамытуға және командада жұмыс істей білуге басты назар аударылуда. Қазіргі таңда Қазақстандағы білім беру жүйесі демократиялық бағытта жаңартылуда. Демократияны оқытудың құралы болып табылатын көптеген инновациялық технологиялар бар. Әлемдік педагогиканың үздік дәстүрлерін біріктіретін осындай инновациялық технологиялардың бірі 3 - 6 жас аралығындағы балаларға және олардың отбасыларына арналған Тәй-тәй (Step by Step) технологиясы.
Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың халыққа Жолдауында Кішкентай бүлдіршіндердің дамуына ықпал ететін үздіксіз білім берудің алғашқы сатысы ретіндегі мектепке дейінгі білім беруге баса назар аударған жөн. Бұл сатыны олардың шығармашылық және интеллектуалдық қабілеттерін дамытуға арналған тиімді бағдарламалармен қамтамасыз ету қажет. Әрбір балалардың білім алуға, еңбекке және қоршаған ортаға бейімі, қарым - қатынасы нақ осы кезеңде қаланатынын естен шығармауымыз керек-деп айтылған.
Step by Step әдіснамасы ата-ананы, жанұяны, қауымдастықтарды педагогикалық үдеріске жүйелі тартатын және балаға бағдарланған мәні зор әдістемелердің бірі болып табылады. Ж.Руссо, Г.Г.Песталоции, Ф. Фребель, Ж.Пиаже, Э. Эриксон, Дж. Дьюи, Я.Каменский Л.Выготский және басқалардың теорияларына негізделген Step by Step технологиясы жүзеге асыру нәтижелері сыныптағы балалар мен педагогтің, жергілікті қауымдастықтар мен жанұяның өзара ықпалдастығының оң өзгерістеріне әкеледі, сондай - ақ педагогтардың кәсіби дамуына зор ықпал тигізеді. Л.Выготский баланы дамыту теориясы бойынша педагогтар баланың қарқынды және қабілетіне сәйкес дамуына жағдай жасауы тиіс.
Педагогтар балалардың өзін - өзі құрметтеуі мен сенімділігінің, өмір бойы оқуы үшін қажет дағдыларын дамытуда, өмір сүру қабілетін қалыптастыруда маңызды рөл атқаратындықтан өздерінің өзгеруі үдерісінің катализаторы екенін сезінуі тиіс. Step by Step технологиясы педагогтарға осы қасиеттерді модельдеуге және кіші жастағы балаларды заманға сай тәрбиелеуді ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Step by Step технологиясы арқылы педагогтар баланы өз бетінше өмір сүруге дайындауға, сыни ойлауға, тез өзгермелі заманға қажетті дағдыларды қалыптастыруға көмектеседі. Step by Step - бала - орталық жағдайында әрбір баланың өзіндік әлеуетін дамыту үшін мейлінше қолдау көрсететін және оны жүзеге асыратын әрекеттерді ендіруге қабілетті бастамашылдық.
Қазақстан Республикасының орта білім беру жүйесін дамытудағы мемлекеттік тұжырымдамасында жеке адамның жалпы мәдениетінің қалыптасуы, жан - жақты дамуы үшін жағдай жасалуымен оның әлеуметтік өз орнын анықтауы жайында сөз етіледі. 1994 жылы Джордж Сорос қоры және Халықаралық балалар ресурстары компаниясының бастамасымен құрылған Step by Step технологиясы негізделген. Ол 19 тілге аударылған, әлемнің 30 дан астам елдерінің білім беру министрліктерінде альтернативті немесе вариативті бағдарлама ретінде қабылданған.
Step by Step технологиясы Джорджтаун университетінің Вашингтон қаласы, АҚШ мамандары заманауи педагогикалық технологияларды пайдалана отырып, балаларды дамытудың қазіргі заманғы теорияларының негізінде Л.С.Выготский, Ж.Пиаже, М.Эриксон және т.б әзірленген.
Қазіргі уақытта технология әлемнің 30-дан астам елінде жүзеге асырылуда. Қазақстанда бұл технология 1998 жылдан бері тарала бастады. Step by Step технологиясы стандарты балаларға бағдарланған педагогтардың оқу үрдісін баланың даму деңгейіне, жеке бас қажеттіліктеріне, қызығушылықтарына, сонымен қатар әртүрлі түсініктер мен ұғымдарға сәйкестендіре бағыттап, іске асыра алатын оқу мекемелерін құруға әсерін тигізу мақсатымен дайындалған. Оқу орындарына, педагогтарға арналған стандарттар барлық балалар үшін сапалы білім алу жағдайын қалыптастыруға бағытталған жеке тұлғалардың, оқу орындарының, қоғамдастықтардың күш салысуларын қажет етеді.
1.2. Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында Тәй-тәй
технологиясын қолдану
Заманауи мектепке дейінгі оқыту - бұл халыққа білім беру қызметін ұсынатын ашық әлеуметтік - педагогикалық жүйе, онда мектепке дейінгі балалық шақ адам өмірінің бірегей кезеңі ретінде қарастырылады.
Қазіргі балалар - бұл қазақстандық қоғамның ұлттық игілігі. Қабілеттілікті дамыту неғұрлым ерте басталса, оның оңтайлы дамуы үшін соғұрлым мүмкіншілік мол. Білімді пайдалана алатын, қоршаған ортаға тез бейімделуге қабілетті мектеп жасына дейінгі балалардың жеке тұлғасын қалыптастыруға деген әлеуметтік сұранысын жүзеге асыру жаңа білім беру технологияларының көмегімен іске асырылуы тиіс.
Бүгінгі күні негізгі басымдық педагог пен баланың жеке тұлғаға бағытталған қарым - қатынасы, педагогтың даралықты, баланың мүдделері мен қажеттіліктерін қабылдай қолдай алуы, оның шығармашылық қабілеттерін дамыта білуі екендігін ескерсек, онда бұл мақсаттарды орындау үшін тәрбиеші жұмысында Step by Step технологиясы қолдану тиімді.
Step by Step технология миссиясы - баланың бірегей қабілттерін дамытуға және отбасын білім беру білім беру үдерісіне тартуға бағытталған өзіндік әдістемені пайдаланатын, баланы өзгермелі әлемдегі өмірге дайындайтын, тұрақты талап пен өздігінен оқу ынтасын қалыптастыратын балаға тәрбие беру мен оқытудыізгілендіру мен демократияландыру үдерісін қолдау мен дамыту. Жас ұрпақ тәрбиесі сияқты үлкен міндетті шешуге мектепке дейінгі қоғамдық тәрбиенің орны ерекше. Олар өмір есігін жаңа ғана ашқан жас буындар денесінің, ақыл - ойының, сана - сезімінің дамуына, адамгершілік қасиеттері мен эстетикалық талғамның қалыптасуына жағдай жасайды.
Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу мақсатты қоғам талабынан туады. Өйткені елімізге Отанын сүйетін, білімді, моральдық бейнесі жоғары, шығармашылық еңбекке бейім, рухани дүниесі бай, жетілген тұлғалар қажет. Даму ортасының негізінде тұлғаның дамуын қамтамасыз ететін мектепке дейінгі білім беру мекемесі, баланың тұлғасын дамытуда оның жеке ерекшелік мүмкіндіктерін ашып, таным белсенділігін қалыптастыру мақсатында мынадай міндеттерді шешуі шарт.
Баланың ішкі белсенділігін дамытуға арналған қажетті мүмкіндіктер жасау;
Әр балада оның жеке дара қасиеттері мен қабілеттерін ашып, олардың өмір сүруге қажетті салаларға орнығуына мүмкіндік көрсету;
Әр баланы тұлғалық ерекшеліктерін ашып көрсетуге және оны дамытуда көмегін тигізетін жаңа жолдарды іздестіру;
Әр баланың тұлғасына деген құрмет пен сүйіспеншілікті қамтамасыз ететін қарым - қатынасты орнату;
Тұлғаға әсер етудегі белсенді әдістерге бағдар жасау;
Мұндай педагогикалық технологиялардың жан - жақты тараған түрінің бірі Step by Step технологиясы. Бағдарлама әр баланың нақты білім алу қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған және әр түрлі мәдени дәстүрлерге құрметпен қарауды көздейді.
Step by Step технологиясы іске асырылатын кез келген топта мынадай сәттерге назар аудару қажет:
әр бала үшін оқыту шарттарын дараландыру;
балаға тиісті сабақтарды жоспарлау арқылы да, белсенділік орталықтарын ұйымдастыру арқылы да таңдау мүмкіндігін беру;
отбасының қатысуы.
Бағдарламаның басты идеялары:
білім беру және тәрбиелеуде дара тіл табу;
балаларға таңдау еркіндігіне мүмкіндік беру;
дамытушылық ортаның және белсенділік орталықтарының болуы;
отбасының қатысуы.
Step by Step технологиясы арқылы
Жекешелендіру - балаға бағытталған тәрбие мен оқыту
Балаға қауіпсіз, оның шығармашылығын шыңдайтын орта құру
Отбасы мен қауымдастықты тәрбие ісіне қатыстыру
Жекешелендіру - педагогтар өздерінің білімін балалардың ерекшеліктерін, отбасы мен қауымдастықтың мәдени дәстүрлері есепке ала отырып әр баланың айрықша қабілеттерін ашуға және дамытуға пайдаланады.
Дамыту ортасы - белсенділік орталықтары арқылы білім алуға, көмектесуге және ынтымақтастыққа, өз бетімен білім алуға, жауапты болуға, проблемалардың шешімін табуға үйрету мүмкіндігі.
Отбасының қатысы - оқыту мен дамыту үдерісінде балаларды қолдауды қамтамасыз етудегі ата-аналармен әріптестік қарым-қатынас.
Step by Step технологиясы мақсаты:
жас бүлдіршіндерді жасытпай оқыту
балабақша ішінде әміршілік пен өктемдікті қажет етпейтін
құрылымдарды қолдау
баланың өзіндік Менің анықтауға көмектесу
балаларды дұрыс қарым-қатынас мәдениетіне тәрбиелеу,
балаларды жан-жақтылыққа, кісілік парасаттылыққа, имандылыкка тәрбиелеу;
Балалар технология арқылы нені үйренеді:
Сыни тұрғыда ойлай білуді
Мәселелерді (проблемаларды) шешуді
Өз ойын айта білу
Өзінің сұрағына жауап білу
Міндеттері:
Балалардың бойына әлем және адамзат туралы дұрыс түсінікті қалыптастыру;
Балалардың қоршаған ортасына деген қызығушылығын ояту;
Балалардың адамгершілік мінез-құлықтарына баға беру мүмкіндіктерімен таныстыру.
Білім, білік дағдылары:
* Өзара сыйластықты түсіне білуге қабілетті;
* Айналасындағыларды ұнатып, жақсы көре біледі;
* Жақсылық жасауға дайын, жақындарын қуантуға асығады;
* Шындықты айтуға, жағымды ойлауға үйренеді;
* Сабырлы болуға, тәрбиелі болуға, ойланып сөйлеуге үйренеді.
1.3. Бағдарламаны жүзеге асырудағы педагогтың рөлі
Педагог тәрбиені іске асыру үшін инновациялық технологияларды қолдану шеберлігін меңгерілуі тиіс. Бұл кәсіби дамудың негізгі сатысы оқу - тәрбие үдерісінің жоғары тиімділігі қамтамасыз етілетін әдістер мен тәсілдердің ерекше өңделгенін көрсететін, жоғарғы деңгейге жеткізілген оқыту және тәрбиелеу әдісін меңгеруін байқатады. Инновациялық технологияларды қолдану үшін педагог шығармашылықты дамыта оқыту режимінде жұмыс жасап үйренуі тиіс. Жеке тұлғаға бағытталған әдістерді меңгеру - балалардың шығармашылық - танымдық қызметін ұйымдастырудың негізі, инновациялық тәрбие берудің негізі.
Педагог қызметі мектеп жасына дейінгі балалардың дамуының психологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, үнемі түзетіліп және рефлексия жүргізіліп отыруы тиіс.
Тәрбиешінің міндеттері және әрекеттері
Жалпы топқа және жеке әр балаға оқу жоспарын жасау. Оқу жоспары ұлттық бағдарламаға сәйкес әдіскердің менеджер және ассистенттің қатысуымен құрастырылады.
Баланың жеке дамуы аймағындағы қажеттіліктерін жоспарлауға болатындай, бағдарламаға сәйкес баланың даму деңгейін бақылау және бағалауы қатысты болуы керек.
Күні бойы белсенділігін ұйымдастырады.
Күні бойы баланың қауіпсіздігін жауапкершілікке алады.
Материалдың қажеттілігіне байланысты әдіскерді менеджерді ескертіп отыру.
Басшылықты жоспар және проблемалар туралы ақпараттандырып отыру.
Жанұямен және жергілікті серіктестікпен диалогтың және тығыз қарым - қатынасты орнатады.
Ата - аналар жиналысын, конференциялар ұйымдастырады.
Кәсіптік деңгейін және құзыреттілігін үнемі көтеріп отырады.
"Step by Step" технологиясы насихаттау үшін тәрбиешіге
қажетті қасиеттер.
Жылылық;
Түсінгіштік;
Сезімталдық;
Кең ойлай алу;
Баланы шабыттандыра білу;
Бала адам ретінде қадірлі болу;
Сабағының қызықты әрі пайдалы болуы;
Шығармашылық ізденісі;
Тәрбиешінің ассистенті
Тәрбиешілерге маңызды тұлға болып өзінің білігі, талабы және талантымен тәрбиешіге ықпалын тигізетін пікірлесі - ассистент болып табылады. Баланы оқыту мен тәрбиелеуді іске асырудағы мақсаты мен міндеттері бір тәрбиешілер тобына өзара түсіністік, сый және үнемі қатынас қажет.
Бақылау және тіркеу
Объективті бақылау
Тәрбиеші тек көзбен көргенін тіркеп отырады: Камила атасынан сұрап үй соғуды шешті. Өзінің достарын шақырып не істейтінін айтты. Олар бірге түрлі блоктарды қарап, содан соң, үйлері суреттегідей болсын деп, кітап тауып алды.
Субъективті бақылау - қысқа ғана: Тимур - ашушаң. Жанна жалқау. Бақылау қысқа және детальды немесе жалғасы болуы мүмкін.
Формальды емес бақылау техникасы
Эпизодтарды тіркеу - баланың әрекеттері туралы өткен оқиғалармен ақпараттандырады, қысқа нақты оқиғаларды, сөздерді тіркейді. Баланың сөзін қосып, баланың тәртібін баяндап беруге болады. Баланың табысты дамуына көмектесу үшін тәрбиеші бақылау картасында балалар туралы ақпараттардың жүйесін мақсатты жоспарлаумен кіріктіреді.
Портфолио - жұмыс үлгілері, баланың жетістіктері үлгі ретінде болуы мүмкін. (суреттер, фото, әңгімелер). Балалар естеріне түсіре отырып қарауды жақсы көреді. Бүлдіршіндердің бойына ұлттық салт-дәстүрді сіңіріп оларды халықтық тағылым нәрімен сусындатып, танымдық жұмыстарды жүйелі түрде жүргізу баршаға ортақ міндет.
Осы бағытта Step by Step технология негізін қалаушы Мария Монтессори "Баланың өсіп жетілуі үшін не қажет?" деген сұрақ қойып, оның қажеттілігі өзіне қызмет етуге, өзін-өзі дамытуға деген ұмтылыс болып табылатынын өзі ашқан мектептерде дәлелдеп берген. Сондықтан баланы өмірге бейімдеу дамытушы ортада жүзеге асады.
Дамытушылық орта дегеніміз - баланың қызығушылығын туғызатын алуан түрлі, тартымды материалдар ашық қол жетімділікте болатын, тәрбие- ші жасаған зат - кеңістік ортасы, ондағы балаларды оқыту және тәрбиелеу жағдайы әрбір балаға өзінің жеке қарқынмен дамуына мүмкіндік береді.
Step by Step технологиясы - баланың жеке мүдделеріне, оның даму деңгейіне сәйкес келетін материалдар мен тәжірибе алу мүмкіндіктеріне толы динамикалық және өзгермелі орта. Тәрбиешілер балалардың көмекшілері ретінде әрекет етеді, үй - жай кеңістігін ұйымдастырады және әр баланың жеке даму деңгейін ескеріп, қызмет түрлерін жоспарлайды. Күн тәртібінде әртүрлі сабақтар болуы тиіс: шағын топтарда бірлескен немесе жеке, тәрбиешінің басшылығымен немесе өз бетінше.
Таңдау бойынша сабақтарға уақыт бөлінуі керек - сондықтан балалар саналы түрде таңдау жасауға және өз мүдделері мен қабілеттерін іске асыруға үйренеді. Балалардың таңдауды жүзеге асыру, мәселелерді шешу, қоршаған адамдармен өзара іс- қимыл жасау, жеке мақсатқа жету қабілеті - Step by Step технологиясы үшін маңызды болып табылады.
ІІ ТАРАУ.ТӘЙ-ТӘЙ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ОҚУ-ТӘРБИЕ ҮРДІСІНДЕ ҚОЛДАНУ ТИІМДІЛІГІ
2.1. Тәй-тәй технологиясының белсенділік орталықтары
Step by Step технологиясы топтардағы жағдай балаға өз бетінше таңдау жасауға мүмкіндік беру үшін құрылады. Әрбір топтың үй - жайы бірнеше орталыққа бөлінген, олардың әрқайсысында зерттеу және ойын үшін жеткілікті материалдар бар.
Орталықтар балалар және үлкендер еркін қозғала алатындай ыңғайлы орналасуы тиіс;
Әр орталықтың өз белгісі мен ережесі болуы қажет. Ережелерді тәрбиешілер балалармен бірлесе отырып құрады;
Топта балалардың жиналатын орны болуы міндетті, ол жер жайлы, әрі төсеніші болғаны дұрыс;
Шулы орталықтардың тыныш орталықтардан аулағырақ орналасуын қадағалаңыз;
Топта үстелдер мен орындықтар саны жеткілікті болуы қажет;
Әртүрлі топтарда орталықтар жиынтығы әртүрлі болуы мүмкін, алайда тізімі төменде келтірілген негізгі орталықтардың болуы барлық жерде талап етіледі. Оларға жатады:
Өнер
Құрылыс
Аспаздық
Драматизация
Оқу және жазу
Математика үстел ойындары
Музыка
Ашық ойын алаңы
Құм және су
Жаратылыстану
Өнер орталығының мақсаты: Әр бағыттағы өнерді қабылдауын дамыту (мүсіндеу, сурет, жапсыру). Сезім мен өнерді түсінуге тәрбиелеу. Өнермен шұғылдануға қажетті құралдарға жауапкершілікпен қарауға үйрету. Ақыл-ой қабілеттерін дамыту. Майда қимыл-қозғалыстардың Нақтылығын дамыту. Өзіндік Шығармашылық қасиеттері арқылы(сурет салу, жапсыру, мүсіндеуді) дамыту.
Өнер орталығы балаларды сынауға және шығармашылық қабілеттерін іске асыруға ынталандырады, балаларға жаңа материалдарымен танысудан рахат алуға мүмкіндік береді, олардың тактильді сезімдерін байытады. Бұл жерде бояулар, қағаз, қайшы, борлар, қарындаштар, матаның кесінділері және кесу және желімдеу үшін әртүрлі кесінділер сияқты керек жарақтар орынды. Табиғи материалдарды қосу пайдалы - ағаш, жапырақтар, құм. Бұл орталықтағы сабақтар шығармашылық қабілеттерін, вербалды және вербалды емес қарым- қатынасты, ірі және ұсақ моториканы, зияткерлік қабілеттерін дамытуға бағытталған.
Өнер орталығы әдетте балаларда танымал. Олар әртүрлі құралдарды байқап, мольберттерде сурет салады, саусақпен сурет салады, саз балшықты, пластилин борларын, қайшымен және басқа да көптеген құралдармен материалдарды пайдаланады. Ең маңыздысы зерттей процесінің өзі.
Бағдарлама балаларға өнер туындыларымен танысуға және оларды талқылауға мүмкіндік береді. Бұл қызмет түрлері оларға өнер туындыларына қарап сезінетін ұнайтындары туралы айтуға мүмкіндік береді. Осындай ісшаралар барысында балалар мәдениет, тарих және қазіргі қоғам туралы білімді меңгереді.
Өнер орталығында сурет салудың ерте кезеңдерінде баланың қол бұлшық ет қызмет бекімегендіктен (екі жастан үш жасқа дейін) орындаған жұмысы мағынасыз шимақтарға ұқсайды. Екі және төрт жыл аралығында бала шеңберлер, шаршылар, үшбұрыштар сияқты пішіндер жасай бастайды. Бес жасқа қарай көптеген балалар адамдардың бейнелері бар суреттерді салады және осы суреттердің негізінде әңгіме айта алады. Тәрбиеші осы суреттерді папкаға жинақтап, оны ата- аналармен талқылау үшін жинақтауы маңызды. Тәрбиешілер балалардың шығармашылығын, оларға сурет салу үлгілерін көрсете отырып, шектемеу керек. Балалардан қалай салатынын сұрау арқылы өз бетінше салуға жағдай жасау қарастырылады. Өнер орталығы маңызды рөл атқарады, өйткені ол баланың даму аспектілеріне ықпал етеді.
Өнер орталығының бала дамуына әсері.
Эмоционалдық дамуы
Сөзсіз сөйлесу мүмкіндігі
Сезім білдіру арнасы
Эмоциялық разрядтау мүмкіндіктері
Қуатты сезіну
Өз өнімі жасау қанағаттандыру сезімі
Дене дамуы
Ұсақ моториканы бақылауды дамыту
Тактильді қабылдауды дамыту
Көру қабылдауының өткірлігін арттыру
Ірі қозғалыстардың моторикасын дамыту.
Көру мен қолды үйлестіру тәжірибесін меңгеру
Әлеуметтік дамуы
Балаларды шешім қабылдауға және проблемаларды шешуге ынталандыру
Дербестікті іске асыруға көмек
Басқа балалармен ынтымақтастық және кезек бойынша әрекет ету мүмкіндіктері
Заттардың сақталуы үшін жауапкершілікті үйрету
Бөтен идеяларды құрметтеуге тәрбиелеу
Зияткерлік дамуы
Сөздік қорын ұлғайту
Себеп- салдарлық қарым- қатынастарды меңгеруге көмек көрсету- қалай және неге бірдеңе болады.
Сызықпен, түспен, формамен және текстурамен танысу
Өз атын жазумен танысу
Назар көлемін арттыру
Тәртіп, реттілік және жоспарлауға үйрету
Креативтіліктің дамуы
Ашық түрдегі проблемалық жағдайлармен дивергенттік ойлауды ынталандыру
Мәдени және көркем мұраны бағалау қабілетін қалыптастыру Тәрбиеші өнер орталығында мыналарды қолдануы мүмкін:
Топқа өнер туындысын алып келу, балалар оған қарап, ол туралы сөйлесуі
Топ бөлмесінде белгілі өнер туындыларының көшірмелерін орналастыру
Балалар кітаптарында ұсынылған өнер туындыларын талқылау
Табиғи материалдарды балалармен талқылау немесе шығармашылық жобаларда пайдалану үшін жинау
Музыкамен сурет салу немесе кескіндеме сабақтарын ұйымдастыру
Сенсорлық тәжірибені қамтамасыз ету- дәмді, сүйкімді есту, тактильді, кинеститикалық және балалардың оны өнер құралдарымен көрсетуін өтіну.
Өнер орталығында балалардың өнермен айналысуға деген қызығушылығын қолдау үшін
Не істеу қажет
Не істеуге болмайды
Әр бала ыңғайлы жұмыс істеу және
басқа балалар кедергі жасамау үшін,
жеткілікті кеңістік қамтамасыз етіңіз.
Балаға бірдеңе қалай істеу керектігін
көрсетпеңіз, мысалы, қылқаламмен
түрлі сызықтарды қалай жүргізу
керек немесе бояуды ұсақ түйектермен қалай біріктір керек.
Көңіл көтеруді қажет ететін баланың
жаныңда отырыңыз. Оған өз
мүдделеріңізді көрсетіңіз.
Балаларды асықтырмаңыз.
Жұмыс кезінде барлық балаларға
мұқият болыңыз және олардың күш -жігерін мақұлдаңыз. (Күлімсіреу,
арқасынан сипау, түсі, сызығы
немесе матаның комбинациясы
туралы түсініктеме беру. Балаға
айтуға болады- сен жақсы істейсің,
бірақ, әрине мұны тек шынайы
орындау керек).
Балалар жұмыстарының тек қана үздік үлгілерін ілуді әдетке айналдырмаңыз.
Балаларға халат киюге көмектесіңіз,
егер олар сурет салумен айналысса.
Сурет салу құралдары әрқашан дайын
болсын, мольбертті пайдалануға
ынталандырыңыз.
Құралдармен материалдарды
мақсатына сай пайдалануға рұқсат
бермеңіз.
Әр баланың жұмысын күн сайын қою
мүмкін емес болғандықтан, ешкім
назардан тыс қалмауын қадағалаңыз.
Балаларға бір- бірінің жұмысын
құрметтеуге көмектесіңіз.
Балаларға өз жұмысын үйге алуға
рұқсат етіңіз. Жиналыстың біріңде
ата- аналарға балалар
шығармашылығының кезеңдері
туралы айтып беріңіз.
Материалдарды қолдануда
ұқыптылықты көтермелеп қолдаңыз.
Құрылыс орталығы мақсаты: сезім, ойлау қабілеттерін дамыту.
Әлеуметтік қарым-қатынас дағдыларын дамыту, ептіліктерін дамыту, математикалық ұғымдарды дамыту (салмақты, биіктікті, түрліпішіндерді салыстыру). Шығармашылық және шешім қабылдай білу қабілеттерін дамыту.
Құрылыс орталығында балалар олардың ішінде фантастикалық, сондай- ақ шынайы ғимараттар: үйлер, тұтас қалалар, фермалармен хайуанаттар бақтары құрастыра алуы үшін түрлі көлемдегі және формадағы құрылыс элементтері бар болуы. Құрылыспен айналыса отырып, балалар көптеген нәрселерді меңгереді. Ол математикалық қабілеттерді дамытуға, әлеуметтік дағдыларды меңгеруге көмектеседі, мәселелерді шешу тәжірибесін береді. Мұнда шығармашылық көзқарас танытуға және орындалатын жұмысқа көңіл бөлуге болады. Бұл орталыққа тәрбиешілер мен балалардың қалауы бойынша көптеген түрлі заттарды қосуға болады: ойыншық машинкалары, жүк машиналары, адамдармен жануарлардың фигуралары, ұшақтар, маталар қиындылары. Балалар алдымен қарапайым құрылымдарды құру үшін материалды қолдануды менгереді, содан кейін күрделі жұмыс жасауға ауысады.
Құрылыс орталығының бала дамуына әсері.
Ғылыми және математикалық дағдылардың дамуы
Өлшемі, пішіні, салмағы, биіктігі, қалыңдығы, кеңістігі, бағыты, үлгісі, жоспары.
Бақылау, жүктеу, бағдарламалау, болжау.
Әр түрлі бір объектіні пайдалану (мысалы, блокты көлденең емес, тігінен салу)
Тепе- теңдік, тұрақтылық.
Өлшеу, есеп.
Ұқсастық, айырмашылық.
Тапсырыс беру (берілген өлшем немесе пішін блогын табу).
Мәселелерді шешу.
Шығармашылық ойлау және қиял.
Материалдың тұрақтылығы, тартылуы, күштің өзара әрекеттесуі, қасиеттері.
Сынақ және қате
Моториканың дамуы
Конструктормен ойын үлкен және ұсақ моториканы дамытады. Балалар әр түрлі өлшемдегі және салмақтағы құрылыс элементтерімен әрекет етуге, оларды теңестіруге үйренеді.
Құрылыс орталығында конструкторды орналастыру ережесі
Конструкторды ашық сөрелерде, балаларға қол жетімді биіктікте сақтау керек. Элементтерді түрлер бойынша орналастыру керек, және де олардың толық ұзындығы ғана емес, көрінетіндей. Балалар ойыннан кейін блоктарды қайда қою керектігін білуі үшін сөрелерді белгілеу керек. Белгі ретінде осы жерде сақталатын блоктар түрінің пішіні мен көлемін дәл көрсететін белгі немесе олардың табиғи шамадағы суреті болуы мүмкін. Бірінші жақсырақ. Құралыс аксессуарлары бар жәшіктер (мысалы, адамдар мен жануарлардың фигуралары, шағын арбалар, машиналар, қайықтар, ұшақтар және т.б) сөреде блоктармен бірге тұруы тиіс. Балалардың иелігінде ойын үшін қажетті көптеген заттар болуы тиіс (мысалы, құрылысшылардың каскалары, кондукторға арналған тж билеттері, ойыншық ақша, арқандар және көтергіш блоктар). Үлкен машиналар, жүк машиналары, ұшақтар мен кемелер құрылыс орталығында оларға арнайы бөлінген орында орналасуы тиіс.
Топтың барлық жабдықтары сияқты блоктар ұқыпты қатынасты қажет етеді. Оларды мезгіл-мезгіл сабынмен жуу керек, ал егер өткір жаңқалар пайда болса, оларды зімпара қағазымен тазалау керек. Егер балаларды күннің соңында олардың құрылыстарын бұзуға үнемі мәжбүрлейтін болса- бұл олардың көздерінде өз жұмысының құндылығын төмендетеді. Егер сіз балаларға Тұтас блоктарды кім алады? Барлық квадраттарды табыңыз Әрқайсысы екі блок алады Бүгін бірден 4 блоктан алайық Блоктан пойыз жасайық Бір үлкен блок және бір кішкентай деп айтсаңыз. Онда жинау қызықты және үйрету процедурасы болуы мүмкін. Мұндай жағдайда екі бала кірпіш дүкенінің жұмысшыларын бейнелеуі мүмкін: блоктар алу және оларды сөреге қою, ал қалған балалар жүк тиегіште ойнай алады.
Аспаздық орталық балаларға кейбір материалдардың қасиеттерін зерттеуге жаңа тағамдарды, соның ішінде өздері дайындаған тағамдарды көруге, жаңа математикалық ұғымдармен, мысалы, өлшеу ұғымымен танысу мүмкіндік береді. Бұл орталықта көптеген маңызды ұғымдарды игеруге болады. Тәрбиешілер балалармен түстерді, санды, формаларды, жаратылыстану жайлы, тамақтануы туралы түсіндіре алады.
Аспаздық балаларға өмірлік тәжірибе береді. Әр түрлі тағамдақ өнімдермен түрлі эксперименттер балаларға тұрақты тағамдық құмарлықты алуға көмектеседі. Олар кейбір өнімдер дененің және ақылдың дамуына ықпал ететінін біледі, ал басқалары денсаулық проблемаларының нақты дамуына ықпал ететінін біледі, ал басқалары денсаулық проблемаларының нақты себебі болуы мүмкін. Балаларды ағзаға не қажет екенін білу негізінде сау тағамды таңдауға үйрету керек.
Топта балалар жеңіл тағамдарды дайындап, таңғы асқа немесе бесіндікке арналған тағамдарды немесе салтанатты оқиғаларға арналған арнайы тағамдарды дайындай алады. Балалар үшін жарамды рецептілерді қарапайым, тек екі немесе үш компоненттен бастап, біртіндеп неғұрлым дамыған іскерлікті талап ететін көптеген компоненттермен күрделі компоненттерге ауысып, пайдалану керек. Тағам туралы білім алуға, пісіру және онымен байланысты өзге де қызметтерге барынша жәрдемдесу үшін басқа белсенділік орталықтарының жұмысы да енгізілуі мүмкін.
Тамақ дайындау бұл барлық аспектілерде оқыту мен дамытуға ықпал ететін қызмет. Аспаздық сабақтарының мақсаты, ең алдымен, балалардың құзіреттілік, тәуелсіздік және тәжірибе дағдысын қалыптастыру болып табылады. Тамақ дайындау бойынша жұмысты балалар өздері орындауы тиіс, ал ересектердің міндеті- бақылау және басқару!
Аспаздық орталығының бала дамуына әсері
Сауаттылық:
Балалар тағам рецепіндегі сөздер мен фото суреттерді бөліп алған соң, оларды солдан оңға қарай сканерлеп, символдық белгілерді нақты ісқимылға көшіре бастайды. Олар оқуды ұнатады, ал кейбір балалар олардың алдыңда тұрған рецепті жазып ләззат алады. Олар сөзде илеу, елеу, араластыру сияқты сөздерді пайдалана отырып, өзінің сөздік қорын толтыру мүмкіндігі болады. Балалар тапсырмаларды орындау барысында, лимонды сығу, желатинді, майды ерітіп деген сияқты сөз тіркестерін өзінің тілдік репертуарының бір бөлігіне айналдырады.
Математикалық ойлау:
Балалар бір литр шырынды құйып, онда екі ас қасық қантты араластырған кезде мөлшері мен өлшемі туралы біледі. Олар үш 16 жұмыртқаны, бес шай қасық ванилинді және төрттен бір кесе сүтті есептеген кезде санның мәнін түсініп көрсетеді. Балалар тортты он бес бөлікке кескен немесе өлшеуіш шынының жартысын ұнмен толтырғанда бөлшек ұғымын меңгереді. Олар бір сағат электр пешінде кексті ұстағанда немесе он минут пудинг пісіргенде бастапқы уақыт өлшемі бағыттауды үйрене алады.
Ғылыми білім: Тамақ дайындау химия және физика біліміне негізделген. Балалар ашытқы қамырды ашытқанда және қамыр қалай көтерілетіндігін байқағанда, оларда не болып жатқаны жайлы гипотезалар пайда болады. Олар қою және сұйық шоколад ыстық екенін байқайды. Балалар лимондар мен апельсиндер сияқты өнімдердің қасиеттерін байқай және сипаттай отырып тауық, балапандар мен жұмыртқа арасындағы қарым - қатынасты өмірлік цикл элементі ретінде танып, жұмыртқаның қайдан алатыны туралы мәселені талқылай алады.
Дене дамуы:
Қарпу, қабығын алу, елеу, шайқау, құю әрекеттері қозғалыс үйлесімін қалыптастырады және жұқа қозғалыстарды бақылайды жақсартады. Балалар тұзды шай қасықпен жинағанда, содан кейін оны қоспаға қосу үшін, олар көз және қол қимылдарын үйлестіру керек. Нан ұйытқыш және қамырды араластыру қолдың, иық белдеуінің және арқасының күшін дамытады.
Әлеуметтік дағдылар және мәдениет туралы түсініктерді меңгеруі:
Балалар кілегей салынған банкке шеңбер бойынша беріп, май алынғанша оны сілкіп кезекпен әрекет етуді үйренеді. Олар дайын өнімді бөлуге үйренеді, әркім өз үлесін алады. Олар бірге керемет тағамдар дайындайды. Олар барлық адамдар бір - бірінен ерекшеленеді: біреуі какос жаңғағының дәмі мен тығыздығын жақсы көреді, ал екіншісі оларды жағымсыз деп табады.
Соңыңда балалар отбасында дайындалған тағамдардың әртүрлілігі және асаздық артықшылық тұрғысынан мәдени айырмашылықтар туралы түсінік алады.
Эмоционалдық дамуы:
Рецепт бойынша тағамды табысты дайындау және оны достарымен бөлісу мүмкіндігі үлкен рахат береді. Балалардың өзіндік санасы дамиды, кейде егер қамыр илеуге ашыуына көп уақыт кеткен болсада қамыр ашымаса, көтерілмесе, онда балалар қамырды ашытуды қателердің болуы мүмкін екенін түсініп, рецепт неге жұмыс істемегенін ойлайды. Түсініктердің қалыптасуы: Балалар қызғылт сары апельсин шырынын, қызыл, қызылша сорпасы мен жасыл салатты дайындау барысында түстерді меңгереді. Балалар қамырды пінді ыдысқа салып, үшбұрышты тұшпара немесе сәбізді домалақ етіп кескен кезде пішіндер пайда болатынын көреді.
Балалар тамақ дайындауға қатысқан кезде олардың барлық сезімдері дәм, иіс сезу және көру белсендіріледі. Аспаздық сабақтарына арналған орын ұйымдастыру. Аспаздық орталығында ең бастысы балаларға тамақ өнімдерімен танысуға, тағам дайындаудан ләззат алуға және өз мүмкіндіктерін іске асыруға көмектесетін атмофераны құру. Шағын аспаздық орталықты ұйымдастырукезінде мүмкіндігінше раковинаны орналастыруға тырысыңыз және электр торабы жақын орналасуы қолайлы. Қажетті жабдықты арбада ұстау немесе оңай қол жетімді жерде тұрған бірнеше қораптарға орналастыру ыңғайлы.
Аспаздық орталығы балалар жиі жиналып ойнайтын орыннан алшақтау орналасу керек. Ол орын тәрбиешілер үшін көзге көрінетіндей және балалардың шағын тобының жұмысы үшін қауіпсіз болуы тиіс. Үстелдің бетін балалар губка мен сабын арқылы оңай жуылуы тиіс. Еден де ылғал жылдам жинауға бейімделген болуы керек. Тамақ дайындау бағдарлама бюджетіне енгізіледі. Басшылық тиісті қаржы бөлуі қажетті құрал-жабдықтардың, азық-түлікті сақтауга арналған контейнерлердің және қордың болуын қамтамасыз етуі тиіс.
Сонымен қатар ұйым ауласында шағын бақ болуы тағамның қайдан және қалай алынатынын түсінуді бекітуге қолайлы боп, аспаздық орталықты толықтыра алады.
Негізгі аспаздық жабдықтар
Нан ушін пішіндер
Пирогтар менпирожныйларға арналған қалыптар
Консерві пышақ
Пирожныйға арналған кескіштер
Кесу тақтайлары
Үккіштер
Шырын сыққыш
Өлшеуіш шыныаяқ
Өлшеуіш қасықтар
Араластыруға арналған ыдыстар
Араластыруға арналған қасықтар
Миксер
Қақпағы бар соусницалар(кіші және үлкен)
Ингредиенттерді өлшеуге арналған таразылар
Қайшы
Кішкентай пышақтар
Сүзгіш және ингредиенттер електері
Алжапқыштар
Сорпаға арналған шөміш
Күрек
Таймер
Көкөністерге арналған қырғыштар
Сыпырғыш
Ағаш қасықтар
Электр жабдықтары
Пеш (пеш болмаған жағдайда тостер пайдаланылуы мүмкін)
Плита (немесе басқа ыстық бетті құрал)
Электр табасы
Араластырғыш
Драматизация орталығында балаларға нақты өмірде көріністерге ойнатуға тілек білдіретін костюмдер мен басқа да заттар болуы керек: бұл оралдың айналасында не болып жатқанын жақсы түсінуге және әлемдегі өзінің рөлін жақсы түсінуге көмектеседі. Осы орталықта тұрған заттарды тәрбиешілер таңдайды. Бір аптаға олар кір жуу ойыны ушін деректеме мен заттар, бұйымдар ұсына алады,екіншісі апта үшін - цирк ойыны үшін қажет барлық нәрселерді, жануарларды күтудің атрибуттары мен күту құралдарын әзірлейді. Реквизитті таңдау балалар көрсеткен мүдделерге негізделуі тиіс.
Шығармашылық драматизация дегенмен мұнда драмалық көрініс жоқ. Рөлдерді үйреніп және көрермендерге әсер ету үшін аксессуарлар мен костюмдерді пайдаланатын орындаушылар жоқ. Шығармашылық драматургияда балалар өздері үшін таныс жағдайлар мен тақырыптарды өздігінен ойлап табады және түсіндіреді. Мысалы, мектепке дейнгі балалар көбінесе бала күтімі, автомобиль жүргізу немесе хайуанаттар бағына бару сияқты өмірде кездесетін нақты немесе қиялға, жағдайларға негізделген жағдайларды сомдайды.
Драмалық ойында балалар өз әлемін жасайды, онда олар әлемді нақты игереді. Бұл қиял әлемінде олар нақты өмірлік мәселелерді шешуге тырысады.
Драматизация орталығының бала дамуына әсері
Шығармашылық драматургияда және мектепке дейінгі бала іс-әрекеттердің түрлерін жүзеге асырады:
Бес сезімнің дамуына ықпал етеді
Белсенді және пассивті сөйлеуді дамытады
Балаларға адамдардың қарым-қатынасын түсінуге және мінез-құлық үлгілерін меңгеруге көмектеседі.
Түсініктерді өзара байланыстырады
Шығармашылық ойлауды және мәселелерді шешуді ынталандырады
Өзін-өзі құрметтеуді арттырады
Эмоциялар мен сезімдерді білдіру тәсілдерін дамытады
Ұсақ және ірі моториканы дамытады
Балалық шақтың қунышы мен еркіндігін білдіреді
Балалар ойнай отырып, көңіл күймен, қиялмен жаттығады, жаңа идеяларды байқайды, ересектердің мінез - құлқының формаларында тәжірибеленеді және олардың қоршаған әлемге әсер ететінін сезеді.
Сонымен қатар, балалар қоршаған ортаның және олардың жеке денесінің сұлулығын, ырғақтылығы мен ұйымшылдығын түсінеді, басқаларға өз ойлары, сезімдері мен эмоциялары туралы хабарлау тәсілдерін меңгереді.
Әлеуметтік дамуы
Сюжеттік - рөлдік ойын әрдайым бірнеше баланың қатысуын көздейді, сондықтан ол баланың әлеуметтік дамуының маңызды факторы болып табылады. Ойын жиі бірлескен жоспарлау мен қарапайым ынтымақтастықты қамтиды: Мен анам боламын, ал сен бала боласың, Жақсы? немесе біз дүкендере барайық. Балалар дауласып, ренжіте алады, бірақ олар басқалардың қызығушылығын тудыруға үйренеді. Олар бір мезгілде құрдастарымен ойнау және айналысу қызықты және жағымды екенін түснеді.
Эмоционалдық дамуы
Балалар ойынға өздерінің өмірі туралы білетіндерін әкеледі: өз білімі мен жаңылыстығы, өз тілегі мен қорқынышы, кейде ауыр естеліктер. Тілдік мүмкіндіктері шектеулі кішкентай балалар ойынды өз әлемін ұғыну құралы ретінде жиі қолданады. Ойынның арқасында балаларда өздерінің күшті және әлсіз жақтарын, өзінің бауырмалдығы мен антипатияларын, көшбасшы және сендіру немесе бағыну қабілеттерін түсінуі артады. Мұның бәрі өзіндік сананың дамуына ықпал етеді.
Зияткерлік даму
Драмалық ойын барысында балалар бір-бірімен байланыстыра отырып, мінез-құлық үлгілерінің мәніне еніп, ақпаратты ұйымдастыруға үйретеді. Олар идеяларды байқап, сынамалар мен қателіктерге үйренеді, олар жоспарларды жоспарлайды және іске асырады, өткен, қазіргі және болашақ туралы түсініктерді қалыптастырады. Балалар адамдар мен оқиғаларды көрсету үшін жадты пайдаланады. Ойын барысында балалар материалдар мен ойыншықтарды жаңа жолмен жасайды. Осылайша драмалық ойын шығармашылық көріністерді қолдау арқылы ғана емес, ойлау мен қарым- қатынаста негізгі рөл атқаратын сөйлеу дағдыларын тарту арқылы ақыл-ой дамуын ынталандырады.
Оқу және жазу орталығы тыңдау және жазу үшін кітаптар мен керек жарақтарды қамтиды. Бұл тыныш бұрыш болуы керек, онда балалар кітапты көре алады, тәрбиеші немесе ерікті көмекші оларды дауыстап оқи алады.
Әдебиет - Step by Step бағдарламасындағы оқу күнінің маңызды құрамдас бөлігі. Балаларға қолдан жасалған кітапшалар жасауды, сюжеттерді ойлап, ойнауды, әңгімелерді тыңдауды ұсынады.Оқу және жазу орталығы жазу бұрышын, кітап бұрышын, түптеу үстелін және тыңдау бұрышын қамтуы тиіс. Бұл аймақтарды балалар күнделікті еркін түрде пайдаланады. Жазуға арналған бұрышта қаламдар, қарындаштар, фломастерлер, борлар және қағаз (таза және линирленген) болуы тиіс. Керек - жарақтар қоры үнемі толықтырылуы керек.
Кітап бұрышы
Бұрыш қонақжай, жайлы болуы керек; ең дұрысы плед, орындықтар, жастықтар және мүмкін болса диван болуы керек. Кітаптар сөрелерде тартымды орналысуы керек. Кітап жинағы оқу ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz