Алтын Орданың құрылуы және тарихы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

"ШЖҚ МКК Жоғарғы медициналық колледж"

Реферат

Тақырыбы: "Алтын Орда"

Орындаған 19-5 студенті: Аманбай Аружан Досанқызы
Тексерген оқытушы: Тлекметова Гүлнар Болысқызы

2020-2021 оқу жылы
Жоспар:
:: Кіріспе
Алтын Орданың құрылуы және тарихы
:: Негізгі бөлім
1) Алтын Орданың шарықтау дәуірі, саяси дамуы
2) Алтын Орданың әскерлері, сауда саттығы, тұрғындары
3) Алтфн Орданың бөлшектенуі
:: Қорытынды

Кіріспе

Алтын Орда (Жошы Ұлысы -- Жошы елі немесе түрік. Улу Улус-Ұлы Ел, Ұлы мемлекет) - Орталық Еуразия жеріндегі көптеген тайпаларды, халықтар мен елдерді біріктірген ортағасырлық көпұлтты мемлекет.
1224-1266 жылдары моңғол империясының құрамында болған.
1266 жылы хан Менгу-Тимур империялық орталыққа ресми тәуелділікті сақтай отырып, толық тәуелсіздікке ие болды.
1320 жылдардың басында өзбектің ханы тұсында ислам мемлекеттік дін болды.
XV ғасырдың ортасына қарай Алтын Орда бірнеше тәуелсіз хандықтарға бөлінді; оның орталық бөлігі, номиналды түрде жоғарғы -- Үлкен Орда болып саналды -- XVI ғасырдың басында өмір сүруді тоқтатты.
1227 жылы Шыңғысхан қайтыс болды. Ол өлгеннен кейін 1235 жылы Қарақорымда өткен монғол ақсүйектерінің құрылтай жиналысы Шығыс Еуропаға жаңа жорық жасауға шешім қабылдады. Монғол әскерлерін Шыңғысханның мұрагер немересі, Жошының екінші ұлы Бату басқаратын болды. Бату әскері 1236 жылы Камадағы бұлғарларды, мордваларды талқандап, 1237 ж. орыс мекендеріне келіп шүйлікті. Рязань, Мәскеу, Владимир түбінде монғол әскерлерімен кескілескен ұрыстар жүрді.
1239 жылдың басында монғол әскерлері Еділ өзенінің ту сыртынан орыс жеріне екінші жорыққа аттанды. Қызу ұрыстар жүргізе отырып, монғолдар Перяславль қаласын, онан кейін Чернигов қаласын алып, оны өртеп күлге айналдырды. 1240 жылдың күзінде Бату Киевті талқандады, олар Польша, Венгрия, Чехияны және басқа да елдерді басып алды.
Батудың екпінді жорығы барысында монғолдар кен байтақ жерге ие болды. Оның шегі батыста - Днестрге, шығыста - Ертіске, Солтүстікте - Батыс Сібір ойпатына, Оңтүстікте - Солтүстік Кавказға дейін жетті. Бату иеліктерінің құрамына оңтүстік-шығыста Солтүстік Хорезм мен Сырдарияның төменгі жағындағы жерлер енді. Оңтүстік орыс княздіктері де Батуға тәуелді болды. Осындай аса зор мемлекет шығыс деректемелерінде Көк Орда, ал орыс жылнамаларында Алтын Орда деп аталды. (Карта қою керек) Астанасы алғашында Еділ бойындағы Сарай Батуда болса, Кейін Сарай Беркеге көшірілді. Алғашында Алтын Орда деген ұғым болмаған. Бұл атау орыс деректерінде тек XVI ғасырдың аяғында пайда болған. Өтеміс қажының Шыңғыснама шежіресінде бұл туралы аңыз бар. Алтын Орда халқы этникалық жағынан біркелкі болған жоқ. Отырықшы аймақтарда - Еділ бұлғарлары, қала қыпшақтары, орыстар, армяндар, гректер, ежелгі хазарлар мен алан ұрпақтары, хорезмдіктер тұрды. Далалық өңірді негізінен мал шаруашылығымен айналысқан түркі тілдес қыпшақ, қаңлы, найман, қоңырат, керей, т.б. тайпалар мекендеді. Дешті Қыпшақ төңірегі мен Еділ бойына қоныс аударған монғолдар аз болған жоқ. Олар кейін жергілікті түркі тілдес халықтармен сіңісіп кетті.
Өзбек хан (1313-1341) және оның ұлы Жәнібек (1342-1357) кезінде Алтын Орда өзінің шыңына жетті. 1320 жылдардың басында Өзбек хан Исламды мемлекеттік дін деп жариялап, "дұрыс емес" физикалық зорлық-зомбылықпен қорқытты. Исламды қабылдағысы келмеген эмирлердің көтерілістері аяусыз басылды. Оның билік ету уақыты қатал қырғынмен ерекшеленді [нақтылау]. Хандарға тәуелді орыс князьдері Алтын Орда астанасына кетер алдында сол жерде қайтыс болған жағдайда балаларға рухани өсиеттер мен әкелік нұсқаулар жазды. Олардың кейбіреулері шынымен өлтірілді. Өзбек Сарай әл-Джедид қаласын ("жаңа сарай") салып, керуен саудасының дамуына көп көңіл бөлді. Сауда жолдары қауіпсіз ғана емес, сонымен қатар абаттандырылды. Орда Батыс Еуропа, Кіші Азия, Египет, Үндістан, Қытай елдерімен қызу сауда жүргізді. Өзбекстаннан кейін хандықтың тағына оның ұлы Жәнібек кірді, оны орыс шежірелері "мейірімді"деп атайды.
Көшпелі мемлекеттердің дәстүрлі құрылымына сәйкес Жошы Ұлысы 1242 жылдан кейін екі қанатқа бөлінді: оң (батыс) және сол (Шығыс). Бату ұлысы болған оң қанат аға деп саналды. Моңғолдардың батысы ақ түспен белгіленген, сондықтан Бату ұлысы Ақ Орда (Ақ Орда) деп аталды. Оң қанат Батыс Қазақстан, Еділ, Солтүстік Кавказ, Дон және Днепр далалары, Қырымды қамтыды. Оның орталығы Сарай Бату болды.
Жошы ұлысының сол қанаты оң жаққа қатысты бағынышты күйде болды және Орталық Қазақстан жерін және Сырдария өзенінің алқабын басып алды. Моңғолдардың шығысы көк түспен белгіленген, сондықтан сол қанат Көк Орда (Көк Орда) деп аталды. Сол қанаттың орталығы Орда базары болды. Онда хан Бату Ордтың үлкен ағасы-Евгений болды.
Қанаттар өз кезегінде Жошының басқа ұлдарының иелігіндегі ұлыстарға бөлінді. Бастапқыда мұндай ұлыстар шамамен 14 болды. 1246-1247 жылдары Шығысқа саяхат жасаған Плано Карпини көшпелі жерлерді көрсете отырып, Ордада келесі көшбасшыларды атап өтті: Днепрдің батыс жағалауындағы Куремсу, Шығыстағы Мауци, Батудың әпкесіне үйленген Картана, Дон даласында, Еділдегі Батудың өзі және Джаиктің екі жағалауында (Жайық өзені) екі мың адам. Берке Солтүстік Кавказдағы жерлерге ие болды, бірақ 1254 жылы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.