Бейнелеу өнері негіздері және оқыту әдістемесі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 39 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1.Бейнелеу іс - әрекетін үйрету әдістемесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1 Бейнелеу өнерінің әдістемелік негіздері ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 5
1.2 Мектепке дейінгі ұйымдарда бейнелеу өнері жəне əдістемесінің маңызы мен мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8
1.3 Бейнелеу өнерінің әдіс - тәсілдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ..1 5
2. Мектеп жасына дейінгі балалардың бейнелеу өнерінде шығармашылық қабілеттерін дамыту технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... 26
2.1 Мектеп жасына дейінгі балаларға сурет салуды үйрету ... ... ... ... ... ... ... . 26
2.2 Бейнелеу өнері арқылы мектеп жасына дейінгі балалардың шығармашылық қабілетін дамыту бағытындағы эксперименттік жұмыстар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..34
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..40
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 42

Кіріспе

Тақырыптың өзектілігі: Егемендік алып, дербес мемлекетке айналған Қазақстан Республикасының білім мен тəрбие беру саласында тың өзгерістер енгізіліп, жаңа талап пен міндеттер қойылып отыр. Соның бір - жеткіншек ұрпақтың болашақта эстетикалық, дүниетанымдық, экологиялық, биологиялық таным түсініктерін, табиғатқа деген қамқорлық сезімдерін дамытып, қоршаған ортаның əсемдігін тани білуге үйретуде мəдениетті азамат тəрбиелеуі болып табылады. Қазақстан Республикасының тəлім-тəрбие тұжырымдамасында өскелең ұрпаққа эстетикалық, экологиялық білім мен тəрбие беру бүгінгі күн тəртібіндегі бірден-бір қажетті, кезек күттірмейтін мəселе екендігі айтылған. Соның бір көрінісі ретінде мектепке дейінгі ұйымдарда келешек ұрпақты бейнелеу өнері арқылы − қоршаған ортаны қорғау, əсемдікті, сұлулықты тани білу, өсімдіктер əлемін күтіп баптау, табиғи қорларды тиімді пайдалану жөніндегі іс-əрекеттер арқылы балалардың таным-түсініктері дамып қалыптасқан болар еді. Мектеп жасына дейiнгi балаға бейнелеу өнері, көркемөнер арқылы, яғни бейнелеу ісəрекеті мен музыка сабақтары негізінде эстетикалық тəрбие беру мазмұнын көптеген ғалымдар зерттедi. Бейнелеу өнерін үйрету балаларддың көркем мəдениетке деген оң көзқарасын қалыптастыруға жəне қоғамның белсенді болашақ мүшесін тəрбиелеуге лайықты үлес қосады. Балалар бейнелеу өнері арқылы табиғат пен қоғамның дамуының, қоршаған ортадағы əсемдікпен, адам қолымен жасаған əсемдіктің мəнін түсініп, олардың даму заңдылығына көз жеткізеді. Балабақша балалары болашақ иесі болғандықтан дүниежүзілік мəдениетті танитын, өзінің төл мəдениетін білетін, сыйлайтын, рухани дүниесі бай, саналы ойлайтын деңгейі жоғары білікті болуы міндетті. Ата-бабаларымыздың ғасырлар бойы жинақтаған тəжірибесін, мəдениетін жасөспірімдер бойында саналы сіңіріп, қоршаған ортадағы қарым-қатынасын, мінез-құлқын, өмірге деген көзқарасын, бағытын дұрыс қалыптастыру тəрбиеге байланысты.
Зерттеу жұмысының мақсаты: мектепке дейінгі ұйымдарда жүргізілетін бейнелеу өнері жəне əдістемесін теориялық жəне практикалық негізде ұсыну.
Зерттеу жұмысының міндеті: - мектепке дейінгі ұйымдарда жүргізілетін бейнелеу өнері жəне əдістемесін теориялық тұрғыда негіздеу; - бейнелеу өнерінің әдіс - тәсілдерін анықтап, негіздеу;
Зерттеу жұмысының пəні: Бейнелеу өнері негіздері және оқыту әдістемесі
Зерттеу жұмысының объектісі: мектеп жасына дейінгі балаларды бейнелеу өнерін оқытудың әдіс - тәсілдерін қарастыру.
Зерттеу жұмысының əдісі: проблема төңірегіндегі теориялық, ғылыми-əдістемелік əдебиеттер мен жаңашыл педагогтардың тəжірибелері жəне баспасөзде жарық көрген ғылыми еңбектерді жинақтау, сұрыптау, талдау жəне жұмыс түрлерін ұсынып, нəтижесін көрсету. Ғылыми - педагогикалық, тарихи-əлеуметтік еңбектерге теориялық талдау, бақылау, байқау, ата - аналар жəне тəрбиешілермен əңгіме, сұхбат жасау.
Зерттеу жұмысының болжамы: егер мектеп жасына дейінгі балаларды бейнелеу өнері оқытуда тиімді әдіс - тәсілдер ұйымдастырылатын болса, онда ой-санасы, зейіні, таным түсінігі қалыптасқан балалар тəрбиелеу мүмкіндігіне ие боламыз.
Зерттеу жұмысының құрылымы: кіріспеден, екі бөлімнен (теориялық, практикалық), қорытындыдан, пайдаланған əдебиеттер тізімінен тұрады.

1. Бейнелеу іс - әрекетін үйрету әдістемесі
0.1 Бейнелеу өнерінің әдістемелік негіздері

Әдістеме деп біз белгілі бір мақсатқа немесе нәтижеге жету үшін істелетін іс-әрекет барысындағы әдіс-тәсілдердің жүйелігін, бірлігін білдіретін ұғымды айтамыз. Іс-әрекетті жүйелі әдістемелік бірлікте дұрыс жүргізу, яғни сол іс-әрекеттің мақсатына жетудің қысқа да нәтижелі жолын табу болып табылады. Белгілі бір күрделі жұмысты жекелеген бөліктерге бөліп, жұмыстың әдіс-тәсілдерін жүйелі бірізділікпен пайдаланып орындайды. Ал суретші белгілі бір бейнені немесе көріністі бейнелеу үшін алдымен оны суретші көзімен қарап, зерттеп, күрделілігін анықтап, содан соң бейнені жазықтық бетіне композициялық шешімін тауып орналастырады. Содан соң бейнедегі жекелеген заттардың көлемін, пропорциялық сәйкестігін нақты көрсетіп бейнелейді және соңында өзі бейнелеген жұмысқа қайтадан жалпы қарап, ондағы бейнелердің көркемдік үйлесімділігін, бірлігін тексереді. Ал педагогика ғылымындағы әдістемеде - оқытушы мен оқушы арасындағы мақсатты, оқу-тәрбие іс-әрекетіндегі әдіс-тәсілдердің жүйелі жиынтығы болып табылады. Әдістеме негізінде жалпы және жеке болып екі түрде қарастырылады. Біріншісінде - жалпы пәндер бойынша оқу-тәрбие мәселелеріне байланысты әдіс-тәсілдер жүйесі қаралса, соңғысында - жекелеген пәндер бойынша оқутәрбие жүйесі туралы айтылады. Біз жалпы білім беретін орта мектептерде оқытылатын бейнелеу өнері пәнін қарастырамыз. Педагогика ғылымында оқыту әдістері, мұғалім мен оқушылар жұмысының жұмыс тәсілдері, солардың көмегімен білім, іскерлік дағдылары игеріліп, оқушылардың дүниетанымы қалыптасады және қабілеттері дамиды. Яғни, оқыту әдістері - мұғалім мен оқушылардың арасындағы оқу-тәрбие жұмыстарын нәтижелі етіп ұйымдастыратын іс-әрекеттің тәсілдері деп білеміз. Дәлірек айтқанда, әдіс белгілі бір мақсатқа жету іс-әрекетін нақты жүйеге келтіретін тәсілдердің жиынтығы. Сонымен бейнелеу өнерін мектепте оқыту жұмысында жеке пән әдістемесі педагогикалық дидактика негіздерін бетке ұстай отырып, оқушылардың танымдық қабілеттерінің дамуына, көркемдік идеяларды түсінуіне мүмкіндік туғызуы тиіс, яғни балалардың ойын, қиялын дамытуға, өз бетімен шығармашылық тұрғыда ізденіп жаңа білімді меңгеруіне ықпал жасауы керек. Жоғарыда айтылғандай, 6 оқыту әдісін белгілі бір мақсатқа жету үшін саналы түрде қолданатын әдіс-тәсіл деп танысақ, сол мақсатқа жету әр мұғалімнің осы тәсілдердің тиімдісін таңдап алып, оны оқыту процесін ұйымдастыруға, мұғалім мен оқушылардың белсенді педагогикалық ынтымақтастығына және балалардың қабылдау дәрежесіне шебер пайдалануына байланысты. Бейнелеу өнерін мектепте оқыту әдістемесіне байланысты әр түрлі пікір-таластың бар екендігі рас. Кейбір әдіскерлер бейнелеу өнерін оқытуда оқушының қиялын, қоршаған ортадан алған алғашқы әсерлік сезімін алға қойып, екінші кезеңде бейнелеудің ережелері мен заңдылықтарын баланың сол сезімдік әсерін пайдалана отырып оқытуды ұсынса, кейбір әдіскерлер баланың алғашқы сезімдік әсерін жүйелеп, бейнелеу іс-әрекетін белгілі сурет салу заңдылықтарына бағындыру арқылы оқытуды ұсынады. Енді бір әдіскерлер бейнелеу өнерін мектепте оқытуды - тек оқушыларға эстетикалық тәрбие беріп, шығармашылық қабілеттерін дамыту бағытындағы жұмыс деп түсіндіреді. Сондықтан педагогәдіскерлер осы пікірлердің жігінен жол тауып, қазіргі оқутәрбиенің мақсаты мен міндеті болып отырған жеке тұлғаның жан-жақты дамыған, одан әрі өз бетімен дами алатын қоғам азаматын дайындауда, ғылыми-шығармашылық ізденіспен жұмыс істеу керек деп айтылып жүр. Бейнелеу өнері пәні жалпы білім беретін орта мектепте оқушыға тек эстетикалық тәрбие беріп қана қоймай, сонымен қатар дүниетанымын, кеңістік қиялын, ой-өрісін тағы басқа көптеген жақсы қабілеттерін дамытуды көздейді. Сондықтан да педагогика ғылымдарының негізін салушылар: И.Г.Песталоцци, Ж.Ж.Руссо, Дж.Локк, Я.А.Коменскийлердің өз еңбектерінде бейнелеу өнерінің баланы жан-жақты дамытуда, тәрбиелеуде, білім беруде үлкен рөлі бар екендігін ғылыми түрде дәлелдеп жазып, жалпы білім беретін орта мектептерге пән ретінде енуіне себепші болды. Бейнелеу өнерін оқыту әдістемесі педагогикалық ғылымның бір саласы, ол практикалық жұмыс тәжірибесін теориялық ғылымға жүйелендіріп тартады. Яғни, бейнелеу өнері әдістемесі педагогика ғылымын және өнертану негіздерін басшылыққа алып дамиды. Ол бейнелеу өнеріне оқытудың жаңа ереже заңдылықтарын жасайды, жинақтайды және ұсынады. Бұл әдістемені бейнелеу өнерін оқытудың ғылыми әдістемесі деп алуымызға болады. Сонымен қатар, сол бейнелеу өнерін оқытудың ғылыми әдістемесін жинақтап, зерттеп ұсынған әдістәсілдерді оқу-тәрбие процесінде жүзеге асыруды практикалық әдістеме деп атайды. Педагогикалық жұмыстағы әдістемелік өсу, педагогикалық іскерлік дағдыларын меңгеріп мұғалімнен белгілі бір қабілеттілікті және бейімділікті талап етеді, өйткені ол қиын да, күрделі және аса жауапты педагогикалық өнер. Кейбіреулер оқыту оңай да қарапайым, тіпті оған оқудың да қажеті жоқ, тек өз пәніңді білсең болды деп ойлайды. Бірақ, әрине олай емес, қанша тамаша суретші, жазушы, ғалым болғанымен, жақсы оқытушы болмауы мүмкін. Оған дәлел ретінде белгілі суретшілер оқыту әдістемесі рөлінің маңыздылығын ескермей, олар оқытушылық ісінде үлкен дағдарыстарға ұшырап отырады. Бейнелеу өнерін оқытуда да өнердегідей шабытпен сезім, тапқырлық, іске шығармашылық көзқарас болуы аса маңызды. Кей жағдайларда сабақ барысында, сабаққа аяқ асты өзгерістер енгізуге тура келеді. Мысалы, сыныпқа түсіндірген жаңа сабақ материалын оқушылар меңгере алмады дейік, бұл жағдай да мұғалім өткен сабақ материалына қайта оралып жаңа сабақты кішкене бөліктерге бөліп, біртіндеп кезең-кезеңге бөліп түсіндіреді. Кезеңдеп түсіндіру деп, біз бір кезеңді оқушылар толық меңгергеннен кейін ғана екінші кезеңге көшуді айтамыз. Яғни жаңа сабақтың меңгерілуі жеңілдетіледі. Міне, сондықтан да дер кезінде сабақты аяқастынан қайта құру мұғалімнен әдістемелік тапқырлықты, шығармашылық көзқарасты, педагогикалық сауаттылықты талап етеді. Мұғалімнің жеке тәжірибелік әдістемесін байытудың бірден-бір жолы - педагогика ғылымының жаңа жетістіктерін, жаңа педагогикалық технологияларды жинақтап, зерттеуді қажет етеді. [4]

1.2 Мектепке дейінгі ұйымдарда бейнелеу өнері жəне əдістемесінің маңызы мен мақсаты

Егеменді Қазақстанының қазіргі даму бағыты жас ұрпақты нарықтық заман талаптары мен мəдениеттің даму деңгейіне сай дайындауды қажет етеді. Мектепке дейінгі мекемелерде əрбір саланың өзіндік ерекшеліктерін ескере отырып, еліміздің болашақ азаматтарын дайындау мен тəрбиелеу мақсатын алға қояды. Сондықтан бейнелеу өнері сабақтары, жас ұрпақтарды іс-əрекетке жəне іс-əрекет технологиясын түсінуге бағытталуы тиіс. Еліміздің перспективалық бағыттарына сəйкес бейнелеу өнерінің оқу курсы өзінің мақсатын мынандай құрылымда айқындайды: 1. Еліміздің мемлекеттік, қоғамдық жəне шаруашылық өміріне белсене араласуына қабілетті, білімді, тəрбиелі азаматтарын дайындау; 2. Балалардың дүниетанымын қалыптастыра отырып, олардың эстетикалық көзқарасына дұрыс бағыт олардың эстетикалық талғамын дамыту, эстетикалық тəрбие беру. 3. Балаларға қоршаған ортаны тануға жəрдемдесіп, олардың байқампаздығын дамыту, логикалық ойлауға үйрету, көргендерін саналы ой елегінен өткізе білуге үйрету. 4. Бейнелеу өнерінің адам өміріндегі практикалық мəнін ашып көрсету, сурет өнерімен таныстыру. 5. Сурет өнерінің элементарлық негізі туралы балаларға тəрбие беру. (Бейнелеу өнерінің алғашқы дағдылары мен ептіліктерін меңгерту) бейнелеудің негізгібейнелеу тəсілдерімен таныстыру. 6. Балалардың шығармашылық қасиеттерін дамыту, өмір шындығын эстетикалық қабылдауға дұрыс бағдар беру, кеңістікті ойлауын, образдық елестетуін жəне қиялын дамыту. 7. Мектепке дейінгі балаларды əлемдік жəне қазақ бейнелеу өнерінің шығармаларымен таныстыру. Бейнелеу қызметіне деген сүйіспеншілігі мен қызығушылығын қалыптастыру. Бейнелеу өнері адамның дамуына өте бай мүмкіндік туғызады. Бұл істе əсіресе сурет салудың орны ерекше. Сурет салу заттардың формасын талдауға жəне оны ұқыпты бақылауға үйретеді, дүниені тануға жəрдемдеседі, ойлауға жəне эстетикалық дамуға көмектеседі. Сурет өнері кеңістікті көру, ойлауды дамытып, образды елестету қабілетін арттырады. Ол нақты есептеуге, табиғат əсемдігін тануға үйретеді, ойлау мен сезу икемділігін арттырады [8]. Бейнелеу өнерінің сабақтары өздерінің оқу-тəрбие жұмыстары бойынша да, түрлеріне байланысты да əр түрлі болып келеді. Мектепке дейінгі ұйым бағдарламасында оқу сабақтарының төрт түрі қарастырылады, Олар: нұсқаға қарап сурет салу, сəндік сурет салу, тақырыптық сурет салу, өнер туралы əңгіме. Нұсқадан қарап сурет салу сурет жəне кескіндеме жұмыстарымен айналысуды көздейді, сəндік сурет салу - оюөрнектерді көркем конструкциялау, ою-өрнек элементтерін құрастыру жəне т.б. жұмыстарын қарастырады. Өнер туралы əңгімеде балалар−кескіндеме, графика, мүсіндеу, жапсыру, сəулет өнері ескерткіштерімен жəне сəндік қолданбалы өнер шығармаларымен танысады. Бұл аталған əрбір сабақ жеке тұлғаның эстетикалық тəрбиесіне, шығармашылық қабілеттерінің дамуына, дүниетанымына, жан жақты дамуына ықпал етеді. Мектепке дейінгі ұйымдарда бейнелеу өнері əдістемесі−педагогика мен психологияға, жəне бейнелеу өнерінің теориясы мен практикасына сүйенеді. Бұл жалпы білім беру мен тəрбиенің мақсаттары мен міндеттерінің орындалуын ғылыми негізделуін қамтамасыз етеді. Кейде мектепке дейінгі ұйымдарда бейнелеу өнерін оқыту сыңар жақты түсіндіріледі. Барлық ықылас тəрбие мен шығармашылық қабілеттерді дамытуға аударылып, оқыту екінші кезекке шығарылады.. Бейнелеу өнерін оқыту мақсаттарының бірі көркемдік білім мен қатар эстетикалық тəрбие беру. Эстетикалық тəрбие − өмірдегі, табиғаттағы, өнердегі, ғылымдағы жəне қоғамдағы əсемдікті балалардың қабылдауын тəрбиелеу. Эстетикалық тəрбие - бұл балаларды тек қана өнерге тарту емес, өмірдегі əсемдіктің барлық түрлері мен формаларына тарту болып табылады. Эстетикалық тəрбиенің мəні, əрбір адамның қызықты əдемі өмір сүруі, əсемдік қандай түрде кездесетіндігін түсініп, көре білуге үйренуі. Өмірге деген эстетикалық қатынас адамға жігер беретін алғашқы негіз болып, еңбектің рухани қанағатқа жеткізетін қуаныш көзіне айналуына ықпал етеді. Эстетикалық тəрбие үдерісінде адамның эстетикалық көзқарасы, сезімі, талғамы жəне идеалы қалыптасады. Эстетиісалық тəрбие адамды игілікті істерге, əсемдікке, адамгершілік істерге бастайды. Орта мектептің міндеті-эстетикалық тəрбиенің əртүрлі əдістерімен эстетикалық эмоциясын тудыра отырып əсемдікке тарта отырып, шығармашылық мүмкіндік тудыра отырып, балалардың əсемдік талғамын тəрбиелеу болып табылады. Əсемдіктің барлық қыр сырын түсіну мен сүйе білу əр бір адамға рухани байлығы үшін ғана емес, еңбекте де жаңа жетістекке жету үшін қажет. Ол қандай мамандық иесі болмасын ол əсемдіктің нəзіктігін түсіне де, көре де білуі тиіс. Балалардың əсемдікке деген талғамдарын ояту үшін бейнелеу өнері пəнінің мұғалімі балалардың назарын өмірдегі сұлулыққа аударып, оларды байқауға, сезуге, қабылдауға, сүйене білуге, қуана білуге үйретуі тиіс. Мұғалім балаларға табиғаттағы түстердің реңдерінің формалардың сан алуандығын көрсетеді. Нұсқасына қарап отырып табиғатты, ағаш жапырақтарын, гүлдерді салу барысында, зат формасын оқып үйрену кезінде балалар табиғатқа, олардағы бояулар мен формалардың алуан түрлігіне қызыға түседі. Мектептегі сурет салу адамға өмірді жанжақты көре білуге үйретеді. Сондықтан өмір шындығын көре білу де өз алдына бір өнер. Сурет салумен айналысудың ең басты міндеті−балаларға қоршаған өмір шындығын тануға көмектесу, олардың байқағыштығын дамыту, оларды дүрыс көре білуге үйрету. Сурет сабағында балалар қоршаған заттарды, олардың алуан түрлі формаларымен, түстерімен, өлшемдерімен жəне басқа да ерекшеліктерімен, танысуға тиіс. Бұл таныстық зат туралы елестетулерінің нақты жəне толық болуына ықпал етіп, көру əсерін кеңейте түседі. Сурет салу кезінде бала заттың формасын, қүрылымын, пропорцияларын, түстер мен реңдік қатынастарын кеңістікте орналасуын зерттейді, сол арқылы оларды ұтымды да жан-жақты, терең де нақты қабылдауға үйренеді. Мектепке дейінгі ұйымдарда сурет салуға үйрету балаларға өмірді кең көлемде жəне жан жақты көре білуге жаттықтырады. Сурет салуға үйрету өзара байлынсты екі міндетті шешуге ықпал етеді. Олар: балалардың көру арқылы қабылдауын дамыту жəне олардың көргендерін ой елегінен өткізу дағдыларын қалыптастыру. Ғалымдар бақылауды əлі де дұрыс кере білу, көргенін түсіне білу емес екендігін көрсеткен. Ересек адамдардың өзі заттың форма қүрылысындағы ерекшеліктерді, оның ұсақ бөлшектерін, форма сипатын көбінесе анғара бермейді. Мұғалімнің міндеті баларды осы қиындықтан шығару. Бейнелеу өнері сабақтарының міндеті нақтылы зейінге, ойлауға жəне зат формасына нақты талдау жасауға, үйрету. Сан түрлі əсерлерден байқағандардан дұрыс қорытынды жасап оларды жалпы сипатқа біріктіру балалардың ойлауын дамытып, оларды жаңа білімге ұмтылдырады. Саналы көру зейініні ретке келтіру, басқа зейін түрлерінің дамуына ыпқал етеді. Сонымен мектепке дейінгі ұйымдарда бейнелеу өнерін оқыту көптеген оқу-тəрбие міндеттерінің жүзеге асыру процесі, балалардың қоршаған орта туралы туралы елестетулерін жинақтап, тереңдетуге, дамытуға мүмкіндік тудырады, түптеп келгенде ғылыми дүниетанымының қалыптасуына ықпал етеді. Мектепке дейінгі ұйымдарда бейнелеу өнерін оқытудың бір мақсаты- сурет сала білу. Сурет салу адамға кең көлемдегі іс-əрекет мүмкіндігін беретіндігін балаға ұғындыру. Мұғалім алғашқы сурет сабағында балаға сурет өнерінің адам өміріндегі рөлін ашып көрсетуі тиіс. Сурет салу кез келген іс-əрекетке, кез келеген мамандыққа қажет. Сурет салудың қарапайым бағдарын меңгеру адамға машина деталдарының суретін салуға, үй құрылысының жоспарын жасауға, қарапайым заттардың формасын салуға жəрдемдеседі. Кейде біз біреуге таныс емес, бір жерге қалай беру керектігін түсіндіру үшін жолдың бағыттарын суретке салып көрсетеміз. Ғалым Ш.Уалиханов Қашқарияға барған сапарында сурет салудың көптеген көмегіне жүгінген. Ол бұл сапарда этнографиялық сипаттағы суреттер салғандығы белгілі. Бейнелеу өнерінің сауаттылығының негіздерін меңгеру əскерилерге, əскери барлаушыларға жəрдем беретіндігін олардың жазған естеліктерінен оқуға болады. Жау тылына барған барлаушы жаудың əскери күштерінің орналасу құрылымын суретін салу арқылы нақты да дəл өлшем бірліктерімен көрсете білген. Кеңес одағының батыры И.Кожедуб өзінің сурет сала білу қабілеті, сандаған əуе шабылуы кезінде көмек бергендігін айтқан. Сурет салу сондай-ақ агрономға, шоферға, станоктағы жұмысшыға, хирургке де күрделі істер атқаруға жəрдемдескен. Бұлармен қатар сурет салудың жобасы архитекторларға, конструкторларға қажеттігі көпшілікке мəлім [8]. Бұл жас ұрпақты өмірге дайындаудағы суреттің практикалық мəнін көрсетеді. Бейнелеу өнерін мектепке дейінгі ұйымдарда оқытудағы басты тағы бір міндеті−балаларға реалистік суреттің қарапайым негіздерін, сурет салудың ептіліктері мен дағдыларын меңгеру болып табылады. Мұғалім балаға қарындашты қолға қалай ұстау керек екендігін, сызықты қалай жүргізу қажеттігін, қағаз бетіне заттардың көлемін қалай бейнелеу керектігін көрнекті түрде салып көрсетеді. Сонымен қатар ол сурет салуға қажетті əр түрлі материалдармен, құралдармен таныстырып, суретті қандай əдістемелік бірізділікпен орындау қажеттігі жайлы айтып түсіндіреді. Балалардың шығармашылық қабілеттерін дамыту барысында мұғалім балардың қиялын дамытуға көңіл бөлуі тиіс. Адам қиялы адамның көңіл күйімен байланысты, сонымен қатар өнердің өзі көңіл күйге əсер етеді. Сондықтан бейнелеу өнері мұғалімі балалардың елестетулерін жинақтау процесін өмір шындығынан бастап, қиялмен шығармашылықпен өмірмен байланысты жаңа елестетулерге дейін бағыттауға болады. Жаңа ашылымдар, шығармалар жасау үшін қажетті маңызы бар балалардың таң қалу, ырзалық сезім қабілеттеріне қолдау көрсету жəне сақтау бейнелеу өнерін оқыту мақсатына кіреді. Мұғалім міндеті өнердің мəнін қарапайым, түсінікті, лайықты формада бала санасына дейін жеткізу болып табылады. Ол үшін бейнелеу өнерінің түрлерінің ерекшеліктерін атап көрсетіп, олардың жанрларына түсінік беру қажет. Өнер шығармасының көркемдік ерекшеліктерін талдап, балалардың қөзқарасы мен ойлау қабілеттерін қалыптастыру аса маңызды міндет болып табылады. Əңгіме кезінде мұғалім балаға өнер шығармасының көркемдік ерекшеліктері мен онан алған əсері туралы ойларын айтуға мүмкіндік туғызады. Шығармаға оң баға берген баланы мадақтап, ал егер ол суретші шығармасындағы басты жəне бағалыларын түсінбеген жағдайда лайықты түзету жасап, түсініктемелер береді. Бейнелеу өнерімен таныстыру өмірдегі жəне өнердегі əсемдікті түсінуге, отан мен табиғатты сүюге бағытталады. Əңгіме барысында мұғалім балалардың назарын өмір шындығының көркемдік бейнеленуі мен орындау техникасына талдау жасау арқылы өнер шығармасын тани білуге үйретеді. Атап өтілген оқу - тəрбие міндеттерін жүзеге асыру үшін мұғалімге өнерді таныстырудағы белгілі жүйені ұстанып, балалармен жұмыс жүргізудің əртүрлі əдістерін қолдану қажет. Əрбір ұйымдастырылған оқу іс-əрекеттері өзінің лайықты əдісі мен іс-əрекетке деген ерекше қатынасты қажет етеді. Бұл қызметте əсіресе дəрістерді өткізуге деген тапқырлық пен педагогтық шеберлік маңызы орын алады. Мұғалім балаларға өнерді таныстыруда үлгерімге жеткізу үшін балалардың меңгеретін білімі мен дағдыларының көлемін біліп балалармен қандай жұмыс əдістерін таңдап алу керектігін білуге тиіс. Бұл міндеттер бейнелеу өнерін оқытудың бағдарламасында қарастырылған. Бірақ оқу бағдарламысы мұғалім қызметінің ерекшеліктерін көрсетпейді. Ең бастысы бағдарлама туралы білім формалды емес, ойластырылған, теориялық білімдерге сүйенген білім болуы тиіс. Жеке адамның жан-жақты жəне үйлесімді дамуы - өте маңызды мəселе бұл іске балалар бақшасы тəрбиешілерініңде қатысы бар. Эстетикалық тəрбие жүйесіне жататын тəрбиелеу жолдары бейнелеу ісі мен бейнелеу өнерінсіз адамның үйлесімді дамуы да мүмкін емес. Бейнелеу өнерін оқытудың мақсаты балалар бақшасында 1жастан 7жасқа дейінгі балаларды көркемдік тəрбиелеуге болашақ тəрбиешілерді даярлау. Балалардың жан - жақты дамуы мақсатында балалардың бейнелеу ісін қолдану арқылы үйренуі қажет. Бейнелеу жұмыстарын ұйымдастыруда айналаны бақылату, саяхаттар мен мақсатты серуендерге апару, көргендерін ой елегінен өткізіп, танымдық қасиеттерін дамыту, оны бейнелеу іс- əрекеті барысында бере білуге баулу дербестікке шығармашылыққа үйрету көзделеді Бейнелеу іс-əрекетімен айналысу барысында іскерлік дағдыларды меңгертуде заттық, сəндік жəне мазмұнды сурет салғызу, мүсіндеу, жапсыру кезінде баланың біртіндеп, бейнені күрделендіруін, қағаз бетінде дұрыс орналастыруын, мазмұн бере білуін қадағалау, ұқыпты жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру, шығармашылықпен əрекет етуге бағыттау. Оның ынта - ықыласын ескеріп, дербестікке өз бетінше шешім қабылдауға үйрету. Еңбек нəтижесіне жетуде шыдамдылыққа, төзімділікке баулу. Іскерлік дағдыларды меңгертуде бейнелеу іс-əрекетінің түрлеріне қарай құрал-жабдықтармен жұмыс істеудің жолдарын көрсету. Мектеп жасына дейінгі балалардың жұмысында олардың анатомиялықфизиологиялық даму ерекшеліктерін, жұмыс көлемін, материалды таңдау, сабақтың ұзақтығы, оларды ұйымдастырудың ерекшеліктерін ескеріп отырған жөн. Оқыту арқылы біз қоғамымыздың мұратына сай келетін қасиеттерді, жағымды мінез-құлық дағдыларын қалыптастырып, өз ұлтының, басқа халықтардың достық, ынтымақтастық рухында, өз халқының қолөнерін терең түсініп, еңбектену нəтижесінде қоғамдық пайдалы қызмет ету мəнін түсінуді, үлкендер еңбегіне құрмет, кішіге ізет, мейірімділік пен қайырымдылық қасиеттерін еңбек əрекетіне қызуғушылығын арттырып, сүйіспеншілік сезімін тудыруға тəрбиелейді. Еңбек əрекетін ұйымдастыруда баланың өзінің ынтасының болуы, еңбек нəтижесін мадақтау, сендіру тəсілдері арқылы өз жолдастарының еңбегін бағалай білу, еңбекке деген көзқарастың болуы еңбекке бейімдеудің негізі болмақ [10].
Балабақшада еңбекті ұйымдастырудың формалары:сабақ,күнделікті тұрмыста жеке дара үйрету, ойын тəсілдерін қолдана отырып балалардың өзіне-өзі қызмет ету дағдыларын қалыптастыруға, тұрмыстық-шаруашылық еңбекке, табиғат аясындағы еңбек жəне қол еңбегіне баулу жұмыстарын жүйелі жүргізуге көңіл бөлу қажет. Бала бақша реформасында балаларды еңбек тəрбиесін күшейту жəне қазіргі заманға сай өзіміздің ұлттық өнерімізге тəрбиелеу оларды үйрету оқу тəрбие үрдісінің өзекті мəселелерінің бірі. Демек балаларды өнерімізге тəрбиелеу олардың сан түрінің ерекшеліктерімен таныстыру керек. Бұл баланы елін, жерін сүюге, салт дəстүрін бағалай білуге үйретеді. Қазақ халқы сонау ерте замандарда өмір сүрген ата-баба өнерінің қай түрін болсын қасиеттеп, қадірлеп, тіптен пір тұтып, көздің қарашығындай аялап сақтаған. Ұлттық мəдениет халықтың ежелден келе жатқан өзіне тəн өнері, əдет ғұрпы, салт дəстүрі есебінде жетілетіні белгілі. Оған қоса ғасырлар сынынан еленіп ұрпақтан-ұрпаққа ұласып келе жатқан халық мұраларындағы озық үлгілер жеке тұлғалық жан-жақты дамуына септігін тигізеді [9]. Сол себепті бүгінгі таңда халықтың дəстүрлі өнер түрлерін жинақтап, зерделеудің оның айналасындағы тəлім-тəрбие мен тəжірибесі негізінде жасөспірімдерді тəрбиелеудің қажеттілігі өсе түсуде. Осы қажеттілікті болдырмау үшін сəндік өнерді оқыту бала бақшадан бастау алу керек. Бала бақшада сəндік өнерді фундаменті қаланса онда оның өсуіне септігін тигізеді. Халқымыздың қолөнерінің арнасы өте кең, түрі сан алуан. Халық өнерінен əсемдік пен сұлулықты жете түсініп, сүюіміз керек. Сəндік қолданбалы өнері - халықтың байырғы кəсібі болғаны белгілі. Сондықтан халықтың байырғы кəсібін 3 жастан бастап оқытса, сонда олар байырғы қазақ халқының өнерін ұмытпас еді. Бейнелеу өнері бірнеше өнер саласының өмірге келуіне себепкер болған өнер атасы. [3]

1.3 Бейнелеу өнерінің әдіс - тәсілдері

Бейнелеу өнерін оқыту әдістерін сөз етпес бұрын жалпы педагогика ғылымындағы әдіс, тәсіл ұғымдарына тоқталып кетейік. Педагогикалық энциклопедияда Оқыту әдістері - мұғалім мен оқушылар жымысының тәсілдері, солардың көмегімен білімді, іскерлікті және дағдыны игереді, оқушылардың дүниетанымы қалыптасады, қабілеттері дамиды, - деп берілген. Яғни, оқыту әдістері мұғалім мен оқушылардың арасындағы оқу - тәрбие жұмыстарын нәтижелі етіп ұйымдастыру іс - әрекетінің тәсілдері. Дәлірек айтқанда әдіс - белгілі бір мақсатқа жету іс - әрекетін нақты жүйеге келтіретін тәслдердің жиынтығы. Ол оқу - тәрбие жұмысындағы әдістерді педагогикалық дидактика негіздерін бетке ұстай отырып оқушылардң танымдық қабілеттерінің дамуына мүмкіндік туғызуы тиіс, яғни оқушылардың ойын, қиялын дамытуға, өз бетімен ізденіп жаңа білімді меңгеруге ықпал жасауы тиіс. Оқыту әдісі белгілі бір мақсатқа жетудің сапады түрде қолданылатын тәсілдер, ал мақсатқа жету мұғалімнің сол тәсілдері тиімді таңдап алып, шебер пайдалана отырып оқыту барысын ұйымдастыруына, оқушылардың қабылдауға даярлық дәрежесіне, мұғалім мен оқушылардың белсенді педагогикалық ынтымақтасиығына байланысты. [6]
Жалпы әдіс пен тәсілді ажыратып жіктеп көрсету пікірталас туғызады, өйткені оқыту барысында екеуі бір - бірімен куыспалы болып келуі мүмкін. Мысалы:
1. Мұғалім сабақта ауызша баяндау барысында кейбір суретшілердің шағырмаларына көрнекі көрсетсе, онда көрнекі әдіі әдістемелік тәсілге айналады.
2. Өнер туралы әңгіме сабағында шығармаларын зерттеп, талдап нақт білім алса, онда осы сабақта қолданған жетектеме айызша баяндау тәсілге айналады да, көрнекі көрсету әдіс болып саналады. Сонымен, мектептегі бейнелеу өнері пәнін оқыту және тәрбиелеу мақсат - міндеттерін орындауға пайдаланатын бірнеше педагогикалық әдіс - тәсілдер бар. Мұғалім осы әдіс тәсілдерді таңдап пайдалануда оқылатын жаңа сабақтың мазмұнын, мақсат - міндеттерін, оқушылардың танымдық деңгейін ескеруі қажет. Бір сабақ барысында бірнеше әдіс - тәсілдер пайдалануы мүмкін. Бейнелеу өнерін оқытуда пайдаланатын негізгі мынандай әдіс - тәсілдерге тоқталып өтейік.
Ауызша әдіс - сабақтың қандай кезеңінде болса да, сұрақ жауап әңгімелесу, пікірлесу,нұсқау беру тәсілдерін құрайды. Бұл әдіс көбінесе сабақтың жаңа сабақ кезеңінде басым олрын алады. Мұғалім ауызша баяндайтын материалын алдын ала дидактикалық талаптарға сай дайындайды, ол мәтіннің анық оқушыларға түсінікті болуы көзделеді. Егер де мәтінде оқушыларға жаңа терминдік сөздер ұсынылса, онда оның мән - мағынасы ашылып түсіндірілуі керек. ОҚушылардың тақтаға жазылып көрсетілген жаңа терминдік сөзді жұмыс дәптерлеріне түсіріп алғаны жөн. Мұғалімнің әңгімесіндегі мәліметтер белгілі деректермен, ғылыми дәлелдермен бекітілуі керек. Сабақтың айызша әдісіне бөлінетін уақыт сабақтың тақырыбына байланысты атқаратын іс - шара мазмұнына немесе сабақтың бейнелеу өнері түрі бойынша қаралуына байланысты. Мысалы, 1 - 2 сыныптардағы заттан қарап бейнелеу сабақтарында жаңа сабақты баяндауға 8 - 10 мин. уақыт бөлінсе, ал 2 - сыныптарда 10 - 13 мин. уақыт бөлінуі мүмкін. Ал өнер туралы әңгіме сабақтарында сабақтың көптеген уақыты (30 - 35 мин.) ауызша әдіске беріледі. Әрине бұл сабақтарда ауызша әдістен басқа әдіс - тәсілдер пайдаланбайды деген сөз емес, ауызша әдіс көбінесе көрнекілік әдіспен жетеленіп отырады. Ауызша әдісте сұрақ - жауап, пікірлесу, әңгімелесу сабақты қызықты ете түседі, оқушылар тек тыңдаушы ғана болып қалмай, өзін сол мәселеге қатысушы, араласушы ретінде сезінеді. Оларды басты және маңызды мәселелердің мазмұнын, өзара байланысын анықтауға талпындырады. Оқушыларды шығармашылық жұмысқа шабыттандырып өзлеріне сенімен молайтады, мәселе туралы жеке пікірлерін құрау дағдыларын қалыптастырады. Ауызша әдісте оқушылардың ьолашық машықтық жұмысына шығармашылқ көзқарасын, қиялын, шабытын ояту үшін тақырып мазмұнына байланысты поэтикалық шығармаларды мәнерлеп оқып, оны қысқаша талдату үлкен нәтиже береді.[1]
Түсіндіру - жаңа білімді, ереже - заңдылықтарды, бейнелеу құралдары, материалдарымен жұмыс істеу ережелерін ауызша айтып көрсету немесе бейнелеу өнеріне байланысты жаңа бейтаныс сөздердің (терминдерді) мағынасын ашып айту болып табылады. Мысалы, заттан қарап бейнелеу сабағындағы натюрморт француз сөзінен алынған өлі табиғат деген ұғымды білдіретіндігін түсіндіреді. Түсіндіру, әсіресе жаңа сабақ мазмұнын ауызша әңгімелеу барысында жиі қолданылады, бірақ бұл түсіндірулер ауызша әңгімелеу жүйесін бұзбай кезеңімен қонылғаны жөн. Сонымен қатар түсіндіру сабақтың машықтық кезеңінде де орын алады.
Түсіндіру мынадай талаптарға сай болуы керек:
- жүйелі түсіндірілу;
- дәлелдер келтіру;
- өлшемдк, түстік салыстыру, мысалдар келтіру;
- сұрақтарды нақты тұжырымдау.
Әңгімелесу - ол оқытудың диалогтық әдісі, мұғалім тақырыпқа байланысты әңгіме туындататын сұрақтарды мұқият ойластырып дайындайды. Әңгімелесу жаңа білімді, іс - әрект ережелерін жеңіл меңгеруге жол ашады. Проблеманы түсінуд, шешуде мұғалім мен оқушының іс - әрекетін ынтымақтастықта ұйымдастыруға мүмкіндік туады. Әңгімелесу барысында мұғалім оқушылардың білімдік қорын тексеріп байқауына болады.
Әңгімелесу арқылы оқушылардың ой - өрісі, өзіндік жеке пікір құрастырып, оны жариялау, коммуникакативтік қабілеттері дамиды, яғни сөәлесу, піпікрлесі мәдениеті қалыптасады. Әңгімелесу нәтижесі көбінесе қойылатын сұрақтардың мазмұнына байланысты. Мұғалім оқушылардың әңгімелесу барысында жауаптры толық, аяқталған болуын қадағалуы тиіс.
Әңгімелесу бейнелеу өнері пәнінің заттан қарап бейнелеу сабағында заттардың көлемін, құрылысын, түстік ерекшелігін талдауда, жекелеген өнер туындыларының композициялық, мазмұндық құрылымына талдау жасауда, оөушылардың аяқталған практикалық жұмыстарын талдауда кеңінен өткізіледі.[7]
Оқу - тәрбие барысында дактикалық талаптарға сай жоспарланған әңгімелесудің мынадай мүмкіндіктері бар:
- ой - өрісті, тілді дамыту;
- оқушылардың білімін тексеру;
- оқуға ынтасын арттыру;
- сөйлеу, сөйлесу мәдениетін дамыту;
- тәрбие беру;
- оқытуды ізгелендіру.

Көрнекілік әдісті әсіресе бастауыш сыныптарының алғашқы сатысында кеңінен қолдану өте маңызды.Ол оқушылардың құбылысты ,оқиғаны ,меселені ,оны шешу жолдарын көріп сезініп қабылдауына,түсінуіне,есінде сақтауына,заттардың құбылысын,қасиеттерін өз беттерімен немесе оқытушының көмегімен зерттеп тануына мүмкіндік жасайды. Көрнекілік әдіс сонымен қатар оқушының байқампаздық, есте сақтау,салыстыру арқылы талдау қасиеттерін дамытады. Бейнелеу өнері сабағындағы көрнекілік әдісі демонстрациялау, иллюстрациялау, экрандық бейнелеу, дыбыстық тәсілдер жүзеге асырылады. Демонстрациялау - ол заттың сыртқы пішінін, ішкі құрылысын көрсету, қатар тұрған нәрселердің пропорциялық арақатынасын, кеңістікте орналасуын көрсету, табиғат көрінісін, көңіл-күйін көрсету. Демонстрациялау кезіндегі бақылау, талдау, зеттеуді жүйелі жүргізу керек. Ол заттардың немесе табиғаттың жалпы бейнесінен жекелеген ерекшеліктеріне көшу. Оқушылардың демонстранциялаған көрініс немесе заттар туралы өздері әңгімелеуі өте маңызды. Ол оқушылардың қоршаған орта туралы өз пікірлерін, көзқарастарын қалыптастырады, коммуникативтік қабілеттерін арттырады. Демонстрациялау кезінде мұғалім әңгімесі басты рөл атқармай жетекші рөл атқаруы қажет. Иллюстрациялау - ол заттың, құбылыстың, көріністің суреттік бейнелері, яғни бейнелеу ережелері, суретшілер шығармаларының репродукциялары, фотосуреттер, кестелер, технологиялық карталарды көрсету және сабақ барысындағы мұғалімнің тақтаға орындаған түсіндірме суреттері болып табылады. Бұл тәсіл бейнелеу өнері сабақтарының барлығында дерлік қолданылады. Иллюстрациялау тәсілімен демонстрациялау тәсілдері бір-бірімен өте тығыз байланысты болып келеді. Мысалы, сабақта перспектива заңдылықтарын әңгіме еткенде оны алғашында шынайы кеңістікте демонстрациялап көрсетсек, содан соң оны жазықтық бетіне бейнелеу ережелерін ілме көрнекіліктерден немесе тақтада иллюстрациялап көрсетеміз. Иллюстрациялау тәсілдернің нәтижелі болуы ол, мұғалімнің көрсету әдістемелік шеберлігіне байланысты. Ол үшін мұғалім көрсетілетін көрнекіліктің сабақ барысындағы дидактикалық маңызын, танымдық рөлін анықтап білуі қажет. Тәжірибеден белгілі болғандай сабақ барысында шамадан тыс көрнекіліктер оқушылырдың көңілін негізгі мәсәледен ауытқытуы мүмкін. Сондықтанда мұғалім алдын ала дайындаған көрнекіліктерді әңгіме болатын мәселе кезінде ғана бастап көрсеткені дұрыс. Экранды бейнелік тәсілі мәселені, көріністерді, репродукцияларды, т.б. мәліметтерді кодоскоп, эпипроектор, киноаппараттар, бейнемагнитофон, теледидар, компьютер арқылы көрсету болып табылады. Бұл тәсіл оқушылардың сабаққа ерекше қызығушылығын арттырады, танымдық деңгейін көтереді, мәлімет алудағы техникалық құралдардың орнын көрсетеді. Осы техникалық құралды, оларға салынатын мәліметтерді мұғалім алдын ала әзірлеп, диафильм, кинофильмдердегі жеттекші мәтіндер мазмұнымен танысады. Бұл тәсіл көбінесе суретшілер шығармашылығымен, бейнелеу өнерінің түрлерімен танысу сабақтарында кеңінен қолданылады. Экранды бейнелік тәсіл тек жаңа мәлімет беру ғана емес, сонымен қатар тексеру, бекіту, қорытындылау, яғни дидактикалық іс-әрекеттердің барлығында пайдаланылды. Бұл тәсілдің тағыда бір ерекшелігі қоршаған ортадағы немесе жұмыс барысындағы ұзақ мерзімді процесті тездетіп көрсетуге болады. Мысалы, жазғы табиғат көрінісінің күзге айналуын, соған байланысты аспан, жердің, өсімдіктердің түстерінің өзгеру барысын немесе қас-қағымда тез орындалатын жұмыс барысын баяу көрсетуге болады. Дыбыстық тәсілдерде сабақ барысында оқушылардың жаңа материалды меңгеруіне, қиялдауына шығармашылық образды елестетуіне мүмкіндік жасайды. Бұл тәсіл грампластикалар, магниттік таспалар, әр түрлі музыка аспаптары арқылы жүзеге асырылады. Мысалы, "Ертегілер кейіпкерлерін бейнелейік" тақырыбындағы сабақта белгілі бір ертегіні толық немесе үзіндісін грампластинка, магниттік таспа арқылы тыңдатып, оқиға желісін, мазмұнын оқушыларға талдатуға болады. "Табиғат көрінісін бейнелейік" деген тақырыпта өткізілетін сабақта өзен-көлдердегі құстардың, терек-жапырақтардың шуылы немесе музыкалық шығармалар пайдаланып оқушылардың қиялына, елестетуіне көмектесуге болады. Сонымен көрнекілік әдіс-тәсілдер педагогикалық процестің барлық кезеңінде қолданылады. Олар жан-жақты образдық қабылдауға және ойлануға негізгі тірек болады.[2]
Практикалық әдіс теориялық білімді белгілі бір іс-әрекетте жүзеге асыру,меңгеру үшін қолданылады. Ол жаттығулар, нобайлар,эскиздер және сабақ тақыры бойынша суреттер орындау,көркем жобалау (дизайн)жұмыстары болып табылады. Бейнелеу өнері пәнінде практикалық әдіс басты әдістердің бірі болып саналады, өйткені онда көру, сезініп қабылдаудан басқа барлық дерлік сабақта машықтық іс-әрекет арқылы икемділік, іскерлік дағдыларын қалыптастыру орын алады. Жаттығу ол қарындашпен штрих түсіру (тік, көлбеу, доға), қылқаламмен бояу ( құрғақ қағазды бояу, сулы қағазды бояу) жұмыстарына машықтану арқылы сапалы іскерлік дағдыларын қалыптастыру мақсатында жүргізіледі. Нобайлар, эскиздер орындау заттан қарап немесе тақырыптық бейнелеу алдында орындалады, ол болашақ салынатын бейненің композициялық шешімін, тақырыптың мазмұнын, перспиктивалық көрінісін дұрыс табу мақсатында орындалады. Машықтық әдіс барысында мұғалім оқушылардың жаңа материалды қалай қабылдағаны және оған байланысты іскерлік дағдаларды қалай меңгергенін де бақылап байқауына болады. Машықтық әдісті сабақ барысында екі түрлі негізде жүргізуге болады, ол жаңа сабақ материалы, жұмыс ережелері түсіндіріліп болған соң оқушылар толық өз бетімен жұмыс істейді, мұғалім бақылаушы, қажет болған жағдайда нұсқау беруші ретінде болады. Ал келесі жағдайда бейнелеу іс-әректінің әрбір кезеңдерін жеке-жеке түсіндіріп, бейнелетіп мұғалім оқушыларды машықтық жұмыс барысында жетелеп отырады. Оқушыларды сабақ барысындағы машықтық іс-әрекеттерді жоспарлы, жүйелі,саналы жүргізуге дағдыландыру керек. Ол оқушыларды кез келген жұмыс барысын жүйелі, ұқыпты ұйымдастыруға тәрбиелейді.
Репродуктивтік әдіс - ол белгілі бір берілген білімді немесе мұғалімнің тапсырмасы бойынша іс-әрекеттің тәсілін қайталау, еске түсіру болып табылады. Мұғалім бейнелеу өнері сабақтарында оқушылардың алдына ұсынылған жаңа білім, жаңа іс-ірекеттерді бірнеше рет еске түсіру арқылы оқытуды ұйымдастырады. Репродуктивті әдіс өткен білімді іс-әрекетті үнемі қайталап еске түсіре отырып жаңа білімді, іс-әрекетті жүйелі бірізділікпен қабылдауды көздейді. Мысалы, 1-сыныптағы "Ұлттық киімдерді әшекейлейік" тақырыбындағы сабақта өткен сабақтардағы танысқан ою-өрнектер түрлерін және жолақ ішін безендіру әдістерін сұрақтар қою арқылы еске түсіру сол ою-өрнектерді безеніру әдісін қайталап, осы сабақтағы безендіру жұмысына тірек етіп алуға болатындығын айтуға болады. Репродуктивтік әдіс арқылы мұғалім оқушылардың білімдік қорының деңгейін тексеріп, бақылап отыруына қол жеткізеді және оқушылардың өздері меңгерген іс-әрекеттермен білімдердің өзара тығыз байланысты екіндігін тануға мүмкіндік жасайды. Бұл әдісті әр оқу тоқсанының немесе ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.