Улану

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

№9 дәріс
Улану

Жоспар:
1. Удың жануарлар ағзасына әcepi.

Токсикодинамика - немесе удың мал ағзасына әcepi токсикологияның негізгі бөлгі болып табылады. Ол мал ағзасынаулардың уытты әсер ету механизмын карастырады.
Токсикокинетика - малдың жіті және созылмалы улануы кезәндегі улы заттардың сіңу, таралу, жинақталу және ағзадан бөліну заңдылықтарын қарастырады.
Ағза мен улы заттардыңөзара әcepi екі жағдайда болады.
Оныц біріншісі - контактілі (жанасу), екіншісі ағза мен удың тәндік әрекеттесуші қасиеттері.
Ағзаның удың зиянды әсеріне қарсы жауап реакциясы көптеген факторларга байланысты. Олар:
- Малдың уға сезімталдығы.
- Ағзаның жағдайы.
- Удың ағзаға ену жолдары.
- Удың ағзаға таралуы және оның талғамалы әcepi.

Малдың улы заттарға сезімталдығы. Жануарлартүрініңуға сезімталдық дәрежесі бірдей болмайды. У турлімал ағзасына әр түрлі әсер eтeдi. Мысалы: ipi қара мал ағзасы ұсақ мал ағзасына қараганда қорғасын қосылыстарына бейім келеді. Ал жылқылар ipi қара малға қараганда оймак гүл гликозидтеріне өте сезімтал келеді. Иттер мен шошқалар ушін ас тұзы өте қауыпты болса, ал мысыктарға фенол туындыларының препараттары жағымсыз және т.б.
Барлық шөп коректі жануарлардың улы өсімдіктерге деген сезімталдыгы бірдей емес екендігі ежелден белгілі. Мысалы, ешілер темекіге сезімтал, ал көп бөлімді қарынды малдар үшін, у сасыр өте қауыпты. Оларды малдар жеген соң, малда В витаминнің жетіспеушілігі (авитаминоз) басталады, ал кеп бөлімдіқарынды малдарда байқалмайды. Ceбeбi, олардыц мес қарынында В витаминнің синтезінеу сасыр улы әсер көрсете алмайды.

Ағзаның жағдайы. Мунда малдың жасына ерекше мән беріледі. Неғурлым мал жас болса, соғурлым ол мал уға өте сезімтал келеді. Ceбeбi, оларулы заттарды залалсыздандыра алмайды. Ересек малдардыц залалсыздандыру қабілеті әдетте жақсы. Keйбip жағдайларда малдардың улы заттарға сезімталдыгы олардың жынысына да байланысты болады. Қайбір түріне урғашы малдар еркек малдарға қарағанда төзімдірек келеді.
Ауру малдың, әcipece, жуқпалы аурумен ауырған малдың ағзасының улы заттарға қарсы тұру кабілеті айтарлықтай төмендейді. Уларға қарсы әсер бірінші кезекте бауырдың улы заттарды жоятын (детоксикация) қызметіне байланысты. Өйткені ол қандагы уытты заттардың негізгі сүзгісі болып табылады. Ауру кезінде, әcipece, жуқпалы аурулар кезінде, бауырдың бұл қызметi әлсірейді және жүйке, эндокринды жүйелердің удың әсеріне сезімталдығы жоғарылайды да, ағзаның улы заттарга жауап беру кабілеті төмендейді.
Агзаның уға жауап беру реакциясы көптеген клиникалық белгілер турінде байқалады. Ағзада функционалдық өзгерістер тек удың уытты және летальді мөлшері әсер еткенде ғана қалыптасады. Созылмалы улану кезінде удың зиянды әсерінің клиникалық белгісі байқалмауыда мүмкін. Бірақ, ол бауырға зиянды әсерін тигізеді. Осының нәтижесінде бауырдың басқа да зиянды факторларга қарсы тұру кабілеті төмендейді.
Улы заттардың ағзаға аз мөлшерде,бәрақ ұзақ уақыт eнyi, олардың ағзада жинақталып, кумуляциялануына, сондай-ақ, ағзаның гипо және гиперсенсибилизациясына әкеліп соқтыруы мүмкін.

Удың ағзаға ену жолдары. Улы заттардың ағзаға ену жолдары, сіңу жылдамдығы токсикологияда аса маңызды болып саналады. Мал дәрігерлік токсикологияда ағзаға удың ауыз арқылы ену жолы негізгі маңызга ие. Қарында улы заттар азықпен, қарын сөлімен, ондагы микрофлоралармен араласады. Муның бәріқарынға түскен улы заттардың физикалық-химиялық құрылымына және уытттылығына әсер етеді. Мысалы, құрамында алколоидтары бар өсімдіктер қарынға түскенде азық есебінен уыттылығын жоғалтады, алкаломель қарында уытты әсер ете алмайды, бipaқ кейбір жағдайларда сулемага айналып кетуі мүмкін. Өз кезегінде, ол өте уытты. Құсқан кезде қарыннан улы заттар шықпаса, онда кілегей қабықтардың сору қабілеті нашарлап, у ащы ішекке, одан ары қанга, қанарқылы бауырға өтеді. Тоқ ішекте ащы ішекке қарағанда удын сорылуы аз деңгейде болады.
Тыныс алу (ингаляциялык) жолмен ағзаға газ тәрізді улы заттар (көміртегі тотығы, күкіртті cyтегi,аммиак) т.б. аэрозольдар, шаң-тозан түсуі мумкін. Бұл жолмен ағзаға түскен у өкпе арқылы сорылып, онда күшті тітіркенген өкпе улпалары қабынуга ушырайды (хлор, фосген) немесе өкпе арқылы қанга сіңіп, ағзаға резорбтивті әсер етеді.
Улы заттар әр түрлі ағзалардың кілегей қабықтары арқылыда сорыла алады. Сонымен қатар, көз конъюктивасы, жыныс мүшелерінің кілегей қабықтары, қуық арқылы да енеді.
Кейбір улы заттар тepi арқылы да eнyi мүмкін.

Удың ағзаға таралуы және оның талғамалы әcepi. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.