Смог



I Кіріспе.Смог — түтінді тұман ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3.4
II Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5.8
1. Смогтың түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
2. Фотохимиялық смог ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6.8
3. Әлемдегі смог мәселелері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
III Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
Смог сөзі 70-жылдары ағылшынша «smoke» —түтін, «fog» —тұман деген сөздердің бірігуінен шыққан. Смог —түтіннен, тұманнан және шаң-тозаңнан тұратын аэрозоль, улы түтін. Мұндай смогтар үлкен қалалар мен өндіріс орталықтарында жиі болады. Алғашында, Смог ұғымы деп көп мөлшерде көмірді жаққанда пайда болатын түтін мен күкірт диоксиді қосылысын түсінетін. БҰҰ-мен ашылған Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы смогтың шектік концентрациясының мөлшерін анықтап, бекітті: 1млрд-қа 120 бөлшек, дегенмен, бұл сан көп жағдайларда артып түседі, ал Калифорнияда бұл сан 600 бөлшекке дейін жетеді. 1 млрд-та 300 бөлшектің бар болуы көзді тітіркендіруге және көмейдің сілімейлі қабығынзақымдауға жеткілікті.
Смог көріністі жамандатады, металлдар мен ғимараттардың коррозиясын күшейтеді, адамның денсаулығына жағымсыз әсер етеді. Интенсивті және созылмалы смогтың нәтижесіндее аурулар мен өлім көрсеткіштері жоғарылауы әбден мүмкін. Ол(смог) дем алу жолдарының функцияларының бұзылуына, жүректің айнуына және жалпы әлсіздікке әкеліп соғады. Көптеген фотохимиялық смогтардың құрамында азот қосындылары болады, ал олар өз алдына рак ауруларының пайда болу ықтималдығын арттырады.

Табиғи смог:
Смог табиғи жолмен де пайда болады. Мысалы, жанартаулар атқылаған кезде ауаға көтерілетін күкіртті газ көбейіп, атмосферада смог түзіледі. Мұндай жанартаулық смогты ағылшынша Vog (Vulcan fog) деп атайды.Табиғи смог Индонезияда да орын алады. Онда өртке оранған орманнан шыққан смогқа ұқсас түтін Индонезиядан бөлек Тайландқа, Филиппинге, Сингапурға және Малайзияға жетеді.
«Смог» терминінің шығу тарихы
Алғаш рет 1905 жылы доктор Генри Антуан де Воның «Тұман және түтін (Fog and Smoke)» мақаласында «Smog» деген терминді қолданды. 1905 жылы 26-шілдеде лондондық Daily Graphic газеті жаңа терминнің пайда болғандығы жайлы және келесі күні докторГенри Антуан де Воның қоғам үшін үлкен еңбек атқарғанын жазды. Доктор Во тілге тиек еткен түтін Лондон қаласында пайда болған тұманды түтін болатын.
Тұманды түтіннің пайда болуы
Смог үлкен қалалар мен индустриялық өндіріс орталықтарында кез-келген ауа-райы жағдайында пайда болады. Оған себеп — ауаның ластығы. Смог жаздың ыстық күндері, желсіз күндері қауіптірек болады. Өйткені ауаның жоғарғы қабаты қатты ысып кеткендіктен ластанған ауаны жоғары жібермей ұстап қалады. Мұндай жағдай таудың тасасы мен сайлы аймақтарда орналасқан қалаларда жиі болады. Оған мысал ретінде Алматы қаласын атауға болады. Алматының ауасы қысы-жазы түтінді әрі тұманды болып тұрады. Бір рет пайда болған смог тезірек тарай қоймайды. Оның басты себебі — Алматының шетіндегі биік таулар мен қаладағы құмырсқадай қаптаған автокөліктер.
Әлемдегі халқы көп қалалардың ішінде смогтан ең көп зардап шегетін қалалардың қатарына мыналарды жатқыза аламыз: Лондон, Лос-Анджелес, Мехико, Афины, Гонконг, Пекин және Москва. Гонконгтағы смогтан биік ғимараттардың басы көрінбейтіндей жағдайға жетеді. Мұндай жағдайлар Қытайдың өндірісті және халқы көп шоғарланған аймағында байқалады.
Ресейде жыл сайын смогтың кесірінен 300 мың адам көз жұмады екен. Ал БҰҰ-ның деректері бойынша әлемде 1 млрд.-тан астам адам лас ауамен тыныс алса, жыл сайын 3 миллион адам ластанған ауаның кесірінен көз жұмады.
1. ru.wikiprdia.org сайтындағы мәлімет
2. usatoday.com сайтындағы мәлімет
3. zakon.kz сайтындағы мәлімет
4. portfolio.mvm.ed.ac.uk сайтындағы мәлімет
5. Экология және Қоршаған ортаны қорғау, Дәрібай А.О.

Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық Университеті

Реферат
Тақырыбы:Смог

Орындаған: Оспанова М.Е.
Тексерген: Дәрібай А.О.

ФТФ
РЭТқ-19.1

Астана қаласы
2011-2012 оқу жылы
Жоспар:
I Кіріспе.Смог -- түтінді тұман ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3-4
II Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5-8
1. Смогтың түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
2. Фотохимиялық смог ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6-8
3. Әлемдегі смог мәселелері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9
III Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11

I Кіріспе
Смог сөзі 70-жылдары ағылшынша smoke -- түтін, fog -- тұман деген сөздердің бірігуінен шыққан. Смог -- түтіннен, тұманнан және шаң-тозаңнан тұратын аэрозоль, улы түтін. Мұндай смогтар үлкен қалалар мен өндіріс орталықтарында жиі болады. Алғашында, Смог ұғымы деп көп мөлшерде көмірді жаққанда пайда болатын түтін мен күкірт диоксиді қосылысын түсінетін. БҰҰ-мен ашылған Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы смогтың шектік концентрациясының мөлшерін анықтап, бекітті: 1млрд-қа 120 бөлшек, дегенмен, бұл сан көп жағдайларда артып түседі, ал Калифорнияда бұл сан 600 бөлшекке дейін жетеді. 1 млрд-та 300 бөлшектің бар болуы көзді тітіркендіруге және көмейдің сілімейлі қабығынзақымдауға жеткілікті.
Смог көріністі жамандатады, металлдар мен ғимараттардың коррозиясын күшейтеді, адамның денсаулығына жағымсыз әсер етеді. Интенсивті және созылмалы смогтың нәтижесіндее аурулар мен өлім көрсеткіштері жоғарылауы әбден мүмкін. Ол(смог) дем алу жолдарының функцияларының бұзылуына, жүректің айнуына және жалпы әлсіздікке әкеліп соғады. Көптеген фотохимиялық смогтардың құрамында азот қосындылары болады, ал олар өз алдына рак ауруларының пайда болу ықтималдығын арттырады.

Табиғи смог:
Смог табиғи жолмен де пайда болады. Мысалы, жанартаулар атқылаған кезде ауаға көтерілетін күкіртті газ көбейіп, атмосферада смог түзіледі. Мұндай жанартаулық смогты ағылшынша Vog (Vulcan fog) деп атайды.Табиғи смог Индонезияда да орын алады. Онда өртке оранған орманнан шыққан смогқа ұқсас түтін Индонезиядан бөлек Тайландқа, Филиппинге, Сингапурға және Малайзияға жетеді.
Смог терминінің шығу тарихы
Алғаш рет 1905 жылы доктор Генри Антуан де Воның Тұман және түтін (Fog and Smoke) мақаласында Smog деген терминді қолданды. 1905 жылы 26-шілдеде лондондық Daily Graphic газеті жаңа терминнің пайда болғандығы жайлы және келесі күні докторГенри Антуан де Воның қоғам үшін үлкен еңбек атқарғанын жазды. Доктор Во тілге тиек еткен түтін Лондон қаласында пайда болған тұманды түтін болатын.
Тұманды түтіннің пайда болуы
Смог үлкен қалалар мен индустриялық өндіріс орталықтарында кез-келген ауа-райы жағдайында пайда болады. Оған себеп -- ауаның ластығы. Смог жаздың ыстық күндері, желсіз күндері қауіптірек болады. Өйткені ауаның жоғарғы қабаты қатты ысып кеткендіктен ластанған ауаны жоғары жібермей ұстап қалады. Мұндай жағдай таудың тасасы мен сайлы аймақтарда орналасқан қалаларда жиі болады. Оған мысал ретінде Алматы қаласын атауға болады. Алматының ауасы қысы-жазы түтінді әрі тұманды болып тұрады. Бір рет пайда болған смог тезірек тарай қоймайды. Оның басты себебі -- Алматының шетіндегі биік таулар мен қаладағы құмырсқадай қаптаған автокөліктер.
Әлемдегі халқы көп қалалардың ішінде смогтан ең көп зардап шегетін қалалардың қатарына мыналарды жатқыза аламыз: Лондон, Лос-Анджелес, Мехико, Афины, Гонконг, Пекин және Москва. Гонконгтағы смогтан биік ғимараттардың басы көрінбейтіндей жағдайға жетеді. Мұндай жағдайлар Қытайдың өндірісті және халқы көп шоғарланған аймағында байқалады.
Ресейде жыл сайын смогтың кесірінен 300 мың адам көз жұмады екен. Ал БҰҰ-ның деректері бойынша әлемде 1 млрд.-тан астам адам лас ауамен тыныс алса, жыл сайын 3 миллион адам ластанған ауаның кесірінен көз жұмады.
Смогтың денсаулыққа әсері
Үлкен қалаларда басты мәселеге айналған смог балаларға, жасы ұлғайған адамдарға, және жүрек, тыныс алу жолдары ауруларымен ауыратын адамдар үшін өте қауіпті. Смог демікпеге, тыныс алудың қиындауы мен тоқтауына, бас ауруларына, тұмауға себеп болады. Сонымен қатар көздің, мұрынның және жұтқыншақтің мөлдір сұйық қабаттарының зақымдануын тудырады, иммунитетті әлсіретеді. Ал иммунитеттің әлсіреуі ауруларға жол ашады.
Смог пайда болған кезде ауруханаға түсетіндердің саны артады, аурудан толық сауыққан адамдардың аурулары қайта қозады, тыныс алу жолдары ауруларымен және жүрек ауруларымен ауыратын науқастардың өлімі көбейеді.

II Негізгі бөлім
1. Смогтың түрлері
Құрғақ смог(лос-анджелестік смог) - күн радияциясының әсерінен қалдық газдарда болатын фотохимиялық реакцияның салдарынан пайда болатын смог. Тұмансыз, ауаның түсі көкшілдеу түске боялып, ауада улы газдар тарайды.

Лос-Анджелес қаласындағы құрғақ смогтың көрінісі

Ылғалды смог (лондондық смог) - табиғи тұманның өндіріс орындарынан шыққан газдар мен түтіндерге араласуынан пайда болған смог. Бұндай смог тұманды Лондонға тән.

Лондон қаласындағы ылғалды смогтың көрінісі

Радиациялық тұман - жердің беті радиациялық процесс бойынша салқындағанда тұман пайда болады. Оған қоса шықтың (шөптердің бетіндегі шық) бойындағы ылғалдылық бар болып, екеуі тұман түзеді. Ондай тұман жердің беткі қабатындағы жылы ауа массасын жоғарыға жібермей ұстап қалады. Ал ол дегеніміз өндіріс орталықтарында смог түзеді деген сөз. Әдетте түнде антициклон жағдайлары мен бұлтсыз ауа райы жағдайларында пайда болады, Көбінесе ауа массасының көтерілуіне бөгет жасайтын температура инверсиясы кезінде пайда болады.

Радиациялық смог

Мұзды смог (аляскалық смог) - төмен температурадағы жылытқыш жүйелерінің буы мен тұрмыстық газ тәріздес қалдықтардан пайда болатын смог түрі.

2. Фотохимиялық смог
1950 жылдары смогтың жаңа түрі жайлы сипаттама пайда болды. Ол -- фотохимиялық смог болатын. Оның құрамында мынадай заттар болды:
* азот оксиді. Мысалы: азот диоксиді;
* тропосфералық (жерге жақын) озон;
* ауада ұшып жүрген органикалық қосылыстар. Мысалы, бензиннің, бояудың, еріткіштердің булары:
* азот қышқылдарының тотығы.
Фотохимиялық смогты тудырушы басты фактор - автокөлік пен өндіріс ошақтарының улы газдары мен түтіндері. Инверсия жағдайында автокөлік түтіндері мен өндірістік қалдықтар күн сәулесімен химиялық реакцияға түсіп озонды құрайды.
Жоғарыда аталған органикалық қосылыстар химиялық жағынан өте активті, тез қышқылдана алады. Сол себептен де фотохимиялық смог қазіргі кезде экология үшін өте маңызды ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Смог (түтінді тұман)
Лондон қаласындағы смог мәселесі
Смогтың түрлері
Қышқыл жауын-шашындар мен фотохимиялық смог
Тіршілік қауіпсіздігін қорғау. Экологиялық проблемалар
Табиғи ресурстар және оларды ұтымды пайдалану
Қоршаған табиғи орта және адам
Қоршаған ортаға антропогенді әрекет
Өмiр сүру ортасындағы қауiп-қатердiң көзi мен деңгейi
Қалалар атмосферасының экологиялық мәселелері
Пәндер