Таным және шығармашылық
5-тақырып: Таным және шығармашылық
1. Таным философиялық мәселе ретінде.
Таным - адам қызметінің қоршаған дүниені және ондағы өзін тануға бағытталған арнайы түрі. Таным - адамның нақты мақсатына бағытталған және шығармашылы іс-әрекетінің әлеуметтік процесі. Оның нәтижесінде сыртқы әлемнің идеалды образдары қалыптасып, олар туралы білім пайда болады. Яғни таным адам санасын танытудың негізі болып табылады. Айналадағы әлемді тану теориясын, дәлірек айтқанда таным туралы философиялық ғылым гносеология немесе таным теориясы деп аталады. Бұл ғылым жайлы термин философияға 1854 жылы шотланд философы Дз. Феррердің еңбектері арқылы енді. Бізге белгілі танымның екі формасы бар. Олар: сезімдік(түйсіктік таным) және рационалдық(логикалық) таным. Әрқайсысына жеке тоқталатын болсақ, сезімдік таным дегеніміз - сезімдер мен түйсікті білімнің қайнар көзідеп білу. Ал рационалдық таным дегеніміз - логика, ойлауды абсолюттендіру, танымның негізі ақыл, парасат деп ұғыну. Таным теориясының философиялық пән ретіндегі зерттейтіні мыналар:
* тұтас түрдегі танымның сипаты, оның мүмкіндіктері мен шекаралары;
* білім мен шынайылықтың, білім мен сенімнің, таным субъектісі мен объектісінің ара-қатынасы;
* ақиқат және оның өлшемдері;
* танымның формалары мен деңгейлері, оның тарихи, әлеуметтік-мәдени негіздері;
* сонымен қоса білімнің түрлі формаларының ара-қатынастары.
2. Танымның субъектісі және объектісі.
"Таным субъектісі" мен "таным объектісі" гносеологиядағы орталық ұғымдар болып табылады.
Таным субъектісі деп белгілі бір мақсатқа бағытталған танымдық қызметті атқарушыны айтамыз. Ол бірдеңені танып, білуге тырысушы. Ол адам немесе тұтастай қоғам болуы мүмкін.
Таным объектісі деп танымдық қызмет бағытталған нәрсені айтамыз. Демек, ол танылушы, мәселен, молекула, атом, адам, тіпті тұтастай табиғат. Таным объектісі материялық, дүние немесе рухани құбылыс, сонымен қатар субъектінің өзі де болуы мүмкін.
Таным объектісі мен субъектісі бір-бірінің мәнділігін шарттастырады: субъектісіз объект болмайды, объектісіз субъект болмайды. Таным үдерісінде олар бір-біріне маңыз аларлық ықпал етеді. Сонда танымдық қызмет субъекті мен объект қатынасы және олардың өзара әрекеттесуі болып шығады.
3. Танымның мүмкіндіктері мен шекаралары. Дүниені түбегейлі танылуы мәселесі: танымдық оптимизм, скептицизм мен агностицизм.
Таным жоғарыда айтылғандай - адам қызметінің қоршаған дүниені және ондағы өзін тануға бағытталған арнайы түрі. Адам таным бойынша әрекеттің екі негізгі түрін жүзеге асырады: - қоршаған дүниені өзге ұрпақтардың танымдық ... жалғасы
1. Таным философиялық мәселе ретінде.
Таным - адам қызметінің қоршаған дүниені және ондағы өзін тануға бағытталған арнайы түрі. Таным - адамның нақты мақсатына бағытталған және шығармашылы іс-әрекетінің әлеуметтік процесі. Оның нәтижесінде сыртқы әлемнің идеалды образдары қалыптасып, олар туралы білім пайда болады. Яғни таным адам санасын танытудың негізі болып табылады. Айналадағы әлемді тану теориясын, дәлірек айтқанда таным туралы философиялық ғылым гносеология немесе таным теориясы деп аталады. Бұл ғылым жайлы термин философияға 1854 жылы шотланд философы Дз. Феррердің еңбектері арқылы енді. Бізге белгілі танымның екі формасы бар. Олар: сезімдік(түйсіктік таным) және рационалдық(логикалық) таным. Әрқайсысына жеке тоқталатын болсақ, сезімдік таным дегеніміз - сезімдер мен түйсікті білімнің қайнар көзідеп білу. Ал рационалдық таным дегеніміз - логика, ойлауды абсолюттендіру, танымның негізі ақыл, парасат деп ұғыну. Таным теориясының философиялық пән ретіндегі зерттейтіні мыналар:
* тұтас түрдегі танымның сипаты, оның мүмкіндіктері мен шекаралары;
* білім мен шынайылықтың, білім мен сенімнің, таным субъектісі мен объектісінің ара-қатынасы;
* ақиқат және оның өлшемдері;
* танымның формалары мен деңгейлері, оның тарихи, әлеуметтік-мәдени негіздері;
* сонымен қоса білімнің түрлі формаларының ара-қатынастары.
2. Танымның субъектісі және объектісі.
"Таным субъектісі" мен "таным объектісі" гносеологиядағы орталық ұғымдар болып табылады.
Таным субъектісі деп белгілі бір мақсатқа бағытталған танымдық қызметті атқарушыны айтамыз. Ол бірдеңені танып, білуге тырысушы. Ол адам немесе тұтастай қоғам болуы мүмкін.
Таным объектісі деп танымдық қызмет бағытталған нәрсені айтамыз. Демек, ол танылушы, мәселен, молекула, атом, адам, тіпті тұтастай табиғат. Таным объектісі материялық, дүние немесе рухани құбылыс, сонымен қатар субъектінің өзі де болуы мүмкін.
Таным объектісі мен субъектісі бір-бірінің мәнділігін шарттастырады: субъектісіз объект болмайды, объектісіз субъект болмайды. Таным үдерісінде олар бір-біріне маңыз аларлық ықпал етеді. Сонда танымдық қызмет субъекті мен объект қатынасы және олардың өзара әрекеттесуі болып шығады.
3. Танымның мүмкіндіктері мен шекаралары. Дүниені түбегейлі танылуы мәселесі: танымдық оптимизм, скептицизм мен агностицизм.
Таным жоғарыда айтылғандай - адам қызметінің қоршаған дүниені және ондағы өзін тануға бағытталған арнайы түрі. Адам таным бойынша әрекеттің екі негізгі түрін жүзеге асырады: - қоршаған дүниені өзге ұрпақтардың танымдық ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz