Хлордың химиялық қасиеттері

Мазмұны

Кіріспе . . . 2

1. Негізгі бөлім . . . 2

1. 1 Галогендерге жалпы сипаттама . . . 2

1. 2 Оқыту әдістері, тәсілдері және құралдары туралы ұғым . . . 8

1. 3 Галогендер топшасын оқып, үйрену . . . 13

1. 4 Галогендерді оқыту сабақтарында Блум таксономиясын пайдалану артықшылығы . . . 14

2. Эксперименттік бөлім . . . 17

2. 1 «Галогендерді оқыту сабақтарында Блум өлшемдері бойынша тапсырмалар дайындау» . . . 17

Қорытынды . . . 25

Пайдаланылған әдебиеттер . . . 27

Кіріспе

«Мен еш уақытта өз оқушыларыма ешнәрсе үйретпеймін,

мен тек қана олардың оқуы үшін жағдайлар туғызамын».

А. Эйнштейн

Біз көргенімізді, естігенімізді ұмытамыз, ал өзіміздің жасағанымызды, орындағанымызды мәңгі есімізде сақтаймыз. Бүгінгі таңда мұғалім оқушыға білім беріп қана қоймайды, жан-жақты, тәрбиелі, адамгершілігі мол, білікті, құзіретті тұлға болып қалыптасуына ықпал етуі тиіс. Сондықтан сабақтың әрбір жоспарында оқушының құзіретті болып қалыптасуына, олардың алған білімдерін шынайы өмірде қолдана алуына мүмкіндік жасайтындай жаңа оқу тапсырмалары болуы шарт.

Олай болса, қазіргі таңдағы еліміздегі білім беру жүйесінің ең басты міндеті - білім берудің ұлттық моделіне өту арқылы жас ұрпақтың білім деңгейін халықаралық дәрежеге жеткізу. Жаңа технология әрбір мұғалімнен жаңа ізденісті, шығармашылықпен ойлауды талап етеді.

-ой-өрісін дамытатын интеллектуалды жұмыс түрлерін жіктеп саралау;

-пәнге деген қызығушылығын арттыру;

-жаңа кезең технологиясын зерделей отырып, өз жұмысына тиімді қолдану;

тақырып бойынша педагогикалық тәжірибеге сараптама жасау және оны меңгерумен қатар, оқушылардың оқу белсенділігін арттыру жолдарын қарастыру. Ал Жаңа заман - жаңа сұраныс - жаңа технологиялар. Педагогикалық дамуды қамтамасыз ету үшін кәсібилікті түсіндірудің нақты тәсілі талап етілді. Осы тәсілдің шеңберінде қоғамдастықтың басты бөлігі - мұғалім дамыту жұмысының көшбасшысы. Білім беру үрдісі сияқты, көшбасшылық та ұстаз бойындағы қабілеттердің, қасиеттердің, құндылықтардың, біліктіліктің дамуына әкеледі.

Бұндай жетістікке жету үшін ұстаз жан-жақты ізденуді, шығармашылық жұмыстармен айналысуды, кәсіби шеберлігін әрқашан шыңдауды, сыни тұрғысынан ойлауды жетілдіре түсуді қажет етеді. Қазіргі таңда өзін білікті маман ретінде көргісі келетін әр ұстаз жаңа бағытта біліктіліктерін арттыруға асығып, өздерінің біліктіліктерін арттыруда.

1 . Негізгі бөлім

1. 1 Галогендерге жалпы сипаттама

1. Кесте VII А топшасы элементтерінің қасиеттері (физикалық қасиеттері түсіндіріледі)

Фтор . Өткір иісті улы газ, өте белсенді. Фтормен жанасқанда Na, Ca, Si, S, P және Br, I та жанады, ал су айырылады. Органикалық қосылыстар синтездеуде, шыны өңдеуде, ағашты шіруден сақтауда, т. б. мақсатта қолданады. Өсімдіктер мен жануарлар, адам өміріне де елеулі рөл атқарады. Ауыз суда фтор жетіспесе тіс ауырады. (тіс пастасын көрсету фторы бар)

Хлор. Өткір иісті, ауадан 2, 5 есе ауыр газ. Белсенділігі жоғары болғандықтан, табиғатта тек қосылыс түрінде кездеседі. (жер қыртысындағыүлесі 0, 2%) Организмде болатын хлордың негізгі түрі ас тұзы тамақпен бірге келеді. 70 кг салмақтағы адам ағзасында 95 г хлор болады, бұлшықет ұлпасында 0, 2-0, 5%, сүйек ұлпасында 0, 09%. Организмге хлор жетіспегенде әлсіздік, тәбеттің жоқтығы, ұйқышылдық, ұмытшақтық, бұлшықеттің әлсіздігі, ауыздың құрғауы, дәм сезбеу, ауыр жағдайжа шаш пен тістің түсуі жатады, ал организмде хлор артып кетсе көз жасаурайды, құрғақ жөтел, кеуденің ауруы, бас ауруы, температураның көтерілуі, өкпенің ісінуі сияқты белгілер пайда болады. Бірінші дүниежүзілік соғыста неміс әскерлері ағылшынға, орыс әскерлеріне қарсы күресте хлор газын қолданған.

Бром. Өткір иісті қызыл қоңыр түсті сұйықтық. Ауада тез буланып, сары қоңыр бу түзеді. Судағы ерітіндісі бори суы деп аталады. Қосылыстары өнеркәсіпте, сурет, кино материалдарын жасауда, медицинада дәрі -дрмектер алуда, іштен жанатын двигательдердің (автокөлік, бензин) сапасын жақсартады.

Йод. Грекше иодус күлгін қара көк деген мағынаны білдіреді. Минераалдары, тұздары иодидтер аз мөлшерде гидросферада - теңіз суларында, скважиналанған мұнай суында кездеседі. Теңіз орман жапырағы деп аталатын ламинария балдырының құрамында 0, 1-0, 6 % құрады, теңіз губкалары массасының 8, 5% йодтан тұрады. Егер ағзада йод жетіспесе бақшаңкөз ауруына шалдығады. «Йод ауруларының алдын алу шаралары» туралы заң 2003 ж 14 қазанда қабылданды. Мақсаты халықтың денсаулығын сақтау, аурудың алдын алу және йоды бар тағамдарды өндіру және тарату болыр табылады. [9]

2-кесте. Галогендердің зияны мен пайдасы

Хлордың химиялық қасиеттері. Хлор бос күйінде едәуір белсенді зат, алайда оның белсенділігі фторға қарағанда төмен. Хлор оттегі, азот және бекзат газдардан басқа жай заттардың барлығымен дерлік әрекеттеседі, ол үшін жылу немесе жарықтандыру қажет.

Н ₂ + С1 ₂ = 2HC1

Бұл реакцияны былай жүргізуге болады: екі сынауықтың біріне Н ₂ , ал екіншісіне Сl ₂ толтырып аламыз да, хлоры бар сынауықтың үстіне сутегімен толтырылған сынауықты төңкеріп, олардың ауыздарын түйістіріп алып, араластырып, спирт шамының жалынына ұстағанда реакция жүреді де HC1 газы пайда болады.

Енді осы сынауықтарды су құйылған ыдысқа төңкерсек, сынауықтардың бойымен судың көтеріле бастағанын байқаймыз, себебі HC1 газы суда еріп, тұз қышқылын береді. Оны метилоранж тамызу арқылы анықтауға болады (қызарады) . [10]

3-кесте Хлор атомының қозған күйлері:

Хлор еркін өте белсенді элемент. Ол барлық жай заттармен әрекеттеседі тек, оттегі, азот, асыл газдардан басқа:

Si + 2Cl ₂ = SiCl ₄ + Q.

Хлор тікелей барлық металдармен дерлік (кейбір қатысуымен ғана ылғал немесе қыздырғанда) реакцияласады:

2Na+Cl ₂ → 2NaCl

2Sb+3Cl ₂ → 2 SbCl ₃

2Fe+3Cl ₂ → 2FeCl ₃

Қыздырғанда хлор йод немесе броммен, олардың қышқылдарымен әрекеттесуге бейім:

Cl ₂ + 2HBr = 2HCl + Br ₂ .

Хлор сілтілермен әрекеттесіп тұздармен су түзеді:

Cl ₂ + 2NaOH = NaCl + NaClO + H ₂ O

Cl ₂ + 6KOH = 5KCl + KClO ₃ + 3 H ₂ O .

Химиялық белсенді, өте күшті тотықтырғыш:сутегімен реакцияласады, металдармен және бейметалдармен де реакцияласады:

3Cl ₂ + 2Fe = 2FeCl ₂ 2Cl + Si = SiCl ₄

Суда және сілтілердің судағы ерітінділерінде дисмутацияланады:

Cl ₂ + 2NaOH(суық) = NaClO + NaCl + H ₂ O

3Cl ₂ + 6NaOH(ыстық) = NaClO ₃ + 5NaCl + 3H ₂ O

Фтордың химиялық қасиеттері :

Фтор бос күйінде өте белсенді бейметалл, инертті газдардың ішінде гелий, неон, аргоннан басқа заттардың барлығымен әрекеттеседі. Электртерістілігі жоғары элементтердің бірі оттек (3, 5) фтормен қосылысында оң тотығу дәрежесін көрсетеді. 0 ⁺² F ₂ ( оттектің фториді ) .

Кейбір жай заттармен әрекеттесуінің реакция теңдеулерін келтірейік:

F ₂ + Н ₂ = 2НF фторлы сутек

Фтор сутегімен тіпті караңғыда да шабытты әрекеттеседі. Металдармен әрекеттесіп фторидтер түзеді.

Ғ ₂ + 2Li= 2LiF литий фториді

Ғ ₂ + Cu = CuF ₂ мыс (II) фториді

Бұл реакциялар осы заттардың (Li, Cu) оттегімен және хлормен жүретін реакцияларына қарағанда шабыттырақ өтеді. [10]

Фторлы сутек

Фторлы сутек (НҒ), бұл суда жақсы еритін зат, судағы ерітіндісі балқытқыш қышқыл деп аталады, өте улы зат, денеге тисе жазылмайтын жара қалдырады. Қышқылдың балқытқыш деп аталуы, оның шыны ыдыс құрамындағы кремний оксидімен әрекеттесуінен шынының бүлінуіне байланысты қойылған, сонда мына реакция жүреді.

4НҒ +Si0 ₂ = SiF ₄ + 2Н ₂ 0

Сондықтан бұл қышкылды шыны ыдыста сақтауға болмайды, ол үшін полиэтиленнен жасалған ыдыстар қолданылады.

Фтордың бейметалдармен қосылысы:

S + 3F ₂ = SF _6,

2P + 5F ₂ = 2PF _5.

Фторды сілтімен қосу арқылы фторлы оксид алу реакциясы:

2F ₂ + 2NaOH = 2NaF + H ₂ O + F ₂ O.

Йодтың химиялық қасиеті: Йод өте белсенді, йод металдармен жеке әкеттесу арқылы белсенді реакцияласады:

Hg + I ₂ = HgI ₂

Сутегімен Йод тек қыздырғанда йодты сутегі түзеді:

I ₂ + H ₂ = 2НI

Элементтік Йод - тотықтырғыш, хлор және бромға қарағанда күшті . Күкіртті сутек H ₂ S, тиосульфатнатрия Na ₂ S ₂ O ₃ және басқа тотықсыздандырғыштар нәрлендіреді, оны I-

I ₂ + H ₂ S = S + 2НI

Хлор және басқа күшті тотықтырғыштар су ерітінділерінде ауыстырады, оны IO ^3- . Еріту кезінде суда йод аздап ериді;

I ₂ +H ₂ O =HI +HIO

Йод өзара іс-қимыл жасайды нитрат қышқылын түзеді:

I ₂ +10HNO ₃ =2HIO ₃ +10NO ₂ +4H ₂ O

Йод күкіртті қышқылмен және суды қосып реакцияластырғанда, күкірт қышқылы және Йод қышқылы түзіледі:

H ₂ SO ₃ + I ₂ + H ₂ O = H ₂ SO ₄ + HI

H ₂ S + I ₂ = 2HI + S

Бромның химиялық қасиеттері:

Бос күйінде екі атомды Br ₂ түрінде болып келеді. Себебі бром газ. Температурасы 800 °C диссоциацияланады. Br ₂ молекуласы 0, 323 нм диаметрге тең, ядроаралық қашықтықта молекуласы - 0, 228 нм осыған тең.

Бром аз, бірақ басқа галогендермен суда жақсы еритін (3, 58 г 100 г су 20 °C кезінде), ерітінді бром суы деп аталады.

Br ₂ + H ₂ O → HBr + HBrO.

Бромды молекула күйінде тұздармен қоссақ

Br ₂ + 2KI → I ₂ ↓ + 2KBr.

Бром тұз түрінде броммен қосылып, нәтижесінде бром бөлініп шығады

Cl ₂ + 2NaBr → Br ₂ + 2NaCl.

Астат химиялық қасиеттері. Астаттың химиялық қасиеті иодқа және полонийға ұқсас болып келеді. Астат су ерітіндісінде күкірт диоксидін SO ₂ қалпына келтіреді. Астат күкірт қышқылында мырышты ығыстырады. Фтордан басқа галогендер секілді, ерімейтін тұз AgAt құрайды. Астат иод секілді At(V)

Астат бром мен иодтармен қосыла алады. Бұл ретте қосгалогендік қосылыс түзеді- астат иодиді AtI және астат бромиді AtBr. Екі қосылыста тетрахлорметанда СCl ₄ ериді. Астат тұз және азот қышқылдарында ерігіш болып келеді. [10]

2. 2 Оқыту әдістері, тәсілдері және құралдары туралы ұғым

Әдіс - оқу-тәрбие жұмыстарының алдында тұрған міндеттерді дұрыс орындау үшін мұғалім мен оқушылардың бірлесіп жұмыс істеу үшін қолданатын тәсілдері. Әдіс арқылы мақсатқа жету үшін істелетін жұмыстар ретке келтіріледі. Оқыту әдістері танымға қызығушылық туғызып, оқушының ақыл-ойын дамытады, ізденуге, жаңа білімді түсінуге ықпал етеді. Оқытуда ең басты нәрсе - оқушылардың танымдық жұмыстары. Оқыту әдістері ең анық фактілерді білуді қамтамасыз етеді, теория мен тәжірибенің арасын жақындатады.

Тәсіл - оқыту әдісінің элементі. Жоспарды хабарлау, оқушылардың зейінін сабаққа аудару, оқушылардың мұғалім көрсеткен іс-қимылдарды қайталауы, ақыл-ой жұмыстары тәсілге жатады. Тәсіл оқу материалын түсінуге үлес қосады. Оқыту тәсілдерінің түрлері:

• ой, зейін, ес, қабылдау, қиялды жақсарту тәсілдері;

• мәселелі жағдаят тудыруға көмектесетін тәсілдер;

• оқушылардың сезімдеріне әсер ететін тәсілдер;

• жеке оқушылар арасындағы қарым-қатынасты басқару тәсілдері.

Сонымен тәсілдер оқыту әдістерінің құрамына кіреді, әдістің

жүзеге асуына көмектеседі.

Оқыту әдістерінің басты қызметі - оқыту, ынталандыру, дамыту, тәрбиелеу, ұйымдастыру. Оқыту құралдары - білім алу, іскерлікті жасау көзі. Олар: көрнекі құралдар, оқулықтар, дидактикалық материалдар, техникалық оқыту құралдары, станоктар, оқу кабинеттері, зертханалар, ЭЕМ және ТВ, нақты объектілер, өндіріс, құрылыс.

Оқыту «әдістері» мен «тәсілдері» ұғымдары және оқыту әдістерінің жіктелуі. Жалпы алғанда әдіс (метод) - «methodos» деген грек сөзінен шындыққа жету жолы, тәсілі деп аударылады. Оқыту әдісі ұғымы дидактикалық мақсаттарға сәйкес оқыту үдерісінде мұғалімнің оқу жұмысы мен оқушылардың танымдық іс-әрекеті жолдары байланыстырыла шешілетін оқу іс-әрекеті міндеттерін бейнелейді. Демек, оқыту әдістері - оқыту міндеттерін, яғни дидактикалық міндеттерді шешуге бағытталған мұғалімдер мен окушылардың біріккен іс-әрекеті жолдары болып табылады. Сонымен бірге дидактикада оқыту «тәсілдері» ұғымы кеңінен қолданылады. Тәсіл - әдіс элементі, оның кұрамды бөлігі, бір реттік әрекет. Оқыту үдерісінде әдістер мен тәсілдер әр түрлі құрамда қолданылуы мүмкін.

Оқыту әдістері және оларды жіктеу мәселесі. Әдістер белгілі бір негіз бойынша топтарға бөлінеді. XIX ғасырдың 20-30 жылдарында Б. Е. Райков, К. П. Ягодовский түсіндіру, тәжірибелік, зерттеу, зертханалық әдістерін жетілдірді. Оқушылар сөзден, кітаптан, көрнекіліктен, тәжірибелік жұмыстардан білім алады. Осыны ескеріп 20-30 жылдарда Н. М. Верзилин, Е. Я. Голант сөздік, тәжірибелік, көрнекілік әдістерін ұсынады. Қазір компьютерлік жүйелер арқылы білім алу мүмкіндігі бар.

М. А. Данилов (1899-1973), Б. П. Есипов (1899-1967) дидактикалық мақсатқа жету үшін қолданылатын әдістерді топтастырды. Олар: білім алу, іскерлік және дағдыларды қалыптастыру, білімді қолдану, шығармашылық іс-әрекет, бекіту, білім, іскерлік, дағдыларды тексеру. Аталған авторлардың пікірлері бойынша оқыту әдісі - дидактикалық мақсатқа жету үшін оқушылардың іс-әрекетін реттеп, ұйымдастыру тәсілдері. Бұл саралауда әдістер оқытудың алдында тұрған міндеттермен сәйкестендірілген. И. Я. Лернер, М. Н. Скаткин оқыту әдістерін оқушылардың танымдық жұмыстарының түріне қарай топтастырған. Авторлар балаларға ақыл-ой жұмысының, өз бетімен білім алудың жолдарын көрсетеді. Оқытушының басшылығымен жұмыс істейтін оқушылардың танымдық белсенділігі әртүрлі.

Репродуктивтік әдіс арқылы оқушы "дайын" білімдерді есінде сақтап, кейін қатесіз айтып бергенмен, оның ақыл-ой белсен ділігі төмен болады.

Эвристикалық әдіс арқылы ақыл-ой жұмысы күшейеді, оқушы білімді өзінің танымдық іс-әрекеті арқылы алады. Бұл әдіс бастауыш мектептерге де таралған. Бірақ сабақты тұрақты түрде мәселелік, эвристикалық, зерттеу әдістерімен өткізу мүмкін болабермейді.

Ю. К. Бабанский оқу-танымдық іс-әрекетті ынталандыру әдістерін топтады. Ол іс-әрекет 3 бөліктен: ұйымдастыру, ынталандыру, бақылаудан тұратынын атап көрсетіп, әдістерді оқу-танымдық іс-әрекетті ұйымдастыру, ынталандыру, бақылау әдістері деп бөледі.

М. И. Махмутов оқыту әдісіне сәйкес келетін оқу әдістерін і іріктеген. Оқыту әдістері: а) ақпарат беру әдісі, ә) түсіндіру әдісі, б) ынталандыру әдісі, в) тәжірибелік әдіс.

Бинарлық әдістер бір-бірімен тығыз байланысты оқыту мен оқудың тәсілдерін (хабарлау, міндеттер қою, мұғалімнің тапсырма беруі, оқушылардың тыңдауы, жаттығулар орындауы, есептер шығаруы, мәтінді оқуы, т. б. ) қолдануды талап етеді. Мысалы, мұғалім оқушыларға фактілер мен ережелерді хабарлайды, заттарды көрсетеді, фактілердің мәнін түсіндіреді, оларға сұрақтар қояды. Егер оны тәсілдердің арасында түсіндіру тәсілдері, дәлірек айтсақ фактілерді талдау, салыстыру, хабарлау, т. б басым болса, онда оқыту әдісін түсіндірмелі деп атауға болады. Егер негізгі тәсіл - ақпараттарды, фактілерді ұсынумен шектелсе, (мысалы: мұғалім оқушыларға ережелерді жаттауды ұсынады, бірақ ереженің мәнін түсіндірмей, оны жаттау тәсілін айтады), онда оқыту әдісі ақпараттық- хабарлау, немесе оны жай ғана хабарлама әдісі деп атайды. Осыған сәйкес бірінші жағдайда оқушылар заттарды бақылап, фактілерді есінде сақтайды, мұғалімнің түсіндіргенін тындайды және ой елегінен өткізеді, ақпараттық сұрақтарға жауап іздейді. Бұл жерде оқу әдісі репродуктивтік, дәлірек айтсақ жаңа ережені оқушылар дайын күйінде меңгереді (оқушылар фактілерді талдап, ережелер шығармайды) . Егер оқыту әдісі хабарлау әдісі болса, оқудың негізгі тәсілі жаттау, оқушылардың үлгі бойынша жұмыс істеуі. Мұндай оқу әдісін шартты түрде орындаушылық деп атаймыз.

Сондықтан оқушының кітаппен жұмысы оқу әрекетінің тәсілі болып табылады. Егерде оқушы мәтінді талдаса, түсінгенін өз сөзімен айтса, онда кітаппен жұмыс оқу әдісі болып табылады. Егер монологтық баяндау әдісі қолданылса, онда мұғалім әңгімелейді, ғылымның дайын қорытындыларын, ережелерін, фактілерін хабарлап оқиғаларды суреттейді, іс-әрекеттің үлгілерін көрсетеді және оқушыларға тапсырмалар береді. Эвристикалық әдісті қолданғанда мәселелік деңгей (оқушылардың белсенділігі) едәуір көтеріледі, эвристикалық әңгімелерге танымдық (логикалық) есептер және проблемалық тапсырмалар қосылады. Оқушылар мұғалімнің көмегімен "жаңалық" ашады, бірақ негізінен оқушылар өз бетімен жұмыс істейді. Зерттеу әдісін қолданғанда мұғалім оқушыларға тәжірибелік сипаттағы тапсырмалар (тәжірибе жүргізу, қосымша ақпарат, фактілерді жинап оларды өз бетімен талдау және қортындылау, өз ойын дәлелдеуге керекті материалдарды жинау, т. б) береді. Оқушылар оларды өз бетімен орындайды, бірақ бұдан мұғалімнің басшылығы керек емес деген сөз тумайды.

Оқыту әдістерін тандау әдетте сабаққа оқу материалының мазмұнын таңдаған кезде жүреді. Ол дидактикалық мақсатқа, оқушылардың білім деңгейіне мұғалімнің өзінің дайындық деңгейіне байланысты.

... жалғасы

Галоген топшасындағы әлементтер

Хлорлау реакторында жүретін парафинді көмірсутектерді сұйық фазада хлорлау процесі қондырғысының реакторлық блогының технологиялық есептелуі

Химия пәнінен дәрістердің қысқаша конспектісі

Галогендердің сутекті қосылыстары

Жемістер мен жидектерден жасалған алкогольсіз сусындар

VII топтың негізгі топшасы элементтері. Галогендер

Тұз қышқылының тұздары

Су дайындау технологиясында табиғи суды зарарсыздандыру әдістерін зерттеу

Жаңа педагогикалық технологиялар. Галоген топшасын модульді блокпен оқыту

Судың радиоактивтік ластануы

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс