Натрий және калий

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

Жоспары:

І. Кіріспе бөлімі

ІІ. Негізгі бөлімі:

1 . Д. И. Менделеевтің периодтық жүйесінде орналасу ретіне байланысты

элементтердің биологиялық маңызы

2 . s-элементтердің биологиялық маңызы және олардың косылыстарының

медицинада қолданылуы

3. р-элементтердің биологиялық маңызы және олардың қосылыстарының

медицинада қолданылуы

4 . d-элементтердің биологиялық маңызы және олардың қосылыстарының

медицинада қолданылуы

ІІІ. Қорытынды бөлімі

ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Вернадскийдің анықтамасы бойынша ағзада жинақталып, әртүрлі биологиялық қызмет атқаратын элементтерді биогенді деп атайды. Элементтер электрондық орбитальдардың толуына байланыста s-, p-, d- деп жіктеледі.

s-элементтер Д. И. Менделеевтің периодтық жүйесінің IA және IIA негізгі топшасында орналасқан. Сыртқы электрон қабатында бір (s1-элементтер) немесе екі (s2 элементтер) электроны бар. Олар электрондарын онай беріп бір және екі зарядты оң иондарға айналады. s-элементтер катиондарының гидроксидтері негіздік қасиет көрсетеді. (Ba(OH2) басқасы) ол Э-OH ионды байланыстың әлсіздігінен болады. Сондықтан да s-элементтерді сілтілік және сілтілік-жер металдары деп атайды. Топтарда s-элементтері гидроксидтерінің негіздігі жоғардан төмен қарай артады (мысалы, LiOH тан CsOH қарай) ал период бойынша (s1- ден s2 элементке өткенде) артады. s-элементтердің тұздары күшті негізден және әлсіз қышқылдың қалдығынан түзілген болса ғана гидролизге ұшырайды.

p- Элементтерге Д. И Менделеевтің периодтық жүйесінің IIIA-VIIIA топтарына орналасқан элементтер жатады. Олардың ішінде практикалық маңызы бар катиондар AL, Pb, As жатады. p- элементтердің гидроксидтері амфотерлік қасиет танытады.

p- Элементтер ауыспалы валенттілік көрсетеді, сондықтан әр түрлі қышқылдар түзеді, элементтің тотығу дәрежесі өскен сайын қышқылдың күші артады p- элементтердің көбісі оттекті қышқылдар, және топ элементтері ғана оттексіз қышқылдар түзеді.

Д. И. Менделеевтің периодтық жүйесінде 33 d-элемент бар: олар төртінші, бесінші және алтыншы периодтарда 10 d элементтен орналасқан. Олар s және p- элементтердің арасында орналасқан. d- элеметтерге тән ерекшелік, олардың атомдарының орбитальдары электронмен толтырылуы сыртқы қабаттан емес одан одан кейінгі ішкі қабаттан басталады. d- элементтерде валентті болып энергетикалық жақын тоғыз орбитальдар болады: бір ns-орбитальдар, үш np-орбитальдар және бес(n-1) орбитальдар.

Д. И. Мевделеевтің периодтык жүйесінде орналасу ретіне байланысты элементтердің биологиялық маңызы

Тірі ағзаларда химиялық элементтердің таралу заңдылығын зерттей отырып. А. П. Виноградов тірі ағзадағы химиялық элементтердің сандық мөлшері жалпы түрде олардың рет нөміріне кері тәуелді болатындығын атап көрсетті. Ағза үшін элементтердің жеткілікті болуы ерігіштігі мен ұшқыштыгына, комплекс түзгіштігіне және тотығу-тотықсыздану реакцияларына бейімділігіне байланысты болады. Көбінесе адам ағзасында Na ⁺ , К ⁺ , Мg ²⁺ , Са ²⁺ жеңіл мeталл иондары және d ¹ элементтеріне жататын Мп ⁺ , Ғе ²⁺ , Со ³⁺ , Zп ²⁺ болады.

А. П. Виноградов бойынша, тірі заттың химиялық сандық құрамы-ол атом нөмірінің периодтық функциясы.

Элементтердің биологиялық белсенділігі Д. И. Менделеевтің периодтық жүйесіндегі орнымен анықталады, яғни элементтердің атом құрылысына, байланысты болады. Бірақ бұл қызықты тэуелділік жетік зерттелмеген.

Периодтық жүйеде I топтың s-элементтерінің ішінде негізгі молекулалар мен макромодеқулалар' (ақсыл заттар, ңуклеин қышқылдары, полисахаридтер) құрамына кіретін сутегі eрекше орын алады.

Калий және натрий иондары жасушалар аралығына орналасқан: натрий иондары жасуша сыртындағы сұйықта, ал калий иондары жасуша ішінде болады.

8-элементтерінің II тобында сүйек құрамына кіретін (Са, Мg) сүйектер ұлпаларының құрамына кірмейтін (Sr, Ва, Rа) орналасқан. Кальций иондарының қанның ұюуына, жүйке тамырларының оянуына, жэәне қан тамырларына әсерінің биологиялық функциялары жетік зерттелген.

II топтың S-элементтерінің атом массасы өскен сайын олардың ұлылық қасиеті өседі және ағзадағы олардың мөлшері азаяды (мысалы, адам денесінде стронцийдің мөлшері 10%, барий 10- ⁵ , радий 10 ^- ¹² %) .

ІУ-УІ топтың р-элементтерін де осы сияқты (С, N, О. Р, S)

негізгі биогенді элементтерге жатқызады, ауыр р-элементтер (Zп, РЬ, Аs, Sb, Ві, Se, Те) тірі ағза үшін жоғары улылығымен сипатталады.

VII топтың р-элементтердің (Ғ, СІ, Вг, J) атомдык салмағы оскен сайын биологиялық активті органикалық қосылыстар түзуге бейім болады. d-Элемеңттер негізгі топтың қосымша топшаларында орналасқандықтан негізгі биогенді микроэлементтерге (Си, Zп, Сr, Мп, Ғе, Со, Мо т. б. ) жатады. d-Элементтер де s-және р-элементтер сияқты жалпы заңдылықпен сипатталады, атомдық массасы өскен сайын ол элемёнттердің улылық қасиеті күшейе түседі, ал ағзадағы проценттік мөлшері кемиді.

s-элементтердің биологиялық маңызы және олардың косылыстарының медицинада қолданылуы

ІА тобынын S-элементтері.

Сутек. Биосферада сутек бос күйінде кездеспейді. Биосферада ол табиғи су, газдар және органикалық заттардың құрамында болады. Сутек ағзадағы көмірсутек ақсылдар, ма. йлар жэне нуклеин қышқылдарының құрамына кіреді. Сутек ор. ганиқяльік. қосылыстардың құрылысын. түзуге қатыспайды. Тірі жасушалар массасының 90% құрайтын суда сутегі атомдарының негізгі мөлшері болады. С. у жасушалар жүйесінде еріткіш қызметін атқарады.

Салмағы. 70 қг адам ағзасының 45л су күрайды. Ағзада екі түрлі құрамды электролит болады: ішкі жасушалық онда калий катиондары және жасуша сыртындағы, онда натрий иондары болады.

Сутегінің екінші бір қосылысы-сутегінің асқын тотығы Н ₂ 0 ₂ ағзада эртүрлі тотығу-тотықсыздану процестері нәтижесінде зат алмасудың қосымша өңімі ретінде түзіледі және каталаза ферменттерінің әсерінен ыдырайды:

Каталаза

H ₂ O _{2 ←} ^→ H ₂ O+1\2 O ₂

Литий. Бұл микроэлемент. Ол тірі ағзалардың тұрақты құрамды бөлігі. Литий ионы сілтілік металдардың ішінде ең радиусы кішісі, сулы ерітінділерде күшті гидратталған, осы гидратталған түрінің радиусы Nа ⁺ және К ⁺ радиусынан жоғары болады. Бұл мембрана жасушаларының иондық каналдары арқылы Lі ⁺ өтуіне бөгет жасайды. Li ⁺ иондары, кейбір ферменттер активтілігіне әсер ете отырып, бас миы қатпарлары жасушаларында Nа+- К ⁺ иондық теңдігін реттейді. Сондықтан құрамында литий ионы бар дәрілер жүйке ауруларын емдеуде қолданылады.

Натрий және калий. Иондары ағзада кең таралган, біріншісі жасуша аралық сүйықтарда, ал екіншісі жасуша ішінде болады. Абсолюттік шама бойынша бағаласақ, онда 95% натрий иондары жасуша сыртында болып ал калийдің осынша үлесі жасуша ішінде болып зат алмасу процесіне қатысады. Натрий қанның осмостық қысымын қолдайды, судың алмасуына (15г ЫаСІ адам ағзасында 2л сұйықты ұстап тұрады), ағзада қышқылдық-негіздік тепе-теңцікті ұстап тұруға (КаНСОз қанның сілтілік резерві), жасуша мембранасы арқылы амин қышқылдары мен қанттың тасымалдануына қатысады.

Nа ⁺ және К ⁺ иондары жасуша мембраналарындағы аденозин-үшфосфатазаны активтендіреді, ол Ма ⁺ иондарын жасушалардан шығарылып, К ⁺ иондарының жинақталуына жағдай туғызады.

ІА тобындағы S-элементтер негізінде жасалған дәрілік препараттар медицинада қолданылады.

I H ₂ O сутеқтің асқын тотығы (3%-Қ . . ерітінді) : сілекей қабықшалары (баспа, стоматит) суықтап ауырғаңда оларды, шаю мен іріңді жараларды- ^: жууда, мұрын; қансырағанды тоқтатуда және т. б. үшін залалсызландыратын зат ретінде қолданылады.

2 Lі ₂ СОз литий карбонаты; әр түрлі жүйке ауруларын емдеуде колданылады.

3. NаСІ, натрий хлориді; натрий хлоридінің концентрациясына байланысты изотонды (физиологиялық. ) жэне гипертонды ерінтінділер деп бөлінеді. NаСІ-нің 0, 9% изотонды, бүл ерітіндінің осмос қысымы қан плазмасының (0. 74-0. 75 мПа) осмостық қысымына сэйкес келеді. Изотонды ерітінді ағза сусызданғанда қанның плазмасын алмастырушы ерітінді ретінде, дәрілік заттарды еріту үшін т. б. қолданылады. Гипертоникалық ерітінділер (3, 5, 10%-тік) ірінді жараларды емдеу үшін қолданылады.

4. NaНС0 ₃ натрий гидрокарбонаты (ас содасы) асқазан сөліндегі тұз қышқылын тез арада бейтараптандырады:

NаНСОз + НСІ = NaСІ + Н ₂ 0 + С0 ₂

5. Nа ₂ S0 ₄ • 10Н ₂ О натрий сульфатының декагидраты (глаубер түзы) : ішті жүргізетін зат ретінде қолданылады.

6. Na ₂ В ₄ 0 ₇ • 10Н ₂ О (бура) натрий тетраборатының декагидраты; шаюда, жағуда, антисептикалық зат ретінде қолданылады.

Бураның сулы ерітіндісі гидролизге оңай ұшырайды.

Nа ₂ В ₄ 0 ₇ + 7Н ₂ 0 4Н ₃ В0 ₃ + 2NаОН

Гидролиз нэтижесінде түзілген бор қышқылының антисептикалық эсері болады.

7. NaI натрий иодиді; иод препараты сияқты эндемиялық жемсау ауруында қолданылады:

8. КСІ калий хлориді; ағзада электролит алмасуы бұзылғанда (құсу, іш өту) сонымен қатар жүрек соғысы бұзылғанда қолданылады.

9. КІ калий иодиді; иод препараты сияқты жемсау ауруына қарсы қолданылады.

10. КМп0 ₄ калий перманганаты; жараларды жууда, тамак және ауыздьі" шаюда антисептикалық * гірёпарат ' ретінде қолданылады.

Берилий. Биологиялық ролі анықталмаған. Берилийдің-қосылыстары улы. Оның ішінде берилийдің ұшқыш қосылыстары және шаңдағы берилий қосылыстары улы болып келеді. Қоршаган ортада мөлшері аз болса да бериллоз (берилді рахит) ауруына әкеп соқтырады. Ве ²⁺ иондары сүйек ұлпаларындагы Са ²⁺ ығыстырып оны жұмсартып жібереді.

Магний. Адам ағзасында 40г-дейін магнйй болады, оның жарғысынан көбі сүйек ұяпаларында болады. Сүйектегіден басқа магний жасушалар ішінде болады. Жасушалар ішіндегі К ⁺ ионынан кейінгі жасуша ішіндегі осмостық қысымды қолдап тұратын Мg ²⁺ ионның маңызы үлкен.

Кальций. Бұл адам ағзасында (1, 5%) көптеу таралған элементтердің (О, С, Н, N. Са) бірі. Кальций сүйек ұлпасының басты элементі, қан ұю механизмдеріне қатысады, ағзадан ауыр металдардың бөлініп шығуына жағдай тудырады, антиоксиданттық қызмет атқарады. Кальцийдің ағзада болатын негізгі массасы сүйектер мен тісте болады. Сүйек құрамына термодинамикалық жэне кинетикалық тұрақты кальций фосфаты жэне кальций гидроксидінің фосфаты Са ₅ (Р0 ₄ ) ₃ ОН кіреді(рН=7. 40 болғанда) : сүйек құрамынан баска 1% кальций жүрек тамырлары мен жүйке жүйелерінің жұмыс жасауда маңызы зор.

Кальций тапшылығы гипертоникалық кризиске, жүктілік токсикозына шалдықтыруы мүмкін, холестериннің қандағы деңгейін жоғарлатады, сүйектердің механикалық мықтылығын төмендететін остеопорозды дамытуы, жүйке жүйесінің қозуын жоғарлатуы, шашты түсіруі мүмкін.

Барий. Барийдің биогенді маңызы аз зерттелген. Суда жэне қышқылдарда еріген барий тұздары улы болады. Қышқылдар мен суда ерімейтін күкіртқышқылды барий рентген сәулелерін жақсы жұтады, сондықтан оны асқазан мен ішекті зерттеуде қолданады.

Стронций. Жануарлар мен адамдар ағзасында стронций сүйёк ұлпаларына жиналады және сүйектің түзілуіне әсер етеді. Артық болып кетсе сүйектердің сынғыштығына "стронцийлі рахиттің"

пайда болуына әкеледі. Сүйектен стронцийді шығару мүмкін емес.

1. Мg0 магнңй оксиді (магнезия) ; асқазан сөлінің қышқылдығы жоғарылап кеткенде қолданылады.

2. МgS0 ₄ • 7Н ₂ 0 (магнезия) магний сульфатының гeптагидраты иммунді нерв жүйесін тыныштандыратын қасистіне байланысты ұйықтататын немесе нашақорлық эсері бар.

3. СаСі ₂ : 6H ₂ 0 кальцийдің гексагидрат хлориді; аллергиялық ауруларда қолданылады.

4. 2СаS0 ₄ • Н ₂ 0 кальций сульфатының жартылай гидраты (күйдірілген гипс, табиғаттагы гипсті күйдіру арқылы алынады) :

2Са30 ₄ *2Н ₂ О 2Са30 ₄ • Н ₂ 0 + ЗН ₂ 0 -Н ₂ 0

Оны сумен араластырғанда тез арада қатып қалады. Осы қасиетіне байланысты гипс сынған сүйекті таңу үшін жэне тісті протездеуде қолданылады.

ВаS04барий сульфаты; рентген айқындауда қолданылады.

р-Элементтердің биологиялық маңызы және олардың қосылыстарыныц медицинада қолданылуы

Бор . Тірі ағзадағы бор қосылыстарының биологиялық маңызы зерттелмеген.

Медицинада қолданылуы:

1. Н ₃ ВО ₃ бор қышқылы: антисептик ретінде әр түрлі қою

майлардың құрамында болады; ауызды шаюда жэне 1-3% ерітінді түрінде қолданылады.

2. № ₂ В ₄ 0 ₇ • 10Н ₂ О (бура) натрий тетрабораты; антисептик;

Алюминий. Микроэлемент. Медицинада қолданылуы:

I. КАІ(80 ₄ ) ₂ - 12Н ₂ 0 алюминий калий ашудасы

жүмсартатын, күйдіретін және қан тоқтататын әсері бар.

2 АІ(ОН) ₃ алюминий гидроксиді; асқазан сөлінің қышқылдығын төмендетуде, "Алмагель" деген препарат құрамына кіреді.

Көміртек және кремний. Жер қыртысының атмосфера және гидросфераның 16, 08% кремний; 0, 119% көміртегі құрайды.

Көміртек, басқа элементтермен бірге ұзын атомдар тізбегін кұрып, құрылымы әр турлі органикалық қосылыстар түзеді.

Көміртегінің арқарында өсімдіктер"мен жануарлар түрлері көбейді. Казіргі уакытта биосфера коміртегінің диоксидімен ластанып» жатқандығы көп аитылуда, ол отындардың жануы нәтижесінде түзіледі. XX гасырдың сонына қарай С0 ₂ -нің ауадағы мөлшерінтң 20% -тен асып кетуі жерде температураның аса көтеріліп (4-5°С) кетуіне жағдай туғызуы мүмкін. Оның себебі, С0 ₂ спектрдің инфрақызыл аймағында өте жақсы жұтылады. Соған байланысты С0 ₂ атмосфераға радиациялық күн сәулесін өткізіп, инфрақызыл сәулелерінің жылуын кері жібермейді.

Көміртегі оксидінің (II) адам ағзасына зиянды эсері бар, оны «пеш газымен деп те атайды. . Дем алғанда көміртегі оксиді (II) қанга өтеді және гемоглобинмен-карбоксигемоглобин түзеді. Пеш газымен уланғанда гемоглобиннің өттегімен байланысы болмай қалады да өлімге себепші болады.

Медицинада қолданылады:

1. Активтелген көмір (карболен) ; ауыр металдар түздарымен, алкалоидтармен т. б. уланғанда қолданылады.

2. NаНСОз натрий • гидрокарбонаты; асқазан сөлінің қышқылдығын кемітеді; ол сулы ерітінділерді шаюда, жууда қолданылады.

Кремний. Микроэлемент. Тіршіліктің дамуы мен өсуіне керектілердің бірі. Оның ең көп мөлшері теріде, сіңірде, көздің үлпаларында кездеседі.

Медицинада (3Мg0 • 4Sі0 ₂ • Н ₂ 0) тальк қолданылады-сепкіш (присыпка) .

Қорғасын. Қорғасынның биологиялық маңызы анықталмаған. Қорғасын қосылыстары ұлы болып келеді. Түрлі қорғасын өндірісінде істейтін жұмысшыларда улану (сатурнизм) болады. Сатурнизм ауруымен шалдыққанда (бастың сынып ауруы, ұйқысыздық талма, жүйке жүйелері) осы белгілер және бүйрек (альбуминурия), асқазан-ішек функциялары бұзылады.

Медицинада қорғасын қосылыстары антисептикалық зат ретінде қолданылады. РЬО қорғасын жабыстыргышының құрамында болады, оны тері ауруы сыздауық шыққанда қолданылады. Рентген кабинетінде жұмыс істейтін медбикелердің киімдеріне корғасын қосылыстары қосылады, себебі қорғасын рентген у-сәулелерін жұтатын қабілеті бар.

Азот. Азотнегізгі биогенді элементтердің бірі. Тірі ағзада оның мөлшері 3%-тей болады. Азот' аминқышқылдарының, ақсылдардын. нуклертидтеплің, нуклеин кышкылдарының, биогенді амипдердің т. б. құрамында болады.

Біз азотты атмосферада өмір сүрудеміз (ауаның 78% азоттаң тұрады), қалган бөліктері оттегі және етугіміз бөлігі басқа химиялық элементтерден тұрады. Жер бетінде азотсыз тіршілік болмас еді. Азот және өмір - бөлінбейтін түсік ^: і

Зат айналымына молекулала азот қатыспайды. Адам органикалық қосылыстардагы азотты колданады.

Сонымен қатар азоттың нитраты өте зиянды (ағза үшін) .

Медицинада қолданылады:

1 . . . Азот тотығы (I) немесе "шаттандыргыш газ", И ₂ 0; оттегімен қоспасы наркотикалық зат ретінде қолданылады.

2 NН ₄ ОН аммиактың сулы ерітіндісі (аммоний гидроксиді, нашатыр спирті) . Адам талып қалган жагдайда мақта немесе дәкеге сеуіп абайлап адам мұрнына иіскетеді.

Фосфор. Негізгі биологиялық бес элементтің бірі. Биологияда фосфаттар негізгі екі роль атқарады біріншіден, көптеген биологиялық компоненттердің құрамдық элементтері ретінде қызмет атқарады; мысалы, сүйек және тісте кальций фосфатының (Са ₅ (Р0 ₄ ) ₃ ОН -гидроксиапатит, Са ₅ (Р0 ₄ ) ₃ Ғ-фторапатит) жинақталуы. Адамның сүйегінде 5% ал, тіс эмальдарында 17% фосфор болады. Екіншіден, ең қызықтысы, ортофосфат иондарының туындылары энергия тасмалдаушы қызметін атқарады.

Медиципада аденозинүшфосфор қышқылы (АТФ) қолданылады.

Мышьяк. Микроэлемент. Мышьяктың биогенді рөлі мен оның, ағзадагы мөлшері белгісіз.

Мышьяк косылыстары өте улы. Стоматологияда мышьяктың оксиді (II), немесе ақ мышьяк Аs ₂ 0 ₃ ауру тіс нервтерін өлтіруде қолдапылады. Ал, ішуге қан аз болғанда, жүйке ауруына іпалдыкқандарға беріледі.

Оттек. Өмір сүріп жатқан барлық молекулалар қүрамына кіреді. Тірі ағзадағы мөлшері құрғақ зат бойынша есептегенде. 70%-дай болады.

Аудағы оттекпен колемдік үлесі -21%.

Ауадағы оттектің мөлшеқіне көптеген- өмірлік процестер байланысты. Оттектің негізгі қызметі тірі ағзадагы зат алмасу процестеріндегі тотыгу-тотықсыздану реакцияларын- реттеу. Мысалы, . . "тау ауруы' жоғары таулы аудандарда оттек жетіспеушілігінен болады. Ауадағы оттектің парциальды қысымының азаюы оттекпен ашығуға әкеп соғады.

Ағзаға қірген оттек С0 ₂ түріңде өкпе арқылы шығып отырады.

Тропосферада (20км биіктікте) үш атомды оттектен тұрады, озонды қабатқа көп көңіл бөлінуі керек. Озонды экран күннің ультрафиолетті сәулелерінен жер бетіндегі барлық тірі тіршілікті қорғайды.

Медицинада оттек көміртек оксидімен (ІІ), НСl уланғанда және оттек жетіспейтін ауруларды емдеуде қолданылады. Емдеу мақсатында оттекті тері астына жіберуге асқазанға оттегі коктейлі түрінде пайдалануға болады. Кейінгі кезде жоғарғы қысымда оттегімен емдеу оны гипербаралық медицина деп атайды.

Күкірт. Ағзада фосфор сияқты күкірт те энергия тасымалдау кызметін атқарады. Жануарлар мен адам ағзасында күкірт цистеин және метионин сияқты амин қышқылдарының құрамында болады.

Медицинада қолданылуы:

1. Тазартылған күкірт; іш жүргізетін, дэрі ретінде, сыкпа, маздар құрамына өндіріліп, емдеуде қолданылады.

2. Кальций, барий, магний, натрий сульфаты түрінде қолданылады.

Селен . Айшықты антиоксиданттық қасиеттері бар. Селен антиденелердің түзілуін қуаттайды, эритроциттердің түзілуіне қатысады, сексуалдық белсенділікті қолдайды және ұзартады. Селен еркін радикалдардың калыптасуын болдырмай отырып, олардың ағзаға зақымдау әсеріне тосқауыл болып, иммундік жүйеге қорғау эсерін көрсетеді. Селен ұйқы безінің қызметін және ұлпалардың эластикалығын қолдауға қажет.

Селеннің тапшылығы жүрек дерттеріне, рактың ауруына әкелуі мүмкін. Селеннің жеткіліксіз мөлшері шаршауға, холестерин деңгейінің бұзылуы, ұйқы безі қызметінің жетіспеушілігі, ұрықсыздық сияқты симптомдарға шалдықтырады.

Фтор. Фтордың биологиялық маңызы аз зерттелген. Тіс және сүйектің негізгі қатты бөліктеоінің түзілуіндегі минералды зат алмасу. процесте -қатысады. . Тіс «жәқе сүиекте» фтор фторйпатит (Са ₅ (Р0 ₄ ) зҒ) түрінде болады. Адам фторды ішетін судан қабылдайды, ' ңегізінде Іл-суда" І мг фтор болуы стиіс. Егер ішетін суда фтор жеткіліксіз болса, онда тіс эмалдары бұзыла бастайды.

Тіс кариесінің негізгі емі-суды фторлау. Бос күйіндегі газ тәрізді фтор ете улы келеді.

Медицинада натрий фториді NaҒ қолданылады; ол тіс пастасы құрамына ендіріледі, (кариесті емдеу үшін) .

Хлор. Негізгі биогенді элементтердің біріне жатады. Хлор асқазан сөлі мен плазманың түзілуіне, ферменттердің белсенділігінің артуына катысып, өмірдегі маңызды кызметтердің бір қатарыін жүзеге асырады. сі анионы биохймиялық процестер айналымына қатысады. Газ түріндегі хлор улы.

Медицинадағы қолданылуы:

1. Сұйытылған тұз қышқылы (8 % -тік) асқазан сөлінде қышқыл жетіспегенде қолданылады.

2. Кальций, калий, натрий хлориді (I топтың з-элементтері тарауын қараңыз) .

3. СаОСІ ₂ хлорлы әк; дезинфекциялаушы зат ретінде қолданылады.

Бром. Биогенді элементтерге жатады.

Медицинада (NaН ₄ Вг) аммоний, (КВг) калий және натрий NaВг) бромидтері қолданылады.

Йод. Адам мен жануарлар үшін керекті микроэлементтер болып есептелінеді. Адам ағзасында йод мөлшері (25мг) жартысынан көбі, онда ол тироксин гармонының құрамына кіреді. Aл ол жетіспесе адам эндемиялық зоб ауруына шалдығады.

Йодтыңбуы улы.

Медицинада қолданылуы:

1. Радиоактивті йод (изотоптары ^ІЗІ І ¹³² І ^І25 І ) зоб ауруын емдсуде колданылады.

2. Йодтың спиртті ерітіндісі 5% немесе 10%-гік антисептикалық зат ретінде қолданылады жэне ішуге атеросклерозда 5%, 1-10 тамшы беріледі.

3. Люголь ерітіндісі (Кі сулы ерітіндісіндегі йод) . Луыздың сілекей қабаттарына жағу үшін қолданылады.

4. Кі калий йодиді, NaL натрий йодиді, эндемиялық зобта қолданылады. "Антиструмин" дәрісінен тұрады.

d-Элементтердің биологиялық маңызы және олардың қосылыстарының медицинада қолданылуы

Мыс. Ересек адамның ағзасында 100 мг дейін мыс болады. Басқа металл. иондарына қарағанда мыс иондары аминқышқылдарымен, ақсылдармен активті түрде эрекеттеседі, сондықтан мыс биологиялық активті заттармен тұрақты комплекстер түзеді. Ағзадағы мыстың негізгі функциясы каталиттік әсері, қазіргі таңда мыс элементі бар ферменттер. (церулоплазмин, тирозиназа, цитохромоксидаза) белгілі. Медициңада мыс сульфаты СиS0 ₄ * 5Н ₂ 0 антисептикалық зат ретінде терінің күйген жeріне жағуға, көз тамшысы ' рeтінде т. б. қолданылады.

Мысқа қажеттілік қабыну және буын дерттерінде артады.

Күміс. Тірі ағзада күмістің физиологиялық рөлі жеткіліксіз зерттелген. Күміс - ультрамикроэлемент.

Медицинада қолданылуы:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.