Өмірдің мағынасы тұлғаның жеке әрекеттерінің жемісі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 93 бет
Таңдаулыға:

РЕФЕРАТ

Дипломдық жұмыс: 78бет, 5 сурет, 11 кесте, 73 әдебиет, 4 қосымша

Кілттік сөздер: Өмірлік-мағыналық бағдар, студент, құндылық, құндылықтық бағдар, зкзистенция.

Зерттеудің мақсаты: Студенттердің өмірлік мағыналық бағдарларының психологиялық ерекшеліктерін зерттеу.

Зерттеу пәні: Өмірлік-мағыналық бағдарлардың психологиялық ерекшелігі.

Зерттеу обьектісі: Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінің 4 курс студенттері.

Зерттеудің міндеттері:

Психология ғылымында өмірлік мағына және өмірлік мағыналық бағдарларды зерттеген теориялық зерттеулерді талдау;
Студенттердің өмірлік мағыналық бағдарларының психологиялық ерекшелігін эксперименттік зерттеу;
Эксперименттік зерттеу нәтижелерін математикалық - статистикалық талдау;
Зерттеу нәтижесін қорытындылау, ұсыныстар беру.

Зерттеу әдістемелері:

Д. А. Леонтьев өмірлік мағыналық бағдарлар тесті;
В. Ю. Котляков өмірлік мағыналар жүйесін зерттеу әдістемесі;
А. Лэнгле, К. Орглер экзистенция шкаласы;
М. Рокич әдістемесі «Құндылықтық бағдар»;

Зерттеудің нәтижесі:

Студенттің өмірлік-мағыналық бағдарларының ерекшелігін қарастырған зерттеу жұмысы психология ғылымындағы теориялық-эксперименттік зерттеулердің қатарын толықтырады. Мазмұны бойынша психологиялық - педагогикалық, мәнділігі бойынша әлеуметтік-психологиялық болып табылатын. Зерттеуде студенттердің өмірлік-мағыналық бағдарларымен қатар құндылықтық бағдарлары қарастырылды. Гуманитарлық және жаратылыстану бағытында оқитын студенттердің өмірлік-мағыналық бағдарларында ерекшелік бар деген болжам толықтай дәлелденді.

РЕФЕРАТ

Дипломнaя работа: 78 стрaниц, 5 рисунков, 11 тaблиц, 73 литературы, 4 приложении.

Ключевые словa: смысложизненные ориентации, студент, ценность, ценностные ориентации, зкзистенция.

Цель исследoвaния: изучение психологических особенностей смысложизненных ориентаций студентов.

Предмет исследования: психологические особенности смысложизненных ориентаций

Объект исследования: студенты 4 курса Казахского национального университета им. Аль-Фараби.

Задачи исследования:

Анализ теоретических исследований, изучающих жизненный смысл и смысложизненных ориентаций в психологической науке;
Экспериментальное исследование психологических особенностей смысложизненных ориентаций студентов;
Математический и статистический анализ результатов экспериментальных исследований;
Aнaлизирoвать рeзультaт эксперимента, дать рекoмендaцию.

Методики исследования:

Тест смысложизненных ориентаций Д. А. Леонтьева;
Методика «Система жизненных смыслов» В. Ю. Котлякова;
Шкала экзистенции А. Лэнгле, К. Орглер;
Методика «Ценностные ориентации» М. Рокич.

Результаты исследования:

Исследовательская работа, предусматривающая особенности смысложизненных ориентиров студента, дополняет ряд теоретико-экспериментальных исследований в психологии. По содержанию, по значимости, является психолого-педагогической, социально-психологической. В ходе исследования наряду с жизненно-смысловыми ориентирами студентов были рассмотрены ценностные ориентиры. Было доказано, что студенты гуманитарного и естественно научного направлений имеют отличительные черт смысложизненный направленности.

ABSTRACT

Diploma work: 78 pages, 5 figures, 11 tables, 73 literature, 4 Appendix

Key words: meaning-life orientations, student, value, value orientations, existence.

