CISCOIOS командаларын орындау үшін желі
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
КАСПИЙ ҚОҒАМДЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ӘДІЛЕТ КОЛЛЕДЖІ
КОМПЬЮТЕРЛІК ЖЕЛІЛЕР ЖӘНЕ ЖЕЛІЛІК БАСҚАРУ
ОҚУ ТӘЖІРБИЕСІНІҢ
ЕСЕБІ
3 курс студенті
ВК 17-1 тобы
1304000 - Есептеу техникасы және бағдарламамен қамтамасыз ету мамандығының
__________Сағидолдаева Аружан Әділханқызы________
(студенттің толық Т.А.Ә. )
Тәжірибенің өту орны: ___________________________________ _______ ___________________________________ _______________________________
(мекеме атауы)
Оқу тәжірибе жетекшісі:
Акбарова Гульвира Маркинжановна
(Т.А.Ә.)
Өндірістік тәжірибе жетекшісі:
_____________________________
(Т.А.Ә.)
Тәжірбиенің өту уақытысы
_____ ___________ ж.
_____ ___________ ж.аралығында
Барлығы: 36 сағат
Алматы, 2020
РЕЦЕНЗИЯ
Студент тобы: ВК 17-1Мамандығы: 130400 - Есептеуіш техника және бағдарламалық қамтамасыз ету
Ұсынылған баяндаманың көлемі 68 парақтан тұрады.
Тәжірибеден қалған күні жоқ. Тәжірибелік жұмыста ешқандай кемшіліктер жоқ.Ұсынылған рейтинг ________________
Тәжірибе жетекшісі ______________ Акбарова Г.М. (қолы)
МІНЕЗДЕМЕ
Алматы қаласы Каспий Қоғамдық Университеті Әділет колледжінің 1304000 Есептеуіш техника және бағдарламалық қамтамасыз ету мамандығы ВК 17-1 тобының білім алушысы Сағидолдаева Аружан Әділханқызы _______2020 жыл аралығында оқу тәжірибесінен өтті.
Алғашқы күннен бастап өз ісіне тиянақтылығымен, жауапкершілігімен көзге түсті. Компьютерлік бағдарламаларды: MS Excel, Word, PowerPoint, Access, Photoshop, visual c# бағдарламаларын жақсы меңгеріп, олармен жұмыс істей алатындығын дәлелдей білді.
Аружан тәжірибе барысында жұмысқа үнемі мол дайындықпен, көп ізденіспен келеді. Қиын жағдайда өз бетінше шешім қабылдай біледі. Мінезі ашық, өз жұмысына ынталы. Сын-пікірді дұрыс түсінеді, кемшіліктерін тез түзеуге тырысады.
Болашақта Сағидолдаева Аружан еліміздің дамуына үлес қосатын білікті маман болады деп үміттене отырып, өткізген оқу тәжірибесін 5 өте жақсы деп бағалаймыз.
Тәжірибе жетекшісі: ___________________________________
(Ф.И.О.)
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5
1.
Техника қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6
2.
Компьютерлік желі түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
7
3.
Желіні администрациялау.Cisco Packet Traker танысу ... ... ... ... ... ... ...
13
4.
Cisco IOS операциялық жүйенің негізгі командалары ... ... ... ... ... ... ..
20
5.
IOS командаларымен танысу.Статистикалық маршрутизация ... ... ... ...
23
6.
Динамикалық маршруттар ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
26
7.
HTML беттерін жасау.Мәтінді форматтау ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ..
27
8.
WEB-беттерінде әртүрлі объектілерді орналастыру ... ... ... ... ... ... ... ...
30
9.
Кестелерді жасау және форматтау ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ...
32
ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫСТАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
36
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
67
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... .
68
Кіріспе
Оқу тәжірибесінен өту мақсатым, қауіпсіздік ережелерімен, жұмысқа қатысты нұсқаулықтармен, ақпараттық жүйелермен танысу. Сонымен қатар, қазіргі таңдағы технологиялармен, ақпараттық жүйелермен, бағдарламалармен танысу және мүмкіндік болып жатса, теориялық алған білімімді іс-жүзінде жүзеге асыру. Алдағы аталған мақсаттарға қоса осы оқу тәжірибе барысында жаңа бағдарламалармен танысып, солармен жұмыс істеу. Бүгінгі күнде интернет әртүрлі білім салалары бойынша жан-жақты жинақталған ақпарат көзі болып табылады. Интернет деп бүкіл әлемдік компьютерлердің желіде бірігуін айтады. Қазіргідей әлемдік ғаламдану процесі кезінде ақпараттар ағымынан адам баласы өзінің ұдайы дамып отыруына керекті ақпаратты саралап, пайдалана білу - бүгінгі уақыттағы басты мәселе. Ақпараттық технологияларды игеру қазіргі заманда әрбір жеке тұлға үшін оқу және жазу қабілеті сияқты сапаларымен бір қатарға және әрбір адам үшін қажетті шартқа айналады. Қазіргі заманғы ақпараттық технологиялар жеке компьютерлер мен телекоммуникацияларсыз қолдануғаболмайды. Офистік компьютерлік технологиялар жеке компьютерлерде қолданылатын ақпараттық технологиялардыңқұралдары болып табылады. Әлбетте, бір компьютерде жиналатын ақпарат, ең алдымен, оны пайдаланатынпайдаланушыға қол жетімді. Әрине, бұл көзқарастарды басқа пайдаланушыларға магниттік немесе оптикалықдискілер арқылы беру мүмкіндіктері бар, бірақ бұл ең ыңғайлы және жылдам өту тәсілі емес. Сондықтан, коммуникациялық желілер арқылы компьютерлер арасындағы хабар алмасу идеясы пайда болды,оның негізінде компьютерлік телекоммуникация желісі пайда болды. Олар байланыс және телекоммуникациялықтехнологиялармен компьютерде деректер мен ақпаратты жинау, сақтау, беру және өңдеу технологиясының үйлесімі.Компьютерлік желі - белгілі бір ақпараттармен, деректермен алмасу үшін ресурстарға бірлесіп қол жеткізудіқамтамасыз ету үшін байланыс желілері бойынша белгілі бір ережелерге сәйкес қосылған компьютерлер жиынтығы.
1.Техника қауіпсіздігі
Қауіпсіздік техникасының ережелерін төмендегі пункттерге бөлуге болады:1. Жалпы2. ДК - де жұмыс істеу алдында3. Жұмыс істеу кезінде4. Авариялық жағдайларда5. Жұмысты аяқтағанда
Жалпы қауіпсіздік талаптары:1. Мұғалімнің рұқсатынсыз құрал - жабдықтарды орнынан қозғауға, сымдарға, розеткаларға, штепсельдің айырына, штекерге тиісуге тыйым салынады.2. Мұғалімнің рұқсатынсыз сыныпқа кіруге және сыныптан шығуға болмайды.3. Мұғалімнің рұқсатынсыз сыныпта жүруге болмайды.4. ДК - де су киіммен және су қолмен жұмыс істеуге болмайды.5. Корпусы мен сымдарының бүтіндігі бұзылған (ашық) ДК - де жұмыс істеуге тыйым салынады.6. Үстелге, ДК - дің жанына сумка, портфель, кітап қоюға болмайды. Үстелде тек дәптер мен қалам ғана жатуы керек.7. Пернетақтаның үстіне ештеңені қоюға болмайды.8. Компьютер сыныбында жүгіруге, ойнауға, жолдастарыңның көңілін қажетсіз аударуға, бөгде жұмыстарды істеуге тыйым салынады.
ДК - де жұмыс істеуді бастау алдында қойылатын қауіпсіздік талаптары:1. ДК электр тогына қосылмаған жағдайда сымдардың, ДК - дің корпусының бүтіндігін және айыру (изоляция) бұзылмағанын қарап шығып, олардың дұрыс жағдайда екендігіне көз жеткізу керек.2. Жұмыс кезінде оларға тие бермеу үшін, сымдар салбырап тұрмауына көңіл бөлу керек.
ДК - мен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік талаптары:1. Компьютерде жұмыс істеу кезінде көздің экраннан ең қолайлы қашықтығын (60 - 70 см) сақтау керек.2. Келушілер кіргенде оқушылардың орнынан тұруының қажеті жоқ.3. Көз талғанда немесе шаршағанда орнынан тұрмай көзді дем алдыратын бірнеше жаттығу орындау керек.4. Оқушылар электр тогымен зақымданғанда алғашқы медициналық көмек көрсету әдістерін, өрт сөндіргішпен жұмыс істеу және өрт сөндіру әдістерін білуі керек.5. Оқушылар көзді дем алдыру жаттығуларын білуі керек.
Апат жағдайлардағы қауіпсіздік талаптары:
1. ДК - де жұмыс істеу барысында ақауларын байқағанда, түтін немесе әдеттен тыс дыбыстар пайда болғанда жұмысты тоқтатып, аппаратураны өшіру және оқытушыға хабарлау керек.
2. Қажет болса, өртті сөндіруге көмектесу керек.
3. Қажет болса, электр тогымен зақымданғандарға алғашқы көмек көрсете білу керек.
4. Компьютер сыныбында өртті сумен өшіруге болмайтынын білу керек. Мұнда құмды немесе көбікті өрт сөндіргішті пайдалануға болады.
5. Егер зақымданған адам электр тогының әсерінде болса, оны жалаңаш қолмен ұстауға болмайтынын білу керек. Зақымданушыны электр тогын өткізбейтін материалдарды пайдаланып босатуға болады.
ДК - де жұмысты аяқтау қауіпсіздігінің талаптары:
1. Аппаратураны оқытушының нұсқауымен өшіру керек.
2. Жұмыс орнын ретке келтіру керек.
Алғашқы медициналық көмек көрсету әдістері
Электр тогымен зақымданғанда көмек көрсету:
1. Токты ажырату (тарату тақтасындағы тумблерді өшіру);
2. Зақымданған адамды электр тогының әсерінен электр тогын өткізбейтін қол астындағы материалдарды пайдаланып босату;
3. Зақымданған адамды қарап шығып, оған зардабының ауырлығына байланысты көмек көрсету;
4. Дәрігер шақыру (мектептің медпунктінен, 03 телефоны арқылы жедел жәрдем немесе жақын жердегі емдеу мекемесінен).
Күйгенде көмек көрсету:
1. Ауруды сездірмейтін және тыныштандыратын дәрілер беру (анальгин, валерьянка);
2. Күйген жеріне май жағу (ванилин);
3. Жарақаттанған жерге микробтар түспеуі үшін алдын ала целлофанмен орап, суық судың астына ұстау;
4. Дәрігер шақыру.
Демі тоқтағанда көмек көрсету:
1. Зақымданған адамды тілінің аузындағы қалпын тексеру керек, егер ары қарай кетіп қалған болса, қолмен орнына келтіру;
2. Дәрігер шақыру.
3. Демі қалпына келгенше немесе дәрігерлер келіп жеткенше қолдан дем алдыру (ауыздан - ауызға) керек.
2.Компьютерлік желі түрлері
Ақпаратты бірінші компьютерден екінші компьютерге ауыстыру үшін дискеттер, компакт-дискілер қолданылады. Егер ақпараттың көлемі өте үлкен болса және жұмыс кезінде онымен ұдайы алмасып отыру қажет болса, онда мұндай әдіс қолайсыз болады. Сондықтан, компьютерлер дамуының бастапқы кезеңінде-ақ оларды арнайы кабельдердің және басқару бағдарламаларының көмегімен жалғастырып, компьютерлер арасында нақты уақыт режимінде деректермен алмасу ойы пайда болды. Компьютерлерді осылайша бір-бірімен байланыстыруды компьютерлік желі деп атады.
Компьютерлік желі - бұл әртүрлі қорларды бірігіп пайдалану үшін бір-бірімен жалғастырылған компьютерлер тобы.Желіге енетін компьютерлер бірігіп пайдалана алады:
Мәліметтерді;
Хабарларды;
Принтерлерді;
Факстік аппараттарды;
Модемдерді;
Басқа да құрылғыларды.
Желінің түрлері. Желінің екі түрі бар: жергілікті желі және ауқымды желі.
Бір-бірімен қатар орналасқан компьютерлерді біріктіретін жүйелер жергілікті желі деп аталады. Мұндайда компьютерлерді байланыстыру осы мекеменің өздеріне бөлінген байланыс каналдары арқылы жүргізіледі.
Егер желі үлкен қаланың, елдің немесе дүние жүзінің компьютерлерін қамтитын болса, онда оны ауқымды желі деп атайды.
Ауқымды және жергілікті желілердің қолданылу мақсаттары әртүрлі, бұл екеуі де компьютерлік технологияның зор жетістіктері қатарына жатады.
Желіге біріктірілген компьютерлер алатын орнына байланысты бір-бірінен ажыратылды. Компьютер немее сервер, немесе клиент болады. Компьютерлік желінің ортақ мәселелерін орындайтын және жұмыс станцияларына қызмет көрсететін компьютерді сервер деп атайды. Серверлер көбінесе ортақ ақпаратты сақтау қоймасы немесе желі жұмысын басқару орталығы болып табылады. Клиент - желілік ресурстарды қолданатын, желіге қосылған кез-келген компьютер.
Барлық желілердің қандай да бір ортақ компоненттері, функциялары, мінездемелері болады. Оған келесілер жатады:
Серверлер - ресурстары желіні пайдаланушыларға ортақ болатын компьютер;
Жұмыс станциялары - серверлер ұсынатын желілік ресурстарды қолданушы компьютерлер;
Желілі орта - компьютерлердің бір-бірімен байланысу тәсілі;
Бірлесіп қолданатын мәліметтер;
Бірлесіп қолданатын шеткі құрылғылар, мысалы: принтер, CD-ROM ресурстары;
Ресурстар - желіде қолданылатын файлдар, шеткі құрылғылар және басқа да элементтер.
