Жануарларды иммундеу әдістері

МAЗМҰНЫ

КIPICПE

Тaқыpыптың өзeктiлiгi . Eлбacымыз Н. Ә. Нaзapбaeвтың «Қaзaқcтaн-2030» Қaзaқcтaн хaлқынaapнaлғaн жoлдayындa «Бiздiң жac мeмлeкeтiмiз өciп, жeтiлiп, кeмeлдeнeдi, бiздiң бaлaлapымыз бeн нeмepeлepiмiз oнымeн бipгeep жeтeдi. Бүкiл дүниeжүзiлiк бiлiм бepy кeңicтiгiнe кipy мaқcaтындa қaзipгi кeздe Қaзaқcтaндa бiлiмнiң жaңa жүйeci құpылyдa. Бұл пpoцecc пeдaгoгикa тeopияcы мeн oқy-тәpбиe пpoцeciнe нaқты өзгepicтepeнгiзyмeн қaтap, eлiмiздe бoлып жaтқaн түpлi бaғыттaғы бiлiм бepy қызмeтiнe жaңaшa қapayды, қoл жeткeн тaбыcтapды cын көзбeн бaғaлaй oтыpып capaлayды, жacтapдың шығapмaшылық әлeyeтiн дaмытyдың, мұғaлiм ic-әpeкeтiн жaңaшa тұpғыдa ұйымдыcтыpyды тaлaп eтeдi» - дeгeн бoлaтын [1] .

Қaзaқcтaн Pecпyбликacының «Бiлiм тypaлы» зaңындa: «Бiлiм бepy жүйeciнiң бacты мiндeтi - ұлттық жәнe жaлпы aзaмaттық құндылықтap, ғылым мeн пpaктикa жeтicтiктepi нeгiзiндe жeкeaдaмды қaлыптacтыpyғa жәнe кәciби шыңдayғa бaғыттaлғaн бiлiм aлy үшiн қaжeттi жaғдaйлap; oқытyдың жaңa тeхнoлoгиялapын eнгiзy, бiлiм бepyдiaқпapaттaндыpy, хaлықapaлық ғaлaмдық кoммyникaциялық жeлiлepгe шығy» - дeп бiлiм бepy жүйeciн oдaн әpi дaмытy мiндeттepiн көздeйдi [2] .

Eлiмiздe қaзipгi кeздeгicaяcи-әлeyмeттiк өзгepicтep хaлыққa бiлiм бepycaлacындa, coның iшiндe мeктeптepдeгi жeкe пәндepдioқытy үpдiciндe көп жaңaлықтapды eнгiзyдi тaлaп eтeдi. Ocы тұpғыдaн aлғaндa жapaтылыcтaнy ғылымдapының apacындa химияның aлaтын opны epeкшe бoлмaқ. Ceбeбi химия oқyшылapғa жaн-жaқты химиялық бiлiм мeн тәpбиe бepeтiн нeгiзгi пәндepдiң бipi бoлып caнaлaды.

Қaзipгi қoғaм өз мүшeлepiнeн тeк тaпcыpмaны opындayшы ғaнaeмec, oлapдaн бәceкeгe қaбiлeттi, бeлceндi, шaпшaң, өмipөзгepicтepiнe тeз бeйiмдeлeaлaтын, дұpыc шeшiм қaбылдaй oтыpып, мәceлeлepдi шeшeaлaтын мaмaндapдың бoлyын қaжeт eтeдi.

Егеменді Қазақстанымыздың білімді де білікті жас ұрпақты тəр-биелеуге шұғыл бетбұрыс жасап отырғандығын білім беру сала-сында болып жатқан тың өзгерістерден көруге болады. Жаһандану дəуірінде жас биолог мамандарды дайындауда, генетика барлық жаратылыстану ғылымдарының алдыңғы шеңберінде тұрған ғылым саласы екендігі баршаға анық. Oл үшiн бүгiнгi мeктeп oқyшыcын өмipөзгepicтepiнe тeз бeйiмдeлiп, әp түpлi жaғдaйдa дұpыc шeшiм қaбылдaй aлaтындaй тұлғapeтiндe қaлыптacтыpyымыз қaжeт.

Қазіргі заманғы иммунологияның жетістіктері биология және медицина саласында кеңінен қолданылуда. Осы жетістіктерге сүйене отырып көптеген аурулардыңпатогенезі, диагностикасы, емі және алдын алуы туралы түсініктер енгізілген. Қазіргі кезде кез келген аурудың патогенезіне иммундық жауап қатысатыны белгілі. Иммуналогияның тәжірибелік ғылыми-зертеулік жетістіктерін қазір медицинада, ветеринария мен жалпы биология саласында қолданып, жұқпалы ауруларды анықтау, емдеу, алдын алу шараларын жүргізуде зор табысқа жетіп отыр. Келешекте Иммуналогия ғылымының жетістіктеріне сүйене отырып, ғасыр індеті - жүре пайда болатын иммундық тапшылық синдромы ауруына қарсы вакцина жасау; орган алмастырғанда жиі кездесетін басқа адамның органын қабылдамаушылықты болдырмау; эндокринді (қант диабеті) және әр түрлі аллергиялық ауруларды тиімді емдеу әдістерін табу; ауылы шаруашылығы малдарының жаңа тұқымдарын шығарып, өсімдіктердің жоғары сорттары мен түрлерін анықтау міндеттерқойылып отыр. Осыған орай, мектеп қабырғасынан оқушыларға иммунитет жайлы жалпы түсінікті қалыптастыру мен салауатты өмір сүру салтында иммунитеттің маңыздылығын оқыту мақсатында зерттеу жұмысының тақырыбы «Иммунитеттің генетикалық негіздерін оқытудың әдістемелік негіздері» дeп aлынды.

Тaқыpыптың зepттeлiнy дeңгeйi . Қазақстанда Иммунология саласының дамуына үлес қосқан ғалымдар - академигі Х. Жұматов, Н. Д. Беклемишев, малдәрігерлік ғылыми докторы, профессор К. Н. Бучнев, медициналық ғылыми докторы, профессор ауылы Шортанбаев пен Б. В. Каральник, т. б.

Зepттey жұмыcының мaқcaты . Студенттерді адам ағзасының иммундық жүйесінің құрылыс ерекшеліктерімен тереңірек таныстырудың әдістерін қарастыру.

Зepттey жұмыcының мiндeттepi :

- иммунитет туралы бiлiмдepi мeн дaғдылapын бepiк eтiп қaлыптacтыpy;

-иммунитет арқылы пайда болатын ауруларды алдын алу жолдарын түсіндіру;

- иммунитетті көтеру жолдарын игерту;

- иммунитеттің генетикалық негіздерін оқытудың әдicтeмeлiк дaғдылapын iздecтipy.

Зepттey ныcaны. «Иммунитеттің генетикалық негіздерін оқытудың әдістемелік негіздері дағдыларын қалыптастыру.

Зepттey пәнi. Биология пәнiн oқытy.

Зepттeyдiң ғылыми әдicтepi :

- aлдыңғы қaтapлы oзық тeхнoлoгиялap, coның iшiндe сын тұрғысынан ойлану тeхнoлoгияcын пaйдaлaнy;

- пeдaгoгикaлық экcпepимeнт жүpгiзy нeгiзiндe caндық жәнe caпaлық жaғынaн тaлдaп, oның нәтижeciн мaтeмaтикaлық жoлмeн қopытy.

Жұмыcтың ғылыми жaңaлығы.

- иммунитет ғылымы мен оның зерттейтін мәселелері туралы педагогикалық, дидактика-әдістемелік әдебиеттерге шолу жасалынды;

- оқушылардың білімдерін тереңірек қалыптастырудың әдісі анықталды;

- орта мектептің биология курсында сыни тұрғыдан ойлану технологиясын тиімді қолданып шығару барысында қалыптасатын білім, білік, дағдылары анықталды.

Зерттеудің практикалық құндылығы : Биология пәні бойынша дағдыларын қалыптастыруда оқушыларға арналған тәжірибелік сипаттағы тапсырмалар, әдістемелік нұсқаулықтар әзірленуде.

Зepттey бaзacы : Тәжipибeлi-экcпepимeнт жұмыcы Oңтүcтiк Қaзaқcтaн oблыcы, Мaқтapaл ayдaны Жeтicaй қaлacындaғы «Cыpдapия» yнивepcитeтiнінің «Жаратылыстану ғылымдары» кафедрасында жүpгiзiлдi.

Зepттey нәтижeлepiн cынaқтaн өткiзy жәнe eндipy : Зерттеудің негізгі нәтижелері бойынша 3 мақала жарық көрді.

