КАНАДА ЖӘНЕ ОНЫҢ ДИПЛОМАТИЯСЫ
ЖОСПАР
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
І ТАРАУ КАНАДА ЖӘНЕ ОНЫҢ ДИПЛОМАТИЯСЫ
1.1. Жалпы дипломатия түсінігі және Канада дипломатиясы ... ... ... ... ... ... ... ..4
1.2. Канада мен Қазақстан арасындағы дипломатия ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ...8
ІІ ТАРАУ КАНАДА ЕЛІНІҢ ЕЛШІЛІГІ МЕН ЕЛШІЛЕРІ
2.1. Канаданың сыртқы істер министрлігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1 3
2.2. Шет елдердегі Канада елінің елшілері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15
2.3. Шет елдердегі Канада елінің елшілік корпусы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...21
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
ПАЙДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР САНЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...26
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі: Бұл өзіндік жұмыс Канада елінің дипломатиясының қалыптасуы мен дамуына арналған.
"Дипломатия„ сөзі Канада тарихында маңызды орын алады. Дипломатия - үкімет органдары, оның шетелдердегі өкілдері мен сенімді тұлғалары жүзеге асыратын мемлекеттің сыртқы саяси міндеттерін іске асыру әрекеттері. Дипломатия - сыртқы саясатты жүргізуге арналған аса маңызды құрал, үйлесімді құрамдас бөлік. Нақты айтқанда, дипломатия мемлекеттің сыртқы саяси және халықаралық қатынастарды жүзеге асырушы тәжірибелік тәсілдер, құралдар мен әдістерінің жиынтығы болып табылады.
Қазақстан Канадамен саяси диалогты, үкіметаралық байланыстарды, сауда-экономикалық және гуманитарлық байланыстарды дәйекті түрде нығайтып келеді. Ауыл шаруашылғы және уран өндірісін қамтитын дәстүрлі салалардағы әріптестікті нығайтумен қатар, Қазақстан және Канада екіжақты ынтымақтастықты әртараптандыруға талпынып келеді. Кәсіптік-техникалық білім беру, бюджеттік басқару және мемлекеттік қызмет секілді салаларда Канадамен тәжірибе алмасу және зерттеу диалогтың маңызды бағыты болып табылады.
Қазақстан мен Канаданың ынтымақтастығы халықаралық аренада табысты дамып келеді. Ядролық қаруды таратпау, халықаралық терроризммен күрес, сондай-ақ Ауғанстанды тұрақтандыру және қайта қалпына келтіру саласындағы шараларды қабылдаумен байланысты көптеген өзекті мәселелерде ҚР мен Канаданың көзқарастары бір-біріне сәйкес келеді.
Мақсаты: Канада елінің және оның елшілігінің халықаралық қатынастағы дипломатиялық позициясын анықтау
Міндеттері: Осы жұмысты жазу барысында өзіндік жұмысымда төмендегідей міндеттер анықталды:
1.Жалпы дипломатия түсінігін біліп, Канада елінің дипломатиясымен танысу.
2.Канада елі мен Қазақстан елі арасындағы дипломатияны анықтау.
3. Канаданың сыртқы істер министрлігін білу.
4.Шет елдердегі Канада елінің елшілерін көрсету.
5.Шет елдердегі Канада елінің елшілік корпусын көрсету.
Хронологиялық шеңбері: : ХІХ ғасырдың ІІ жартысы мен қазіргі уақытқа дейінгі уақыт аралығы.
Зерттелу деңгейі: ХІХ ғасырдың ІІ жартысындағы Канада дипломатиясы, халықаралық қатынастары мен байланыстар тарихында кеңінен зерттелген. Бұл тақырыпқа көптеген кітаптар арналған. Солардың бірі Соков И.А. История канадской политической культуры (ХІХ - ХХ ғ. бірінші жартысы)кітабы. Бұл кітапта әлем және Канада елінің дипломатиясы қысқартылған эссе ретінде жазылған.
Өзіндік жұмыстың құрылымы: Бұл өзіндік жұмыс кіріспеден, екі тараудан, бірінші тарау 2 бөлімнен тұрса, екінші бөлім 3 бөлімнен тұрады және қорытынды мен пайданылған әдебиеттер санынан тұрады.
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
І ТАРАУ КАНАДА ЖӘНЕ ОНЫҢ ДИПЛОМАТИЯСЫ
1.1. Жалпы дипломатия түсінігі және Канада дипломатиясы
Дипломатия - үкімет органдары, оның шетелдердегі өкілдері мен сенімді тұлғалары жүзеге асыратын мемлекеттің сыртқы саяси міндеттерін іске асыру әрекеттері. Дипломатияны ресми қарым-қатынас жасау арқылы мемлекеттің сыртқы саяси мақсаттары мен мүдделерін іске асыратын мемлекеттік іс-әрекеттің ерекше түрі ретінде қарастырады. Дипломатия - сыртқы саясатты жүргізуге арналған аса маңызды құрал, үйлесімді құрамдас бөлік. Нақты айтқанда, дипломатия мемлекеттің сыртқы саяси және халықаралық қатынастарды жүзеге асырушы тәжірибелік тәсілдер, құралдар мен әдістерінің жиынтығы болып табылады. Бейбіт жағдайда бұл құрал аса жоғары мәнге ие болады және басқа да сыртқы саяси құралдардың көпшілігі оған бағынышты. Көптеген елдерде дипломатия мемлекеттердің бейбіт жағдайда бірлесіп, тыныш өмір сүруінің ғылымы немесе әдістемесі жайлы теориясы деп, мемлекеттер арасындағы достықты нығайтуға, әріптестікті орнатуға, олардың арасындағы қандай да бір қайшылықтарды бейбіт реттеудің саяси амалдары мен әдістері жөніндегі ғылым ретінде қарастырылады. Дипломатия тарихы, дипломатиялық құқық, дипломатиялық қызмет, дипломатиялық хаттама осы ғылымның салалары болып табылады. Кей жағдайларда дипломатияны келіссөздермен байланыстырады, яғни, дипломатия - халықаралық қатынастардыкеліссөздер көмегі арқылы жүргізу; ол халықаралық қатынастарды елшілер мен өкілдер арқылы жүргізіп, реттеу әдісі немесе әртүрлі қайшылықты мүдделерді ыңғайлау тәсілі. Бұл тұрғыда дипломатия келісімнің көмегімен әрекет етеді. Жалпы қалыптасқан жағдай бойынша "дипломатия" ұғымын үш мағынада қолдану орын алған: Өз мемлекетінің атынан саясат және келіссөздер жүргізу ғылымы әрі өнері;
Қандай да бір мемлекеттің өкілдігін, соның ішінде сыртқы істер мекемесін, әлде барлық сыртқы саяси агенттерін қамтитын күрделі ұғым;
"Құпия дипломатия" дүниежүзілік соғыс дипломатының қызметі немесе кәсібі. Дипломатияның құпиялылығы, жасырындығы о бастан-ақ оның ажырамас бөлігі болды. Жаңа заманда авторлар құпиялылық сияқты дипломатиялық әдістерге бұрынғыдай мән бермейтін қазіргі дипломатияның "құнсыздануы" жайлы айтуда. Қазіргі кезде "екіжақты дипломатия" және "көпжақты дипломатия" түрлері кеңінен таралған.
Екіжақты дипломатия деп екі мемлекет арасындағы ресми қарым-қатынастар кешенін айтады.
Көпжақты дипломатия - бірқатар мемлекеттер арасындағы ресми қатынастар кешені мен халықаралық конференция немесе ұйымдар шеңберінде дипломатиялық әдістер мен құралдар арқылы жүзеге асырылатын өзара іс-әрекет.
Экономикалық дипломатия. 1950-1960-шы жылдар аясында Жапонияда елдің экономикалық әлеуетін пайдалана отырып, халықаралық дәрежеде рөлін көтеру мақсатында "Экономикалық дипломатия" пайда болды. С. Хантингтонның пікірінше, экономикалық дипломатия арандату мен қысым көрсету тетіктері ретінде сауда және ғылыми-техникалық байланыстарды пайдалануды білдіреді, оның ойынша американдық сыртқы саясаттың аса тиімді құралы болып табылады. Шын мәнінде экономикалық дипломатия - ол мемлекеттің екіжақты және көпжақты негізде ұлттық экономиканы қолдауға және дамытуға, сонымен қатар, халықаралық істерде мемлекеттің жалпы сыртқы саяси курсы шеңберінде мақсатқа жетуін, сыртқы экономикалық мүдделерді қамтамасыз ететін дипломатиялық тәсілдер мен әдістерді және экономикалық шаралар мен құралдарды (сауда саясаты, жәрдемдесу, көмек алу) қолдануы. Экономикалық дипломатияға өз елінің сауда және қаржы секторын қолдау мақсатында дипломатиялық тапсырма орындайтын сауда дипломатиясы жақын. Бұл жұмыстың аса маңызды аспектілері - экспорт және инвестиция жайлы ақпарат, әлемдік нарықта ұлттық өнімдерді сату мен өткізуге қолайлы жағдай туғызу.
Жариялық немесе халықтық дипломатия. Жариялық немесе халықтық дипломатия - осы көпқырлы құбылыстың тағы бір түрі. Кейбір авторлар ол XX ғасыр басында мемлекеттің сыртқы саясатын толық жариялық жағдайында жүзеге асыруы барысында пайда болды дейді. Осы орайда бұл ұғым демократиялық немесе ашық дипломатия ұғымдарымен сәйкес келеді. Халық дипломатиясының дамуына және қалыптасуына эсер еткен басты факторлардың бірі халықаралық қатынастардың жаңа акторларының - үкіметтік емес ұйымдар, халықаралық ұйымдар, трансүлттық корпорациялар, бұқаралық ақпарат құралдары және жеке тұлғалардың пайда болуы. Басқа көзқарасқа сәйкесхалықтық дипломатия - АҚШ-тың мәдени алмасу, сыртқы саяси мақсаттағы үкіметтік тапсырмаларды орындауға қоғам мүшелерін (журналистерді, ғалымдарды, дәрігерлерді, қылқалам шеберлерін, жазушыларды және басқа да өкілдерін) кеңінен тартуға бағытталған сыртқы саяси доктринасының бір бөлігі болып табылады. Бұл түрі "мәдени дипломатия" деп те аталады. Мәдени дипломатия шетелдерде өз елінің мәдени, ғылыми-техникалық, әлеуметтік-гуманитарлық жетістіктерін жүзеге асыруға бағытталады. Кей жағдайларда мәдени дипломатияны іске асыруды ерекше ұйымдар өз қолына алады (Британ Кеңесі, Әлем корпусы).
Саяси дипломатия. Саяси дипломатия деп халықаралық шиеленістерді тоқтату немесе реттеу, ынтымақтастықты ұлғайту және тереңдету мақсатында келіссөздер жүргізу мен өзара тиімді ізденістер өнерін атайды. Дипломатия - күш факторын пайдаланудың мәдениетті техникасы, мәжбүрлеу техникасы, реттеу процедурасы және келісімге жету техникасы деп те анықтау жиі кездеседі. Кеңінен алғанда саяси дипломатия өз өкілдіктері бойынша сыртқы саяси қатынастар жүргізуші мемлекеттік мекемелердің ресми қызметін, әрбір мемлекеттің шет елдердегі өз мүддесін қорғау мен жүзеге асыру қызметін атқарады.
Канада -- Солтүстік Америка құрлығында орналасқан алып мемлекет. Астанасы - Оттава қаласы. Канада өзінің жерінің кең-байтақтығымен ғана емес, сондай-ақ көптеген арктикалық архипелагты аралдарымен ерекшеленеді. Канаданың жағалауларын Атлант мұхиты, Тыных мұхиты және Солтүстік Мұзды мұхит шайып жатыр. Көрші елдерінің ең үлкені АҚШ, одан басқа Даниямен (Гренландия аралы) және Франциямен көршілес орналасқан. Канаданың АҚШ-пен шектесетін оңтүстік және Альяскадағы солтүстік батыс шекарасының ұзындығы 8893 км. құрайды.
Ертеректе канада жерінде өмір сүрген аборигендердің ирокездік әулие Лауренция тілінде "KANATA" деген сөз болады. Бұл сөздің мағынасы "қоныс","мекен" деген мағынаны білдіреді. Француз саяхатшысы Ж. Картье өзінің еңбегінде Каната деген атауды тек қана бір қалашықты атау үшін емес, сол аймақтағы адамдар мекендеген қоныстарды атау үшін қолданады. Солкезден бастап Канада жері бір атаумен аталды. 1545 жылдан бастап еуропалық кітаптар мен карталарда Канаданы "Канада" деп атау бастау алады. XVII ғасырдың басында әулие Лавренция өзенінің бойы мен Ұлы Көлдердің солтүстік жағалауындағы жерлер "Canada" деп аталған. Британдық отаршылдар келіп, ол жерді Жоғарғы және Төменгі Канада етіп екіге бөліп алады. 1841 жылы екі Канада қайта қосылып, "Канада провинциясы" болып аталады. 1867 жылы Канадажерінде жаңа мемлекет құрылып, бүкіл елді КАНАДА деген ресми атаумен атау жайлы шешім қабылданады. Канада деген сөзбен бірге Доминион деген сөз де қосылып айтылды. 1950 жылға дейін "Канада Доминионы" қолданыста болды. Кейіннен Канада үкіметі Ұлы Британиядан өзінің саяси тәуелсіздігін алғаннан соң ғана Канада сөзі қазіргі Канада елінің ресми атауы болып қабылданды. Сол кезден бастап Канада атауы барлық құжаттар мен мемлекетаралық келісім-шарттарда ресми түрде қолданылуда.
Бірінші дүниежүзілік соғыс жылдарында Канада Англияның доминионы болғандықтан Антанда мемлекеттерінің жағында соғысқа қатысты. 400 мың канадалықтар Батыс майданындағы ұрыс алаңдарында шайқасты. Англия канада тарапынан жіберілген әскери заттар мен азық - тұліктерді кеңінен пайдаланды. 1917 - 1920 жылдарының арасында билік басында Р. Борденнің басшылығымен консерваторлар мен либералдардан құралған коалициялық үкімет құрды. Армиядан әскерлерді демобилизациялау оларды жұмыспен қамтуды талап етті. Бұл міндетті орындау мақсатында 1918 жылы жеке департамент ұйымдастырылды. Сонымен қатар бір мещгілде денсаулық сақтау және техникалық білім беру ісіне байланысты іс-шаралар жүргізіле бастады. Канада буржуазиясы экономикалық істерге мемлекеттің араласуына қарсы шықты. Бірақ соған қарамастан ірі кәсіпкерлер мен Канада өнеркәсңпкерлерінің Ассоциациясы соғыстан кейінгі кезеңде де мемлекеттік - монополистік реттеу саясатының жалғасуына қолдау көрсетті. Мысалы, 1921-1923 жылдары темір жолдардың ұлттандырылуы жүзеге асырылды. Соғыстан кейінгі жылдары Канададағы ағылшын және америка капиталының бәсекелестігі АҚШ пайдасына шешілді. 1920 жылдары АҚШ Канада экономикасына салынған қаржы көлемі жағынан Англияны басып озды. Канада үкіметін басқарған Р. Борден жұмысшылар мен кәсіпкерлердің таптық бірлігін бекітетін саясаььы қолдады. Бірақ жұмысшылар мұндай саясатқа карсы болды.
1921 жылы Канада парламенті сайлауы болды. Либералдар жеңіске жетті. Үкімет билігіне М.Кинг (1921-1926жж.) келді. Оның Батыс пен Шығыс фермерлері арасындағы маневрлік талпыныс әрекеттері күткендей нәтиже бермеді. 1926 жылғы сайлауда либералдар жеңіліс тапты. Бұл екі арада 1918 жылы құрылған Лейбористік партия саяси реформаларды жүзеге асыру үшін парламенттік күрес жолына түсті. 1921 жылы Канадада Коммунистік партия құрылды. Бұл партия жұмысшы қозғалысына қатты ықпал ете алмады. 1923-1929 жылдары Канадада басқа капиталистік елдердегідей өрлеу орын алды. Бірақ, шынтуайтқа келгенде Канаданың әлі де болса АҚШ пен Англияның нарығына тәуелділігі жойылмады. Импорттың 23 бөлігі осы елдерге тиесілі болды. 1926 ж. парламентке жаңа сайлау болып өтті. Либералдар парламенттегі орындар санының көбеюіне қол жеткізді. Бұл М. Кингтің қайтадан үкіметті басқаруына мүмкіншілік берді (1926-1930 жж.). Ұлттық прогрестік партия біртіндеп саяси сахнадан кете бастады. Жұмысшы қозғалысының құлдырауы орын алды. 1927 ж. Бүкілканадалық еңбек конгресі құрылып, ол өндірістік кәсіподақтарды құру жолына түсті. Тұрақтану кезеңі - бұл Канаданың дербестегінің күшейген уақыты. 1923 жылы Англия үкіметі доминиондардың өз бетімен сыртқы саясат жүргізу құқығын таныды. Ал 1926 жылы империялық конференцияда Канада Англиядан метрополиямен бірдей тең дәрежедегі заңды құқықтарға қол жеткізді. 1927 жылы Канада мен АҚШ екіжақты арнайы өкілдермен алмасты. Уақыт өте келе Канаданың уәкілдіктері Францияда, Жапонияда және т.б. мемлекеттерде ашылды. Ағылшын үкіметінің саясатына орай сол жылы Канада КСРО-мен барлық дипломатиялық қарым-қатынастарды үзді. 30-жылдары Канаданың сыртқы саясаты 1931 жылғы 11 желтоқсанда қабылданған Вестминстер мәртебесіне негізделді. Доминионда заңның жоғарылығын мойындау маңызды болды; доминион заңдарының метрополия заңдарына сәйкес немесе онда доминион заңдары жұмыс істеді. Беннет үкіметі Британия ұлттар ынтымақтастығы аясында кедендік тарифтер жүйесінде жеңілдікті қарастырған келісімге келуді ұсынды. 1932 жылы Оттавада өткен империялық конференцияда қол жеткен ымыраға келудің нәтижесінде Англия мен доминиондар арасында сауда жөнінде екі жақты келісімдер жасалып, өзара саудаларында бір-біріне жеңілдіктер белгіледі. Бұл Канаданың егемендік жолындағы тағы бір басты қадамы болды. Болашақта Ұлыбритания парламенті қабылдаған заңдар бірде-бір доминионға таралмайтындығы, сонымен қатар тек ерекше жағдайда ғана доминионның талап етуімен және тек оның рұқсатымен белгілі бір заңның қабылдануына бір ауыздан қаулы етілді. Сөйтіп ұзақ бейбіт конституциялық өзгерістердің нәтижесінде Канаданың егемендігіне қол жеткізілді. Бұны Канада парламентінің тәуелсіз шешімінен көріуімізге болады: Канада әрқашанда Ұлыбритания жағында болып, дүниежүзілік соғыстарда метрополияны қолдады. Канаданың сыртқы саясаты АҚШ, Англия және Францияның саясатына бағдарланды. Канада Италияның Эфиопияға қарсы шапқыншылығын қолдады, испан республикашылдарына қару-жарақ сатуға тыйым салды, Австрияның Германияға қосылуын мақұлдады, Чехославакияны бөлу туралы Мюнхен келісіміне қолдау көрсетті.
1.2. Канада мен Қазақстан арасындағы дипломатия
Қазақстан Республикасы мен Канада арасындағы дипломатиялық қарым-қатынастар 1992 ж. 10 сәуірде орнатылды.
1995 ж. бастап Қазақстанда Канада Елшілігі жұмыс жасайды. Қазақстанның Канададағы Елшілігі 2008 жылы ашылды.
Қазақстан Республикасының Канададағы Елшісі К. Жигалов (2012 ж. қаңтардан бастап), ал Қазақстан Республикасындағы Канада Елшісі Н. Бруссо (2017 ж. қазаннан бастап) болып жарияланды.
Қазақстан Канадамен саяси диалогты, үкіметаралық байланыстарды, сауда-экономикалық және гуманитарлық байланыстарды дәйекті түрде нығайтып келеді. Ауыл шаруашылғы және уран өндірісін қамтитын дәстүрлі салалардағы әріптестікті нығайтумен қатар, Қазақстан және Канада екіжақты ынтымақтастықты әртараптандыруға талпынып келеді. Кәсіптік-техникалық білім беру, бюджеттік басқару және мемлекеттік қызмет секілді салаларда Канадамен тәжірибе алмасу және зерттеу диалогтың маңызды бағыты болып табылады.
Қазақстан мен Канаданың ынтымақтастығы халықаралық аренада табысты дамып келеді. Ядролық қаруды таратпау, халықаралық терроризммен күрес, сондай-ақ Ауғанстанды тұрақтандыру және қайта қалпына келтіру саласындағы шараларды қабылдаумен байланысты көптеген өзекті мәселелерде ҚР мен Канаданың көзқарастары бір-біріне сәйкес келеді.
2003 жылы ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Канададағы ресми сапары өтті, ол екіжақты қарым-қатынастардың дамуына маңызды серпін берді. Сондай-ақ жоғары деңгейдегі кездесулер ірі халықаралық іс-шаралардың алаңдарында да өткізіледі. ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаев Канаданың Премьер-министрі С. Харпермен 2010 ж. Лиссабонда НАТО Саммитіне қатысу барысында және 2013 ж. Санкт-Петербургте G20 Саммитінің, 2015 ж. Нью-Йоркте зорлық экстремизмге қарсы Саммитінің, сондай-ақ Канаданың Премьер-министрі Дж. Трюдомен 2016 ж. Ханчжоуда G20 Саммитінің алаңдарында кездестті.
2013 ж. Канаданың Сыртқы істер министрі Дж. Бэрд Қазақстанға сапармен келді. ҚР Сыртқы істер министрі Е. Ыдырысов Канаданың Сыртқы істер министрі С. Дионмен 2015 ж. Белградта ЕҚЫҰ Министрлік отырысының және 2016 жылы Нью-Йоркте БҰҰ Бас Ассамблеясының алаңдарында кездесті.
Парламентаралық ынтымақтастық Қазақстандық-канадалық қарым-қатынастардың маңызын құрайды. Оның дамуына екі елдің парламенттеріндегі парламентаралық достас топтардың жұмысы және парламенттік делегациялардың сапар алмасулары ықпал етеді. ҚР Парламентінің делегациясы Парламент Мәжілісінің Төрағасы
Н. Нығматуллинның басшылығымен 2012 ж. Парламентаралық одақтың
127-ші Ассамблеясына қатысу барысында Канадаға сапармен барды. Канада Парламентінің делегациясы 2014 және 2016 жж. сапарлармен Қазақстанға келді.
Қазақстандық-канадалық ынтымақтастықтың шарттық-құқықтық базасы экономикалық ынтымақтастық және өзара қарым-қатынастардың қағидалары туралы декларациядан, өзара сауда жөніндегі Келісім, қосарланған салуды болдырмау туралы Шарт, атом энергиясын бейбіт қолдану саласындағы Келісім, сондай-ақ бірқатар ведомствааралық меморандумдардан тұрады.
Іскер әріптестік ҚР мен Канада арасындағы екіжақты қарым-қатынастардың маңызды қозғалтқышы болып табылады. Канада Үкіметінің шетелдік нарықтардағы жаһандық іс-қимыл жоспарында Қазақстан басым елдердің тізіміне енгізілген. ҚР мен Канада арасындағы тауар айналымы 2017 ж. қаңтар-қарашада 340,1 млн. АҚШ долларын, оның ішінде экспорт - 220 млн. АҚШ доллары, импорт - 120 млн. АҚШ долларын құрады. ҚР Ұлттық Банкінің ақпараты бойынша, 2017 ж. тоғыз ай ішіндегі Канададан 69,5 млн. АҚШ доллары көлемінде тікелей инвестиция тартылды. Екіжақты іскер әріптестікті нығайту үшін 2016 ж. Қазақстан-канадалық іскер кеңесі құрылды.
2017 жылғы 20 шілдеде Оттавада Елшілік Қазақстан Республикасы дипломатиялық қызметінің 25 жылдығына орай қабылдау ұйымдастырды. Қатысқандардың арасында Канада Сыртқы істер министрінің орынбасары А.Бугайлискис, Премьер-министрдің ұлттық қауіпсіздік бойынша Кеңесшісі Д.Жан, Протокол басшысы Р.Нортон, мемлекеттік органдар мен Канада СІМ құрылымдық бөлімінің басшылары, мамандар мен журналистер, Оттавада аккредиттелген дипломатиялық миссиялардың басшылары, сондай-ақ қазақстандық диаспора өкілдері болды.
Елші өзінің сөйлеген сөзінде сыртқы саяси ведомствоның мемлекеттік құрылыс пен елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына қосқан үлесі туралы баян етті, Елбасы Президент Н.Ә.Назарбаевтың сыртқы саяси бастамаларын және қазақстандық дипломатияның басты жетістіктерін назар аударды. К.Жигалов Қазақстанның ядролық таратпау мен қарусыздану мәселесіндегі көшбасшылығы, БҰҰ Қауіпсіздік кеңесіндегі ҚР қызметі, ЭКСПО-2017-нің жоғары дәрежелі жұмысының аралық нәтижелері туралы, сондай-ақ Канадамен екі жақты ынтымақтастықты нығайтудағы қол жеткізген жетістіктерге ерекше көңіл бөлді.
Канада Үкіметінің атынан сөз сөйлеген А.Бугайлискис Қазақстанның 25 жыл ішіндегі халықаралық аренадағы жетістіктерін жоғары бағалап, БҰҰ ҚК-гі ҚР қызметі мен ядролық таратпау саласындағы көшбасшылығын ерекше атап өтті. Сыртқы істер министрінің орынбасары Канаданың ҚР-ға ЭКСПО-2017 мәнмәтінінде климаттың өзгеруімен күрес мәселесінде қолдау көрсететінін, ұлтаралық және заманауи қоғам құру, білім мен этникаралық келісімге ерекше назар аударды.
Шара аясында ҚР дипломатиялық қызметіне 25 жыл атты мерейтойлық медальдер Канаданың ҚР-дағы бұрыңғы елшісі М.Скокқа пен Камеко корпорациясының басшысы, Қазақстан-Канада іскерлік кеңесінің тең төрағасы, ҚР Президенті жанындағы Шетелдік инвесторлар кеңесінің мүшесі Т.Гитцельге табысталды.
Сонымен бірге ҚР СІМ жыл сайын өткізіп отыратын Қазақстан шетелдік БАҚ көзімен байқауының жеңімпазы Т.Тейлорға естелік сыйлық табыс етілді.
Қабылдау Канаданың саяси истеблишменті және дипломатиялық корпусы тарапынан оң бағаға ие болды, Қазақстанмен ынтымақтастыққа деген дәстүрлі түрдегі жоғарғы қызығушылық пен Президент Н.Ә.Назарбаевтың сыртқы саяси бастамаларының жоғары бағасының көрінісі болып табылды.
Канаданың сыртқы саясатындағы маңызды бағыттар туралы өкіметтің Канада әлемде атты арнайы жобасы 1995 жылы жарық көрген болатын. Онда халықаралық байланыстар межесінде Канаданың ұлттық құндылықтары мен мәдениетінің даму үдерісін қауіпсіз деңгейде жүзеге асыру қажет екендігі айқын жазылды. Елдің сыртқы саясаты ғаламдық деңгейге ие. Айта кетсек, Канаданың сыртқы экономикасындағы байланыстар жаппай жоюға бағытталған қару мен терроризмге қарсы екенін көрсетеді. Одан бөлек, тағы бір маңызды аспектілердің бірі тыныштықты сақтау болып табылады. Сонымен қатар, халықаралық деңгейдегі проблемаларды шешу барысындағы өзінің объективті көзқарасын жоғалтқан емес. Канада осындай мақсатпен даму арқылы әлемнің БҰҰ, ЮНЕСКО, Достастық елдері, Франкофония, Халықаралық Валюта Қоры, Халықаралық Сауда Ұйымы, Еуропадағы Қауіпсіздік және Ынтымақтастық Ұйымы, Еуропаның Қайта Қалпына Келтіру және Даму Банкі, Америка Елдерінің Ұйымы мен Азия және Тынық мұхиты Елдерінің Достастығы Ұйымдарының дамуына негіз болған. Сондай-ақ, Канада әлемнің ең үлкен қаржы донорларының бірі болғандықтан, көптеген халықаралық проблемаларды шешуге ат салысып келеді. Нақтырақ айтсақ, әлемнің дамушы елдерінің қатарына да кіре алмаған ел азаматтарының әлеуметтік жағдайын көтеруге қыруар қаржы бөліп отырады. 1990-жылдардан бастап Канаданың халықаралық даму агенттігі әр түрлі бағдарламалар аясында Африка және Азия елдеріне қолдау көрсетуде.
Канада әлемдегі дамыған елдердің қатарына кіретіндіктен, оның сыртқы саудасы да жан-жақты бағытқа ие. Айта кетсек, бүгінде аталған БҰҰ, ЕҚЫҰ, НАТО, Америка мемлекеттері ұйымы және Британдық Бірлестігіне мүше болып табылады. Бұл Канаданың дүниежүзілік және аймақтық деңгейдегі маңызын дәлелдейді. Сыртқы байланыс деген кезде алдымен елдің сыртқы саудасы есімізге келеді. Канада сыртқы сауданың жаплы көлемі бойынша әлемде алтыншы орын алғанымен, жан басына шаққандағы сауда айналымы есебінен бірінші орында тұрады. Экспортының басым бөлігі өзге де дамыған елдердің сыртқа шығаратын тауары сынды дайын өнімдер болып келеді. Айта кетсек, елдегі жалпы өндірілетін өнімнің төрттен бір бөлігі экспортқа шығарылады. Ал жеке ағаш өңдеу мен алюминий өндірісін бөліп қарайтын болсақ, бұл көрсеткіш 60%-ға жуықтайды. Бұл Канада экономикасының әлемдік шаруашылықта алатын орны мен интеграциялану үдерісіндегі дәрежесін танытады. Америка құрлығында шекаралас жатқан АҚШ пен Канада елдерінің өзара экономикалық байланыстары жоғары деңгейде дамыған. Айта кетсек, Канада елінде өндірілетін өнімнің 80%-дан көп бөлігі АҚШ-қа жеткізіледі. Бұған екі ел арасындағы келісім бойынша қабылданған салықтық жеңілдіктер қолайлы әсер етуде. Соңғы жылдары Канаданың Жапониямен қарым-қатынасы жақсы дамып келеді. Оған елдің сыртқы саудасының 7%-ы тиесілі. ХХ ғасырдың соңына дейін Ұлыбритания елі Канаданың негізгі серіктесі болғанымен, оның қазіргі межесі 5%-ды қамтып отыр. Канаданың сыртқы сауда айналымы 253,9 миллиард АҚШ долларына тең. Жалпы өнімдегі ауылшаруашылық пен өнідірістік тауарлардың 25%-ы экспортқа шығарылады. Канаданың негізгі дайындайтын өнімі түсті металдар мен қағаз өнідірісі және ауылшаруашылық тауарлары болып табылады. Жалпы экспортқа шығатын тауардың құны 131,2 миллиард АҚШ долларын құрайды. Ал импорт есебінде көбіне көмір, мұнай, цитрусты жемістер мен дайын жабдықтар келеді. Одан бөлек Канаданың туризмі елге жылына 6,4 миллиард АҚШ доллары көлемінде табыс алып келеді. Сыртқы сауда елдің сыртқы экономикасының маңызды аспекті болып табылады. Айта кетсек, эскимостар елі халықаралық саудадағы жоғары көрсеткіш бойынша Үлкен жетіліктің көшін бастап тұруына түрткі болып отыр.
Канаданың сыртқы саяси ведомствосы басшысының сапары екі елдің түрлі салалардағы ықпалдастығын нығайтуға ықпал етеді. Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Канада сыртқы істер министрі Джон Бэрдпен кездесу өткізді, деп хабарлайды Ақорданың баспасөз қызметінен. Мемлекет басшысы министрдің Қазақстанға сапарына ілтипатын білдіріп, оның екіжақты қарым-қатынастарды дамытудағы маңыздылығын атап өтті. Қазақстан географиялық және климаттық өлшемдері жағынан, сондай-ақ экономикалық құрылымы жөнінен көп жағдайда Канадаға ұқсас. Тәуелсіздік жылдары біз екіжақты қарым-қатынастың белсенді дамуына мүдделі болдық. Мысалы, бізде ауыл шаруашылығы саласында өте қарқынды ынтымақтастық қалыптасып келеді, - деді Нұрсұлтан Назарбаев. Қазақстан Президенті Канаданың сыртқы саяси ведомствосы басшысының сапары екі елдің түрлі салалардағы ықпалдастығын нығайтуға ықпал ететініне сенімін білдірді. Өз кезегінде Б.Бэрд қабылдау үшін алғыс айта келіп, өзінің Қазақстанда болуы екіжақты қарым-қатынасты одан әрі жақсартуға жаңа серпін беретінін айтты. Біз атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану саласындағы шартқа қол қойылуын тағатсыз күтудеміз. Ауыл шаруашылығы саласында, оған жаңа технологияларды енгізу бағытында атқарылған жақсы жұмыстар бар. Біз сауда-экономикалық байланыстарды одан әрі дамытуға мүдделіміз. Сондай-ақ, біз саяси және дипломатиялық өзара ықпалдастыққа зор көңіл бөлеміз, - деді Д.Бэрд. Канада сыртқы істер министрі Астанаға қатысты таңданысын білдіре келіп, жаңа елорданың құрылысы болашақ ұрпақ үшін лайықты мұра болатындай жарқын жетістік екенін атап өтті.
Канада Парламентінде бейбітшілік саласындағы Нобель сыйлығын Ядролық қаруды жою жөніндегі халықаралық кампанияға (ICAN) табыс етуге арналған салтанатты іс-шара өткізілді. Бұл туралы ҚР СІМ баспасөз қызметі хабарлайды. Іс-шараны Қазақстанның Канададағы Елшілігі, Ядролық қарусыздану және таратпауды қолдайтын парламентшілер (PNND) және Ядролық қаруға тыйым салу туралы конвенцияны қолдайтын канадалықтар үкіметтік емес ұйымы ұйымдастырды. Өз баяндамасында Қазақстан Елшісі Константин Жигалов Қазақстанды жаһандық антиядролық қозғалыстың көшбасшына айналдырған Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың ядролық қарусыздану және таратпау саласындағы негізгі шешімдері мен бастамаларын жан-жақты атап өтті. Ядролық қауіп-қатерлермен күресудің мол тәжірибесіне негізделіп, еліміз антиядролық тақырыпты 2018 жылғы қаңтар айындағы БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесіндегі төрағалығының басты басымдықтарының бірі ретінде белгіледі, - деп айтты қазақстандық дипломат. К. Жигалов ICAN жұмысына белсенді қатысып келген Канада жұртшылығын құттықтады. Хиросимадағы атом бомбасынан зардап шеккен канадалық белсенді Сэцуко Турлоу аталған халықаралық қозғалыстың атынан биылғы Нобель сыйлығын алады. Сонымен қатар, Үйеңкі жапырағы елінің ең жоғарғы азаматтық марапаты болып табылатын Канада орденінің мыңнан астам иегерлері халықаралық қауымдастықты Ядролық қаруға тыйым салу туралы конвенцияны әзірлеу жөніндегі үлестерді күшейтуге шақыратын петицияға қол қойғаны жарияланды. Іс-шараға Канада Парламенті Қауымдар палатасының спикері Джеф Риган, спикердің орынбасары Кэрол Хьюс, Сенаттың Халықаралық істер және сыртқы сауда комитетінің төрайымы Рейнел Андрейчук, Парламент депутаттары мен сенаторлар, ядролық қаруға тыйым салуды қолдайтын канадалық үкіметтік емес ұйымдар және бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері қатысты. Жиналған қатысушылар жаһандық және өңірлік ядролық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге бағытталған Қазақстанның үлесіне жоғары баға беріп, БҰҰ ҚК құрамындағы алдағы жұмыстарына табыс тіледі. Канадалықтар ядролық қарудан азат әлем құру бойынша қоғамдық қолдауды жұмылдыруға бағытталған АТОМ жобасының қызметін де құптады.
ІІ ТАРАУ КАНАДА ЕЛІНІҢ ЕЛШІЛІГІ МЕН ЕЛШІЛЕРІ
2.1. Канаданың сыртқы істер министрлігі
1909 жылғы 1 маусымда министрлік Сыртқы істер министрлігі ретінде құрылды, содан кейін ол Сыртқы істер және халықаралық сауда деп аталды. сол уақытта Канаданың сыртқы саясаты әлі Ұлыбритания бақыланады сияқты Канада сияқты Достастық Доминионы, әдейі, сөзін шетелдік (шетелдік) аулақ. атауы Канада өзінің сыртқы саясатының бақылауды сатып алынған 60 жыл өткеннен кейін, жалғыз 1993 жылы Сыртқы істер министрлігі және халықаралық сауда өзгертілді. Оның қызмет саласы әлі күнге дейін Достастық елдерімен қарым-қатынастарды қамтиды, бірақ олар бір-бірін шетелдік деп есептемейді. Аты 1995 жылы өзгертілді.Сыртқы істер министрлігін үш министр: Сыртқы істер министрі, Халықаралық сауда министрі және Халықаралық ынтымақтастық жөніндегі министр басқарады.
Құрылған құрылымы:
* Сыртқы істер министрі
* Сыртқы сауда министрі
* Мемлекеттік сыртқы істер министрі
* Сыртқы істер министрінің орынбасары
* Халықаралық сауда министрінің орынбасары
* Сыртқы істер министрінің орынбасары:
* Солтүстік Америка
* Латын Америкасы мен Кариб бассейні
* Таяу Шығыстағы Еуропа
* Азия және Африка
* стратегиялық жоспарлау және саясат
* Консулдық бөлімнің бастығы
* Жаһандық проблемалар кафедрасының меңгерушісі
* Халықаралық қауіпсіздік бөлімінің бастығы
* Халықаралық бизнес, инвестициялар және инновацияларды дамыту бөлімінің бастығы
* Сауда саясаты мен келіссөздер бөлімінің бастығы
* Заң кеңесшісі
* Кадрлар бөлімі
* Қаржы департаменті
Канаданың Сыртқы істер министрі Канаданың Министрлер кабинетіндегі Корольдік Министр болып табылады, ол елдің сыртқы саясатын жүзеге асыруға жауап береді және Канаданың сыртқы істер және халықаралық сауда саласындағы федералдық үкіметінің халықаралық қарым-қатынастарын қадағалайды. Министр сондай-ақ Адам құқықтары және демократиялық даму халықаралық орталығын және Дамудың халықаралық ғылыми-зерттеу орталығын қадағалайды. Қазіргі Сыртқы істер министрі Христя Фриланд болып табылады.