The purpose of the research: to study the psychological features of students ' life orientations.

Subject of the research: psychological features of life orientations

Object of the research: 4th year students of al-Farabi Kazakh national University.

Research objectives:

1. Analysis of theoretical research that studies the meaning of life and life orientations in psychological science;

2. Experimental study of psychological features of students ' life orientations;

3. Mathematical and statistical analysis of experimental research results;

4. Analyze the results of the experiment and make a recommendation.

Research methods:

Test of life orientations of D. A. Leontiev;
Methodology "System of life meanings" V. Kotlyakov;
3. The scale of existence A. Langle, K. Orgler;
The method "Value orientations" by M. Rokich.

Research results:

The research work, which provides for the features of the student's vital and semantic orientations, complements a number of theoretical and experimental studies in psychology. In terms of content and significance, it is psychological, pedagogical, and socio-psychological. In the course of the research, along with the students ' vital and semantic orientations, the value orientations were considered. It was proved that students of the Humanities and natural Sciences have distinctive features of life-meaning orientation.

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 7

1. СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨМІРЛІК МАҒЫНАЛЫҚ БАҒДАРЛАРЫНЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІГІН ТЕОРИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУ

1. 1 Өмірлік мағына және құндылықтар түсінігі психологиялық феномен ретінде . . . 11

1. 2 Психология ғылымындағы өмірлік мағыналық бағдарлардың теориялық зерттеулерін талдау . . . 23

1. 3 Студенттердің өмірлік мағыналық бағдарларының психологиялық ерекшелігі . . . 31

1. 4 Бірінші бөліп бойынша қорытынды . . . 41

2. СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨМІРЛІК МАҒЫНАЛЫҚ БАҒДАРЛАРЫНЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІГІН ПРАКТИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ

2. 1 Психодиагностикалық зерттеу әдістемелерін және таңдау көлемін сипаттау . . . 43

2. 2 Зерттеудің нәтижелерін талдау және интерпретациялау . . . 54

2. 3 Зерттеу мәселесіне қатысты психологиялық ұсыныстар . . . 73

2. 4 Екінші бөлім бойынша қорытынды . . . 74

Қорытынды . . . 76

Пайдаланылған әдебиеттертізімі . . . 78

Қосымшалар.

КІРІСПЕ

Зерттеу жұмыста алға қойылған мақсатпен міндеттерге байланысты мәселелер теориялық және эксперименттік тұрғыдан зерттелінді. «Студенттердің өмірлік мағыналық бағдарларының психологиялық ерекшеліктері» тақырыбын толықтай ашу үшін ең алдымен «өмірлік мағына» түсінігімен таныстық. Келесіқарастырылатын - өмірлік-мағыналық бағдарлану. Өмірлік-мағыналық бағдарларды қарастырған психология ғылымындағы теорияларды талқыладық. Келесі қарастырылған тақырыпша бойынша студенттердің өмірлік мағыналық бағдарлануын зерттеген зерттеулерге сүйеніп қарастырдық. Сонымен қатар, студенттердің өмірлік мағыналық бағдарларының психологиялық ерекшеліктері зерттеліп, өмірлік мағыналық бағдарлары қалыптасуы үшін ұсыныстар беріліп теориялық бөліп қорытыланды.

Оқу процесінде студенттердің өмірлік мағыналық бағдарларын ашатын стратегия университетте ерекше орын алуы керек. Сонымен бірге, өмірдің мәні «адамның пайда болуына ықпал ететін, оның пайда болуының өзіндік ерекшелігі, қалыптасу кезеңдері бар ерекше психикалық форма» деп түсіндіріледі. Студенттердің өмірлік мағыналық бағдарлануы өмір сүру жағдайларына, қоршаған ортасына айтарлықтай әсер етеді.

Өмірдің мағынасы адам үшін ең маңызды мақсат, оның өмірлік белсенділігін, мінез-құлқын, әсіресе қиын жағдайда, өмірінің бұрылу нүктесінде нақты анықтайтын маңызды идея ретінде сипатталады. Зерттеулерде көрсеткендей, қазіргі адамдардың негізгі өмірлік мағынасы мазмұны жағынан өте маңызды болғанымен, оқшауланған және әлеуметтік құнды ұмтылыстардан оқшауланған және материалдық қолдау, ақша алу, үй сатып алу және т. б. құндылықтарға бұрмаланған. Біздің ойымызша, өмірдің мұндай мәні жасөспірім кезеңінде жеке тұлғаны қалыптастырудың оң факторы бола алмайды. Тәжірибеде көрсеткендей, өзін-өзі танудың, өмірден қанағат алудың ең жоғары құндылықтары жалпы әлеммен, адамзатпен, қоғаммен және басқалардың әл-ауқатымен байланысты жоғары деңгейлі рухани құндылықтар болып табылады.

Психологиялық құбылыс ретінде өмірдің мағынасы белгілі бір «үлкен» және «кіші» мағыналар иерархиясын қамтиды (В. Е. Чудновский) . Бұлжүйе өзгеріс тапса, өмірдің мағынасы да өзгереді. Өмірлік - мағыналық бағдарлар жүйесі өмір кезеңдерінде пайда болатын өзгерістерден тұрады.

Зерттеу жұмысының өзектілігі. Студенттік уақыттұлға өміріндегі маңызды уақыт болып табылады, бұл кезеңде адам өзінің болашақтағы мамандық таңдауымен анықталады. Студенттің өзіне және өзгеге деген сенімділігі, өнімді іс-әрекетке қабілеттілігі. Сонымен қатар студенттік кезеңде студент жастардың өмірге деген көзқарасы, өмірлік құндылықтары дамып одан әрі күшейіп қалыптасады. Өмірдің әр кезеңінде болған жағдаяттарға сәйкес өмірлік тәжірбиелерімен өмір арнасы толасады. Өмірдің мәні көбінесе адамдардың жеке типологиялық қасиеттеріне, жасына, жынысына, білім деңгейіне және кәсіби оқу мүдделеріне байланысты. Оқу үрдісінің көптеген аспектілері оқиғалардан көрініс табатын студенттердің тағдыры, оқу жағдайындағы, курстан курсқа ауысудың әр түрлі сатылары студенттердің өмірлік мағыналық бағдарларын көрсетеді. Оқу, оқу процессі, кейбіреулер үшін жұмыс іздеу, емтихан тапсыру және т. б. өмірдің процестері өмірлік мағыналық бағдарларына түзетулер мен түсіндірулер жасайды. Құндылықтардың, көзқарастардың қалыптасуы студент жастардың өмірлік мағыналық бағдарларының қалыптасуына әкеледі. Өмірлік мағыналық бағдарлау жүйесі адамның маңызды белгілерінің бірі, әлеуметтік шындыққа мағыналы қатынасты білдіретін, жетілген тұлғаға тән қасиет. Бұл жүйе көбінесе адамның мінез-құлқының уәжін анықтайды, оның қызметінің барлық аспектілеріне айтарлықтай әсер етеді. Өмірлік мағыналық бағдарлары қажеттіліктер мен қызығушылықтарды қанағаттандыруға байланысты қандай да бір қызметті жүзеге асыруға ішкі дайындығын сипаттайды, тұлғаның мінез-құлқының бағытын көрсетеді. Қазіргі таңда өмірлік мағыналық бағдарлардың дұрыс қалыптаспауының есебінен студент жастардан деструктивті әрекеттерді байқаймыз. Психологтардың пікірі бойынша, егер адамның мақсаты болса, онда деструктивті топтар оны тұзақтай алмайды, нашақорлық пен алкоголизмге қосылмайды. Сол себепті, студент жастардың өмірлік мағыналық бағдарларының психологиялық ерекшеліктерін теориялық және эксперименттік зерттеу бүгінгі күннің өзекті мәселесі болып табылады.