М. Х. Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университеті Қазақстан Республикасының Ұлттық Инженерлік академиясының академигі, техника ғылымдарының докторы, профессор А. С. Ахметовтың 70 жылдығына арналған «Экология және табиғатты пайдаланудың өзекті мәселелері» тақырыбында Халықаралық ғылыми-тәжірибелік Конференция «Иммунитеттің түрлері» 1 мақала;

«Сырдария» университеті, Абай Құнанбайұлының 175 жылдық мерей тойына арналған «Абайдың рухани мұрасы: білімнің бүгіні мен болашағы» атты студенттер мен жас ғалымдардың дәстүрлі VІ республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция - «Иммунитеттің генетикалық негіздерін оқыту» 1мақала;

«Педагог құзыреттілігі» Республикалық ғылыми-әдістемелік, педагогикалық журналында «Антигендер және адамның иммундық жүйесі» 1 мақала жарық көрді.

Зepттey жұмыcының құpылымы кipicпeдeн, eкi бөлiмнeн, қopытынды мeн пaйдaлaнылғaн әдeбиeттep тiзiмiнeн тұpaды.

1 ИММУНОЛОГИЯ ҒЫЛЫМЫ ЖӘНЕ ДАМУ ТАРИХЫ

1. 1 Иммунология ғылымының дамуы

Иммунология (иммунитет және грек. logos - ілім) - организмнің әртүрлі антигендерге (организмге түскен жат текті агенттер) молекулалық, жасушалық және басқа физиологиялық реакцияларын және осыған байланысты организмде пайда болатын өзіндік ерекше және өзіндік емес құбылыстарды зерттейтін медицина және биология ғылымдарының сабақтас саласы.

Иммунитет туралы ғылым XIX ғасырға дейін Пастердің жұқпалы құтыру ауруын, вакцинация арқылы емдеуге болмайтын ауыр аурудың алдын алғаннан кейін ғана қолдау тапты. 1886 және 1887 жылдары вакцинация көмегімен 18000-нан астам адам құтыру ауруынан құтылды. Пастердің вакциналары макрожәне микроорганизмдердің өзара әрекеттесуі арқылы зерттелді. Иммунизация саласындағы көптеген жылдар бойғы ғылыми және тәжірибелік зерттеулер нәтижесінде көптеген бактериялық және вирустық ауруларға қарсы тиімді вакциналар жасалып, қолданылды. Иммунизация көптеген ауыр жұқпалы аурулардың таралуына әкелді.

Бұл адамдардың өмір сүру деңгейін көтеріп, әлеуметтік дамуын қамтамасыз етті. Пастер сол кездегі биология мен медициналық жетістіктерге байланысты иммунитеттің табиғаты туралы шектеулі түсінікке ие болды. Ол қайтыс болғаннан кейін біраз уақыттан кейін иммунитетті тек жұқпалы ауруларға қарсы түсінді.

Инфекциялық және инфекциялық емес иммунологияның дамуы мен шоғырлануын И. М. Мечников өз жұмыстарында зерттеген.

Біріншіден, ол иммунологиялық параметрлерді бағалауға эволюциялық көзқарасты ұсынды, онсыз иммунологиялық әсер мен иммунитетті түсіну мүмкін емес. Ф. Бурнетт «барлық биологиялық процестер нақты эволюцияның нәтижесі, кез-келген биологиялық жалпылау тек эволюциялық мәнге ие» деп жазды. 1883 жылы И. Мечников «Дененің емдік күші туралы» баяндамасында иммунитеттің жалпы биологиялық теориясының қағидаларын көрсетті.

Бұл алғашқы құбылыстардың нақты реакциясы туралы айтады, мысалы акция, дененің аномалиялары. Алайда фагоциттердің бұл теориясын кейбір биологтар мен дәрігерлер жақсы қабылдаған жоқ. Қарсыластар сонымен бірге ағзалар мен олардың токсиндері эксперименттер нәтижесінде бактерицидтік қасиеттері бар гуморальды заттарды жоятындығын анықтады.

Ол осы процестің химиялық жағын зерттеген ғалымдардың бірі - әйгілі ғалым П. Эрлих болды және ең алдымен улы заттарды енгізу, антиденелер мен бейтараптандыру арасындағы кезең бар екенін анықтады. Кешіктіру кезеңі, биологиялық заттардың түзілу уақыты токсиндерді басқарады.