1909 жылдан 1993 жылға дейін Канада Сыртқы істер жөніндегі Мемлекеттік хатшысы пост болды - Канада Министрлер Кабинетінің мүшесі, федералдық үкіметтің халықаралық қатынастарды, сондай-Канада Сыртқы байланыстар департаментінің бұрынғы басшысы бақылау үшін жауапты болып табылады. 1909 жылдан 1912 жылға дейін Канаданың Сыртқы істер министрлігінің алғашқы екі Мемлекеттік хатшысы бір мезгілде Канаданың Мемлекеттік хатшылары болды. Екі ... жалғасы
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
І ТАРАУ КАНАДА ЖӘНЕ ОНЫҢ ДИПЛОМАТИЯСЫ
1.1. Жалпы дипломатия түсінігі және Канада дипломатиясы ... ... ... ... ... ... ... ..4
1.2. Канада мен Қазақстан арасындағы дипломатия ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ...8
ІІ ТАРАУ КАНАДА ЕЛІНІҢ ЕЛШІЛІГІ МЕН ЕЛШІЛЕРІ
2.1. Канаданың сыртқы істер министрлігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1 3
2.2. Шет елдердегі Канада елінің елшілері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15
2.3. Шет елдердегі Канада елінің елшілік корпусы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...21
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
ПАЙДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР САНЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...26
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі: Бұл өзіндік жұмыс Канада елінің дипломатиясының қалыптасуы мен дамуына арналған.
"Дипломатия„ сөзі Канада тарихында маңызды орын алады. Дипломатия - үкімет органдары, оның шетелдердегі өкілдері мен сенімді тұлғалары жүзеге асыратын мемлекеттің сыртқы саяси міндеттерін іске асыру әрекеттері. Дипломатия - сыртқы саясатты жүргізуге арналған аса маңызды құрал, үйлесімді құрамдас бөлік. Нақты айтқанда, дипломатия мемлекеттің сыртқы саяси және халықаралық қатынастарды жүзеге асырушы тәжірибелік тәсілдер, құралдар мен әдістерінің жиынтығы болып табылады.
Қазақстан Канадамен саяси диалогты, үкіметаралық байланыстарды, сауда-экономикалық және гуманитарлық байланыстарды дәйекті түрде нығайтып келеді. Ауыл шаруашылғы және уран өндірісін қамтитын дәстүрлі салалардағы әріптестікті нығайтумен қатар, Қазақстан және Канада екіжақты ынтымақтастықты әртараптандыруға талпынып келеді. Кәсіптік-техникалық білім беру, бюджеттік басқару және мемлекеттік қызмет секілді салаларда Канадамен тәжірибе алмасу және зерттеу диалогтың маңызды бағыты болып табылады.
Қазақстан мен Канаданың ынтымақтастығы халықаралық аренада табысты дамып келеді. Ядролық қаруды таратпау, халықаралық терроризммен күрес, сондай-ақ Ауғанстанды тұрақтандыру және қайта қалпына келтіру саласындағы шараларды қабылдаумен байланысты көптеген өзекті мәселелерде ҚР мен Канаданың көзқарастары бір-біріне сәйкес келеді.
Мақсаты: Канада елінің және оның елшілігінің халықаралық қатынастағы дипломатиялық позициясын анықтау
Міндеттері: Осы жұмысты жазу барысында өзіндік жұмысымда төмендегідей міндеттер анықталды:
1.Жалпы дипломатия түсінігін біліп, Канада елінің дипломатиясымен танысу.
2.Канада елі мен Қазақстан елі арасындағы дипломатияны анықтау.
3. Канаданың сыртқы істер министрлігін білу.
4.Шет елдердегі Канада елінің елшілерін көрсету.
5.Шет елдердегі Канада елінің елшілік корпусын көрсету.
Хронологиялық шеңбері: : ХІХ ғасырдың ІІ жартысы мен қазіргі уақытқа дейінгі уақыт аралығы.
Зерттелу деңгейі: ХІХ ғасырдың ІІ жартысындағы Канада дипломатиясы, халықаралық қатынастары мен байланыстар тарихында кеңінен зерттелген. Бұл тақырыпқа көптеген кітаптар арналған. Солардың бірі Соков И.А. История канадской политической культуры (ХІХ - ХХ ғ. бірінші жартысы)кітабы. Бұл кітапта әлем және Канада елінің дипломатиясы қысқартылған эссе ретінде жазылған.
Өзіндік жұмыстың құрылымы: Бұл өзіндік жұмыс кіріспеден, екі тараудан, бірінші тарау 2 бөлімнен тұрса, екінші бөлім 3 бөлімнен тұрады және қорытынды мен пайданылған әдебиеттер санынан тұрады.
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
І ТАРАУ КАНАДА ЖӘНЕ ОНЫҢ ДИПЛОМАТИЯСЫ
1.1. Жалпы дипломатия түсінігі және Канада дипломатиясы
Дипломатия - үкімет органдары, оның шетелдердегі өкілдері мен сенімді тұлғалары жүзеге асыратын мемлекеттің сыртқы саяси міндеттерін іске асыру әрекеттері. Дипломатияны ресми қарым-қатынас жасау арқылы мемлекеттің сыртқы саяси мақсаттары мен мүдделерін іске асыратын мемлекеттік іс-әрекеттің ерекше түрі ретінде қарастырады. Дипломатия - сыртқы саясатты жүргізуге арналған аса маңызды құрал, үйлесімді құрамдас бөлік. Нақты айтқанда, дипломатия мемлекеттің сыртқы саяси және халықаралық қатынастарды жүзеге асырушы тәжірибелік тәсілдер, құралдар мен әдістерінің жиынтығы болып табылады. Бейбіт жағдайда бұл құрал аса жоғары мәнге ие болады және басқа да сыртқы саяси құралдардың көпшілігі оған бағынышты. Көптеген елдерде дипломатия мемлекеттердің бейбіт жағдайда бірлесіп, тыныш өмір сүруінің ғылымы немесе әдістемесі жайлы теориясы деп, мемлекеттер арасындағы достықты нығайтуға, әріптестікті орнатуға, олардың арасындағы қандай да бір қайшылықтарды бейбіт реттеудің саяси амалдары мен әдістері жөніндегі ғылым ретінде қарастырылады. Дипломатия тарихы, дипломатиялық құқық, дипломатиялық қызмет, дипломатиялық хаттама осы ғылымның салалары болып табылады. Кей жағдайларда дипломатияны келіссөздермен байланыстырады, яғни, дипломатия - халықаралық қатынастардыкеліссөздер көмегі арқылы жүргізу; ол халықаралық қатынастарды елшілер мен өкілдер арқылы жүргізіп, реттеу әдісі немесе әртүрлі қайшылықты мүдделерді ыңғайлау тәсілі. Бұл тұрғыда дипломатия келісімнің көмегімен әрекет етеді. Жалпы қалыптасқан жағдай бойынша "дипломатия" ұғымын үш мағынада қолдану орын алған: Өз мемлекетінің атынан саясат және келіссөздер жүргізу ғылымы әрі өнері;
Қандай да бір мемлекеттің өкілдігін, соның ішінде сыртқы істер мекемесін, әлде барлық сыртқы саяси агенттерін қамтитын күрделі ұғым;
"Құпия дипломатия" дүниежүзілік соғыс дипломатының қызметі немесе кәсібі. Дипломатияның құпиялылығы, жасырындығы о бастан-ақ оның ажырамас бөлігі болды. Жаңа заманда авторлар құпиялылық сияқты дипломатиялық әдістерге бұрынғыдай мән бермейтін қазіргі дипломатияның "құнсыздануы" жайлы айтуда. Қазіргі кезде "екіжақты дипломатия" және "көпжақты дипломатия" түрлері кеңінен таралған.
Екіжақты дипломатия деп екі мемлекет арасындағы ресми қарым-қатынастар кешенін айтады.
Көпжақты дипломатия - бірқатар мемлекеттер арасындағы ресми қатынастар кешені мен халықаралық конференция немесе ұйымдар шеңберінде дипломатиялық әдістер мен құралдар арқылы жүзеге асырылатын өзара іс-әрекет.
Экономикалық дипломатия. 1950-1960-шы жылдар аясында Жапонияда елдің экономикалық әлеуетін пайдалана отырып, халықаралық дәрежеде рөлін көтеру мақсатында "Экономикалық дипломатия" пайда болды. С. Хантингтонның пікірінше, экономикалық дипломатия арандату мен қысым көрсету тетіктері ретінде сауда және ғылыми-техникалық байланыстарды пайдалануды білдіреді, оның ойынша американдық сыртқы саясаттың аса тиімді құралы болып табылады. Шын мәнінде экономикалық дипломатия - ол мемлекеттің екіжақты және көпжақты негізде ұлттық экономиканы қолдауға және дамытуға, сонымен қатар, халықаралық істерде мемлекеттің жалпы сыртқы саяси курсы шеңберінде мақсатқа жетуін, сыртқы экономикалық мүдделерді қамтамасыз ететін дипломатиялық тәсілдер мен әдістерді және экономикалық шаралар мен құралдарды (сауда саясаты, жәрдемдесу, көмек алу) қолдануы. Экономикалық дипломатияға өз елінің сауда және қаржы секторын қолдау мақсатында дипломатиялық тапсырма орындайтын сауда дипломатиясы жақын. Бұл жұмыстың аса маңызды аспектілері - экспорт және инвестиция жайлы ақпарат, әлемдік нарықта ұлттық өнімдерді сату мен өткізуге қолайлы жағдай туғызу.
Жариялық немесе халықтық дипломатия. Жариялық немесе халықтық дипломатия - осы көпқырлы құбылыстың тағы бір түрі. Кейбір авторлар ол XX ғасыр басында мемлекеттің сыртқы саясатын толық жариялық жағдайында жүзеге асыруы барысында пайда болды дейді. Осы орайда бұл ұғым демократиялық немесе ашық дипломатия ұғымдарымен сәйкес келеді. Халық дипломатиясының дамуына және қалыптасуына эсер еткен басты факторлардың бірі халықаралық қатынастардың жаңа акторларының - үкіметтік емес ұйымдар, халықаралық ұйымдар, трансүлттық корпорациялар, бұқаралық ақпарат құралдары және жеке тұлғалардың пайда болуы. Басқа көзқарасқа сәйкесхалықтық дипломатия - АҚШ-тың мәдени алмасу, сыртқы саяси мақсаттағы үкіметтік тапсырмаларды орындауға қоғам мүшелерін (журналистерді, ғалымдарды, дәрігерлерді, қылқалам шеберлерін, жазушыларды және басқа да өкілдерін) кеңінен тартуға бағытталған сыртқы саяси доктринасының бір бөлігі болып табылады. Бұл түрі "мәдени дипломатия" деп те аталады. Мәдени дипломатия шетелдерде өз елінің мәдени, ғылыми-техникалық, әлеуметтік-гуманитарлық жетістіктерін жүзеге асыруға бағытталады. Кей жағдайларда мәдени дипломатияны іске асыруды ерекше ұйымдар өз қолына алады (Британ Кеңесі, Әлем корпусы).
Саяси дипломатия. Саяси дипломатия деп халықаралық шиеленістерді тоқтату немесе реттеу, ынтымақтастықты ұлғайту және тереңдету мақсатында келіссөздер жүргізу мен өзара тиімді ізденістер өнерін атайды. Дипломатия - күш факторын пайдаланудың мәдениетті техникасы, мәжбүрлеу техникасы, реттеу процедурасы және келісімге жету техникасы деп те анықтау жиі кездеседі. Кеңінен алғанда саяси дипломатия өз өкілдіктері бойынша сыртқы саяси қатынастар жүргізуші мемлекеттік мекемелердің ресми қызметін, әрбір мемлекеттің шет елдердегі өз мүддесін қорғау мен жүзеге асыру қызметін атқарады.
Канада -- Солтүстік Америка құрлығында орналасқан алып мемлекет. Астанасы - Оттава қаласы. Канада өзінің жерінің кең-байтақтығымен ғана емес, сондай-ақ көптеген арктикалық архипелагты аралдарымен ерекшеленеді. Канаданың жағалауларын Атлант мұхиты, Тыных мұхиты және Солтүстік Мұзды мұхит шайып жатыр. Көрші елдерінің ең үлкені АҚШ, одан басқа Даниямен (Гренландия аралы) және Франциямен көршілес орналасқан. Канаданың АҚШ-пен шектесетін оңтүстік және Альяскадағы солтүстік батыс шекарасының ұзындығы 8893 км. құрайды.
Ертеректе канада жерінде өмір сүрген аборигендердің ирокездік әулие Лауренция тілінде "KANATA" деген сөз болады. Бұл сөздің мағынасы "қоныс","мекен" деген мағынаны білдіреді. Француз саяхатшысы Ж. Картье өзінің еңбегінде Каната деген атауды тек қана бір қалашықты атау үшін емес, сол аймақтағы адамдар мекендеген қоныстарды атау үшін қолданады. Солкезден бастап Канада жері бір атаумен аталды. 1545 жылдан бастап еуропалық кітаптар мен карталарда Канаданы "Канада" деп атау бастау алады. XVII ғасырдың басында әулие Лавренция өзенінің бойы мен Ұлы Көлдердің солтүстік жағалауындағы жерлер "Canada" деп аталған. Британдық отаршылдар келіп, ол жерді Жоғарғы және Төменгі Канада етіп екіге бөліп алады. 1841 жылы екі Канада қайта қосылып, "Канада провинциясы" болып аталады. 1867 жылы Канадажерінде жаңа мемлекет құрылып, бүкіл елді КАНАДА деген ресми атаумен атау жайлы шешім қабылданады. Канада деген сөзбен бірге Доминион деген сөз де қосылып айтылды. 1950 жылға дейін "Канада Доминионы" қолданыста болды. Кейіннен Канада үкіметі Ұлы Британиядан өзінің саяси тәуелсіздігін алғаннан соң ғана Канада сөзі қазіргі Канада елінің ресми атауы болып қабылданды. Сол кезден бастап Канада атауы барлық құжаттар мен мемлекетаралық келісім-шарттарда ресми түрде қолданылуда.
Бірінші дүниежүзілік соғыс жылдарында Канада Англияның доминионы болғандықтан Антанда мемлекеттерінің жағында соғысқа қатысты. 400 мың канадалықтар Батыс майданындағы ұрыс алаңдарында шайқасты. Англия канада тарапынан жіберілген әскери заттар мен азық - тұліктерді кеңінен пайдаланды. 1917 - 1920 жылдарының арасында билік басында Р. Борденнің басшылығымен консерваторлар мен либералдардан құралған коалициялық үкімет құрды. Армиядан әскерлерді демобилизациялау оларды жұмыспен қамтуды талап етті. Бұл міндетті орындау мақсатында 1918 жылы жеке департамент ұйымдастырылды. Сонымен қатар бір мещгілде денсаулық сақтау және техникалық білім беру ісіне байланысты іс-шаралар жүргізіле бастады. Канада буржуазиясы экономикалық істерге мемлекеттің араласуына қарсы шықты. Бірақ соған қарамастан ірі кәсіпкерлер мен Канада өнеркәсңпкерлерінің Ассоциациясы соғыстан кейінгі кезеңде де мемлекеттік - монополистік реттеу саясатының жалғасуына қолдау көрсетті. Мысалы, 1921-1923 жылдары темір жолдардың ұлттандырылуы жүзеге асырылды. Соғыстан кейінгі жылдары Канададағы ағылшын және америка капиталының бәсекелестігі АҚШ пайдасына шешілді. 1920 жылдары АҚШ Канада экономикасына салынған қаржы көлемі жағынан Англияны басып озды. Канада үкіметін басқарған Р. Борден жұмысшылар мен кәсіпкерлердің таптық бірлігін бекітетін саясаььы қолдады. Бірақ жұмысшылар мұндай саясатқа карсы болды.
1921 жылы Канада парламенті сайлауы болды. Либералдар жеңіске жетті. Үкімет билігіне М.Кинг (1921-1926жж.) келді. Оның Батыс пен Шығыс фермерлері арасындағы маневрлік талпыныс әрекеттері күткендей нәтиже бермеді. 1926 жылғы сайлауда либералдар жеңіліс тапты. Бұл екі арада 1918 жылы құрылған Лейбористік партия саяси реформаларды жүзеге асыру үшін парламенттік күрес жолына түсті. 1921 жылы Канадада Коммунистік партия құрылды. Бұл партия жұмысшы қозғалысына қатты ықпал ете алмады. 1923-1929 жылдары Канадада басқа капиталистік елдердегідей өрлеу орын алды. Бірақ, шынтуайтқа келгенде Канаданың әлі де болса АҚШ пен Англияның нарығына тәуелділігі жойылмады. Импорттың 23 бөлігі осы елдерге тиесілі болды. 1926 ж. парламентке жаңа сайлау болып өтті. Либералдар парламенттегі орындар санының көбеюіне қол жеткізді. Бұл М. Кингтің қайтадан үкіметті басқаруына мүмкіншілік берді (1926-1930 жж.). Ұлттық прогрестік партия біртіндеп саяси сахнадан кете бастады. Жұмысшы қозғалысының құлдырауы орын алды. 1927 ж. Бүкілканадалық еңбек конгресі құрылып, ол өндірістік кәсіподақтарды құру жолына түсті. Тұрақтану кезеңі - бұл Канаданың дербестегінің күшейген уақыты. 1923 жылы Англия үкіметі доминиондардың өз бетімен сыртқы саясат жүргізу құқығын таныды. Ал 1926 жылы империялық конференцияда Канада Англиядан метрополиямен бірдей тең дәрежедегі заңды құқықтарға қол жеткізді. 1927 жылы Канада мен АҚШ екіжақты арнайы өкілдермен алмасты. Уақыт өте келе Канаданың уәкілдіктері Францияда, Жапонияда және т.б. мемлекеттерде ашылды. Ағылшын үкіметінің саясатына орай сол жылы Канада КСРО-мен барлық дипломатиялық қарым-қатынастарды үзді. 30-жылдары Канаданың сыртқы саясаты 1931 жылғы 11 желтоқсанда қабылданған Вестминстер мәртебесіне негізделді. Доминионда заңның жоғарылығын мойындау маңызды болды; доминион заңдарының метрополия заңдарына сәйкес немесе онда доминион заңдары жұмыс істеді. Беннет үкіметі Британия ұлттар ынтымақтастығы аясында кедендік тарифтер жүйесінде жеңілдікті қарастырған келісімге келуді ұсынды. 1932 жылы Оттавада өткен империялық конференцияда қол жеткен ымыраға келудің нәтижесінде Англия мен доминиондар арасында сауда жөнінде екі жақты келісімдер жасалып, өзара саудаларында бір-біріне жеңілдіктер белгіледі. Бұл Канаданың егемендік жолындағы тағы бір басты қадамы болды. Болашақта Ұлыбритания парламенті қабылдаған заңдар бірде-бір доминионға таралмайтындығы, сонымен қатар тек ерекше жағдайда ғана доминионның талап етуімен және тек оның рұқсатымен белгілі бір заңның қабылдануына бір ауыздан қаулы етілді. Сөйтіп ұзақ бейбіт конституциялық өзгерістердің нәтижесінде Канаданың егемендігіне қол жеткізілді. Бұны Канада парламентінің тәуелсіз шешімінен көріуімізге болады: Канада әрқашанда Ұлыбритания жағында болып, дүниежүзілік соғыстарда метрополияны қолдады. Канаданың сыртқы саясаты АҚШ, Англия және Францияның саясатына бағдарланды. Канада Италияның Эфиопияға қарсы шапқыншылығын қолдады, испан республикашылдарына қару-жарақ сатуға тыйым салды, Австрияның Германияға қосылуын мақұлдады, Чехославакияны бөлу туралы Мюнхен келісіміне қолдау көрсетті.
1.2. Канада мен Қазақстан арасындағы дипломатия
Қазақстан Республикасы мен Канада арасындағы дипломатиялық қарым-қатынастар 1992 ж. 10 сәуірде орнатылды.
1995 ж. бастап Қазақстанда Канада Елшілігі жұмыс жасайды. Қазақстанның Канададағы Елшілігі 2008 жылы ашылды.
Қазақстан Республикасының Канададағы Елшісі К. Жигалов (2012 ж. қаңтардан бастап), ал Қазақстан Республикасындағы Канада Елшісі Н. Бруссо (2017 ж. қазаннан бастап) болып жарияланды.
Қазақстан Канадамен саяси диалогты, үкіметаралық байланыстарды, сауда-экономикалық және гуманитарлық байланыстарды дәйекті түрде нығайтып келеді. Ауыл шаруашылғы және уран өндірісін қамтитын дәстүрлі салалардағы әріптестікті нығайтумен қатар, Қазақстан және Канада екіжақты ынтымақтастықты әртараптандыруға талпынып келеді. Кәсіптік-техникалық білім беру, бюджеттік басқару және мемлекеттік қызмет секілді салаларда Канадамен тәжірибе алмасу және зерттеу диалогтың маңызды бағыты болып табылады.
Қазақстан мен Канаданың ынтымақтастығы халықаралық аренада табысты дамып келеді. Ядролық қаруды таратпау, халықаралық терроризммен күрес, сондай-ақ Ауғанстанды тұрақтандыру және қайта қалпына келтіру саласындағы шараларды қабылдаумен байланысты көптеген өзекті мәселелерде ҚР мен Канаданың көзқарастары бір-біріне сәйкес келеді.
2003 жылы ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Канададағы ресми сапары өтті, ол екіжақты қарым-қатынастардың дамуына маңызды серпін берді. Сондай-ақ жоғары деңгейдегі кездесулер ірі халықаралық іс-шаралардың алаңдарында да өткізіледі. ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаев Канаданың Премьер-министрі С. Харпермен 2010 ж. Лиссабонда НАТО Саммитіне қатысу барысында және 2013 ж. Санкт-Петербургте G20 Саммитінің, 2015 ж. Нью-Йоркте зорлық экстремизмге қарсы Саммитінің, сондай-ақ Канаданың Премьер-министрі Дж. Трюдомен 2016 ж. Ханчжоуда G20 Саммитінің алаңдарында кездестті.
2013 ж. Канаданың Сыртқы істер министрі Дж. Бэрд Қазақстанға сапармен келді. ҚР Сыртқы істер министрі Е. Ыдырысов Канаданың Сыртқы істер министрі С. Дионмен 2015 ж. Белградта ЕҚЫҰ Министрлік отырысының және 2016 жылы Нью-Йоркте БҰҰ Бас Ассамблеясының алаңдарында кездесті.
Парламентаралық ынтымақтастық Қазақстандық-канадалық қарым-қатынастардың маңызын құрайды. Оның дамуына екі елдің парламенттеріндегі парламентаралық достас топтардың жұмысы және парламенттік делегациялардың сапар алмасулары ықпал етеді. ҚР Парламентінің делегациясы Парламент Мәжілісінің Төрағасы
Н. Нығматуллинның басшылығымен 2012 ж. Парламентаралық одақтың
127-ші Ассамблеясына қатысу барысында Канадаға сапармен барды. Канада Парламентінің делегациясы 2014 және 2016 жж. сапарлармен Қазақстанға келді.
Қазақстандық-канадалық ынтымақтастықтың шарттық-құқықтық базасы экономикалық ынтымақтастық және өзара қарым-қатынастардың қағидалары туралы декларациядан, өзара сауда жөніндегі Келісім, қосарланған салуды болдырмау туралы Шарт, атом энергиясын бейбіт қолдану саласындағы Келісім, сондай-ақ бірқатар ведомствааралық меморандумдардан тұрады.
Іскер әріптестік ҚР мен Канада арасындағы екіжақты қарым-қатынастардың маңызды қозғалтқышы болып табылады. Канада Үкіметінің шетелдік нарықтардағы жаһандық іс-қимыл жоспарында Қазақстан басым елдердің тізіміне енгізілген. ҚР мен Канада арасындағы тауар айналымы 2017 ж. қаңтар-қарашада 340,1 млн. АҚШ долларын, оның ішінде экспорт - 220 млн. АҚШ доллары, импорт - 120 млн. АҚШ долларын құрады. ҚР Ұлттық Банкінің ақпараты бойынша, 2017 ж. тоғыз ай ішіндегі Канададан 69,5 млн. АҚШ доллары көлемінде тікелей инвестиция тартылды. Екіжақты іскер әріптестікті нығайту үшін 2016 ж. Қазақстан-канадалық іскер кеңесі құрылды.
2017 жылғы 20 шілдеде Оттавада Елшілік Қазақстан Республикасы дипломатиялық қызметінің 25 жылдығына орай қабылдау ұйымдастырды. Қатысқандардың арасында Канада Сыртқы істер министрінің орынбасары А.Бугайлискис, Премьер-министрдің ұлттық қауіпсіздік бойынша Кеңесшісі Д.Жан, Протокол басшысы Р.Нортон, мемлекеттік органдар мен Канада СІМ құрылымдық бөлімінің басшылары, мамандар мен журналистер, Оттавада аккредиттелген дипломатиялық миссиялардың басшылары, сондай-ақ қазақстандық диаспора өкілдері болды.
Елші өзінің сөйлеген сөзінде сыртқы саяси ведомствоның мемлекеттік құрылыс пен елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына қосқан үлесі туралы баян етті, Елбасы Президент Н.Ә.Назарбаевтың сыртқы саяси бастамаларын және қазақстандық дипломатияның басты жетістіктерін назар аударды. К.Жигалов Қазақстанның ядролық таратпау мен қарусыздану мәселесіндегі көшбасшылығы, БҰҰ Қауіпсіздік кеңесіндегі ҚР қызметі, ЭКСПО-2017-нің жоғары дәрежелі жұмысының аралық нәтижелері туралы, сондай-ақ Канадамен екі жақты ынтымақтастықты нығайтудағы қол жеткізген жетістіктерге ерекше көңіл бөлді.
Канада Үкіметінің атынан сөз сөйлеген А.Бугайлискис Қазақстанның 25 жыл ішіндегі халықаралық аренадағы жетістіктерін жоғары бағалап, БҰҰ ҚК-гі ҚР қызметі мен ядролық таратпау саласындағы көшбасшылығын ерекше атап өтті. Сыртқы істер министрінің орынбасары Канаданың ҚР-ға ЭКСПО-2017 мәнмәтінінде климаттың өзгеруімен күрес мәселесінде қолдау көрсететінін, ұлтаралық және заманауи қоғам құру, білім мен этникаралық келісімге ерекше назар аударды.
Шара аясында ҚР дипломатиялық қызметіне 25 жыл атты мерейтойлық медальдер Канаданың ҚР-дағы бұрыңғы елшісі М.Скокқа пен Камеко корпорациясының басшысы, Қазақстан-Канада іскерлік кеңесінің тең төрағасы, ҚР Президенті жанындағы Шетелдік инвесторлар кеңесінің мүшесі Т.Гитцельге табысталды.
Сонымен бірге ҚР СІМ жыл сайын өткізіп отыратын Қазақстан шетелдік БАҚ көзімен байқауының жеңімпазы Т.Тейлорға естелік сыйлық табыс етілді.
Қабылдау Канаданың саяси истеблишменті және дипломатиялық корпусы тарапынан оң бағаға ие болды, Қазақстанмен ынтымақтастыққа деген дәстүрлі түрдегі жоғарғы қызығушылық пен Президент Н.Ә.Назарбаевтың сыртқы саяси бастамаларының жоғары бағасының көрінісі болып табылды.
Канаданың сыртқы саясатындағы маңызды бағыттар туралы өкіметтің Канада әлемде атты арнайы жобасы 1995 жылы жарық көрген болатын. Онда халықаралық байланыстар межесінде Канаданың ұлттық құндылықтары мен мәдениетінің даму үдерісін қауіпсіз деңгейде жүзеге асыру қажет екендігі айқын жазылды. Елдің сыртқы саясаты ғаламдық деңгейге ие. Айта кетсек, Канаданың сыртқы экономикасындағы байланыстар жаппай жоюға бағытталған қару мен терроризмге қарсы екенін көрсетеді. Одан бөлек, тағы бір маңызды аспектілердің бірі тыныштықты сақтау болып табылады. Сонымен қатар, халықаралық деңгейдегі проблемаларды шешу барысындағы өзінің объективті көзқарасын жоғалтқан емес. Канада осындай мақсатпен даму арқылы әлемнің БҰҰ, ЮНЕСКО, Достастық елдері, Франкофония, Халықаралық Валюта Қоры, Халықаралық Сауда Ұйымы, Еуропадағы Қауіпсіздік және Ынтымақтастық Ұйымы, Еуропаның Қайта Қалпына Келтіру және Даму Банкі, Америка Елдерінің Ұйымы мен Азия және Тынық мұхиты Елдерінің Достастығы Ұйымдарының дамуына негіз болған. Сондай-ақ, Канада әлемнің ең үлкен қаржы донорларының бірі болғандықтан, көптеген халықаралық проблемаларды шешуге ат салысып келеді. Нақтырақ айтсақ, әлемнің дамушы елдерінің қатарына да кіре алмаған ел азаматтарының әлеуметтік жағдайын көтеруге қыруар қаржы бөліп отырады. 1990-жылдардан бастап Канаданың халықаралық даму агенттігі әр түрлі бағдарламалар аясында Африка және Азия елдеріне қолдау көрсетуде.
Канада әлемдегі дамыған елдердің қатарына кіретіндіктен, оның сыртқы саудасы да жан-жақты бағытқа ие. Айта кетсек, бүгінде аталған БҰҰ, ЕҚЫҰ, НАТО, Америка мемлекеттері ұйымы және Британдық Бірлестігіне мүше болып табылады. Бұл Канаданың дүниежүзілік және аймақтық деңгейдегі маңызын дәлелдейді. Сыртқы байланыс деген кезде алдымен елдің сыртқы саудасы есімізге келеді. Канада сыртқы сауданың жаплы көлемі бойынша әлемде алтыншы орын алғанымен, жан басына шаққандағы сауда айналымы есебінен бірінші орында тұрады. Экспортының басым бөлігі өзге де дамыған елдердің сыртқа шығаратын тауары сынды дайын өнімдер болып келеді. Айта кетсек, елдегі жалпы өндірілетін өнімнің төрттен бір бөлігі экспортқа шығарылады. Ал жеке ағаш өңдеу мен алюминий өндірісін бөліп қарайтын болсақ, бұл көрсеткіш 60%-ға жуықтайды. Бұл Канада экономикасының әлемдік шаруашылықта алатын орны мен интеграциялану үдерісіндегі дәрежесін танытады. Америка құрлығында шекаралас жатқан АҚШ пен Канада елдерінің өзара экономикалық байланыстары жоғары деңгейде дамыған. Айта кетсек, Канада елінде өндірілетін өнімнің 80%-дан көп бөлігі АҚШ-қа жеткізіледі. Бұған екі ел арасындағы келісім бойынша қабылданған салықтық жеңілдіктер қолайлы әсер етуде. Соңғы жылдары Канаданың Жапониямен қарым-қатынасы жақсы дамып келеді. Оған елдің сыртқы саудасының 7%-ы тиесілі. ХХ ғасырдың соңына дейін Ұлыбритания елі Канаданың негізгі серіктесі болғанымен, оның қазіргі межесі 5%-ды қамтып отыр. Канаданың сыртқы сауда айналымы 253,9 миллиард АҚШ долларына тең. Жалпы өнімдегі ауылшаруашылық пен өнідірістік тауарлардың 25%-ы экспортқа шығарылады. Канаданың негізгі дайындайтын өнімі түсті металдар мен қағаз өнідірісі және ауылшаруашылық тауарлары болып табылады. Жалпы экспортқа шығатын тауардың құны 131,2 миллиард АҚШ долларын құрайды. Ал импорт есебінде көбіне көмір, мұнай, цитрусты жемістер мен дайын жабдықтар келеді. Одан бөлек Канаданың туризмі елге жылына 6,4 миллиард АҚШ доллары көлемінде табыс алып келеді. Сыртқы сауда елдің сыртқы экономикасының маңызды аспекті болып табылады. Айта кетсек, эскимостар елі халықаралық саудадағы жоғары көрсеткіш бойынша Үлкен жетіліктің көшін бастап тұруына түрткі болып отыр.
Канаданың сыртқы саяси ведомствосы басшысының сапары екі елдің түрлі салалардағы ықпалдастығын нығайтуға ықпал етеді. Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Канада сыртқы істер министрі Джон Бэрдпен кездесу өткізді, деп хабарлайды Ақорданың баспасөз қызметінен. Мемлекет басшысы министрдің Қазақстанға сапарына ілтипатын білдіріп, оның екіжақты қарым-қатынастарды дамытудағы маңыздылығын атап өтті. Қазақстан географиялық және климаттық өлшемдері жағынан, сондай-ақ экономикалық құрылымы жөнінен көп жағдайда Канадаға ұқсас. Тәуелсіздік жылдары біз екіжақты қарым-қатынастың белсенді дамуына мүдделі болдық. Мысалы, бізде ауыл шаруашылығы саласында өте қарқынды ынтымақтастық қалыптасып келеді, - деді Нұрсұлтан Назарбаев. Қазақстан Президенті Канаданың сыртқы саяси ведомствосы басшысының сапары екі елдің түрлі салалардағы ықпалдастығын нығайтуға ықпал ететініне сенімін білдірді. Өз кезегінде Б.Бэрд қабылдау үшін алғыс айта келіп, өзінің Қазақстанда болуы екіжақты қарым-қатынасты одан әрі жақсартуға жаңа серпін беретінін айтты. Біз атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану саласындағы шартқа қол қойылуын тағатсыз күтудеміз. Ауыл шаруашылығы саласында, оған жаңа технологияларды енгізу бағытында атқарылған жақсы жұмыстар бар. Біз сауда-экономикалық байланыстарды одан әрі дамытуға мүдделіміз. Сондай-ақ, біз саяси және дипломатиялық өзара ықпалдастыққа зор көңіл бөлеміз, - деді Д.Бэрд. Канада сыртқы істер министрі Астанаға қатысты таңданысын білдіре келіп, жаңа елорданың құрылысы болашақ ұрпақ үшін лайықты мұра болатындай жарқын жетістік екенін атап өтті.
Канада Парламентінде бейбітшілік саласындағы Нобель сыйлығын Ядролық қаруды жою жөніндегі халықаралық кампанияға (ICAN) табыс етуге арналған салтанатты іс-шара өткізілді. Бұл туралы ҚР СІМ баспасөз қызметі хабарлайды. Іс-шараны Қазақстанның Канададағы Елшілігі, Ядролық қарусыздану және таратпауды қолдайтын парламентшілер (PNND) және Ядролық қаруға тыйым салу туралы конвенцияны қолдайтын канадалықтар үкіметтік емес ұйымы ұйымдастырды. Өз баяндамасында Қазақстан Елшісі Константин Жигалов Қазақстанды жаһандық антиядролық қозғалыстың көшбасшына айналдырған Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың ядролық қарусыздану және таратпау саласындағы негізгі шешімдері мен бастамаларын жан-жақты атап өтті. Ядролық қауіп-қатерлермен күресудің мол тәжірибесіне негізделіп, еліміз антиядролық тақырыпты 2018 жылғы қаңтар айындағы БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесіндегі төрағалығының басты басымдықтарының бірі ретінде белгіледі, - деп айтты қазақстандық дипломат. К. Жигалов ICAN жұмысына белсенді қатысып келген Канада жұртшылығын құттықтады. Хиросимадағы атом бомбасынан зардап шеккен канадалық белсенді Сэцуко Турлоу аталған халықаралық қозғалыстың атынан биылғы Нобель сыйлығын алады. Сонымен қатар, Үйеңкі жапырағы елінің ең жоғарғы азаматтық марапаты болып табылатын Канада орденінің мыңнан астам иегерлері халықаралық қауымдастықты Ядролық қаруға тыйым салу туралы конвенцияны әзірлеу жөніндегі үлестерді күшейтуге шақыратын петицияға қол қойғаны жарияланды. Іс-шараға Канада Парламенті Қауымдар палатасының спикері Джеф Риган, спикердің орынбасары Кэрол Хьюс, Сенаттың Халықаралық істер және сыртқы сауда комитетінің төрайымы Рейнел Андрейчук, Парламент депутаттары мен сенаторлар, ядролық қаруға тыйым салуды қолдайтын канадалық үкіметтік емес ұйымдар және бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері қатысты. Жиналған қатысушылар жаһандық және өңірлік ядролық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге бағытталған Қазақстанның үлесіне жоғары баға беріп, БҰҰ ҚК құрамындағы алдағы жұмыстарына табыс тіледі. Канадалықтар ядролық қарудан азат әлем құру бойынша қоғамдық қолдауды жұмылдыруға бағытталған АТОМ жобасының қызметін де құптады.
ІІ ТАРАУ КАНАДА ЕЛІНІҢ ЕЛШІЛІГІ МЕН ЕЛШІЛЕРІ
2.1. Канаданың сыртқы істер министрлігі
1909 жылғы 1 маусымда министрлік Сыртқы істер министрлігі ретінде құрылды, содан кейін ол Сыртқы істер және халықаралық сауда деп аталды. сол уақытта Канаданың сыртқы саясаты әлі Ұлыбритания бақыланады сияқты Канада сияқты Достастық Доминионы, әдейі, сөзін шетелдік (шетелдік) аулақ. атауы Канада өзінің сыртқы саясатының бақылауды сатып алынған 60 жыл өткеннен кейін, жалғыз 1993 жылы Сыртқы істер министрлігі және халықаралық сауда өзгертілді. Оның қызмет саласы әлі күнге дейін Достастық елдерімен қарым-қатынастарды қамтиды, бірақ олар бір-бірін шетелдік деп есептемейді. Аты 1995 жылы өзгертілді.Сыртқы істер министрлігін үш министр: Сыртқы істер министрі, Халықаралық сауда министрі және Халықаралық ынтымақтастық жөніндегі министр басқарады.
Құрылған құрылымы:
* Сыртқы істер министрі
* Сыртқы сауда министрі
* Мемлекеттік сыртқы істер министрі
* Сыртқы істер министрінің орынбасары
* Халықаралық сауда министрінің орынбасары
* Сыртқы істер министрінің орынбасары:
* Солтүстік Америка
* Латын Америкасы мен Кариб бассейні
* Таяу Шығыстағы Еуропа
* Азия және Африка
* стратегиялық жоспарлау және саясат
* Консулдық бөлімнің бастығы
* Жаһандық проблемалар кафедрасының меңгерушісі
* Халықаралық қауіпсіздік бөлімінің бастығы
* Халықаралық бизнес, инвестициялар және инновацияларды дамыту бөлімінің бастығы
* Сауда саясаты мен келіссөздер бөлімінің бастығы
* Заң кеңесшісі
* Кадрлар бөлімі
* Қаржы департаменті
Канаданың Сыртқы істер министрі Канаданың Министрлер кабинетіндегі Корольдік Министр болып табылады, ол елдің сыртқы саясатын жүзеге асыруға жауап береді және Канаданың сыртқы істер және халықаралық сауда саласындағы федералдық үкіметінің халықаралық қарым-қатынастарын қадағалайды. Министр сондай-ақ Адам құқықтары және демократиялық даму халықаралық орталығын және Дамудың халықаралық ғылыми-зерттеу орталығын қадағалайды. Қазіргі Сыртқы істер министрі Христя Фриланд болып табылады.
1909 жылдан 1993 жылға дейін Канада Сыртқы істер жөніндегі Мемлекеттік хатшысы пост болды - Канада Министрлер Кабинетінің мүшесі, федералдық үкіметтің халықаралық қатынастарды, сондай-Канада Сыртқы байланыстар департаментінің бұрынғы басшысы бақылау үшін жауапты болып табылады. 1909 жылдан 1912 жылға дейін Канаданың Сыртқы істер министрлігінің алғашқы екі Мемлекеттік хатшысы бір мезгілде Канаданың Мемлекеттік хатшылары болды. Екі ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz