Ежелгі тараз өңіріндегі тарихи шайқастар

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Ежелгі тараз өңіріндегі тарихи шайқастар

2001 жылы жаңа мыңжылдықтың бірінші жылында Атлах шайқасындағы жеңіске 1250 жыл толды. Тан империясының армиялары (орта ғасырлық Қытай) мен арабтардың арасындағы батыл шайқас 751 жылы орын алды. Шайқас шағын Атлах қаласының астында болды. Атлах-сол кезде Талас өзенінің жағасында орналасқан Түргеш қаласы болған. Ішкі қарама-қайшылықтар Түргеш қағанатын бұзды, ол қара және қызыл болып бөлінді, және қытайлық әскери қолбасшылар, сондай-ақ олардың одақтастары кәрістер мұны толық көлемде пайдалануға шешім қабылдады.
Қытай армиясының шығу тегі бойынша бас қолбасшысы шиянжи ГАУ-ның түбірі таулы сел сияқты Тюргеш әскері қоршалған Талас қаласына келді. Шаша қаласының билеушісінің ұлы Зияд ибн-Салих әкесі Шаша алу кезінде генерал Гау Шиянжаны өлтіріп, Атлахтың жанында, Араб әскерін таласқа алып келді. Карлуков рудалары қатал позицияға ие болды және қақтығысқа араласпады.

Соғыс кезінде екі жағынан 100 мыңға жуық жауынгер жиналды. Ұлы шайқас бір күнде аяқталмады, бірақ бес жыл бойы созылды, соғысушылар өмірдің тарихи мәнін түсінетіндей өмірлерін жалмады. Екі жағынан да қаза болғандардың саны болған жоқ. Араб-түркі әскерлері үшін бақытты сәтте, тан империясының әскері жеңіске жетті.
Қарлұқ шайқасы қызған кезде түргештер мен басқа да рулардың ішкі қайшылықтары туралы ұмыта отырып, қытайлықтардың ежелгі жауы степняктарына қарсы ұрысқа түсіп, генерал Гау Шиянжаның тан әскерінің қапталына ұрды,бұл жеңіске әкелді. Егер араб тарихшысы Ибн әл Асирге сенсе, Атлах қаласының астында Қытай армиясының 50 мыңнан астам солдаты өлтіріліп, 20 мың тұтқынға алынып, арабтар, соғыстар және оларға одақтас армиялар түргештер мен қарлұқтар тарапынан қанша адам қаза болғаны белгісіз. Бірақ, Шамасы, аз емес.
Қазақтың байтақ даласы қаншама рет ат тұяғына тапталып, төгілген қанда, қиылған тағдырда қисап болмады. Намыс оты мен бұла күші тасыған оғландарымыз осынау даланы жаудың қалың қолынан сақтап қалуға барын салды. Солай кейінгі ғасырларға ерліктің ерекше ерен үлгісін қалдырды. Мұны біз Атлах шайқасынан айна-қатесіз көрген болатынбыз. Алайда бұл шайқас жөнінде бүгінде көпшілік толық біліңкірей білмейді. Оған себеп те жоқ емес, аталмыш шайқас туралы жұмған аузымызды аштырмауға, әрі бірлі-жарым қалтарысты ғана сөз етуге өзімізді-өзіміз іштей де, сырттай да тұсаулап тастағанбыз. Бұл бұрынғы империялық көзқарас пен кеңесшіл әміршіл-әкімшіл саясаттың ықпалынан әлі де арыла алмағандығымыздан болса керек. Негізі айтылар һәм жазылар ойың азат болмаса, онда ол жерде шынайылық болар емес. Ендеше біз нені айтып, не туралы жазсақ та, тек қана азат ойдан туған тарихи шындықты жазып көрелік.

Ия, сонау VIII ғасырдың I-ші жартысында-ақ арабтар Орта Азия мен Қазақстанға үдере шабуыл жасай бастады. 705-706 жылдары Мәуереннахрда түргештер мен соғдылардың біріккен күштері арабтарға елеулі соққы берді. Осылайша 706-709 жылдары түркеш-соғды одағы құрылды. Өз кезегінде, арабтарға қарсы күресте қолбасшы Құли Шор ерекше батырлығымен танылды. Ұзамай 633 жылы Меккеде Дін үшін соғыс ұраны жарияланды. Зады, түргештердің араб әскерімен ең алғашқы қақтығысы 711-712 жылдарда жеңімпаз Тоныкөк армиясы құрамында темір қақпаға дейін барып қайтқанынан басталады. Ал 714 жылы Кутейба ибн Муслим Шашты (Ташкентті) басып алды. Сонымен бірге, арабтар 711 жылы Самарқандты, 713 жылы Ходжент пен Ферғананы, 715 жылы Шығыс Түркістанды бағындырды. 728-729 жылдары ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.