Зерттеудің мақсаты: Студенттердің өмірлік мағыналық бағдарларының психологиялық ерекшеліктерін зерттеу.

Зерттеудің міндеттері:

Психология ғылымында өмірлік мағына және өмірлік-мағыналық бағдарларды зерттеген теориялық зерттеулерді талдау;
Студенттердің өмірлік-мағыналық бағдарларының психологиялық ерекшелігін эксперименттік зерттеу;
Эксперименттік зерттеу нәтижелерін математикалық - статистикалық талдау;
Зерттеу нәтижесін қорытындылау, ұсыныстар беру.

Зерттеу пәні: Өмірлік-мағыналық бағдарлардың психологиялық ерекшелігі.

Зерттеу обьектісі: Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінің 3-4 курс студенттері.

Зерттеудің мақсатына негізделе отырып, келесі болжамдар ұсынылды: Студенттердің өмірлік-мағыналық бағдарларына оқу бағыты әсер етеді.

Жеке болжам: Гуманитария және жаратылыстану бағытында оқитын студенттердің өмірлік-мағыналық бағдарларында ерекшелік бар.

Зерттеу әдістемелері:

Д. А. Леонтьев өмірлік мағыналық бағдарлар тесті;
В. Ю. Котляков өмірлік мағыналар жүйесін зерттеу әдістемесі;
А. Лэнгле, К. Орглер экзистенция шкаласы;
М. Рокич әдістемесі «Құндылықтық бағдар»;

Зерттеу жұмысының теориялық әдіснамалық негізі:

Психикалық дамудың мәдени-тарихи теориясы (Л. С. Выготский), психологиядағы іс-әрекет (А. Н. Леонтьев, С. Л. Рубинштейн), В. Франкльдің мағынасына ұмтылу теориясы, Дж. Крамбо мен Л. Молиха «өмірдегі бағдар» түсінігі, жеке тұлғаның мағыналық қатынасы Е. Трубецкой, А. Г. Асмолов, мағына психологиясы Д. А. Леонтьев, өмірлік мағыналық бағдарлар В. Е. Чудновский, тұлғаның эволюциялық тұжырымдамасы және руханияттың дамуы В. Д. Шадрикова, өмірлік мағына түсінігі В. Франкл, В. С. Братусь, Ф. С. Ташимова, құндылықтардың теориялық тұжырымдамалары А. Мейнонг, X. Эренфельс, И. Крейбиг, К. Марбе, Г. Олпорт, Э. К. Қалымбетова.

Зерттеудің теориялық маңыздылығы: Студенттердің өмірлік мағыналық бағдарларының психологиялық ерекшеліктерінің қалыптасу мәселенінің теориялық негіздерін қарастыру;

Зерттеудің практикалық маңыздылығы: Студенттердің өмірлік мағыналық бағдарларының психологиялық ерекшелігін зерттеу барысында алынған нәтижелер мен қорытындыларды студенттерге бағыт-бағдар беретін психологиялық қызмет жүйесінде, «мен» концепциясын диагностикалау мен коррекциялауда, сонымен қатар, құндылық, өмірлік мағыналық бағдар дәрежесін көтеру мақсатында сол анықталған нәтижелерге сүйене отырып психология мамандығы бойынша керек нақты пәндерді анықтауда қолдануға болады.

Таңдау тобы: Зерттеу жұмысы екі топ таңдалынып алынды. Зерттеудің мақсатына жету үшін Қазақ ұлттық университеті, механика-математика факультетінде және тарих, археология және этнология факультетінде білім алатын 3-4 курс студенттері таңдалды.

Зерттеу жұмысының құрылымы: Дипломдық жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан, әдебиеттер тізімінен және қосымша тіркелген материалдардан тұрады. Жұмыстың жалпы көлемі - бет, қолданылған деректер тізімі - әдебиеттерден тұрады.

Зерттеу жұмысының кезеңдері :

Зерттеу жұмысының бірінші кезеңінде студенттердің өмірлік мағыналық бағдарларына байланысты теориялық зерттеу қарастырылды.
Зерттеудің екінші кезеңінде зерттеудің негізгі эксперименттік бөлімі жасалды.
Зерттеудің үшінші кезеңінде зерттеу жұмысының нәтижелері алынып, ұсыныстар беріліп, негізгі қорытындылар алынды.

Зерттеу базасы: Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінің 3-4 курс студенттері.

СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨМІРЛІК - МАҒЫНАЛЫҚ БАҒДАРЛАРЫНЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІГІН ТЕОРИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУӨмірлік мағына және құндылықтар түсінігі психологиялық феномен ретінде

Қазіргі таңда«өмірлік мағына» түсінігіне байланысты көптеген әртүрлі анықтамалар бар. Ағылшын тіліндегі әдебиеттерде осы түсінікке қатысты мынадай терминдер қолданылады: «өмірдің мағынасы» (meaning of life), «өмірдегі мағына» (meaning in life) және «өмірдегі мақсат» (purpose in life) . Өмірдің мағынасын анықтайтын бір анықтаманың болмауына қарамастан, бұл тұжырымдаманың ғылыми анықтамаларының көпшілігінде бірнеше маңызды белгілер бар. Сонымен, белгілі ғылыми анықтамалардың бірі «өмір маңызды емес немесе кішігірім мақсаттардан тыс маңызды, хаос шеңберінен шығатын мақсат немесе үйлесімділік бар деген сезім болған кезде мағыналы болып қабылдануы мүмкін» деп болжайды. Осы анықтамада және тақырып бойынша ағылшын әдебиеттерінде өмірлік мағынаның үш негізгі компоненті белгіленген: (1) мақсат және, (2) мағына и (3) жүйелілік. Мақсат (purpose) міндеттердің болуын (goals) және өмірдегі бағыттар болжайды. Мағына (significance) адамның өмірінің мәні мен маңызы бар деп санайтын дәрежені білдіреді . Жүйелілік (coherence) белгілі бір болжамды және өмір сүретін адамға өмір мағынасын түсінуге мүмкіндік береді. Бұл анықтаманың соңғы негізгі аспектісі өмірдің мағынасы - бұл субьективті күй: өмірдің нақты мағынасы жоқ; ол субъективті түрде мағыналы немесе мағынасыз ретінде көрініс береді [1, 180б] .

Жалпы түсіндірмеде, философиялық және лингвистикалық сөздіктердің көпшілігінде мағына мазмұнның синонимі ретінде анықталады. Бұл тек орыс тіліне ғана емес, оның "Sinn" неміс аналогына да қатысты. Ағылшын тілінде жағдай қиындау: тілде этимологиялық жақын «sense» (мағынасы) ұғымы бар, атап айтқанда, «common sense» (дұрыс мағына), "to make sense" (мағынаның болуы) сөз тіркестерінде, дегенмен көптеген жағдайларда ғылыми дискуссияда, әдеттегі тілде де орыс ұғымдары «мәні» және «мағынасы» бір сөзбен “meaning”. аударылады. Француздық «sens», керісінше, «signification» академиялық терминінен әлдеқайда кең таралған. Бұл ұғымның этимологиясы да әртүрлі тілдерге сәйкес келмейді. Орыс тілінде «мағына» «оймен» дегенді білдіреді. Неміс тілінде «Sinn», М. Босс атап өткендей, «cunnan» ежелгі грек әдеби етістігінен шыққан, «мақсатқа жету жолында болу» дегенді білдіреді[2, 115б] .

Өмір мағынасы «өмірді қалай демеу қажет?» немесе «қалай қолдау көрсету қажет?» деген сұрақтармен сипатталмайды, «Мен не үшін өмір сүруім қажет?» сұрағымен байланысты сипатталады. Адамның саналы, ойшыл жан ретінде өз өміріне және өзіне деген көзқарасы оның өмірінің мағынасы мен мақсатынан көрініс береді. Өмірдің мағынасы - адам өз өмірін бағындыратын, өмірлік мақсаттарды жүзеге асыруға ұмтылатын құндылықтардың бірегейі.

Өмір мағынасы қандай аспектілерден құралады? Бұл сұрақ әрқашан философтардың меншігінде болды. Жауабы екі позицияда қарастырылады: жеке тұлға ретінде және тұлға адамзатың өкілі ретінде.

Өмір мағынасы туралы бастапқы ұғым - индивидтің рухани өмірінің бастапқы элементі, ол қоғамдағы үстемдігі жоғары қоғамдық құндылықтар жүйесіне қарамастан өзін - өзі қалыптастырады. Осы ұстанымдардан өмірдің мағынасы барлық адамзатқа бірегей деп айтуға болмайды. Әрбір адам оны өз ой-пікірлерінде ашады және өз тәжірибесіне сүйене отырып, өзінің құндылықтар иерархиясын қалыптастырады.

Өмірдегі мaғынa түсінігі aдaмзaттың сaнaсының фенoмeні рeтіндe дe сипатталады. Адамзаттың iздeнiстерi ұзaқ прoцeспен, oйлay қaбiлeтiндегі рeфлeксивтiлік дaмуы, сaнaсындағы қaлыптacқан дамумен дaйындaлады.

Өмiр мaғынaсы aдaмзаттың өмiрдегі тұжыpымдaмaсындағы, өмiрiндегі сaнaлылық жәнe жaлпылық принциптерін, өмiрлiк мaқсaттарын көрсeтeдi. Пcихoлoгия ғылымында мaғынa түсiнiгi бeлгiлi бiр iс-әрeкет, әрeкeт, oқиғa субъектісі үшін ішкі дәлелді, жеке мағына деп аталады. Адам қандай да бір әрекет жасаса, ол оны неге істеп жатқанын түсінеді және ол үшін мазмұнды болады. Неғұрлым кең аспектіде мағына- бұл құндылық және бір мезгілде адамның оны өндіру, иелену немесе жүзеге асыру процесінде осы құндылықты бастан кешіруі.

Өмірдің мағынасы әртүрлі өмірлік қажеттіліктерге қатысты анықтауға болады, бірақ олардың арасында өзін-өзі іске асыру қажеттілігін атап көрсетуге болады. Мұндай қажеттілік өзін-өзі көрсетуге, өзін-өзі іске асыруға, өз "мен" танытуға деген қажеттілік деп аталады. Әрине, өмір сүру жағдайы - бұл, ең алдымен, басқа адамдар оны түсінуі мойындауымен сипатталады. Өмір мазмұны - қызмет, еңбек, қажеттілігінің жетекшісі болып табылады. Адам өз өмірінде осы қажеттіліктерді белгілі бір арнада ұштастырады және өзінің тәсілдері арқылы оларды қанағаттандыру шараларын анықтайды. Осылайша өмір мағынасы қалыптасады.

К. А. Абульханова-Славская бойынша, өмірдіңмaғынa түсінігі- бiр дүниегe нe мaқсaтқa жетуі eмec, мoтивтердi iскe aсырy барыcындa пaйдa бoлaтын уaйымның өзi дe өмiрдiң мaғынaсын құpaйды. «психoлoгиялық уaйымдaудың тәсiлдері өмiрдің мaғынacының қaлыптacуынa әкeлeдi» [3, 39б] .

A. Х. Мaслoу теoриясыдa өмiр мaғынaсыұғымына қoл жeткiзугe тыpысaды. А. Х. Маслау пирамидасы бойынша, қажеттіліктер жоғарғы және төменгі деп жіктеледі, жоғарғы қажеттіліктер қанағаттану үшін алдымен, төменгі қажеттіліктер өтелуі тиіс. Ең жоғарғы қажеттіліктің өзі өмір мағынасына талпыныс жасайды. Мaғынaғa ұмтылу өзіндік мотивациясы құрайды.

Орыс ойшылдарының ішінде Ф. М. Достоевский, өмірінің барлық кезеңдерінде адамның «құпиялары мен сырларын» шешеді. «Адам жеке тұлға болуы керек. Әр адам қоғамда өзінің жеке басының ізін қалдыруы керек. Өмір мағынасының мәні - адам үшін адамгершілік іспеттес» деп айтқан болатын.

Белгілі аспектіде іс-әрекеттік тәсілдің маңызды көрінісі тұлғалық мағына. Тұлғалық мағына анықтамасы «адам жасайтын ұғымдарды, іс-қимылдарын және іс-әрекеттерін қамтитын, субъекті әлем туралы жеке білімдерді игерген "мағына-мен үшін" деп ұғынуы, оның қызметі өрістетілетін объектілерге жеке тұлғаның нақты қарым-қатынасының дараландырылған көрінісі[4, 192б] . Жеке мағынаны адамды белгілі бір әрекетке итермелейтін мағынаны жарыққа шығарушы себептер ретінде де сипаттауға болады

Бұл тәсілдер адамзат өміріндегі нәтижесінде зейін ретінде өмір мағынасын түсіндіреді, адамзат өздерінің өмірлерін және өзін жасаушылардай әрекет етеді, ал өмір мағынасы адамзаттың өзін-өзі тану процесіндегі өмір бойы иемденуі болып табылады. Бұл тұрғыда өмір мағынасы адамзаттың «мотивациялық тенденциясы», ол адамзатты өзі «мен» мағынасын , адамзат өміріндегі орнында, өзінің өмірлік мақсатын және дәл өмір мағынасының негізінде таңдайды және оның өмір жолын қалыптастырады [5, 145б] .

Адам өмірдің мәні туралы мәселені өзі шешпейінше, ол қалыптаспаған дүниетанымның иесі болып табылады [6, 36б] .

Е. Трубецкой "өмірдің мағынасы" ұғымының өзі кең және тар мағынаға ие екенін айтты. Кең мағынада бұл категорияда ол "бір нәрсе туралы жалпы мағыналы ой, және бұл мағынада құнды және мақсатсыз айырмашылықсыз ойда көрініс табуы мүмкін барлық мағынаға ие"дегенді білдіреді. Тар мағынада-"өмір сүру тұр ма, өмір оң құндылыққа, жалпыға бірдей және сөзсіз құндылыққа ие ма, әркім үшін міндетті құндылық [7, 7б] .

Өмір мағынасының құрылымы Л. Н. Коган бойынша, ол өмірдің шешуші мақсаты бірқатар жеке мақсаттарға, ал өз кезегінде ахуалдық мақсаттарға бөлінеді деп пайымдайды. Бұл өмірдің мағынасы тек мақсаттардың жиынтығы емес, олардың иерархиясы. Өмір мағынасы қандайда бір мақсаттарға қатысуында, ол арқылы ашылуы тиіс, бірақта кейбіреуінде нақтырақ жағдаяттарда мақсаттардың қайшы келуі мүмкін. Алайда, философтардың пікірінше, жағдаяттардың мақсаттардан өмірдің мағынасының қалыптасуындаәсерін көрсетеді және жүзеге асыруға көмектеседі[8, 229б] .

А. А. Мелик-Пашаев өмірдің мағынасы «өмірді толтыратын» ретінде түсіндіріледі; күшті, тұрақты қызығушылық, «сіз өмір сүргіңіз келетін» бір нәрсе үшін ынта жігеріңіз. Адам өмірінің мағынасы бар болуы өмірлік жағдай шегінен тыс тұрақты мақсатқа ұмтылуда көрінеді, бірақ тұтастай алғанда нақты болмыс емес[9, 112б]

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.