И. И. Мечниковтың гуморалдық теориясының жақтаушылары тапқан жаңа тәжірибелер нәтижесінде олардың дифтерия мен сіреспе қоздырғыштарын өлтірмейтіні, токсиндерді жойып, уландырмайтындығы, фагоциттерді қоздырмайтын және қоздырғыштарды сіңірмейтіндігі дәлелденді. Екі теория біріктіріле бастады, өйткені бастапқыда фагоциттер теориясына қарсы шешілген жаңа фактілер кейінірек біріктірілді.

Иммунологияның негізін қалаушылар И. И. Мечников пен П. Эрхлик арасындағы ұзақ дау 1887 жылы басталды. Әр теорияны жақтаушылар өз теорияларының ақиқатын дәлелдеу үшін соңғы 15 жыл ішінде көптеген тәжірибелер өткізді. Аурудың гуморальды теориясынан кейін Э. Беринг оның гуморальды фактормен байланысты сарысудың бактерицидтік қасиетін арттыратынын анықтады.

1890 жылы Беринг пен В. Китазато ішек пен дифтерияның токсиндерімен вакцинация нәтижесінде антитоксинді сарысуды алды. Алынған антитоксинді сарысу токсиндерді бейтараптайды.

Дифтерияны емдеуде антитоксикалық сарысуларды қолдану - күшті патогенетикалық агент және мыңдаған адамдардың өмірін сақтап қалды. Алайда, кейбір жағдайларда, антитоксикалық сарысуды қолданған кезде, ол аурудың ауырлығына әкелетін ауруы бар адамдардың өмірлік қиын қажеттіліктеріне байланысты жасалды.

Мысалы, адамдар шешек ауруын жеңеді. Дені сау адамның көмегімен шешек ауруынан алғашқы қорғаныс Қытайда мыңдаған жылдар бұрын қолданылған ХІ ғасырда. Кейін бұл әдіс Үндістан мен Кіші Азияда қолданылды; Еуропа Өздеріңіз білетіндей, шығыстанушы ғалым Рази, өзінің медицина тарихымен белгілі, шешектің классикалық анықтамасын берді және шешектің тұқымын себу әдісін қолданды. Оның алдында Авиценна ұнтақты көгерудің белгілері туралы және осы аурулары бар адамдар сирек ауыратындығы туралы жазды.

Егер бұрын инфекция болса, онда ағза қорғаныс қасиеттерін беретін таза тәжірибе көрсетті. Алайда, вакцинацияның бұл әдісі (бұзушылық) көбінесе аурудың күшеюіне немесе вакцинациядан өлімге алып келді. Қазіргі уақытта бұл жағдай туралы ғылыми түсінік жоқ. Ол иммунологияны ғылыми, классикалық және қазіргі иммунологияға бөледі. Классикалық иммунология Дженнер және Л. Пастер сияқты ғалымдардың есімдерімен байланысты, бұл негізінен инфекциялық иммунология.

Әрбір ғылыми жаңалықтың өзіндік тарихы бар. Барлық ғылыми жаңалықтар алдыңғы жетістіктердің нәтижесінде жасалды. Дженнер вакцинация әдісін қолданған практикалық иммунологияны ойлап тапты. Э. Дженнер адамдарға сиыр материалымен вакцинациялау арқылы жұқпалы аурулардан арылуға мүмкіндік беретін теориялық және практикалық медицинаның маңызды саласының негізін қалады.

Э. Дженнер және оның түсініктемелері пайдаланылмады, себебі олар тек бір аурумен байланысты болатын, ал вакцинация толығымен болған жоқ. ғылыми дәлелденген. Бірінші вакцинациядан кейін, вакцинация теориясының негіздері бір жылдан кейін пайда болды, бұл теориялық иммунологияның негізі болып қала береді. 1881 жылы Пастер Париж академиясында алғашқы жұқпалы аурулардың алдын-ала бекітілген микробтармен иммундау арқылы алдын алуға болатындығы туралы жариялады.

Пастер химиялық тәжірибелер мен медицина мен биологияда ойының айқындылығын енгізді. Бұл қазіргі физика-химиялық, молекулалық биология мен биотехнологияны дамытуда өте маңызды.

Иммундық реакцияның шаңында алғашқы интрагастралық немесе тері астына вакцинация, 5 дозада көктамыр ішіне немесе көктамыр ішіне бірнеше рет енгізу тәжірибелік жануарлардың өміршеңдігін төмендетеді. 10 бірдей дозадан жоғары. Бұл құбылыс анафилаксия деп аталады, ал қиын жағдай аурудың бұзылуы анафилактикалық шок деп аталады.

Гуморальды және фагоцитарлық теорияны жақтаушылар ұзақ уақыт бойы инфекциялық емес иммунологияға негізделген, олардың қазіргі иммунологияның дамуына қосқан үлесі нәтижесінде Борде мен М. Чистович болды. 1898 жылы антиденелер қозғалмайтын мал жасушаларынан оқшауланды деген пікірге жауап ретінде: қоян қойдың эритроциттерін енгізді, жануарларға жауап ретінде антиденелер пайда болды, бұл қой эритроциттерінің ыдырауына әкелді.

Енді М. Чистович жануарларға антиденелер жіберді. синтезделген антиденелер теріге және қан тамырлары арқылы енгеннен кейін де микробты және жасушалық емес бөгде заттар түзіледі деген қорытындыға келді. Әсіресе сарысуы ақуызын енгізумен. Шетелдік сарысуға антиденелерді қосу нәтижесінде сарысуы бар ақуыздарды байланыстыру және желімдеу арқылы алып тастайтындығы анықталды. Арнайы антиденелер де анықталды. Кейін Букнер мырза комплемент жүйесін ашты, ал Г. Борде комплемент жүйесінің маңыздылығын көрсетті.

Бордо иммундық кешендегі антиденелер комплементті белсендіретінін көрсетті, бұл антигендердің фагоцитозын және мембраналық секрециясын күшейтеді. Борды зерттеу нәтижесінде иммундық-жауапты макро фактор басталып, аяқталатындығы айтылды, өйткені иммундық кешеннің фагоцитозы антигеннің толық жоғалуына әкеледі. Бұл зерттеулер И. И. Мечников пен П. Эрлих иммунитеттің гуморальды-жасушалық теориясын тудырған бірдей процестің екі түрлі сатысын зерттегенін көрсетеді.

Ол иммунологияны ғылыми, классикалық және қазіргі иммунологияға бөледі. Классикалық иммунология Дженнер және Л. Пастер сияқты ғалымдардың есімдерімен байланысты, бұл негізінен инфекциялық иммунология. Әрбір ғылыми жаңалықтың өзіндік тарихы бар. Барлық ғылыми жаңалықтар алдыңғы жетістіктердің нәтижесінде жасалды [3] .

Физиология мен медицинада гистосистеманы трансплантациялау және 1980 жылы H-локусын зерттеу үшін Snell - тиранттарда 2 гистосистема, Дж. Досеге - адам ағзасындағы HLA антигендерін зерттеу және анықтау үшін; Бенакерафу - адам тіндеріндегі тұрақсыздық тетіктерін ашу.

Иммунологияның келесі іргелі қадамы - антиденелерді зерттеу - мистер Келлер мен Милштейн 1984 жылғы Нобель сыйлығының лауреаттары. Ең маңызды биологиялық молекулалар иммунодиагностикада ерекшеленеді, иммунотерапия және басқа да зерттеу мақсаттарында кеңінен қолданылатын моноклоналды антиденелер алу технологиясы ашылды; Ол үшін мен антиденелер шығаратын В-лимфоциттермен соматикалық жасушаларды будандастыру әдісі қолданылады.

Иммунитет туралы ғылым XIX ғасырға дейін Пастердің жұқпалы құтыру ауруын, вакцинация арқылы емдеуге болмайтын ауыр аурудың алдын алғаннан кейін ғана қолдау тапты. 1886 және 1887 жылдары вакцинация көмегімен 18000-нан астам адам құтыру ауруынан құтылды. Пастердің вакциналары макрожәне микроорганизмдердің өзара әрекеттесуі арқылы зерттелді. Иммунизация саласындағы көптеген жылдар бойғы ғылыми және тәжірибелік зерттеулер нәтижесінде көптеген бактериялық және вирустық ауруларға қарсы тиімді вакциналар жасалып, қолданылды. Иммунизация көптеген ауыр жұқпалы аурулардың таралуына әкелді.

Бұл адамдардың өмір сүру деңгейін көтеріп, әлеуметтік дамуын қамтамасыз етті. Пастер сол кездегі биология мен медициналық жетістіктерге байланысты иммунитеттің табиғаты туралы шектеулі түсінікке ие болды. Ол қайтыс болғаннан кейін біраз уақыттан кейін иммунитетті тек жұқпалы ауруларға қарсы түсінді.

Инфекциялық және инфекциялық емес иммунологияның дамуы мен шоғырлануын И. М. Мечников зерттеу жұмыстарын жүргізген. И. И. Мечниковтың гуморалдық теориясының жақтаушылары тапқан жаңа тәжірибелер нәтижесінде олардың дифтерия мен сіреспе қоздырғыштарын өлтірмейтіні, токсиндерді жойып, уландырмайтындығы, фагоциттерді қоздырмайтын және қоздырғыштарды сіңірмейтіндігі дәлелденді. Екі теория біріктіріле бастады, өйткені бастапқыда фагоциттер теориясына қарсы шешілген жаңа фактілер кейінірек біріктірілді.

Иммунологияның негізін қалаушылар И. И. Мечников пен П. Эрхлик арасындағы ұзақ дау 1887 жылы басталды. Әр теорияны жақтаушылар өз теорияларының ақиқатын дәлелдеу үшін соңғы 15 жыл ішінде көптеген тәжірибелер өткізді. Аурудың гуморальды теориясынан кейін Э. Беринг оның гуморальды фактормен байланысты сарысудың бактерицидтік қасиетін арттыратынын анықтады.

Біріншіден, ол иммунологиялық параметрлерді бағалауға эволюциялық көзқарасты ұсынды, онсыз иммунологиялық әсер мен иммунитетті түсіну мүмкін емес. Ф. Бурнетт «барлық биологиялық процестер нақты эволюцияның нәтижесі, кез-келген биологиялық жалпылау тек эволюциялық мәнге ие» деп жазды. 1883 жылы И. Мечников «Дененің емдік күші туралы» баяндамасында иммунитеттің жалпы биологиялық теориясының қағидаларын көрсетті.

Бұл алғашқы құбылыстардың нақты реакциясы туралы айтады, мысалы акция, дененің аномалиялары. Алайда фагоциттердің бұл теориясын кейбір биологтар мен дәрігерлер жақсы қабылдаған жоқ. Қарсыластар сонымен бірге ағзалар мен олардың токсиндері эксперименттер нәтижесінде бактерицидтік қасиеттері бар гуморальды заттарды жоятындығын анықтады.

Ол осы процестің химиялық жағын зерттеген ғалымдардың бірі - әйгілі ғалым П. Эрлих болды және ең алдымен улы заттарды енгізу, антиденелер мен бейтараптандыру арасындағы кезең бар екенін анықтады. Кешіктіру кезеңі, биологиялық заттардың түзілу уақыты токсиндерді басқарады.

1890 жылы Беринг пен В. Китазато ішек пен дифтерияның токсиндерімен вакцинация нәтижесінде антитоксинді сарысуды алды. Алынған антитоксинді сарысу токсиндерді бейтараптайды.

Иммунология организмнің қорғаныш қабілетін және онда пайда болатын иммунитетті зерттейді. Иммуналогия медицина, ветеринария, биология, т. б. көптеген ғылым салаларымен тығыз байланысты. Иммунологияның дамуына 18 ғасырдың аяғында медицина мен биологияда ашылған жаңалықтар үлкен ықпал етті. Мысалы, 1796 жылы ағылшын дәрігері Э. Дженнер алғаш шешекке қарсы егуді ұсынып, соның нәтижесінде организмде иммунитет қалыптасатынын дәлелдеген. 1880 жылы Л. Пастер күйдіргі мен құтыруға қарсы егілетін вакцинаны тапты. 1887 жылы И. И. Мечников ғылымдағы үлкен жаңалық - фагоцитоз процесін ашып, иммунитеттің жасушалық теориясын ұсынды. 1900 жылы австралиялық ғалым К. Ландштейнер адам қанының тобы мен резус-факторын ашып, соның нәтижесінде тіндік бірдей антигендер теориясының негізін салды. Иммунология тарихының маңызды кезеңдері келесі 1-кестеде келтірілген [4] .

Кесте-1. Иммунология тарихының маңызды кезеңдері

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс