Калий мөлшері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Практикалық жұмыс №3
Тақырыбы: ТОПЫРАҚТЫҢ ҚОРЕКТІК РЕЖИМІ
ЖӘНЕ ОНЫ РЕТТЕУ
Сабақтың мақсаты: Топырақ - өсімдіктерге тамыр жүйесі арқылы енетін барлық қоректік заттардың көзі.
Сабақ жоспары:
1. Өсімдік қорегінің басты элементтері
2. Түрлі топырақтардағы қарашірінді мен жалпы азот қоры
3. Топырақтың өсімдіктерге түсетін фосфаттармен қамтамасыз етілу шкаласы (100г топырақтағы мг)
4. Топырақтың ауыспалы магниймен қамтамасыз етілу шкаласы
Өсімдіктерге қажетті азот, фосфор, калий, кальций, магний, күкірт, темір, сондай-ақ басқа да көптеген макро- мен микроэлементтер топырақта сіңімді және сіңірілмейтін формаларда болады. Олардың көпшілігі органика-лық және минералдық қосылыстар түрінде суда ерімейтін, өсімдіктердің қоректенуі үшін онша сіңімсіз және сіңірілмейтін болып келеді. Тек элемент-тердің азғантай бөлігі ғана топырақта еритін тұздар түрінде өсімдіктер қоре-гінің тікелей көзі.
Өсімдік қорегінің басты элементтері - азот, фосфор және калий топы-рақта түрлі күйде болады.
Азот. Оның топырақтағы көзі, бәрінен бұрын топырақ азотының 90%-ын құрайтыны органикалық заттар болып келеді. Бұл элементтің қарашірін-дідегі мөлшері түрлі топырақтарда гектарына бірнеше тоннамен өлшенеді (7-кесте).
Азот топыраққа түрлі жолдармен келеді. Топырақты онымен байыту-дың басты көзі, оған енгізілетін азотты минералдық және органикалық тың-айтқыштар, сондай-ақ өсімдіктер, өлген макро- және микроағзалар қалдықта-ры мен олардың тіршілігінің түрлі өнімдері. Азоттың бірқатар мөлшері (жы-лына 1 гектарға 10-нан 30кг дейін) топыраққа тотықтар түрінде атмосфера-ның жауын-шашынымен бірге келеді.
Топырақ азотпен біршама дәрежеде азотжинайтын ұсақ ағзалар - бұршақты өсімдіктер тамырларында тіршілік ететін түйнек бактериялары тіршілігі нәтижесінде молайтылады.

7-кесте. Түрлі топырақтардағы қарашірінді мен жалпы азот қоры

Топырақ типтері
мен
типшелері

Қабаттардағы қорлар (тга)

0-20см

0-100см

қарашірінді

азот

қарашірінді

азот

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Шымды-күлгінді және күлгін 56 3,6 100 6,6
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сұр орман 104 5,6 175 9,4
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қара-сұр орман 117 6,7 196 14,0
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Күлгінденген қара топырақтар 132 7,0 452 25,0
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сілтіленген 192 9,4 549 26,5
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мықты (типті) 224 11,3 709 35,8
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кәдімгі 137 7,0 426 24,0
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қара-қоңыр топырақтар 99 5,6 229 15,2
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сұр топырақтар 41 2,8 93 8,6
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қызыл топырақтар 153 4,7 282 1 0,5
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

Сонымен қатар, ұсақ ағзалардың жеке топтарының әсерінен топырақта мынандай азотты айналдыратын процестер болады: аммонификаттау, нитри-фикаттау және денитрификаттау.
А м м о н и ф и к а т т а у д а топырақтағы барлық органикалық заттар ыдырайды. Аралық өнім ретінде қарашіріндінің азоттық қосылыстары алына-ды. Олар әрі қарай ыдырап аммиакқа айналады.
Н и т р и ф и к а т т а у д а топырақта түзілген аммиактың көп бөлігін нитрификаттайтын бактериялар пайдаланады да азот қышқылына айналдыра-ды. Ол топырақтың қандай да бір негізімен қосылып топырақ ерітіндісінде өсімдіктер сіңіретін нитраттар (селитралар) түзеді.
Нитрификаттау процесі үшін ылғал, қолайлы температура мен ауа қажет. Дұрыс және уақытылы топырақ өңдеу топырақта азот, сондай-ақ басқа қоректік заттар жинау үшін өте маңызды болып саналады.
Топырақта жиналған нитраттарды топырақтағы өсімдіктер, ұсақ ағза-лар және саңырауқұлақтар пайдаланады. Нитраттар өсімдіктерде көк балау-салар, тамырлар, түйнектерде, әсіресе тұқым түзуге пайдаланылатын ақуыз бен басқа азотты заттарда синтезделеді.
Микробтардың ағзасында да нитраттар ақуыздық заттарға айналады. Биологиялық сіңірудің осындай оң әсері нитраттарды топырақтың жырту қабатынан жуылып кетуден сақтайды. Нитраттарды қорек еткен ұсақ ағзалар, өлгеннен және ыдырағаннан кейін азотты босатады, ол белгілі химиялық ай-налудан кейін қайтадан өсімдік мұрасы (мүлкі) болып шыға келеді.
Нитраттар топырақпен сіңірілмейді және суда өте тамаша ериді. Олар ылғалмен топырақта төменнен жоғарыға қарай және керісінше, жылжып оты-рады. Жаңбырдан кейін нитраттар суда тез ериді және сумен бірге топырақ-тың ылғалданған тереңдігіне дейін түседі. Сонан кейін олар су ерітіндісінде топырақтың бетіне көтеріледі және кепкен кезде қабыршақ түзе алады. Осындай құбылыс көп мәрте қайталанады: оны нитраттардың миграцияла-нуы дейді. Жоғарыға миграцияланғанда нитраттар кейде топырақ бетінде жиналып қалады. Оларды өсімдік тамырларына қарай жылжыту үшін, әсіре-се отамалыларды өсіргенде топырақты үнемі қопсыту қажет.
Д е н и т р и ф и к а т т а у д а топырақта жиналған нитраттар шығындалады. Бұл процесс денитрификаттар - ұсақ ағзалар тіршілігінен туындайды. Микробтар нитраттарды аммиак, тіпті атмосфераға ұшып кететін бос азотқа дейін ыдыратады.
Денитрификаттау топырақта ауа жетіспегенде, сабанды немесе сабаны мол көңді топыраққа жыртып сіңіргенде, ауыр сазды топырақтарда және өте көп ылғал болған кезде күшейіп кетеді. Бұл процесті бәсеңдету үшін ауыр топырақтарда қосымша қопсытулар жүргізу, ылғал жеткілікті немесе ылғалы мол аумақтарда топырақтағы артық суларды жою қажет. Жеңіл топырақтарда натрий селитрасын көктемде себуде және үстеп қоректендіруде берген дұрыс.
Топырақтағы азот мөлшерін органикалық және минералдық (азотты) тыңайтқыштар беру, сондай-ақ негізінен топыраққа көпжылдық (жоңышқа, беде) немесе кейін жыртып тастайтын біржылдық бұршақтарды (бөрібұршақ) егу арқылы атмосфералық азотты мобилизациялаумен толықтыру қажет. Жо-ңышқа мен беденің 1 гектардан 150-200кг азот сіңіретіні белгілі. Оның үштен бірі топырақта қалса, қалғандары оған көң түрінде келеді.
Фосфор топырақта минералдық және органикалық формада 0,005-0,25% шамасында. Ол органикалық формада қарашіріндіде, өсімдік және жа-нуар қалдықтарында болады. Фосфор элементі тау жыныстары - апатиттер мен фосфориттер құрамына кіреді. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.