Жоғарыда аталып өткен ұқсастықтарына қарамай, желілер екі түрге бөлінеді:
Бір рангілік желілер
Сервер негізіндегі желілер
Бір рангілік желілер. Мұнда файл-сервер немесе баспа сервері ретінде пайлаланылатын жеке компьютерлер болмайды. Кез-келген станцияда отырған адам өз компьютерін сервер ретінде пайдаланып, басқа компьютерлермен мәліметтер алмаса береді. Бір рангілік желілер әдетте, 10-нан аспайтын компьютерлерді біріктіреді. Оларды жұмыс тобы, яғни қолданушылардың кішігірім ұжымы деп те атайды.
Сервер негізіндегі желілердің құрамында бір немесе бірнеше компьютерлерде арнайы желілік операциялық жүйе іске қосылады. Олардың негізгі қызметі - әрбір жеке компьютер иесіне желі ресурстарын пайдалануды қамтамасыз ету.
Компьютерлік желілермен жұмыс істеу кезінде қолданылатын негізгі түсінік және анықтама
Компьютерлік желі (КЖ) немесе ЭЕМ желісі деп ақпаратты - есептеуіш жұмыстарын орындаған кезде есептеуіш дәрменділігін және есте сақтаушы құралдарын тиімді қолдану үшін желілік программалық қамтамасыздандару және өзара деректерді беру каналдарымен байланысқан ЭЕМ-дың территориялық кешенін айтады. Сондықтан компьютерлік желілерді аппараттық, пограммалық, ақпараттық территориясы бойынша бөлінген жүйе ретінде қарастыруға болады, сонымен бірге техникалық құралдар компьютерлік желінің потенциалын, ал прогаммалық қамтамасыздандару нақты мүмкіндігін ашып береді. Жалпы жағдайда компьютерлік желілер бір біріне енгізілген үш ішкі жүйелердің жиынтығын құрайды:
жұмысшы станциялар желісі
серверлер желісі
деректерді берудің негізгі желісі
Жұмысшы станциялар желісі - жұмысшы станцияларды олардың арасындағы желі арқылы сервермен және өзара байланыстыратын желі. Жұмысшы станция дегеніміз (клиенттік машина, жұмыс орны, абоненттік орын, терминал) - компьютерлік желінің абоненті жұмыс істейтін компьютер.
Серверлер желісі - серверлерді олардың арасындағы желі арқылы негізгі желімен және өзара байланыстыратын желі.
Деректерді тасымалдаудың негізгі желісі - серверлер арасында мәліметтер тасымалдау жиынтығы. Ол байланыс каналдары мен түйіндерінен тұрады. Байланыс түйіні деп коммутация құралдары мен бір пунктте мәліметтерді тасымалдау жиынтығын айтады. Байланыс түйіні байланыс каналы арқылы түскен мәліметті қабылдап алады да оны абонентке баратын каналға жібереді. Байланыс түрінің мысалы ретінде телефон станцияларын алуға болады. Желі түйіндерін байланыстырудың симметриялық сызбасын желі тапологиясы деп атайды. Желі топологиясының түрлері көп, олардың ішіндегі негізгілері: шиналық, сақиналық, жұлдыз тәрізді түрлері болып табылады.
Желі тапологиясын таңдау өте жауапты жұмыс, оны компьютерлік желінің жобасын жасамас бұрын анықтап алу керек. Желі тапалогиясы компьютерлік желі жасаудың соңғы кезеңінде өзгерту өте күрделі және қымбат тұратын мәселе. Жұмысшы станциялар желісінде моноканалдар (жалғыз канал), ал деректерді жіберудің негізгі желісінде - поликаналдар (моноканалдар жиынтығы) жиі қолданылады.
Компьютерлік желілерді ұйымдастырудың негізгі принциптері оның басты сипаттарын анықтайды:
операциялық мүмкіндіктері;
өндіргіштігі;
хабарды жеткізу уақыты
ұсынылатын қызметтердің құны.
Операциялық мүмкіндіктері - деректерді өңдеудің негізгі әрекеттер тізімі. Компьютерлік желінің құрамына енетін компьютерлер, пайдаланушыларға осы желіде жұмыс істеуге барлық мүмкіндіктерді беруі керек. Компьютерлік желілерді біріктірудің басты тиімділігі болып пайдаланушының желі ресурстанына толық ену мүмкіндігі саналады. Компьютерлік желілер көптеген компьютерлерде деректерді параллельді өңдеу мүмкіндігін береді және қажетті ресурстардың көшірмесін жасап, есептерді шешу уақытын қысқартады, жүйенің сенімділігін және нәтиженің анықтылығын көрсетеді.
Компьютерлік желінің өндіргіштігі пайдаланушының есебін шешуге қатысатын компьютерлердің қосындысы. Компьютерлердің өндіргіштігі олардың процессорларының нақты өндіргіштігін көрсетеді.
Хабарды жеткізу уақыты желіге хабарды жіберген мезеттен адрестерге хабардың барған мезетінің статистикалық орташа уақыты алынады.
Желінің базалық топологиясы
Желі түйіндерін байланыстырудың симметриялық сызбасын желі топологиясы деп атайды. Желі топологиясының түрлері көп, олардың ішінде негізгілері:
шиналық
сақиналық
жұлдыз тәрізді
1. Шиналық топология.
Шиналық топологияны көбінесе сызықтық шина деп атайды. Мұнда желінің барлық компьютерлері жалғанатын магистраль немесе сегмент деп аталатын бір кабель қолданылады. Бұл топология желі жұмысын жүзеге асырудың ең қарарайым және кең тараған түрі болып табылады. Шоғырланған сымдар арқылы байланысатын шиналық топологияның негізгі кемшілігі - кабель үзіліссе, желі түгелдей жұмыс істемей қалады.
Сур.1-Шиналық топология
2. Жұлдыз тәрізді топология.
Жұлдыз тәрізді топологияда әрбір компьютер өз кабелімен орталық компанент - концентатор (hub)-ға жалғанады. Жіберуші компьютердің сигналдары концентратор арқылы қалған барлық компьютерлерге жетіп отырады. Бұл топологияда бір кабель үзілгенімен, тек бір жұмыс станциясы ғана істен шығады да, желі қалған станциялармен жұмыс істей береді.
Сур.2-Жұлдыз тәрізді топология
Сақиналық топология.
Сақиналық топологияда компьютерлер сақина тәрізді тұйық кабельге жалғанады. Сондықтан кабельде терминатор жалғайтындай бос орын болмайды. Сигналдар сақина бойымен бір бағытта жеткізіледі және әр компьютер арқылы өтеді.
Сур.3-Сақиналық топология
Желілік хаттамалар (протоколдар), желілік құрылғылар
Әр түрлі бағдарламалармен және аппараттармен жабдықталған компьютерлер желіде бір-бірімен ақпарат алмасуы үшін байланыстың арнайы түрлері қабылданған. Байланыстың осындай ортақ тілін желілік хаттама деп атайды. Соңғы кезде ортақ тілдер өрісін кеңейтіп хаттамалар пакетіне айналды. IРXSPX, TCPIP және NETBEVI хаттамалары өте кең тараған болып табылады.
Желілік хаттамалар ішіндегі ең қарапайымы - NETBEVI, ол баптауды қажет етпейді, сондықтан 20-дан 200-ге дейінгі компьютерлерді біріктіретін аса ірі емес жергілікті желілерде қолданылады. Бұл хаттамада шлюздар қолданылмайды, сондықтан бұл хаттама ауқымды желілерде пайданылмайды. NETBEVI хаттамасы келісідей мүмкіндіктерді туғызады:
автоматты түрде баптау;
қателіктерден қорғау;
жадқа аса көп талаптар қоймайды
TCPIP - хаттамалар жиыны, INTERNET және ауқымды желі жұмысында қолданылады. Ол келесідей мүмкіндіктер туғызады:
маршрутталған хаттама;
әр түрлі ортадағы байланысты ықшамдайды;
INTERNET және оның ресурстарына жол ашады.
Желілік құрылғылар. Компьютерді желіге қосу арнайы желі адаптері арқылы жүзеге асырылады.
Адаптер - желілік архитектураның ең төменгі деңгейі. Ол желілік сым мен операциялық жүйенің байланысын қамтамасыз етеді. Желі адаптері бөлек сатылады, бірақ кейде компьютер құрамында болуы да мүмкін. Желі адаптерлері қызмет істеу топологиясына қарай үш топқа бөлінеді.
Компьютерлер бір-бірімен ақпарат алмаса алуы үшін оларды бір-бірімен байланыстыру қажет. Жергілікті желілерді және жекеленген компьютерлерді бір-бірімен жалғайтын байланыс түрін мәліметтерді тасымалдау жолы деп атайды.
Жергілікті желілерде негізінен кабельдің екі түрі қолданылады:
коаксиальный кабель
витая пара
Ауқымды желілерде қалааралық байланыс үшін көбінесе телефон линиялары қолданылады.
Концентраторға (HUB) жергілікті желідегі барлық компьютерлер қосылады. Концентратордың әрбір портына бірден артық желілік құрылғы қосуға болмайды. Концентратордың алдыңғы қабырғасындағы индикаторлар әрбір порттың мәртебесін көрсетеді. Жасыл болып жанып тұрған индикатор осы портқа клиент компьютерінің мүлтіксіз қосылғанын көрсетеді.
Модем - бұл компьютерлерге телефон желісі арқылы ақпарат алмасуға мүмкіндік беретін құрылғы. Компьютерлер бір-бірінен алыс орналасқанда оларды бір-бірімен стандартты кабель арқылы жалғауға болмайды, олардың арасындағы байланыс модем арқылы орнатылады. Модемдер компьютерден цифрлық сигнал қабылдайды да, оны телефон желісі арқылы жіберуге болатын дыбыстық толқынға түлендіреді. Қабылдау кезінде осыған кері әрекеттер орындалады. Модемдер ішкі және сыртқы бола алады.
Жоғарыда аталған құрылғылардан басқа ауқымды желілерді құру үшін маршрутизаторлар қолданылады. Оларды кейде шлюздар деп атайды. Желідегі клиент компьютерін дұрыс баптау үшін администратор шлюз адресін сізге хабарлауы қажет.
3.Желіні администрациялау.Cisco Packet Traker танысу
Компьютерлік дизайн процесінде белгілі бір функцияларды орындау үшін техникалық шешімдерді зерттеу маңызды қадам болып табылады. Мұндай зерттеу екі жолмен жүзеге асырылуы мүмкін: орнында тәжірибе және компьютерлік модельдеу. Бірінші жағдайда нақты жабдықты пайдаланатын дизайнерлер қажетті компьютерлік желіні құрып, қажетті эксперименттер жүргізеді. Мұндай эксперименттердің құны өте жоғары және көбінесе пайдаланылатын жабдықтың құнын айқындайды. Эксперименттердің құнын төмендету мақсаты компьютерлік модельдеу болып табылады, онда нақты жабдықтардың орнына бағдарламалық жасақтама аналогтары пайдаланылады, бағдарламалық қамтамасыз ету нарығында компьютерлік желілердің көптеген модельдеу моделдері бар. Ең танымал компьютерлік желі модельдеудің екі ортасы: GNS31 және CISCOPacketTracer2. Алғашқы орта еркін таратылатын және нақты жабдықты виртуалдандыру арқылы имитациялық модельдеуді жүзеге асырады. Екінші орта еркін таратылады, бірақ Ciscosystems, Inc. корпорациясының желілік академияларында және осы өндірушінің жабдықтарын ғана модельдеуге болады.Турналистік жұмыстар шеңберінде CISCackackTracer негізінен пайдаланылады.
Cisco Packet Tracer-ні жүктемес бұрын, оны Windows-де қалай орнату керектігін анықтаңыз. Шындығында бәрі анық: компьютерлік желілерді зерделеу үшін зертханалық стендтерде қаржы жұмсамау үшін бізге Cisco Packet Tracer керек. Мәселе мынада, кәсіби желілік жабдықтар көп қаржы жұмсайды және егер нақты физикалық тұрғыдан құрғыңыз келсе, сіздің инвестицияларыңыз болашақта төленетін болады. Cisco Packet Tracer бізге Enterprise сегментінің (корпоративтік желілер) немесе провайдерлік желілердің нақты компьютерлік желілерінде қолданылатын схемаларды жинауға мүмкіндік береді. Бірақ мәселе Packet Tracer-де көптеген құрылғылардың болмағаны және олардың функционалдығы нақты әріптестермен салыстырғанда азаяды, бірақ бұл Cisco-ның бастапқы курстары үшін жеткілікті: ICND1 және ICND2. Қосымша курстар үшін EVE-NG деп аталатын GNS3 немесе UNetLab сияқты көпқырлы шешімдер қажет болуы мүмкін. Мысалы, Cisco Packet Tracer маршрутизаторлар мен коммутаторлар бағдарламалық жүзеге асырылған, яғни Cisco Packet Tracer бағдарламасының коды нақты компьютерлік желілерде болатын процестерді іске асырады, ал UNetLab және GNS3 желілік құрылғыларды эмуляциялайды және олардың жұмысы үшін сізге нақты коммутаторлар мен маршрутизаторларда жұмыс істейтін операциялық жүйелердің түпнұсқалық бейнелері қажет (бұл VirtualBox-да жасайтын виртуалды машинаны еске түсіреді, содан кейін оған операциялық жүйені орнатасыз) және GNS3 немесе UNetLab жобасындағы құрылғылардың әрқайсысы компьютер ресурстарының бір бөлігін жейді. Cisco Packet Tracer тағы бір тамаша ерекшелігі-бұл бағдарлама пакеттің ішіне, кадрға, сегментке немесе желінің
белгілі бір учаскесіндегі хабарламаларға қарауға мүмкіндік береді, бұл компьютерлік желілер әлемінің қалай жасалғанын терең түсінуге мүмкіндік береді, бірақ мұнда Packet Tracer желісі арқылы берілетін кейбір фрагменттер
сәл кесілгендігін атап өткен жөн. UNetLab немесе GNS3 бағдарламаларында жобаланған желі бойынша толық пакеттерді жүгіреді, бірақ олардың мазмұнын көру үшін WireShark немесе функционалға ұқсас бағдарлама қажет болады. Жалпы, қазір менің ойымша, Cisco Packet Tracer мақсаты түсінікті. Бұл бағдарлама нақты компьютерлік желілердің фрагменттерін модельдеуге мүмкіндік береді, сондай-ақ Cisco жабдығымен жұмыс істеуге және оны реттеуге мүмкіндік береді. Айта кету керек, UNetLab және GNS3 Cisco жабдығын ғана емес, сондай-ақ басқа өндірушілердің құрылғыларын виртуализациялауға мүмкіндік береді, осы қосымшалардың қолдау көрсетілетін жабдықтарының тізімін, сіз олардың ресми сайттарында еш қиындықсыз табасыз.
Packet Tracer-ді интернетте блогерлер беретін әр түрлі алмасу немесе
сілтемелер арқылы жүктеуге болады, бірақ бұл жағдайда сізде кем дегенде
бір маңызды мәселе пайда болады: сізге әлі де Cisco академиясының ресми
сайтында өз қосымшаңыздың көшірмесін тіркеуге тура келеді, бұл Cisco Packet Tracer жүктеудің жалғыз ресми көзі деп айтуға болады. Міне, Cisco ресми сайтына сілтеме, мұнда Packet Tracer жүктеңіз. Осы сілтеме бойынша
өткен кезде сіз академия сайтында аккаунтты тіркеуге шақыру аласыз, содан
кейін сіз қосымшаны көшіріп алу және Cisco Packet Tracer интерфейсін зерттеуге көмектесетін қосымша курстардан өту мүмкіндігі пайда болады,
бұл курстар ағылшын тілінде.
Сур.4
Суретте көк батырмасы және мәтіні бар беттің фрагменті көрсетілген,ол оны басқаннан кейін академия сайтында аккаунтты құру процесі басталатынын түсіндіреді. Осы аккаунттың есептік деректері сіздің қосымшаның көшірмесін тіркеу және тіркелмеген нұсқаға байланысты шектеулерді алып тастау үшін қажет болады. Егер сіз Packet Tracer көшірмесін тіркелмесеңіз, онда бағдарламаны әрбір іске қосу кезінде сізге 15 секунд күту керек болады, қолданбамен қонақ сеанс жұмысын бастамас бұрын бір рет 5 минут жұмсау тиімді.
"Packet Tracer жүктеу үшін тіркеліңіз" деген мәтіні бар батырманы басқаннан кейін, біз Cisco академиясының сайтында аккаунт жасауға көшеміз. Алдымен біз келесі веб-беттің оң жақ жоғарғы жағындағы шағын пішінді көреміз, бұл нысанға тіркелгіні тіркеу үшін E-mail енгізу керек, бұл нысан суретте көрсетілген.
Сур.5
Cisco сайтында e-mail енгізуге арналған форма
Бұл өріске E-mail енгізу керек, себебі оған Cisco сайтында тіркелгіні растау үшін хат келеді, енгізіңіз жәнеSubmitбасыңыз. Осыдан кейін бізге Cisco маркетологтарына қажет шағын сауалнаманы толтыруды ұсынады, осы сауалнамадағы деректер нақты емес болуы мүмкін, осы сауалнаманың мысалы суретте көрсетілген.
Сур.6
Cisco академиясының сайтында аккаунтты тіркеуге арналған сауалнама
Мұнда күрделі ештеңе жоқ, сауалнаманың орыс тілін оң жақ жоғарғы бұрышта таңдауға болады, туған күнін 12011993 форматында енгізу қажет, яғни күн, ай және жыл ""белгісімен бөлінуі тиіс. Ал, сіздің аккаунтыңыздың паролі кемінде 8 символдан тұруы тиіс, бұл ретте ол латын әріптерін қамтуы тиіс, кем дегенде, осы әріптердің біреуі бас әріппен болуы тиіс, сондай-ақ парольде кем дегенде бір сан болуы тиіс.Сауалнаманы толтырғаннан кейін сіз өзіңіздің жеке кабинетіңізге кіріп, жалғастырмас бұрын көрсетілген пошта жәшігіне кіруді ұмытпаңыз, оған есептік жазбаны іске қосу үшін сілтемесі бар хат келеді, сілтеме бойынша өтіңіз және есеп расталатын болады. Енді Cisco Packet Tracer жүктейік, ол үшін суретке назар аударыңыз, мұнда сіздің жеке кабинетіңіздің оң жақ жоғарғы бұрышында орналасқан мәзір фрагменті көрсетілген.
Сур.7
Жүктеу бетіне апаратын сілтеме көк түсті. Оны басу арқылы біз түрлі операциялық жүйелер үшін Packet Tracer жүктеп алуға болатын бетке көшеміз: мұнда Windows тобының операциялық жүйелері үшін нұсқалар бар, сондай-ақ Ubuntu үшін Cisco Packet Tracer нұсқасы бар. Сипатталған беттің фрагменті суретте көрсетілген.
Сур.8
Мәтінді жазу кезінде Cisco Packet Tracer 7.1 нұсқасы өзекті болып табылады, Windows 10-да Packet Tracer орнатуда егжей-тегжейлі тоқтаудың мағынасы жоқ, өйткені мұнда барлығы өте оңай: сізге Cisco лицензиясымен келісуіңіз керек және қосымшаны орнатқыңыз келетін қалтаны көрсетуіңіз керек, сондай-ақ "Next", "Install", "Finished"батырмасын басу арқылы бірнеше қарапайым әрекеттерді жасау қажет.
Windows пайдаланушылары үшін ұсыныс беру керек: Cisco Packet Tracer орнатпас бұрын барлық браузерлерді өшіріңіз. Бағдарлама орнатылғаннан кейін, суретте көрсетілген терезені көресіз.
Сур.9
Бұл терезеде Cisco Packet Tracer сіздің тәжірибелік жобаларыңызды сақтайтын жол көрсетілген, әрі қарай бұны оңай өзгертуге болады.
Енді CiscoPacketTracer іске қосайық (Windows 10 Бұл Ubuntu 16.04 қарағанда әлдеқайда оңай). Бірінші іске қосу кезінде қолданба бізді Cisco академиясындағы аккаунттың логині мен паролін көрсетуді сұрайды, бізде бұл деректер бар, суретте Cisco Packet Tracer толтыруды ұсынатын форманың үлгісі көрсетілген.
Сур.10
Қосымшаны тіркегеннен кейін Firewall сізді алаңдатады, бірақ сізге алаңдауға негіз жоқ, тек CiscoPacketTracer қосымшасына қол жеткізуге рұқсат беріңіз, суретте осы диалог көрсетіледі.
Сур.11
ОсыменWindows Cisco Packet Tracer-ді іске қосу аяқталды, біз бағдарламаны орнатып қана қоймай, сонымен бірге белсенді және ыңғайлы жұмыс істейтін қосымшаның толыққанды нұсқасын алдық.
Бағдарламаны іске қосу арқылы негізгі терезені көріңіз.
Сур.12
CiscoPacketTracer жүйесінің негізгі терезесі
негізгі мәзір;
құралдар панелдері (бас, төменгі тік);
модельдеу режимдерін ауыстырып қосқыштар (нақты уақыт және қадамдық)және схемалар түрлері (логикалық және физикалық).
Негізгі меню бағдарламалар келесі тармақтардан тұрады: Файл(File), өңдеу(Edit), Параметрлер (Options), түр (View), утилиттер (Tools), толықтырулар (Extensions), көмек (Help)."Файл" мәзірі ағымдағы файлмен (ашу, жабу, сақтау, басып шығару және т.б.) операцияларды орындау үшін пайдаланылады, сондай-ақ орта жұмысын аяқтауға мүмкіндік береді. "Өңдеу" тармағында алмасу буфері бар стандартты операциялар (таңдалған нысанды буферге көшіру, қиып алу, қою), сондай-ақ ортадағы әрекеттерді басқару (соңғы әрекетті болдырмау және қайталау) бар. "Настройки"элементі модельдеу ортасын және пайдаланушы ортасын конфигурациялауға мүмкіндік береді. "Вид" мәзірі жұмыс аймағындағы нысандарды көрсету ауқымын және құралдар панелін көрсету режимін реттейді. "Утилиттер" тармағында графикалық нысандар панелін шығаруға және жеке құрылғыны жасауға сілтемелер бар. Қосымшаларды "Дополнения"мәзірінде басқаруға болады. Мұндай толықтыруларға, мысалы, бірнеше модельдеу ортасы арасындағы өзара әрекеттестік жатады.
Әдетте құралдар панелдері үшке бөлінеді: басты, тік және төменгі. Сондай-ақ графикалық примитивтер панелі бар.
Бас панель жаңа файлды жасауға, ағымдағы схеманы сақтауға және басып шығаруға, "тапсырмаларды өздігінен тексеру (ActivityWindow)" толықтыру терезесін бейнелеуге, алмасу буферімен іс-қимыл жасауға, схеманы бейнелеу масштабының өзгеруіне, жаңа үлгілеу нысанының графикалық примитивтерінің панеліне қолжетімділігіне жылдам және ыңғайлы қол жеткізуді қамтамасыз ете отырып, негізгі мәзірдің кейбір тармақтарын қайталайды.
Құрал-саймандардың тік панелімодельденген желі схемасының объектілерімен орындалатын әрекеттерді қамтиды.
Тік құралдар панелінің түймелері
Select құралы (жылдам қол жеткізу - Esc). Модельделетін компьютерлік желінің бір немесе бірнеше объектілерін (логикалық немесе физикалық топологияларды) бөліп алуға мүмкіндік береді.)
MoveLayout құралы(жылдам қол жеткізу-M). Жұмыс кеңістігінің негізгі терезесінде модуляцияланатын желі схемасын айналдыру үшін пайдаланылады. Осы әрекетті орындау үшін айналдыру жолақтары да пайдаланылуы мүмкін.
PlaceNote құралы (жылдам қол жеткізу-N). Ағымдағы модельдеуші сызбаға мәтіндік жазба қосады
Delete құралы (жылдам қол жеткізу - Del). Бөлінген нысандарды жою режиміне компьютерлік желі сызбасын ауыстырады.
Inspect құралы (жылдам қол жеткізу - I). Модельделетін компьютерлік желі объектілерінің күй кестелерін(т.б. маршрутизация кестесі) көруге мүмкіндік береді.
ResizeShape құралы (жылдам қол жеткізу - Alt+R). "Графикалық нысандар"панелін пайдалану арқылы сызбада орналастырылатын графикалық объектілердің өлшемін өзгерту үшін пайдаланылады.
AddSimplePDU құралы (жылдам қол жеткізу - P). Бір желі құрылғысынан екіншісіне оңай деректер пакетін (ICMP, ping)жіберу эмуляциясын жасауға мүмкіндік береді.
AddComplexPDU құралы (жылдам қол жеткізу - P).Бір құрылғыдан екінші құрылғыға деректер бумасын жіберу эмуляциясын жасайды. Бума параметрлерін (хаттама түрі, шығыс порты және т.б.) анықтайды.
Төменгі құралдар тақтасы компьютерлік желі схемасының объектілерін жасауға мүмкіндік береді (а-сурет), сондай-ақ деректерді беруді имитациялау бойынша міндеттерді белгілеуге мүмкіндік береді (б-сурет).
а-сурет б-сурет
Төменгі құралдар панелінің элементтері:
а) компьютерлік желі объектілерін құру және
б) желі бойынша деректерді жіберу эмуляциясы бойынша есептер
Желі бойынша деректерді беруді моделдеу бойынша тапсырмалар аймағында AddSimplePDUи AddComplexPDU кнопкаларымен жасалған әрекеттер тізімі орналасады.Мұндай тізбелер (сценарийлер) бірнеше болуы мүмкін.
4.Cisco IOS операциялық жүйенің негізгі командалары
№1: "?"
Бір қарағанда пайдалану ? көмек шақыру үшін қарапайым көрінеді. Дегенмен, Cisco IOS көмек командасын пайдалану тұрғысынан басқа операциялық жүйелерден түбегейлі ерекшеленеді. Cisco IOS-командалық интерфейсі бар Операциялық жүйе болғандықтан, теңшеу және басқару үшін мыңдаған командалар бар ма ? көп уақытты үнемдеуге көмектеседі.
Бұл команданы әртүрлі тәсілдермен қолдануға болады. Біріншіден, пайдаланыңыз ?, егер қандай команда жазу білмесеңіз. Мысалы, сіз жаза аласыз ба ? командалық жолда барлық ықтимал командаларды шығару үшін.
Сондай-ақ пайдалануға болады ?, егер сіз қандай да бір команданың дәлелін білмесеңіз. Мысалы, IP show енгізуге болады ? Егер командаға ешқандай дәлел қажет болмаса, роутер тек CR (каретканы қайтару) ұсынады.
Соңында, сіз пайдалануға болады? көру үшін барлық командаларды басталатын белгілі бір әріппен. Мысалы, show c? c әрпінен басталатын барлық командаларды көрсетеді.
№2: show running-configuration
Show running-config командасы құрылғының ағымдағы конфигурациясын көрсетеді. Running - configuration-бұл қазіргі уақытта роутердің жедел жадына жүктелген конфигурация. Жабдыққа өзгерістер енгізген кезде, бұл конфигурация өзгереді.
Copy running-configuration startup-configuration орындалғанша конфигурация сақталмайтынын есте сақтау маңызды. Show running-config командасын sh run дейін қысқартуға болады.
№3: copy running-configuration startup-configuration
Бұл команда энергияға тәуелді RAM (NVRAM) параметрлерінде (running-configuration) ағымдағы өзгерістерді сақтайды. Егер электр қуаты кенеттен жоғалса, NVRAM деректері сақталады. Басқаша айтқанда, егер сіз роутердің конфигурациясына өзгерістер енгізсеңіз немесе оны осы пәрменді пайдаланбай қайта іске қоссаңыз, онда барлық өзгерістер жоғалады. Команданы copy run start-қа дейін қысқартуға болады.
Copy командасы ағымдағы немесе бастапқы конфигурацияны TFTP серверіне көшіру үшін де қолданылады.
№4: show interface
Show interface командасы маршрутизатор интерфейстерінің күйін көрсетеді. Міне, кейбір шығыс параметрлері:
Интерфейс күйі (қосу.выкл.)
Интерфейстегі хаттаманың күйі
Пайдалану
Қателер
MTU
Бұл команда роутерді немесе жемпірді диагностикалау үшін маңызды рөл атқарады. Ол сондай-ақ SH int fa00 сияқты нақты интерфейсті көрсете отырып пайдалануға болады.
№5: show ip interface
Show interface-тен көп таралған show IP interface және show ip interface brief командалары. Show ip interface командасы барлық интерфейстерде IP протоколының конфигурациясы мен күйі және оның қызметтері туралы көптеген ақпаратты ұсынады. Show IP interface brief командасы интерфейстерге қысқаша шолу береді, соның ішінде IP мекенжайы, Layer 2 және Layer 3 мәртебесі.
№6: config terminal, enable, interface, and router
Cisco роутерлері бірнеше түрлі басқару режимдері бар, олардың әрқайсысында белгілі бір параметрлер көрсетіледі немесе өзгереді. Маршрутизаторды сәтті орнату үшін осы режимдер арасында қозғала білу өте маңызды.
Сіз маршрутизаторға (SSH, Telnet, Console) кіргенде, алдымен user mode (шақыру сияқты болатын пайдаланушы режимі ). Бұл режимде артықшылықты режимге ауысу үшін enable жазуға болады (шақыру #сияқты көрінеді). Артықшылықты режимде кез келген ақпарат көрсетіледі, бірақ ешқандай өзгерістер енгізуге болмайды. Жаһандық конфигурация режиміне кіру үшін config terminal (немесе config t) енгізіңіз, шақыру (config)# сияқты көрінеді . Бұл режимде кез келген параметрлерді өзгертуге болады. Интерфейс параметрін (мысалы, IP мекенжайы) өзгерту үшін, interface (шақыру сияқты (config-if)#) пәрменін теңшеу режиміне ауысыңыз. Сонымен қатар, жаһандық конфигурация режимінен router {protocol} командасы арқылы роутердің конфигурация режиміне кіре аласыз. Кез келген режимнен шығу үшін exit енгізіңіз.
№7: no shutdown
No shutdown командасы интерфейсті қамтиды. Ол интерфейс конфигурациясы режимінде қолданылады. Жаңа интерфейстерді диагностикалау немесе конфигурациялау кезінде пайдалы болуы мүмкін. Егер қандай да бір интерфейспен мәселе туындаса, shut және no shut енгізуге тырысыңыз. Әрине, интерфейсті өшіру үшін shutdown енгізіңіз. Команданы no shut дейін қысқартуға болады.
№8: show ip route
IP route show командасы роутерді бағыттау кестесін шығарады. Ол роутерге қол жетімді барлық желілер тізімінен, олардың метрикасынан (маршруттардың басымдылығы) және шлюзден тұрады. Команданы SH ip ro-ға дейін қысқартуға болады. Сондай-ақ, одан кейін SH ip ro ospf сияқты параметрлер болуы мүмкін (OSPF барлық маршрутизациясын көрсетеді).
Барлық маршруттау кестесін тазалау үшін clear ip route * орындау қажет. Нақты маршрутты жою үшін, мысалы clear ip route 1.1.1.1 командасынан кейін желі мекенжайын көрсету қажет.
№9: show version
Show version командасы соңғы рет Router жүктелген кезде конфигурация регистрін (негізінен маршрутизатор Жүктеу параметрлері) көрсетеді, IOS нұсқасы, IOS файлының атауы, құрылғы моделі, сондай-ақ RAM және флэш жады саны. Команданы sh ver-ге дейін қысқартуға болады.
№10: debug
Debug командасы көптеген параметрлер бар және ол онсыз жұмыс істемейді. Бұл команда нақты бағдарлама, хаттама немесе қызмет бойынша егжей-тегжейлі жөндеу ақпаратын ұсынады. Мысалы, debug ip route сізге маршрут қосылып немесе роутерден алынып тасталған сайын хабарлайтын болады.
5.IOS командаларымен танысу.Статистикалық маршрутизация
Cisco Packet Tracer-де құрылғыларға арналған пәрмен жолы интерфейсі "CLI"қойындысында желілік құрылғы параметрлерін баптау терезесінде қол жетімді. Бұл терезе желілік құрылғыға тікелей кәбілдік (консольдік) қосылуды имитациялайды. Желілік күйге келтіру (бағдарламалау) үшін командалық жолмен (CLI) жұмыс істеу Cisco IOS операциялық жүйесі командаларының көмегімен жүргізіледі ( сурет. 5.4).
Сур.13-CISCOIOS командаларын орындау үшін желі
Cisco IOS командаларымен танысу үшін осындай желінің мысалы(файл task-5-1.pkt) қоса беріледі.
Жоғарыда біз командалық интерфейс режимдері туралы айттық - пайдаланушы, артықшылықты және жаһандық конфигурация. Router1 үшін осы режимдерге барлық кіру және шығу пәрмендерін жасаңыз. Router1 желілік құрылғыға кіргенде және Enter пернесін басқанда командалық жол күріш сияқты көрінеді. Пайдаланушы режимінен шығу-logout.
Пайдаланушы режимінде пәрмен жолының түрі
Сур.14-Пайдаланушы режимінде пәрмен жолының түрі
Толық команда жиынтығына қол жеткізу үшін алдымен enable пәрменімен артықшылықты режимді іске қосу керек. Артықшылығы бар режимге ауысу туралы #белгісі түрінде командалық жолда шақырудың пайда болуын көрсетеді. Артықшылықты режимнен шығу disable командасымен жасалады.
Ескертпе
Enable орнына en теруге болады. Кез келген IOS режимінде командалар алғашқы бірегей символдар бойынша таниды.
Режимі жаһандық кескіндеу жүзеге асыруда қуатты біржолдық команда, шешетін міндеттері кескіндеу. Жаһандық теңшеу режиміне кіру үшін configure terminal режимі командасы қолданылады. Exit немесе end командасымен шығу.
Артықшылықты режимге кіруге парольді орнату
Қол жеткізу паролі сізге тәжірибесіз пайдаланушылар мен зиянкестерден артықшылықты режимге қол жеткізуді бақылауға мүмкіндік береді. Еске салайық, тек артықшылықты режимде конфигурациялық өзгерістер енгізуге болады. Router1-де осы режимге кіру паролін Router1(config)#enable password parol командасы ретінде орнатыңыз, содан кейін желілік құрылғының артықшылықты режимінен шығыңыз, яғни пайдаланушы режиміне өтіңіз. Артықшылықты режимге қайтадан кіруге тырысыңыз. Көріп отырғаныңыздай, құпия сөзді енгізбестен бұл енді мүмкін емес ( сурет. 15).
Сур.15-Артықшылықты режимге кіруге парольді орнату
Парольді өзгерту үшін артықшылықты режимнің жаңа паролін енгіземіз ( сурет.16).
12345 құпия сөз болды, 54321 құпия сөз болды
Сур.16-12345 құпия сөз болды, 54321 құпия сөз болды
Парольді қалпына келтіру үшін роутерді қайта жүктеуге болады ( сурет 17).
R1 reload командасын қайта жүктеу
Сур.17-R1 reload командасын қайта жүктеу
CLI-мен жұмыс істеу кезінде Кеңестер
Консольдегі барлық командаларды қысқартуға болады, бірақ қысқартуды командаға көрсету маңызды. Tab пернесін және сұрақ белгісін қолданыңыз (?). Tab басқан кезде қысқартылған команда толық жазылады, ал сұрақ белгісі (?), командадан кейінгі, одан кейінгі мүмкіндіктер тізімін және олар бойынша шағын анықтаманы шығарады. Буферде сақталған келесі командаға өтуге болады. Бұрын енгізілген командаларға қайта оралуға болады. Жоғары көрсеткіні немесе Ctrl + P басыңыз ( сурет. 18).
Пернетақтадағы жоғары немесе төмен көрсеткілер сіз бұрын пайдаланған пәрмендерді теруге мүмкіндік береді
Сур.18-Пернетақтадағы жоғары немесе төмен көрсеткілер сіз бұрын пайдаланған пәрмендерді теруге мүмкіндік береді
Белсенді конфигурация автоматты түрде сақталмайды және қуат көзі істен шыққан жағдайда жоғалады. Роутердің параметрлерін сақтау үшін write memory пәрменін пайдаланыңыз ( сурет.19).
Ағымдағы R1 конфигурациясын сақтау
Сур.19-Ағымдағы R1 конфигурациясын сақтау
Статикалық маршруттау-маршрутизация түрі, онда маршруттар туралы ақпарат желі әкімшісі әрбір маршрутизаторды қолмен маршруттау кестесіне енгізіледі. Осыдан бірден бірқатар кемшіліктер шығады. Ең алдымен, бұл желілердің өте нашар масштабталуы, себебі N+1 желіге қосылған кезде маршруттар туралы 2*(N+1) жазбаларды жасау қажет. Бірақ статикалық жазбаларды пайдаланған кезде маршрутизатордың процессоры маршруттарды анықтаумен байланысты ешқандай есеп айырысу талап етілмейді - бұл плюс.
Статикалық маршруттау конфигурацияның жеңілдігіне және маршруттаудың динамикалық хаттамаларына тән кең таратылатын қызметтік трафик түрінде желіге қосымша жүктеменің болмауына байланысты шағын көлемдегі (1-2 маршрутизатордың) компьютерлік желілердің жұмысын ұйымдастыру кезінде табысты пайдаланылады. Сонымен қатар статикалық маршрутизация Желі ішіндегі компьютерлерде қолданылады. Бұл жағдайда әдетте әдепкі шлюз маршруты орнатылады.
6.Динамикалық маршруттар
Динамикалық маршруттау кезінде маршруттау жазбалары алгоритмдер арқылы автоматты түрде жасалады. Демек, әкімшінің қолмен өңдеуі қажет емес. Маршруттау алгоритмдері - бұл күрделі математикалық алгоритмдер, маршрутизаторлар олардың сілтемелері туралы жарнамалайды және сол ақпаратты қолдана отырып, ең идеалды маршруттар есептеледі. Жарнама мен есептеулердің жүруіне байланысты әртүрлі әдістер бар. Сілтеме күйінің алгоритмдері және қашықтық векторлық алгоритмдері осындай екі танымал әдіс. OSPF (Open Shortest Path First) - байланыс күйінің алгоритмінен кейінгі алгоритм, ал RIP (Routing Information Protocol) - қашықтық векторының алгоритмін қолданатын алгоритм. Жұмыс кезінде көптеген өзгерістерді қамтитын қазіргі заманғы ірі желілер үшін динамикалық бағыттау өте ыңғайлы.
Динамикалық маршруттау кезінде маршруттау кестелері мезгіл-мезгіл жаңартылып отырады, сондықтан егер қандай да бір өзгеріс болса, соған сәйкес жаңа бағыттау кестелері құрылады. Тағы бір артықшылығы - динамикалық маршруттау кезінде кептеліске байланысты маршруттау бейімделеді. Яғни, егер белгілі бір жол тым көп болса, маршруттау хаттамалары оларды анықтап, болашақ маршрут кестелерінде бұл жолдардан аулақ болуға болады. Динамикалық бағыттаудың кемшілігі есептеуіш күрделі болып табылады, оны өңдеудің көп мөлшері қажет болады. Сондықтан, мұндай бағыттаушы жабдықтың құны қымбатқа түсуі мүмкін.
Статикалық бағыттау мен динамикалық бағыттаудың айырмашылығы неде?
:: Статикалық маршруттау кезінде желі әкімшісі маршруттау кестелеріне жазбаларды қолмен енгізеді. Бірақ динамикалық бағыттау кезінде желі әкімшісіне ешқандай жазбаларды енгізудің қажеті жоқ, өйткені жазбалар автоматты түрде жасалады.
:: Динамикалық маршруттау кезінде маршруттау жазбалары ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КАСПИЙ ҚОҒАМДЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ӘДІЛЕТ КОЛЛЕДЖІ
КОМПЬЮТЕРЛІК ЖЕЛІЛЕР ЖӘНЕ ЖЕЛІЛІК БАСҚАРУ
ОҚУ ТӘЖІРБИЕСІНІҢ
ЕСЕБІ
3 курс студенті
ВК 17-1 тобы
1304000 - Есептеу техникасы және бағдарламамен қамтамасыз ету мамандығының
__________Сағидолдаева Аружан Әділханқызы________
(студенттің толық Т.А.Ә. )
Тәжірибенің өту орны: ___________________________________ _______ ___________________________________ _______________________________
(мекеме атауы)
Оқу тәжірибе жетекшісі:
Акбарова Гульвира Маркинжановна
(Т.А.Ә.)
Өндірістік тәжірибе жетекшісі:
_____________________________
(Т.А.Ә.)
Тәжірбиенің өту уақытысы
_____ ___________ ж.
_____ ___________ ж.аралығында
Барлығы: 36 сағат
Алматы, 2020
РЕЦЕНЗИЯ
Студент тобы: ВК 17-1Мамандығы: 130400 - Есептеуіш техника және бағдарламалық қамтамасыз ету
Ұсынылған баяндаманың көлемі 68 парақтан тұрады.
Тәжірибеден қалған күні жоқ. Тәжірибелік жұмыста ешқандай кемшіліктер жоқ.Ұсынылған рейтинг ________________
Тәжірибе жетекшісі ______________ Акбарова Г.М. (қолы)
МІНЕЗДЕМЕ
Алматы қаласы Каспий Қоғамдық Университеті Әділет колледжінің 1304000 Есептеуіш техника және бағдарламалық қамтамасыз ету мамандығы ВК 17-1 тобының білім алушысы Сағидолдаева Аружан Әділханқызы _______2020 жыл аралығында оқу тәжірибесінен өтті.
Алғашқы күннен бастап өз ісіне тиянақтылығымен, жауапкершілігімен көзге түсті. Компьютерлік бағдарламаларды: MS Excel, Word, PowerPoint, Access, Photoshop, visual c# бағдарламаларын жақсы меңгеріп, олармен жұмыс істей алатындығын дәлелдей білді.
Аружан тәжірибе барысында жұмысқа үнемі мол дайындықпен, көп ізденіспен келеді. Қиын жағдайда өз бетінше шешім қабылдай біледі. Мінезі ашық, өз жұмысына ынталы. Сын-пікірді дұрыс түсінеді, кемшіліктерін тез түзеуге тырысады.
Болашақта Сағидолдаева Аружан еліміздің дамуына үлес қосатын білікті маман болады деп үміттене отырып, өткізген оқу тәжірибесін 5 өте жақсы деп бағалаймыз.
Тәжірибе жетекшісі: ___________________________________
(Ф.И.О.)
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5
1.
Техника қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6
2.
Компьютерлік желі түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
7
3.
Желіні администрациялау.Cisco Packet Traker танысу ... ... ... ... ... ... ...
13
4.
Cisco IOS операциялық жүйенің негізгі командалары ... ... ... ... ... ... ..
20
5.
IOS командаларымен танысу.Статистикалық маршрутизация ... ... ... ...
23
6.
Динамикалық маршруттар ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
26
7.
HTML беттерін жасау.Мәтінді форматтау ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ..
27
8.
WEB-беттерінде әртүрлі объектілерді орналастыру ... ... ... ... ... ... ... ...
30
9.
Кестелерді жасау және форматтау ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ...
32
ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫСТАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
36
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
67
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... .
68
Кіріспе
Оқу тәжірибесінен өту мақсатым, қауіпсіздік ережелерімен, жұмысқа қатысты нұсқаулықтармен, ақпараттық жүйелермен танысу. Сонымен қатар, қазіргі таңдағы технологиялармен, ақпараттық жүйелермен, бағдарламалармен танысу және мүмкіндік болып жатса, теориялық алған білімімді іс-жүзінде жүзеге асыру. Алдағы аталған мақсаттарға қоса осы оқу тәжірибе барысында жаңа бағдарламалармен танысып, солармен жұмыс істеу. Бүгінгі күнде интернет әртүрлі білім салалары бойынша жан-жақты жинақталған ақпарат көзі болып табылады. Интернет деп бүкіл әлемдік компьютерлердің желіде бірігуін айтады. Қазіргідей әлемдік ғаламдану процесі кезінде ақпараттар ағымынан адам баласы өзінің ұдайы дамып отыруына керекті ақпаратты саралап, пайдалана білу - бүгінгі уақыттағы басты мәселе. Ақпараттық технологияларды игеру қазіргі заманда әрбір жеке тұлға үшін оқу және жазу қабілеті сияқты сапаларымен бір қатарға және әрбір адам үшін қажетті шартқа айналады. Қазіргі заманғы ақпараттық технологиялар жеке компьютерлер мен телекоммуникацияларсыз қолдануғаболмайды. Офистік компьютерлік технологиялар жеке компьютерлерде қолданылатын ақпараттық технологиялардыңқұралдары болып табылады. Әлбетте, бір компьютерде жиналатын ақпарат, ең алдымен, оны пайдаланатынпайдаланушыға қол жетімді. Әрине, бұл көзқарастарды басқа пайдаланушыларға магниттік немесе оптикалықдискілер арқылы беру мүмкіндіктері бар, бірақ бұл ең ыңғайлы және жылдам өту тәсілі емес. Сондықтан, коммуникациялық желілер арқылы компьютерлер арасындағы хабар алмасу идеясы пайда болды,оның негізінде компьютерлік телекоммуникация желісі пайда болды. Олар байланыс және телекоммуникациялықтехнологиялармен компьютерде деректер мен ақпаратты жинау, сақтау, беру және өңдеу технологиясының үйлесімі.Компьютерлік желі - белгілі бір ақпараттармен, деректермен алмасу үшін ресурстарға бірлесіп қол жеткізудіқамтамасыз ету үшін байланыс желілері бойынша белгілі бір ережелерге сәйкес қосылған компьютерлер жиынтығы.
1.Техника қауіпсіздігі
Қауіпсіздік техникасының ережелерін төмендегі пункттерге бөлуге болады:1. Жалпы2. ДК - де жұмыс істеу алдында3. Жұмыс істеу кезінде4. Авариялық жағдайларда5. Жұмысты аяқтағанда
Жалпы қауіпсіздік талаптары:1. Мұғалімнің рұқсатынсыз құрал - жабдықтарды орнынан қозғауға, сымдарға, розеткаларға, штепсельдің айырына, штекерге тиісуге тыйым салынады.2. Мұғалімнің рұқсатынсыз сыныпқа кіруге және сыныптан шығуға болмайды.3. Мұғалімнің рұқсатынсыз сыныпта жүруге болмайды.4. ДК - де су киіммен және су қолмен жұмыс істеуге болмайды.5. Корпусы мен сымдарының бүтіндігі бұзылған (ашық) ДК - де жұмыс істеуге тыйым салынады.6. Үстелге, ДК - дің жанына сумка, портфель, кітап қоюға болмайды. Үстелде тек дәптер мен қалам ғана жатуы керек.7. Пернетақтаның үстіне ештеңені қоюға болмайды.8. Компьютер сыныбында жүгіруге, ойнауға, жолдастарыңның көңілін қажетсіз аударуға, бөгде жұмыстарды істеуге тыйым салынады.
ДК - де жұмыс істеуді бастау алдында қойылатын қауіпсіздік талаптары:1. ДК электр тогына қосылмаған жағдайда сымдардың, ДК - дің корпусының бүтіндігін және айыру (изоляция) бұзылмағанын қарап шығып, олардың дұрыс жағдайда екендігіне көз жеткізу керек.2. Жұмыс кезінде оларға тие бермеу үшін, сымдар салбырап тұрмауына көңіл бөлу керек.
ДК - мен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік талаптары:1. Компьютерде жұмыс істеу кезінде көздің экраннан ең қолайлы қашықтығын (60 - 70 см) сақтау керек.2. Келушілер кіргенде оқушылардың орнынан тұруының қажеті жоқ.3. Көз талғанда немесе шаршағанда орнынан тұрмай көзді дем алдыратын бірнеше жаттығу орындау керек.4. Оқушылар электр тогымен зақымданғанда алғашқы медициналық көмек көрсету әдістерін, өрт сөндіргішпен жұмыс істеу және өрт сөндіру әдістерін білуі керек.5. Оқушылар көзді дем алдыру жаттығуларын білуі керек.
Апат жағдайлардағы қауіпсіздік талаптары:
1. ДК - де жұмыс істеу барысында ақауларын байқағанда, түтін немесе әдеттен тыс дыбыстар пайда болғанда жұмысты тоқтатып, аппаратураны өшіру және оқытушыға хабарлау керек.
2. Қажет болса, өртті сөндіруге көмектесу керек.
3. Қажет болса, электр тогымен зақымданғандарға алғашқы көмек көрсете білу керек.
4. Компьютер сыныбында өртті сумен өшіруге болмайтынын білу керек. Мұнда құмды немесе көбікті өрт сөндіргішті пайдалануға болады.
5. Егер зақымданған адам электр тогының әсерінде болса, оны жалаңаш қолмен ұстауға болмайтынын білу керек. Зақымданушыны электр тогын өткізбейтін материалдарды пайдаланып босатуға болады.
ДК - де жұмысты аяқтау қауіпсіздігінің талаптары:
1. Аппаратураны оқытушының нұсқауымен өшіру керек.
2. Жұмыс орнын ретке келтіру керек.
Алғашқы медициналық көмек көрсету әдістері
Электр тогымен зақымданғанда көмек көрсету:
1. Токты ажырату (тарату тақтасындағы тумблерді өшіру);
2. Зақымданған адамды электр тогының әсерінен электр тогын өткізбейтін қол астындағы материалдарды пайдаланып босату;
3. Зақымданған адамды қарап шығып, оған зардабының ауырлығына байланысты көмек көрсету;
4. Дәрігер шақыру (мектептің медпунктінен, 03 телефоны арқылы жедел жәрдем немесе жақын жердегі емдеу мекемесінен).
Күйгенде көмек көрсету:
1. Ауруды сездірмейтін және тыныштандыратын дәрілер беру (анальгин, валерьянка);
2. Күйген жеріне май жағу (ванилин);
3. Жарақаттанған жерге микробтар түспеуі үшін алдын ала целлофанмен орап, суық судың астына ұстау;
4. Дәрігер шақыру.
Демі тоқтағанда көмек көрсету:
1. Зақымданған адамды тілінің аузындағы қалпын тексеру керек, егер ары қарай кетіп қалған болса, қолмен орнына келтіру;
2. Дәрігер шақыру.
3. Демі қалпына келгенше немесе дәрігерлер келіп жеткенше қолдан дем алдыру (ауыздан - ауызға) керек.
2.Компьютерлік желі түрлері
Ақпаратты бірінші компьютерден екінші компьютерге ауыстыру үшін дискеттер, компакт-дискілер қолданылады. Егер ақпараттың көлемі өте үлкен болса және жұмыс кезінде онымен ұдайы алмасып отыру қажет болса, онда мұндай әдіс қолайсыз болады. Сондықтан, компьютерлер дамуының бастапқы кезеңінде-ақ оларды арнайы кабельдердің және басқару бағдарламаларының көмегімен жалғастырып, компьютерлер арасында нақты уақыт режимінде деректермен алмасу ойы пайда болды. Компьютерлерді осылайша бір-бірімен байланыстыруды компьютерлік желі деп атады.
Компьютерлік желі - бұл әртүрлі қорларды бірігіп пайдалану үшін бір-бірімен жалғастырылған компьютерлер тобы.Желіге енетін компьютерлер бірігіп пайдалана алады:
Мәліметтерді;
Хабарларды;
Принтерлерді;
Факстік аппараттарды;
Модемдерді;
Басқа да құрылғыларды.
Желінің түрлері. Желінің екі түрі бар: жергілікті желі және ауқымды желі.
Бір-бірімен қатар орналасқан компьютерлерді біріктіретін жүйелер жергілікті желі деп аталады. Мұндайда компьютерлерді байланыстыру осы мекеменің өздеріне бөлінген байланыс каналдары арқылы жүргізіледі.
Егер желі үлкен қаланың, елдің немесе дүние жүзінің компьютерлерін қамтитын болса, онда оны ауқымды желі деп атайды.
Ауқымды және жергілікті желілердің қолданылу мақсаттары әртүрлі, бұл екеуі де компьютерлік технологияның зор жетістіктері қатарына жатады.
Желіге біріктірілген компьютерлер алатын орнына байланысты бір-бірінен ажыратылды. Компьютер немее сервер, немесе клиент болады. Компьютерлік желінің ортақ мәселелерін орындайтын және жұмыс станцияларына қызмет көрсететін компьютерді сервер деп атайды. Серверлер көбінесе ортақ ақпаратты сақтау қоймасы немесе желі жұмысын басқару орталығы болып табылады. Клиент - желілік ресурстарды қолданатын, желіге қосылған кез-келген компьютер.
Барлық желілердің қандай да бір ортақ компоненттері, функциялары, мінездемелері болады. Оған келесілер жатады:
Серверлер - ресурстары желіні пайдаланушыларға ортақ болатын компьютер;
Жұмыс станциялары - серверлер ұсынатын желілік ресурстарды қолданушы компьютерлер;
Желілі орта - компьютерлердің бір-бірімен байланысу тәсілі;
Бірлесіп қолданатын мәліметтер;
Бірлесіп қолданатын шеткі құрылғылар, мысалы: принтер, CD-ROM ресурстары;
Ресурстар - желіде қолданылатын файлдар, шеткі құрылғылар және басқа да элементтер.
Жоғарыда аталып өткен ұқсастықтарына қарамай, желілер екі түрге бөлінеді:
Бір рангілік желілер
Сервер негізіндегі желілер
Бір рангілік желілер. Мұнда файл-сервер немесе баспа сервері ретінде пайлаланылатын жеке компьютерлер болмайды. Кез-келген станцияда отырған адам өз компьютерін сервер ретінде пайдаланып, басқа компьютерлермен мәліметтер алмаса береді. Бір рангілік желілер әдетте, 10-нан аспайтын компьютерлерді біріктіреді. Оларды жұмыс тобы, яғни қолданушылардың кішігірім ұжымы деп те атайды.
Сервер негізіндегі желілердің құрамында бір немесе бірнеше компьютерлерде арнайы желілік операциялық жүйе іске қосылады. Олардың негізгі қызметі - әрбір жеке компьютер иесіне желі ресурстарын пайдалануды қамтамасыз ету.
Компьютерлік желілермен жұмыс істеу кезінде қолданылатын негізгі түсінік және анықтама
Компьютерлік желі (КЖ) немесе ЭЕМ желісі деп ақпаратты - есептеуіш жұмыстарын орындаған кезде есептеуіш дәрменділігін және есте сақтаушы құралдарын тиімді қолдану үшін желілік программалық қамтамасыздандару және өзара деректерді беру каналдарымен байланысқан ЭЕМ-дың территориялық кешенін айтады. Сондықтан компьютерлік желілерді аппараттық, пограммалық, ақпараттық территориясы бойынша бөлінген жүйе ретінде қарастыруға болады, сонымен бірге техникалық құралдар компьютерлік желінің потенциалын, ал прогаммалық қамтамасыздандару нақты мүмкіндігін ашып береді. Жалпы жағдайда компьютерлік желілер бір біріне енгізілген үш ішкі жүйелердің жиынтығын құрайды:
жұмысшы станциялар желісі
серверлер желісі
деректерді берудің негізгі желісі
Жұмысшы станциялар желісі - жұмысшы станцияларды олардың арасындағы желі арқылы сервермен және өзара байланыстыратын желі. Жұмысшы станция дегеніміз (клиенттік машина, жұмыс орны, абоненттік орын, терминал) - компьютерлік желінің абоненті жұмыс істейтін компьютер.
Серверлер желісі - серверлерді олардың арасындағы желі арқылы негізгі желімен және өзара байланыстыратын желі.
Деректерді тасымалдаудың негізгі желісі - серверлер арасында мәліметтер тасымалдау жиынтығы. Ол байланыс каналдары мен түйіндерінен тұрады. Байланыс түйіні деп коммутация құралдары мен бір пунктте мәліметтерді тасымалдау жиынтығын айтады. Байланыс түйіні байланыс каналы арқылы түскен мәліметті қабылдап алады да оны абонентке баратын каналға жібереді. Байланыс түрінің мысалы ретінде телефон станцияларын алуға болады. Желі түйіндерін байланыстырудың симметриялық сызбасын желі тапологиясы деп атайды. Желі топологиясының түрлері көп, олардың ішіндегі негізгілері: шиналық, сақиналық, жұлдыз тәрізді түрлері болып табылады.
Желі тапологиясын таңдау өте жауапты жұмыс, оны компьютерлік желінің жобасын жасамас бұрын анықтап алу керек. Желі тапалогиясы компьютерлік желі жасаудың соңғы кезеңінде өзгерту өте күрделі және қымбат тұратын мәселе. Жұмысшы станциялар желісінде моноканалдар (жалғыз канал), ал деректерді жіберудің негізгі желісінде - поликаналдар (моноканалдар жиынтығы) жиі қолданылады.
Компьютерлік желілерді ұйымдастырудың негізгі принциптері оның басты сипаттарын анықтайды:
операциялық мүмкіндіктері;
өндіргіштігі;
хабарды жеткізу уақыты
ұсынылатын қызметтердің құны.
Операциялық мүмкіндіктері - деректерді өңдеудің негізгі әрекеттер тізімі. Компьютерлік желінің құрамына енетін компьютерлер, пайдаланушыларға осы желіде жұмыс істеуге барлық мүмкіндіктерді беруі керек. Компьютерлік желілерді біріктірудің басты тиімділігі болып пайдаланушының желі ресурстанына толық ену мүмкіндігі саналады. Компьютерлік желілер көптеген компьютерлерде деректерді параллельді өңдеу мүмкіндігін береді және қажетті ресурстардың көшірмесін жасап, есептерді шешу уақытын қысқартады, жүйенің сенімділігін және нәтиженің анықтылығын көрсетеді.
Компьютерлік желінің өндіргіштігі пайдаланушының есебін шешуге қатысатын компьютерлердің қосындысы. Компьютерлердің өндіргіштігі олардың процессорларының нақты өндіргіштігін көрсетеді.
Хабарды жеткізу уақыты желіге хабарды жіберген мезеттен адрестерге хабардың барған мезетінің статистикалық орташа уақыты алынады.
Желінің базалық топологиясы
Желі түйіндерін байланыстырудың симметриялық сызбасын желі топологиясы деп атайды. Желі топологиясының түрлері көп, олардың ішінде негізгілері:
шиналық
сақиналық
жұлдыз тәрізді
1. Шиналық топология.
Шиналық топологияны көбінесе сызықтық шина деп атайды. Мұнда желінің барлық компьютерлері жалғанатын магистраль немесе сегмент деп аталатын бір кабель қолданылады. Бұл топология желі жұмысын жүзеге асырудың ең қарарайым және кең тараған түрі болып табылады. Шоғырланған сымдар арқылы байланысатын шиналық топологияның негізгі кемшілігі - кабель үзіліссе, желі түгелдей жұмыс істемей қалады.
Сур.1-Шиналық топология
2. Жұлдыз тәрізді топология.
Жұлдыз тәрізді топологияда әрбір компьютер өз кабелімен орталық компанент - концентатор (hub)-ға жалғанады. Жіберуші компьютердің сигналдары концентратор арқылы қалған барлық компьютерлерге жетіп отырады. Бұл топологияда бір кабель үзілгенімен, тек бір жұмыс станциясы ғана істен шығады да, желі қалған станциялармен жұмыс істей береді.
Сур.2-Жұлдыз тәрізді топология
Сақиналық топология.
Сақиналық топологияда компьютерлер сақина тәрізді тұйық кабельге жалғанады. Сондықтан кабельде терминатор жалғайтындай бос орын болмайды. Сигналдар сақина бойымен бір бағытта жеткізіледі және әр компьютер арқылы өтеді.
Сур.3-Сақиналық топология
Желілік хаттамалар (протоколдар), желілік құрылғылар
Әр түрлі бағдарламалармен және аппараттармен жабдықталған компьютерлер желіде бір-бірімен ақпарат алмасуы үшін байланыстың арнайы түрлері қабылданған. Байланыстың осындай ортақ тілін желілік хаттама деп атайды. Соңғы кезде ортақ тілдер өрісін кеңейтіп хаттамалар пакетіне айналды. IРXSPX, TCPIP және NETBEVI хаттамалары өте кең тараған болып табылады.
Желілік хаттамалар ішіндегі ең қарапайымы - NETBEVI, ол баптауды қажет етпейді, сондықтан 20-дан 200-ге дейінгі компьютерлерді біріктіретін аса ірі емес жергілікті желілерде қолданылады. Бұл хаттамада шлюздар қолданылмайды, сондықтан бұл хаттама ауқымды желілерде пайданылмайды. NETBEVI хаттамасы келісідей мүмкіндіктерді туғызады:
автоматты түрде баптау;
қателіктерден қорғау;
жадқа аса көп талаптар қоймайды
TCPIP - хаттамалар жиыны, INTERNET және ауқымды желі жұмысында қолданылады. Ол келесідей мүмкіндіктер туғызады:
маршрутталған хаттама;
әр түрлі ортадағы байланысты ықшамдайды;
INTERNET және оның ресурстарына жол ашады.
Желілік құрылғылар. Компьютерді желіге қосу арнайы желі адаптері арқылы жүзеге асырылады.
Адаптер - желілік архитектураның ең төменгі деңгейі. Ол желілік сым мен операциялық жүйенің байланысын қамтамасыз етеді. Желі адаптері бөлек сатылады, бірақ кейде компьютер құрамында болуы да мүмкін. Желі адаптерлері қызмет істеу топологиясына қарай үш топқа бөлінеді.
Компьютерлер бір-бірімен ақпарат алмаса алуы үшін оларды бір-бірімен байланыстыру қажет. Жергілікті желілерді және жекеленген компьютерлерді бір-бірімен жалғайтын байланыс түрін мәліметтерді тасымалдау жолы деп атайды.
Жергілікті желілерде негізінен кабельдің екі түрі қолданылады:
коаксиальный кабель
витая пара
Ауқымды желілерде қалааралық байланыс үшін көбінесе телефон линиялары қолданылады.
Концентраторға (HUB) жергілікті желідегі барлық компьютерлер қосылады. Концентратордың әрбір портына бірден артық желілік құрылғы қосуға болмайды. Концентратордың алдыңғы қабырғасындағы индикаторлар әрбір порттың мәртебесін көрсетеді. Жасыл болып жанып тұрған индикатор осы портқа клиент компьютерінің мүлтіксіз қосылғанын көрсетеді.
Модем - бұл компьютерлерге телефон желісі арқылы ақпарат алмасуға мүмкіндік беретін құрылғы. Компьютерлер бір-бірінен алыс орналасқанда оларды бір-бірімен стандартты кабель арқылы жалғауға болмайды, олардың арасындағы байланыс модем арқылы орнатылады. Модемдер компьютерден цифрлық сигнал қабылдайды да, оны телефон желісі арқылы жіберуге болатын дыбыстық толқынға түлендіреді. Қабылдау кезінде осыған кері әрекеттер орындалады. Модемдер ішкі және сыртқы бола алады.
Жоғарыда аталған құрылғылардан басқа ауқымды желілерді құру үшін маршрутизаторлар қолданылады. Оларды кейде шлюздар деп атайды. Желідегі клиент компьютерін дұрыс баптау үшін администратор шлюз адресін сізге хабарлауы қажет.
3.Желіні администрациялау.Cisco Packet Traker танысу
Компьютерлік дизайн процесінде белгілі бір функцияларды орындау үшін техникалық шешімдерді зерттеу маңызды қадам болып табылады. Мұндай зерттеу екі жолмен жүзеге асырылуы мүмкін: орнында тәжірибе және компьютерлік модельдеу. Бірінші жағдайда нақты жабдықты пайдаланатын дизайнерлер қажетті компьютерлік желіні құрып, қажетті эксперименттер жүргізеді. Мұндай эксперименттердің құны өте жоғары және көбінесе пайдаланылатын жабдықтың құнын айқындайды. Эксперименттердің құнын төмендету мақсаты компьютерлік модельдеу болып табылады, онда нақты жабдықтардың орнына бағдарламалық жасақтама аналогтары пайдаланылады, бағдарламалық қамтамасыз ету нарығында компьютерлік желілердің көптеген модельдеу моделдері бар. Ең танымал компьютерлік желі модельдеудің екі ортасы: GNS31 және CISCOPacketTracer2. Алғашқы орта еркін таратылатын және нақты жабдықты виртуалдандыру арқылы имитациялық модельдеуді жүзеге асырады. Екінші орта еркін таратылады, бірақ Ciscosystems, Inc. корпорациясының желілік академияларында және осы өндірушінің жабдықтарын ғана модельдеуге болады.Турналистік жұмыстар шеңберінде CISCackackTracer негізінен пайдаланылады.
Cisco Packet Tracer-ні жүктемес бұрын, оны Windows-де қалай орнату керектігін анықтаңыз. Шындығында бәрі анық: компьютерлік желілерді зерделеу үшін зертханалық стендтерде қаржы жұмсамау үшін бізге Cisco Packet Tracer керек. Мәселе мынада, кәсіби желілік жабдықтар көп қаржы жұмсайды және егер нақты физикалық тұрғыдан құрғыңыз келсе, сіздің инвестицияларыңыз болашақта төленетін болады. Cisco Packet Tracer бізге Enterprise сегментінің (корпоративтік желілер) немесе провайдерлік желілердің нақты компьютерлік желілерінде қолданылатын схемаларды жинауға мүмкіндік береді. Бірақ мәселе Packet Tracer-де көптеген құрылғылардың болмағаны және олардың функционалдығы нақты әріптестермен салыстырғанда азаяды, бірақ бұл Cisco-ның бастапқы курстары үшін жеткілікті: ICND1 және ICND2. Қосымша курстар үшін EVE-NG деп аталатын GNS3 немесе UNetLab сияқты көпқырлы шешімдер қажет болуы мүмкін. Мысалы, Cisco Packet Tracer маршрутизаторлар мен коммутаторлар бағдарламалық жүзеге асырылған, яғни Cisco Packet Tracer бағдарламасының коды нақты компьютерлік желілерде болатын процестерді іске асырады, ал UNetLab және GNS3 желілік құрылғыларды эмуляциялайды және олардың жұмысы үшін сізге нақты коммутаторлар мен маршрутизаторларда жұмыс істейтін операциялық жүйелердің түпнұсқалық бейнелері қажет (бұл VirtualBox-да жасайтын виртуалды машинаны еске түсіреді, содан кейін оған операциялық жүйені орнатасыз) және GNS3 немесе UNetLab жобасындағы құрылғылардың әрқайсысы компьютер ресурстарының бір бөлігін жейді. Cisco Packet Tracer тағы бір тамаша ерекшелігі-бұл бағдарлама пакеттің ішіне, кадрға, сегментке немесе желінің
белгілі бір учаскесіндегі хабарламаларға қарауға мүмкіндік береді, бұл компьютерлік желілер әлемінің қалай жасалғанын терең түсінуге мүмкіндік береді, бірақ мұнда Packet Tracer желісі арқылы берілетін кейбір фрагменттер
сәл кесілгендігін атап өткен жөн. UNetLab немесе GNS3 бағдарламаларында жобаланған желі бойынша толық пакеттерді жүгіреді, бірақ олардың мазмұнын көру үшін WireShark немесе функционалға ұқсас бағдарлама қажет болады. Жалпы, қазір менің ойымша, Cisco Packet Tracer мақсаты түсінікті. Бұл бағдарлама нақты компьютерлік желілердің фрагменттерін модельдеуге мүмкіндік береді, сондай-ақ Cisco жабдығымен жұмыс істеуге және оны реттеуге мүмкіндік береді. Айта кету керек, UNetLab және GNS3 Cisco жабдығын ғана емес, сондай-ақ басқа өндірушілердің құрылғыларын виртуализациялауға мүмкіндік береді, осы қосымшалардың қолдау көрсетілетін жабдықтарының тізімін, сіз олардың ресми сайттарында еш қиындықсыз табасыз.
Packet Tracer-ді интернетте блогерлер беретін әр түрлі алмасу немесе
сілтемелер арқылы жүктеуге болады, бірақ бұл жағдайда сізде кем дегенде
бір маңызды мәселе пайда болады: сізге әлі де Cisco академиясының ресми
сайтында өз қосымшаңыздың көшірмесін тіркеуге тура келеді, бұл Cisco Packet Tracer жүктеудің жалғыз ресми көзі деп айтуға болады. Міне, Cisco ресми сайтына сілтеме, мұнда Packet Tracer жүктеңіз. Осы сілтеме бойынша
өткен кезде сіз академия сайтында аккаунтты тіркеуге шақыру аласыз, содан
кейін сіз қосымшаны көшіріп алу және Cisco Packet Tracer интерфейсін зерттеуге көмектесетін қосымша курстардан өту мүмкіндігі пайда болады,
бұл курстар ағылшын тілінде.
Сур.4
Суретте көк батырмасы және мәтіні бар беттің фрагменті көрсетілген,ол оны басқаннан кейін академия сайтында аккаунтты құру процесі басталатынын түсіндіреді. Осы аккаунттың есептік деректері сіздің қосымшаның көшірмесін тіркеу және тіркелмеген нұсқаға байланысты шектеулерді алып тастау үшін қажет болады. Егер сіз Packet Tracer көшірмесін тіркелмесеңіз, онда бағдарламаны әрбір іске қосу кезінде сізге 15 секунд күту керек болады, қолданбамен қонақ сеанс жұмысын бастамас бұрын бір рет 5 минут жұмсау тиімді.
"Packet Tracer жүктеу үшін тіркеліңіз" деген мәтіні бар батырманы басқаннан кейін, біз Cisco академиясының сайтында аккаунт жасауға көшеміз. Алдымен біз келесі веб-беттің оң жақ жоғарғы жағындағы шағын пішінді көреміз, бұл нысанға тіркелгіні тіркеу үшін E-mail енгізу керек, бұл нысан суретте көрсетілген.
Сур.5
Cisco сайтында e-mail енгізуге арналған форма
Бұл өріске E-mail енгізу керек, себебі оған Cisco сайтында тіркелгіні растау үшін хат келеді, енгізіңіз жәнеSubmitбасыңыз. Осыдан кейін бізге Cisco маркетологтарына қажет шағын сауалнаманы толтыруды ұсынады, осы сауалнамадағы деректер нақты емес болуы мүмкін, осы сауалнаманың мысалы суретте көрсетілген.
Сур.6
Cisco академиясының сайтында аккаунтты тіркеуге арналған сауалнама
Мұнда күрделі ештеңе жоқ, сауалнаманың орыс тілін оң жақ жоғарғы бұрышта таңдауға болады, туған күнін 12011993 форматында енгізу қажет, яғни күн, ай және жыл ""белгісімен бөлінуі тиіс. Ал, сіздің аккаунтыңыздың паролі кемінде 8 символдан тұруы тиіс, бұл ретте ол латын әріптерін қамтуы тиіс, кем дегенде, осы әріптердің біреуі бас әріппен болуы тиіс, сондай-ақ парольде кем дегенде бір сан болуы тиіс.Сауалнаманы толтырғаннан кейін сіз өзіңіздің жеке кабинетіңізге кіріп, жалғастырмас бұрын көрсетілген пошта жәшігіне кіруді ұмытпаңыз, оған есептік жазбаны іске қосу үшін сілтемесі бар хат келеді, сілтеме бойынша өтіңіз және есеп расталатын болады. Енді Cisco Packet Tracer жүктейік, ол үшін суретке назар аударыңыз, мұнда сіздің жеке кабинетіңіздің оң жақ жоғарғы бұрышында орналасқан мәзір фрагменті көрсетілген.
Сур.7
Жүктеу бетіне апаратын сілтеме көк түсті. Оны басу арқылы біз түрлі операциялық жүйелер үшін Packet Tracer жүктеп алуға болатын бетке көшеміз: мұнда Windows тобының операциялық жүйелері үшін нұсқалар бар, сондай-ақ Ubuntu үшін Cisco Packet Tracer нұсқасы бар. Сипатталған беттің фрагменті суретте көрсетілген.
Сур.8
Мәтінді жазу кезінде Cisco Packet Tracer 7.1 нұсқасы өзекті болып табылады, Windows 10-да Packet Tracer орнатуда егжей-тегжейлі тоқтаудың мағынасы жоқ, өйткені мұнда барлығы өте оңай: сізге Cisco лицензиясымен келісуіңіз керек және қосымшаны орнатқыңыз келетін қалтаны көрсетуіңіз керек, сондай-ақ "Next", "Install", "Finished"батырмасын басу арқылы бірнеше қарапайым әрекеттерді жасау қажет.
Windows пайдаланушылары үшін ұсыныс беру керек: Cisco Packet Tracer орнатпас бұрын барлық браузерлерді өшіріңіз. Бағдарлама орнатылғаннан кейін, суретте көрсетілген терезені көресіз.
Сур.9
Бұл терезеде Cisco Packet Tracer сіздің тәжірибелік жобаларыңызды сақтайтын жол көрсетілген, әрі қарай бұны оңай өзгертуге болады.
Енді CiscoPacketTracer іске қосайық (Windows 10 Бұл Ubuntu 16.04 қарағанда әлдеқайда оңай). Бірінші іске қосу кезінде қолданба бізді Cisco академиясындағы аккаунттың логині мен паролін көрсетуді сұрайды, бізде бұл деректер бар, суретте Cisco Packet Tracer толтыруды ұсынатын форманың үлгісі көрсетілген.
Сур.10
Қосымшаны тіркегеннен кейін Firewall сізді алаңдатады, бірақ сізге алаңдауға негіз жоқ, тек CiscoPacketTracer қосымшасына қол жеткізуге рұқсат беріңіз, суретте осы диалог көрсетіледі.
Сур.11
ОсыменWindows Cisco Packet Tracer-ді іске қосу аяқталды, біз бағдарламаны орнатып қана қоймай, сонымен бірге белсенді және ыңғайлы жұмыс істейтін қосымшаның толыққанды нұсқасын алдық.
Бағдарламаны іске қосу арқылы негізгі терезені көріңіз.
Сур.12
CiscoPacketTracer жүйесінің негізгі терезесі
негізгі мәзір;
құралдар панелдері (бас, төменгі тік);
модельдеу режимдерін ауыстырып қосқыштар (нақты уақыт және қадамдық)және схемалар түрлері (логикалық және физикалық).
Негізгі меню бағдарламалар келесі тармақтардан тұрады: Файл(File), өңдеу(Edit), Параметрлер (Options), түр (View), утилиттер (Tools), толықтырулар (Extensions), көмек (Help)."Файл" мәзірі ағымдағы файлмен (ашу, жабу, сақтау, басып шығару және т.б.) операцияларды орындау үшін пайдаланылады, сондай-ақ орта жұмысын аяқтауға мүмкіндік береді. "Өңдеу" тармағында алмасу буфері бар стандартты операциялар (таңдалған нысанды буферге көшіру, қиып алу, қою), сондай-ақ ортадағы әрекеттерді басқару (соңғы әрекетті болдырмау және қайталау) бар. "Настройки"элементі модельдеу ортасын және пайдаланушы ортасын конфигурациялауға мүмкіндік береді. "Вид" мәзірі жұмыс аймағындағы нысандарды көрсету ауқымын және құралдар панелін көрсету режимін реттейді. "Утилиттер" тармағында графикалық нысандар панелін шығаруға және жеке құрылғыны жасауға сілтемелер бар. Қосымшаларды "Дополнения"мәзірінде басқаруға болады. Мұндай толықтыруларға, мысалы, бірнеше модельдеу ортасы арасындағы өзара әрекеттестік жатады.
Әдетте құралдар панелдері үшке бөлінеді: басты, тік және төменгі. Сондай-ақ графикалық примитивтер панелі бар.
Бас панель жаңа файлды жасауға, ағымдағы схеманы сақтауға және басып шығаруға, "тапсырмаларды өздігінен тексеру (ActivityWindow)" толықтыру терезесін бейнелеуге, алмасу буферімен іс-қимыл жасауға, схеманы бейнелеу масштабының өзгеруіне, жаңа үлгілеу нысанының графикалық примитивтерінің панеліне қолжетімділігіне жылдам және ыңғайлы қол жеткізуді қамтамасыз ете отырып, негізгі мәзірдің кейбір тармақтарын қайталайды.
Құрал-саймандардың тік панелімодельденген желі схемасының объектілерімен орындалатын әрекеттерді қамтиды.
Тік құралдар панелінің түймелері
Select құралы (жылдам қол жеткізу - Esc). Модельделетін компьютерлік желінің бір немесе бірнеше объектілерін (логикалық немесе физикалық топологияларды) бөліп алуға мүмкіндік береді.)
MoveLayout құралы(жылдам қол жеткізу-M). Жұмыс кеңістігінің негізгі терезесінде модуляцияланатын желі схемасын айналдыру үшін пайдаланылады. Осы әрекетті орындау үшін айналдыру жолақтары да пайдаланылуы мүмкін.
PlaceNote құралы (жылдам қол жеткізу-N). Ағымдағы модельдеуші сызбаға мәтіндік жазба қосады
Delete құралы (жылдам қол жеткізу - Del). Бөлінген нысандарды жою режиміне компьютерлік желі сызбасын ауыстырады.
Inspect құралы (жылдам қол жеткізу - I). Модельделетін компьютерлік желі объектілерінің күй кестелерін(т.б. маршрутизация кестесі) көруге мүмкіндік береді.
ResizeShape құралы (жылдам қол жеткізу - Alt+R). "Графикалық нысандар"панелін пайдалану арқылы сызбада орналастырылатын графикалық объектілердің өлшемін өзгерту үшін пайдаланылады.
AddSimplePDU құралы (жылдам қол жеткізу - P). Бір желі құрылғысынан екіншісіне оңай деректер пакетін (ICMP, ping)жіберу эмуляциясын жасауға мүмкіндік береді.
AddComplexPDU құралы (жылдам қол жеткізу - P).Бір құрылғыдан екінші құрылғыға деректер бумасын жіберу эмуляциясын жасайды. Бума параметрлерін (хаттама түрі, шығыс порты және т.б.) анықтайды.
Төменгі құралдар тақтасы компьютерлік желі схемасының объектілерін жасауға мүмкіндік береді (а-сурет), сондай-ақ деректерді беруді имитациялау бойынша міндеттерді белгілеуге мүмкіндік береді (б-сурет).
а-сурет б-сурет
Төменгі құралдар панелінің элементтері:
а) компьютерлік желі объектілерін құру және
б) желі бойынша деректерді жіберу эмуляциясы бойынша есептер
Желі бойынша деректерді беруді моделдеу бойынша тапсырмалар аймағында AddSimplePDUи AddComplexPDU кнопкаларымен жасалған әрекеттер тізімі орналасады.Мұндай тізбелер (сценарийлер) бірнеше болуы мүмкін.
4.Cisco IOS операциялық жүйенің негізгі командалары
№1: "?"
Бір қарағанда пайдалану ? көмек шақыру үшін қарапайым көрінеді. Дегенмен, Cisco IOS көмек командасын пайдалану тұрғысынан басқа операциялық жүйелерден түбегейлі ерекшеленеді. Cisco IOS-командалық интерфейсі бар Операциялық жүйе болғандықтан, теңшеу және басқару үшін мыңдаған командалар бар ма ? көп уақытты үнемдеуге көмектеседі.
Бұл команданы әртүрлі тәсілдермен қолдануға болады. Біріншіден, пайдаланыңыз ?, егер қандай команда жазу білмесеңіз. Мысалы, сіз жаза аласыз ба ? командалық жолда барлық ықтимал командаларды шығару үшін.
Сондай-ақ пайдалануға болады ?, егер сіз қандай да бір команданың дәлелін білмесеңіз. Мысалы, IP show енгізуге болады ? Егер командаға ешқандай дәлел қажет болмаса, роутер тек CR (каретканы қайтару) ұсынады.
Соңында, сіз пайдалануға болады? көру үшін барлық командаларды басталатын белгілі бір әріппен. Мысалы, show c? c әрпінен басталатын барлық командаларды көрсетеді.
№2: show running-configuration
Show running-config командасы құрылғының ағымдағы конфигурациясын көрсетеді. Running - configuration-бұл қазіргі уақытта роутердің жедел жадына жүктелген конфигурация. Жабдыққа өзгерістер енгізген кезде, бұл конфигурация өзгереді.
Copy running-configuration startup-configuration орындалғанша конфигурация сақталмайтынын есте сақтау маңызды. Show running-config командасын sh run дейін қысқартуға болады.
№3: copy running-configuration startup-configuration
Бұл команда энергияға тәуелді RAM (NVRAM) параметрлерінде (running-configuration) ағымдағы өзгерістерді сақтайды. Егер электр қуаты кенеттен жоғалса, NVRAM деректері сақталады. Басқаша айтқанда, егер сіз роутердің конфигурациясына өзгерістер енгізсеңіз немесе оны осы пәрменді пайдаланбай қайта іске қоссаңыз, онда барлық өзгерістер жоғалады. Команданы copy run start-қа дейін қысқартуға болады.
Copy командасы ағымдағы немесе бастапқы конфигурацияны TFTP серверіне көшіру үшін де қолданылады.
№4: show interface
Show interface командасы маршрутизатор интерфейстерінің күйін көрсетеді. Міне, кейбір шығыс параметрлері:
Интерфейс күйі (қосу.выкл.)
Интерфейстегі хаттаманың күйі
Пайдалану
Қателер
MTU
Бұл команда роутерді немесе жемпірді диагностикалау үшін маңызды рөл атқарады. Ол сондай-ақ SH int fa00 сияқты нақты интерфейсті көрсете отырып пайдалануға болады.
№5: show ip interface
Show interface-тен көп таралған show IP interface және show ip interface brief командалары. Show ip interface командасы барлық интерфейстерде IP протоколының конфигурациясы мен күйі және оның қызметтері туралы көптеген ақпаратты ұсынады. Show IP interface brief командасы интерфейстерге қысқаша шолу береді, соның ішінде IP мекенжайы, Layer 2 және Layer 3 мәртебесі.
№6: config terminal, enable, interface, and router
Cisco роутерлері бірнеше түрлі басқару режимдері бар, олардың әрқайсысында белгілі бір параметрлер көрсетіледі немесе өзгереді. Маршрутизаторды сәтті орнату үшін осы режимдер арасында қозғала білу өте маңызды.
Сіз маршрутизаторға (SSH, Telnet, Console) кіргенде, алдымен user mode (шақыру сияқты болатын пайдаланушы режимі ). Бұл режимде артықшылықты режимге ауысу үшін enable жазуға болады (шақыру #сияқты көрінеді). Артықшылықты режимде кез келген ақпарат көрсетіледі, бірақ ешқандай өзгерістер енгізуге болмайды. Жаһандық конфигурация режиміне кіру үшін config terminal (немесе config t) енгізіңіз, шақыру (config)# сияқты көрінеді . Бұл режимде кез келген параметрлерді өзгертуге болады. Интерфейс параметрін (мысалы, IP мекенжайы) өзгерту үшін, interface (шақыру сияқты (config-if)#) пәрменін теңшеу режиміне ауысыңыз. Сонымен қатар, жаһандық конфигурация режимінен router {protocol} командасы арқылы роутердің конфигурация режиміне кіре аласыз. Кез келген режимнен шығу үшін exit енгізіңіз.
№7: no shutdown
No shutdown командасы интерфейсті қамтиды. Ол интерфейс конфигурациясы режимінде қолданылады. Жаңа интерфейстерді диагностикалау немесе конфигурациялау кезінде пайдалы болуы мүмкін. Егер қандай да бір интерфейспен мәселе туындаса, shut және no shut енгізуге тырысыңыз. Әрине, интерфейсті өшіру үшін shutdown енгізіңіз. Команданы no shut дейін қысқартуға болады.
№8: show ip route
IP route show командасы роутерді бағыттау кестесін шығарады. Ол роутерге қол жетімді барлық желілер тізімінен, олардың метрикасынан (маршруттардың басымдылығы) және шлюзден тұрады. Команданы SH ip ro-ға дейін қысқартуға болады. Сондай-ақ, одан кейін SH ip ro ospf сияқты параметрлер болуы мүмкін (OSPF барлық маршрутизациясын көрсетеді).
Барлық маршруттау кестесін тазалау үшін clear ip route * орындау қажет. Нақты маршрутты жою үшін, мысалы clear ip route 1.1.1.1 командасынан кейін желі мекенжайын көрсету қажет.
№9: show version
Show version командасы соңғы рет Router жүктелген кезде конфигурация регистрін (негізінен маршрутизатор Жүктеу параметрлері) көрсетеді, IOS нұсқасы, IOS файлының атауы, құрылғы моделі, сондай-ақ RAM және флэш жады саны. Команданы sh ver-ге дейін қысқартуға болады.
№10: debug
Debug командасы көптеген параметрлер бар және ол онсыз жұмыс істемейді. Бұл команда нақты бағдарлама, хаттама немесе қызмет бойынша егжей-тегжейлі жөндеу ақпаратын ұсынады. Мысалы, debug ip route сізге маршрут қосылып немесе роутерден алынып тасталған сайын хабарлайтын болады.
5.IOS командаларымен танысу.Статистикалық маршрутизация
Cisco Packet Tracer-де құрылғыларға арналған пәрмен жолы интерфейсі "CLI"қойындысында желілік құрылғы параметрлерін баптау терезесінде қол жетімді. Бұл терезе желілік құрылғыға тікелей кәбілдік (консольдік) қосылуды имитациялайды. Желілік күйге келтіру (бағдарламалау) үшін командалық жолмен (CLI) жұмыс істеу Cisco IOS операциялық жүйесі командаларының көмегімен жүргізіледі ( сурет. 5.4).
Сур.13-CISCOIOS командаларын орындау үшін желі
Cisco IOS командаларымен танысу үшін осындай желінің мысалы(файл task-5-1.pkt) қоса беріледі.
Жоғарыда біз командалық интерфейс режимдері туралы айттық - пайдаланушы, артықшылықты және жаһандық конфигурация. Router1 үшін осы режимдерге барлық кіру және шығу пәрмендерін жасаңыз. Router1 желілік құрылғыға кіргенде және Enter пернесін басқанда командалық жол күріш сияқты көрінеді. Пайдаланушы режимінен шығу-logout.
Пайдаланушы режимінде пәрмен жолының түрі
Сур.14-Пайдаланушы режимінде пәрмен жолының түрі
Толық команда жиынтығына қол жеткізу үшін алдымен enable пәрменімен артықшылықты режимді іске қосу керек. Артықшылығы бар режимге ауысу туралы #белгісі түрінде командалық жолда шақырудың пайда болуын көрсетеді. Артықшылықты режимнен шығу disable командасымен жасалады.
Ескертпе
Enable орнына en теруге болады. Кез келген IOS режимінде командалар алғашқы бірегей символдар бойынша таниды.
Режимі жаһандық кескіндеу жүзеге асыруда қуатты біржолдық команда, шешетін міндеттері кескіндеу. Жаһандық теңшеу режиміне кіру үшін configure terminal режимі командасы қолданылады. Exit немесе end командасымен шығу.
Артықшылықты режимге кіруге парольді орнату
Қол жеткізу паролі сізге тәжірибесіз пайдаланушылар мен зиянкестерден артықшылықты режимге қол жеткізуді бақылауға мүмкіндік береді. Еске салайық, тек артықшылықты режимде конфигурациялық өзгерістер енгізуге болады. Router1-де осы режимге кіру паролін Router1(config)#enable password parol командасы ретінде орнатыңыз, содан кейін желілік құрылғының артықшылықты режимінен шығыңыз, яғни пайдаланушы режиміне өтіңіз. Артықшылықты режимге қайтадан кіруге тырысыңыз. Көріп отырғаныңыздай, құпия сөзді енгізбестен бұл енді мүмкін емес ( сурет. 15).
Сур.15-Артықшылықты режимге кіруге парольді орнату
Парольді өзгерту үшін артықшылықты режимнің жаңа паролін енгіземіз ( сурет.16).
12345 құпия сөз болды, 54321 құпия сөз болды
Сур.16-12345 құпия сөз болды, 54321 құпия сөз болды
Парольді қалпына келтіру үшін роутерді қайта жүктеуге болады ( сурет 17).
R1 reload командасын қайта жүктеу
Сур.17-R1 reload командасын қайта жүктеу
CLI-мен жұмыс істеу кезінде Кеңестер
Консольдегі барлық командаларды қысқартуға болады, бірақ қысқартуды командаға көрсету маңызды. Tab пернесін және сұрақ белгісін қолданыңыз (?). Tab басқан кезде қысқартылған команда толық жазылады, ал сұрақ белгісі (?), командадан кейінгі, одан кейінгі мүмкіндіктер тізімін және олар бойынша шағын анықтаманы шығарады. Буферде сақталған келесі командаға өтуге болады. Бұрын енгізілген командаларға қайта оралуға болады. Жоғары көрсеткіні немесе Ctrl + P басыңыз ( сурет. 18).
Пернетақтадағы жоғары немесе төмен көрсеткілер сіз бұрын пайдаланған пәрмендерді теруге мүмкіндік береді
Сур.18-Пернетақтадағы жоғары немесе төмен көрсеткілер сіз бұрын пайдаланған пәрмендерді теруге мүмкіндік береді
Белсенді конфигурация автоматты түрде сақталмайды және қуат көзі істен шыққан жағдайда жоғалады. Роутердің параметрлерін сақтау үшін write memory пәрменін пайдаланыңыз ( сурет.19).
Ағымдағы R1 конфигурациясын сақтау
Сур.19-Ағымдағы R1 конфигурациясын сақтау
Статикалық маршруттау-маршрутизация түрі, онда маршруттар туралы ақпарат желі әкімшісі әрбір маршрутизаторды қолмен маршруттау кестесіне енгізіледі. Осыдан бірден бірқатар кемшіліктер шығады. Ең алдымен, бұл желілердің өте нашар масштабталуы, себебі N+1 желіге қосылған кезде маршруттар туралы 2*(N+1) жазбаларды жасау қажет. Бірақ статикалық жазбаларды пайдаланған кезде маршрутизатордың процессоры маршруттарды анықтаумен байланысты ешқандай есеп айырысу талап етілмейді - бұл плюс.
Статикалық маршруттау конфигурацияның жеңілдігіне және маршруттаудың динамикалық хаттамаларына тән кең таратылатын қызметтік трафик түрінде желіге қосымша жүктеменің болмауына байланысты шағын көлемдегі (1-2 маршрутизатордың) компьютерлік желілердің жұмысын ұйымдастыру кезінде табысты пайдаланылады. Сонымен қатар статикалық маршрутизация Желі ішіндегі компьютерлерде қолданылады. Бұл жағдайда әдетте әдепкі шлюз маршруты орнатылады.
6.Динамикалық маршруттар
Динамикалық маршруттау кезінде маршруттау жазбалары алгоритмдер арқылы автоматты түрде жасалады. Демек, әкімшінің қолмен өңдеуі қажет емес. Маршруттау алгоритмдері - бұл күрделі математикалық алгоритмдер, маршрутизаторлар олардың сілтемелері туралы жарнамалайды және сол ақпаратты қолдана отырып, ең идеалды маршруттар есептеледі. Жарнама мен есептеулердің жүруіне байланысты әртүрлі әдістер бар. Сілтеме күйінің алгоритмдері және қашықтық векторлық алгоритмдері осындай екі танымал әдіс. OSPF (Open Shortest Path First) - байланыс күйінің алгоритмінен кейінгі алгоритм, ал RIP (Routing Information Protocol) - қашықтық векторының алгоритмін қолданатын алгоритм. Жұмыс кезінде көптеген өзгерістерді қамтитын қазіргі заманғы ірі желілер үшін динамикалық бағыттау өте ыңғайлы.
Динамикалық маршруттау кезінде маршруттау кестелері мезгіл-мезгіл жаңартылып отырады, сондықтан егер қандай да бір өзгеріс болса, соған сәйкес жаңа бағыттау кестелері құрылады. Тағы бір артықшылығы - динамикалық маршруттау кезінде кептеліске байланысты маршруттау бейімделеді. Яғни, егер белгілі бір жол тым көп болса, маршруттау хаттамалары оларды анықтап, болашақ маршрут кестелерінде бұл жолдардан аулақ болуға болады. Динамикалық бағыттаудың кемшілігі есептеуіш күрделі болып табылады, оны өңдеудің көп мөлшері қажет болады. Сондықтан, мұндай бағыттаушы жабдықтың құны қымбатқа түсуі мүмкін.
Статикалық бағыттау мен динамикалық бағыттаудың айырмашылығы неде?
:: Статикалық маршруттау кезінде желі әкімшісі маршруттау кестелеріне жазбаларды қолмен енгізеді. Бірақ динамикалық бағыттау кезінде желі әкімшісіне ешқандай жазбаларды енгізудің қажеті жоқ, өйткені жазбалар автоматты түрде жасалады.
:: Динамикалық маршруттау кезінде маршруттау жазбалары ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz