Жеміс ағаштарын ұластыру

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 56 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Жұмыстың өзектілігі. Алма ағаштарының вегетативті жолмен көбейту іс жүзінде оның тіршілік етуінің алғашқы жылдарынан басталды. Оңтүстік аймақ жағдайында ыстыққа немесе қысқа төзімді жерлерді іріктей отырып, оларды зерттеу жүзеге асырылды, әсіресе алма ағашымен үлкен селекциялық жұмыс жүргізілді.

Соңғы онжылдықта коллекциялар жаңа және дәстүрлі емес бақша дақылдарын тарту есебінен толықтырылады. Аса құнды және перспективалы түрлердің репродукциясы өзекті мәселе болды. Түркістан облысында көптеген аудандастырылған жеміс және жидек дақылдарының сорттары бұрыннан заман талабына сай келмейді.

Сондықтан бағбандықты дамыту, жаңа алаңдарды игеру, жемістер мен жидектерді қайта өңдеуді кеңейту отырғызу материалдарын қарқынды өсіру мүмкіндігіне тікелей байланысты.

Отырғызу материалын өсірудің қазіргі әдістерінің арасында вегетативтік көбеюдың бір-бірін өзара толықтыратын тиімді, бір-бірін толықтыратын жасыл және көк шламдармен көбею айтарлықтай қызығушылық тудырады. Жеміс және жидек дақылдарының көшеттеріне үнемі жоғары сұраныс және жеткілікті жоғары бағалар аталған көбею тәсілдерін барынша экономикалық әсермен пайдалануға мүмкіндік береді.

Зерттеудің мақсаты: Алма ағаштарын вегетативті жолмен көбейту тәсілдері.

Зерттеу міндеттері: 1. Алма ағаштарын вегетативті жолмен көбейту туралы түсінікті жетілдіру, вегетативті көбейту тәсілдеріне анықтама жүргізу.

2. Вегатативті тәсілмен көбейтудің тиімділігімен ерекшелігі және басқа көбейту тәсілдерінен айырмашылығын бағалау.

3. Отырғызу күндерінің мен отырғызылатын материалдың шығымдылығын, алма шыбықтарының кесілген әдісінің сапасын және көбейту негізінде отырғызу материалын өндірудің экономикалық тиімділігін анықтау.

Ғылыми жаңалығы. Түркістан облысында алма ағаштарының вегетативті жолмен көбейтудің негізгі тәсілдері толық зерттеліп отыр. Бұл ретте, ағаш қалемшелердің оңтайлы мерзімдері, қалемшелі материалдың сапасы, көшеттік материалдың шығуына және оның өсу қарқындылығына бойлық заттардың әсері бағаланды. Әр түрлі көбею тәсілдері кезінде экономикалық тиімділікті арттырудың негізгі параметрлері де қоса анықталды.

Практикалықмаңызы . Зерттеу нәтижелері облысымыздағы жағдайында әр түрлі сорттар мен тірлеріне қарай және оларды отырғызу материалдарын өсірудің тиімді тәсілдерін ұсынуға мүмкіндік береді. Ұсынылған технологиялық элементтерді қолдану стандартты көшеттердің шығуын арттырады және олардың өзіндік құнын төмендетеді, бұл Түркістан облысы бойынша құнды сорттардың тез көбею мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

1 ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ

1. 1 Жеміс ағаштар туралы жалпы түсініктер

Тіршілікке керекті заттардың біразы, адам организміне негізінен тағамдық өсімдіктермен көп мөлшерде енетіні белгілі. Олар әр түрлі қант, белок, витамин, фитонцид, фермент, эфир майы, тағы басқа химиялық заттар ретінде организмге еніп, тіршіліктің негізін салатын физиологиялық және биохимиялық процестердің дұрыс жүруін қамтамасыз етеді. Адам организміне өте қажетті заттар (натрий, калий, кальций, магний, фосфор, темір т. б. ) мен микроэлементтер де (йод, мыс, кобальт, марганец, молибден т. б. ) негізінен осы өсімдіктер дүниесінен енеді. Өсімдік тағамдары адам организміне енген соң, оның құрамындағы заттар өзара зат алмасу процесіне араласып, ас қорыту жолдарының жұмысын жақсартып, басқа органдардың функцияларын реттейді. [1]

Өсімдіктер биологиялық өте сіңімді болумен қатар, басқа тағамдардың да бойға таралуына әсер ете отырып, олардың сіңімді болуын жақсартады, зиянды заттарды бейтараптандырады да олардың организмнен шығаруын тездетеді, организмнің қорғанғыш күшін күшейтеді. Өсімдіктерде көбіне кең терапиялық спектр болады, сол себепті оларды әртүрлі ауруларды емдеуге қолданады, мұның өзі олардың бойындағы жинақталған белсенді биологиялық негіз арқылы қамтамасыз етіледі.

Тағамдық өсімдіктердің түрлерін кеңейту, олардың сорттарын түрлендіру арқылы да, сондай-ақ жаңа өсімдіктерді, оның ішінде жабайы өсетін тағамдық өсімдіктерді пайдалану арқылы да жүзеге асады, мұның өзі өсімдікті үздіксіз ұзақ уақыт бойы қолдануға мүмкіндік береді.

Похожее изображение

Сурет 1. Өсімдіктің вегетативті және генеративті мүшелері

Алма (лат. malus ) - раушангүл тұқымдасына жататын, өте кең тараған ағаштарының жемісі.

Қарқынды бақ - бұл ерте, әрі мол жеміс беретін жоғары сапалы ағаштарды отырғызу. Негізінен, бұл бақтар бағбанның салған салымын аз уақыт ішінде ақтап шығады (ол 4-5 жылдан соң орындалады) . [2]

Биік ағаштардың өсуі мен дамуын бақылау, аласа бойлы өсімдіктерді өсіруге қарағанда әлдеқайда ұзағырақ болтындығы құпия емес. Сондықтан да, қарқынды бақшаны салу арқылы технологияға сүйене отырып, аласа бойлы ағаштарды отырғызу көзделді. Сондай-ақ тамшылатып суаруды, сапалы тыңайтқыштар мен күтіп-баптау қамтамасыз етілсе, көгалдандыру үшінші жылдан басталады.

Тағы бір анықтама бар, ол - супер қарқынды бақ. Бұл өте бұлыңғыр ұғым болып табылады. Әдетте, бұл сөздер ұзақ уақыт бойы сапалы жемістерді беретін қарқынды бақты отырғызуды білдіреді: мұнда бір түрдің өсімдіктері және әр түрлі жеміс сорттары бар. Жеміс беру күздің аяғына дейін (отырғызылған ағаштардың алуан түрлілігіне байланысты) жалғасады.

Алманың жаздық, күздік, қыстық сұрыптары бар. Тұқымынан және өсімді (вегетативті) жолмен көбейеді. Тұқымынан көбейту бұлама алуда және селекцияда қолданылады. [3]

Алманы көбейту кейде ұластыру арқылы да жүргізіледі. Алма жемісі тасымалдауға, сақтауға жарамды, тағамдық заттарға бай, дәмді келеді, әрі жақсы өңделеді. Алма құрамында 82-87 % су, 7, 3-15, 5 % қант, 0, 3-0, 7 % -қышқыл, 9, 4-18, 3 % құрғақ қалдық, 0, 27-1, 1 % илік заттар, А, В ₁ , В ₂ , В ₆ , С, РР витаминдері, көптеген минералды заттар бар. Суынан шарап, сусын дайындалады, жемісін емдік дәрі ретінде де, адам организмін ауыр темір заттардан тазалауға, қан бұзылу және жүрек ауруларын емдеуге қолданады. Адамдардың тамаққа қолданатын жемістерінің 4/5 - бөлігі - алмалар. Оны ежелден ем - дәмдік тағам ретінде және ас қорытуы бұзылуын реттейтін амал ретінде қолданған. Дәрумен жетіспегенде, безгекке қарсы да жеген. Алма тәнге күш беріп, ағзаның әртүрлі аурулармен күресуіне көмектеседі. Сырқатқа шалдыққандарға да, сау адамдарға да алманы жеу пайдалы.
Ал ең бастысы - алма темірге бай. Темір қан айналымы жүйесіне өте қажет. Ол жүрек, бауыр, бүйрек, асқазан, ішек жолдарының жұмыстарын жақсартады. Бактерия мен әртүрлі вирустардан сақтану үшін күніне бір алма жеу керек.

1. 2 Ағаштарды отырғызатын аймақты таңдап алу қажеттілігі

Бауға арнап жерді дұрыстап таңдап алудың жеміс ағаштарының өсуі мен жақсы өнім беруі үшін аса маңызы бар. Жер учаскесі дұрыс таңдап алынбаса жеміс ағашы нашар өседі, олардың өнімі де аз болады. Мұндай жеміс мезгілінен бұрын солып қалады.

Бау еккенде жіберілген қателіктерді соңынан түзету қиынға соғады. Сондықтан да бау егу алдында маман агрономның қатысуымен жақсы учаскені, сондай-ақ ағаштың жас талдарының жақсы сорттарын таңдап алған дұрыс.

Жер учаскесін таңдап алған кезде жердің бедеріне, ашык желге ұшырамауына, топырағына және жер асты ылғалының болуына ерекше көңіл бөлінуге тиісті. [3]

Жер бедері. Бау үшін ең қолайлы жер - жазық немесе еңістегі 10-15 градустай болатын учаскелер. Таулы аудандарда бау үшін 30-35 градустық беткейлерді пайдаланған жөн. Қазан шұңқырлы жер бау егуге жарамсыз келеді, өйткені мұндай жерге айнала дөңестердегі суық ауа жиналады. Мұндай жерлердегі бау үсікке жиі ұшырайды. Республикамыздың солтүстік-шығыс облыстары үшін бұл жағдайдың ерекше маңызы бар, өйткені бұл облыстарда бау егу үшін сайлы жерлерді, өзен сағаларын бөлуге болмайды, өйткені мұндай жерлерде күз ерте басталады және көктемгі ызғар кеш кетеді.

Жер асты суы жақын (1, 5-1, 7 метрде) ойпат учаскелер алдын ала құрғатпайынша бау егу ұшін жарамсыз келеді. Мұндай учаскелерді тек жидек өсіруге ғана пайдалануга болады. Сортаң топырақты учаскелерді алдын ала жақсартып, өңдемейінше бау егуге болмайды.

Қазақстанның оңтүстік және солтүстік-шығыс облыстары үшін тау беткейлерінің ерекше маңызы бар. Тау алқаптарының температурасы және топырақ жағдайлары жазық жерлерден гөрі едәуір жақсы болады және мұндай жерлердегі бау үсікке аз шалдығады. Таулы жерлердің ылғалдылық жағдайы да жазық жерлерден гөрі жақсы болып келеді. Мұның өзі бұл жерлерде суармай-ақ бау өсіруге мүмкіндік береді.

Тау беткейлерінің де ерекше маңызы бар. Қазақстанның оңтүстігінде бау егу үшін ең жақсысы таудың терістік, шығыс және батыс беткейлері. Мұнда әдетте ауа райының температурасы күндіз де, түнде де көп өзгермейді, топырақтың ылғалдануы да жақсы болады. Оңтүстік беткейлерде қуаң келеді және температурасы шұғыл өзгеріп тұрады, сол себепті бау орналастыру үшін оншалықты жарамды болмайды. [4]

Шабдалы, қызыл шие және алмұрт өсіру үшін таудың батыс және оңтүстік-батыс беткейлері қолайлы. Алма, шие және алхоры өсіру үшін солтүстік-шығыс және батыс беткейлерді пайдаланған жөн.

Республикамыздың солтүстік-шығыс облыстарының бірнеше аудандарында жылылық аз болады, бұл жерлерде бау отырғызу үшін жердің оңтүстік-батыс және онша еңіс емес оңтүстік беткейлері тиімді. Бірақ бұл жерлерде де жеміс ағаштарын қыста күн көзінен аман сақтау жөніндегі шараларды күшейту қажет.

Тау алқабынан бау отырғызу үшін жерді таңдап алғанда, биік аймақтық ерекшелігін және жеміс ағаштарының жеке түрлерінің талабын әрдайым есте сақтау керек. Таудың төменгі аймағы (теңіз деңгейінен 900-1200 метр биіктікте) жаратылыс жағдайлары өсу мезгілі ұзақ болатын алманың, алмұрттың, өріктің және алхорының аса бағалы сорттарын өсіруге мейлінше қолайлы келеді. Мұндай жерлерде жидектер де жақсы өседі.

Орталық аймақта (теңіз бетінен 1300-1600 метр биіктікте) алма, алмұрттың күздік сорттары, әсіресе алхоры, өрік, шие және жидектер жақсы өседі. Сүйекті дақылдар мен жидектер үшін ауа және топырақ жағдайынан қарағанда бұл аймақ ең қолайлы деп есептеліледі.

Биік таулы аймақта теңіз деңгейінен 1400-1700 метр биіктікте алманың жаздық және күздік сорттарын ғана өсіруге болады, өйткені, бұл жерлерде қыстық сорттар үшін жылылық жетіспейді және олардың жемісі өзіне тән сапалы дәрежеде пісіп-жетіле алмайды. Бұл жерде шие, алхоры және жидектер де жақсы өседі. [7]

Таулы алқапта бау үшін учаскелерді таңдап алғанда беткейдің әрбір бөлігінің түрлі дақылдарға жарамдылығы ескеріледі. Беткейдің тік, құрғақ, тасты жоғарғы бөлігінде және су айырық жотада өрік өсіріледі, беткейдің онан төменгі бөлігінде - алхоры, алмұрт, алма және жидектер өсіруге болады. Шатқалдардың сағалары көбінесе алма, алмұрт, түйе жаңғақ және жидек өсіруге қолайлы.

Таулы алқаптан және тау баурайларынан бауға арнап учаске алған уақытта тау басындағы қатқан мұздан келетін суық ауаның ықпалына үздіксіз шалдығатын жерді пайдалануға болмайды. Мұндай учаскелер, көбінесе тау жоталарының кұлама аузында болады. Егер, осындай учаскелерді бау егуге пайдалануға тура келсе, оны қуатты белдеулермен бауды қоршап қойған дұрыс.

Топырақ. Бау отырғызуға топырағы кұнарлы жер бөлінеді, топырақ қабатының қалыңдығы кемінде 1, 5-2 метр болуы қажет. Бау өсіру үшін ең қолайлы - кара, бозғылт қоңыр топырақ. Жеміс ағаштары сұр топырақты жерде де ойдағыдай өседі, бірақ мұнда жердің топырағына органикалық тыңайтқыштар енгізу қажет. Бау өсіру үшін өзен сағаларындағы шабындық жердің топырағы да жарамды келеді, алайда, ондай жердің топырағы сазданбаған болуға тиіс.

Қазақстан жері топырағының көпшілігі бау өсіруге жарамды. Бау өсіруге мелиорация жұмыстары жүргізілмеген сортаңды топырақ мүлде жарамсыз. Батыс Қазақстан және Гурьев облыстарында жер асты суы таяз жатқан құмдар кездеседі. Органикалық тыңайтқыштар енгізген жағдайда осындай топырақты жерді де бау өсіруге пайдалануға болады. [10]

Қөп шайылған және тасты топырақты, қыртысы жұқа (0, 75 метрге дейін) жерлер бау егуге жарамсыз келеді.

Суландыру қорлары. Қазақстан жағдайында жеке меншік бау өсіруге жерді таңдап алғанда суару мүмкіншіліктерін ескеру қажет, өйткені жерді суару аса зор роль атқарады. Суару, әсіресе, бау ағаштарын еккен алғашқы жылда өте қажет. Себебі - егілген ағаштардың өнуі, оны мезгілімен суаруға байланысты. Ағаштың жеміс беруі үшін де суарудың маңызы бар, өйткені тек жеткілікті мөлшерде сумен қамтамасыз еткен жағдайда ғана жеміс ағаштарынан жылма-жыл мол енім алып тұруға мүмкіндік жасалады.

Жеміс ағаштарын отырғызу алаңында топырақты әзірлеу. Жеміс ағаштарының тамыр жүйесінің негізгі тұлғасы және өсу тамырлары жер бетінен 30-70 сантиметр тереңдікте болады. Сондықтан бау отырғызу алдында, өңдеу арқылы топырақта ылғалдың көп жиналуына, ауаның жақсы баруына қолайлы жағдай жасалады. Бұл үшін ағаш егілетін учаске күрекпен терең жыртылады (жерді аударады) .

Жеке меншік бақ иесінде минералдық және органикалық тыңайтқыштар жетіспеген жағдайда, оларды тек ағаш отырғызатын шұңқырларға ғана енгізуге болады. Бұл үшін отырғызу алдында әрбір шұңқырдың түбіне 5-10 грамм суперфосфат, калий тұзы және селитра енғізіліп, олар топырақпен мұқият араластырылады. Калий тұзы орнына ағаш немесе тезек күлін де пайдалануға болады. Мұнымен бірге ағаш отырғызылатын жерге шіріген көң енгізіп, оны топырақпен араластырса жақсы нәтиже береді. Шіріген көңді әрбір ағаш шұңқырына 15-20 килограмнан енгізуге болады.

Тау беткейіндегі топырақтың сумен шайылып кетуін азайту үшін, ол жерлер көлденең жыртылады. 10 градустан тік беткейлерде террассалау жүргізіледі. Жайпақ жер учаскесі алдын ала, ағаш отырғызудан бұрын бұталардан және жеміс бермейтін ағаштардан тазартылады.

Ылдилылығы орташа мөлшерлі беткейлердегі (10 градустан 18 градусқа дейін) учаскені ағаштардан және бұталардан тазартқаннан кейін, олар алдын ала бөлшектеніп, болашақ ағаш отырғызылатын қатарлар таспаланып жыртылады (күрекпен аударылады) . Мұндай жерді жаппай күрекпен аударуға болмайды, өйткені мұның өзі топырақтың шөгіп кетуіне әкеліп соғуы мүмкін. Таспалап өңделінген жердің көлденеңі барлық қатар-аралықтары кеңдігінің жартысына тең болуға тиіс. [11]

18 градустан тік беткейлерде, егер сатылау күзде жүргізілмеген болса, жерді бөлшектегеннен кейін кеңдігі 1-1, 2 метр және тереңдігі 0, 7 метр шұңқыр қазылады. Бұл жұмыстар Алматы маңындағы таулы аңғарлардағы жер үйлерде кең қолданылады.

Бұл әдіс бойынша, қатарлары белгіленіп алынғаннан кейін шұңқырларға ағаштар жай әдіспен отырғызылады. Мұнан кейін күзде жерді күрекпен қайта аударған кезде ағаш діңі айналасындағы шұңқырдың көлемі ұлғайтылады, сөйтіп, 4-5 жыл өткен соң олардың аралықтары тұтасады. Террасты дұрыс жасау үшін дің төңірегіндегі жердін тұтасу аралығындағы дөңес жерлер тегістеледі. Алкап баурайы бұталар (қарақат) егу арқылы нығайтылады, бұлар баурайдан 1-1, 5 метр жоғары отырғызылады, ал баурай дәнді және бұршақты шөп егу арқылы шымдандырылады. Бұл әдіс тік беткейлердегі террасты жоюға мүмкіндік береді, сонымен бірге ағаш отырғызу, сызық жоба жүйесі бойынша жұргізілген болса, 5-8 жылдық бауларда да террастарды жоюға мүмкіндік болады.

Жеміс ағашы жабайы және мәдени өсімдіктер (көбінесе қолдан өсірілген) құрамындағы күрделі организм. Жеміс ағашы жер бетіндегі бөлігі - діңнен, оның бүйірінен шыққан жуан бұтақ пен бұтақшадан тұрады.

Дің - тік қалпында тұрған өсімдіктің негізгі бөлігі. Оның жер бетінен бұтақ шыққан жеріне дейінгі бойын сидам сүрегі (штамб) деп атайды. Діңнің бүйір тармақтарынан шыққан бұтақтары бар бөлігін - бұтақты орталық бой дейді. Діңнің жоғарғы жақ бөлігін ұзарту бұтақшасы дейді.

Ағаштың діңінде негізгі бұтақтар орналасады, олар тармақтанып екінші, үшінші, тағы басқа бұтақтар деп аталып жүр. Үстіміздегі жылы өсіп шыққан бұтақша өркен деп аталады (Cурет 2) . Алма және алмұрт ағаштарында жеміс бұтағының мынадай түрлері болады:

а) жемісті бұтақ - жеміс бұтақшалары өте қысқа (3-5 см), бұтақшалардың ұш жағында бір жеміс бүршігі болады. Жемісті бұтақтар бүйір жағынан түсіп қалса, оның орыны сақиналы дөңгелектеніп жабылады;

б) копьеца (жеміс беретін көп жылдық бұтақ) - ұзынырақ (5-15 см) келген, тармақтанбаған жеміс бұтақшалары;

в) жеміс шыбықшалары - ең ұзын (15 сантиметрден артық) жеміс бұтақшалары, олардың жан-жағында вегетативтік бүршіктер, ал ұш жағында - жеміс бүршіктері болады.

Сурет 2. Жеміс ағашының негізгі бөлімдері

1 - негізгі тамырлар; 2 - шашақты ұсақ тамырлар; 5 - сидам сүрегі; 4 - бірінші қатардағы негізгі бұталар; 5 - екінші қатардағы бұтақтар; 6 - дің, 7 - жеміс беретін бұтақтар.

Сүйек тұқымдылардың жеміс органы көбінесе шоқ түпті бұтақша және жемісті бұтақ болып келеді. Шоқ түпті бұтақша - қысқа бұтақша, оның ұш жағында вегетативтік бүршік, ал жан-жағына шоғырланып гүл бүршігі орналаскан. Жемісті бұтақ - көбіне алхорының ағашында кездесетін өте қысқа жеміс бұтағы. Әсіресе шиеде және басқа сүйекті дақылдарда ұзындығы орташа болып өсетін бұтақтар кездеседі, олардың бүйір бүршіктерінің бір бөлімі вегетативтік, екінші бөлігі - гүл бүршік болады.

Вегетативтік бүршіктер мен жеміс органдарында жапырақтар мен бүршіктер болады. Жапырақтың сабақпен ұштаскан жерін сабақ буыны дейді, ал екі буынның арасындағы сабақтың бөлігін - буынаралық дейді.

Алма мен алмұрт ағаштарының бүршіктері вегетативтік, жемістік болып екіге бөлінеді. Жемістік бүршік, вегетативтік бүршікке қарағанда өзінің жуандығымен және ірілігімен көзге түседі. Әлі көктемеген, бірақ көктеу қабілеттілігін сақтап қалған бүршіктерді бұйыққан бүршіктер деп атайды. Шекілдеуікті жеміс ағаштарының бұйыққан бүршіктері көктеу қабілеттілігін сақтап қалуы 20 жылға дейін, тіпті онан да артық уақытқа созылады, бірақ көптеген сүйектілердің бұйыққан бүршіктерінің өмір сүру мерзімі едәуір қысқа болады (Сурет 3) .

Жеміс ағашы сидам сүрегінің тамырға айналатын жері тамыр мойын деп аталады. Тамыр мойыны, әдетте, ұластырылған жерінен 5-6 см төмен болады.

Алма ағашының тамыр жүйесі негізгі тамырлардан (жөнді толыспаған), онан таралатын бүйір тамырлардан, ұсақ тамырлардан және оларда пайда болатын тамыр түктері бар, ақ түсті сіңіру тамырларынан құрылады, сөйтіп олар өсімдікті қоректендіреді. Сіңіру тамыршалары 3-4 аптадай пайдалы әрекететеді, сонан кейін олар қоңырланып суды, қоректік заттарды сіңіру қабілеттілігінен айрылады. Сондықтан ағаштың жақсы өсіп, жеміс салу үшін сіңіру тамыршаларын бұрынғы қалпына келтіруге себепкер болатын топырақ күтімді болуы қажет [16] .

Қазақстан жағдайында алма ағашының тамыр жүйесі көбінесе 2, 5-2, 8метр тереңдікте жатады. Сіңіру тамырларының басым көпшілігі (75-80%) 100-125 см терендікке жайылып кетеді. Тамырдың өңделген жерде 10-15 см терендікте, шымды жерлерде - 5-8см тереңдікте орналаса бастағаны байқалады. Тамырлардың жатық бағытта таралуы бөрік бастың бұтағынан 2-2, 5 есе артық болады.

Сурет 3. Шекілдеуікті және сүйекті жеміс ағаштарының құрастырылу түрлері

1-жемістік шыбықша; 2-жемістік бұтақ; 3-жемістік - бұтақ; 4-жеміс беруші; а-жапырақ бүршігі, б-жеміс ұясынан түскен жемістің ізі; в-жеміс бүршігі; 5- шиенің аралас жеміс бұтағы. а-шоқты (гүлді) бұтақ.

Көптеген сүйекті жемістердің тамыр жүйесінің топыраққа енуі, алма ағашының тамыр жүйесіне қарағанда едәуір тайыздау болады. Жидекті ағаштардың тамыр жүйесі мұнан да тайыз жерге жатады. Бүлдірген тамырының топыраққа 45 см терең енетіні сирек кездеседі. Ал жүзімнің тамыр жүйесі керісінше, көбінесе 4-5 м тереңдікке кетеді.

Жеміс-жидек ағаштардың да, жүзімнің де жер бетіндегі бөлігінің және тамыр жүйесінің таралуы, көлемі, өсуі мен жеміс салуы, өсімдік отырғызылған топырақтың құнарлығына, өсімдіктің күтіміне, ауа райына байланысты болады. Қажетті агротехниканы қолдана отырып, жер үй іргесіндегі учаскеде ағашты күту жұмысын жүргізу қолға алынады, сөйтіп өсімдіктен көп түсім алу қамтамасыз етіледі. [17]

Жеміс-жидек өсімдігі мен жүзімнің мынадай тіршілік кезеңдері болады: өсімдіктердің бүкіл тіршілігін қамтитын үлкен кезең және кіші немесе жылдық кезең - бұл өсімдік неше жыл тіршілік етсе де, соның бәрін қамтиды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.