Айналым құралдары мен айналым құралдарының айналымдылығын жылдамдату көрсеткіштері
Мазмұны
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
I-тарау. Ұйым экономикасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
0.1 Анадолу Маркетинг ЖШС-нің құрылтай құжаттарын оқып білу және дайындау. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу тәртібі ... ... ... ... ... ... .4
0.2 Анадолу Маркетинг ЖШС-нің шаруашылық қызметін жоспарлау ... .7
0.3 Анадолу Маркетинг ЖШС-нің негізгі және айналым капиталы ... ... 14
II-тарау. Қаржылық есеп ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...22
2.1 Анадолу Маркетинг ЖШС-нің есеп саясаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...22
2.2 Анадолу Маркетинг ЖШС-нің ақша қаражаты және есеп айырысу есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23
2.3 Анадолу Маркетинг ЖШС-нің негізгі құрал-жабдықтар мен материалдық емес активтер есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... 28
2.4 Анадолу Маркетинг ЖШС-нің тауарлы-материалдық қорларды есептеу және жеткізушілермен есеп айырысу есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ..37
III-тарау. Аудит ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .43
3.1 Анадолу Маркетинг ЖШС-нің жұмысының құрылымы және ұйымдастырылу. Аудитордың қызмет міндеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ..43
3.2 Аудитті өткізуді ұйымдастыру және оның негізгі кезеңдері ... ... ... ... .45
3.3 Ұзақ мерзімді активтер аудиті ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...51
IV- тарау. Салық және салық салу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .59
4.1 Корпоративтік табыс салығын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .59
4.2 Қосымша құн салығын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...63
4.3 Мүлік салығын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 70
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 74
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 75
ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7 6
КІРІСПЕ
Мен Масимжан Рахман 13-ші мамырдан 14-ші маусым айларының аралығында Анадолу Маркетинг жауапкершілігі шектеулі серіктестікте оқу тәжірибеден өттім.
Осы оқу тәжірибедегі мақсатым - Анадолу Маркетинг ЖШС-нің өндірістік - қаржылық қызметін меңгеріп, толығымен танысып, кәсіпорынның экономикалық көрсеткіштерін, қаржылық жағдайын зерттеп, қарастыру. Сабақ барысында алған теориялық білімімді тәжірибеде іске асырып, өзімнің қаржылық есеп, аудит, қаржылық талдау, салық салу салаларында білімімді бекіту болып табылады.
Оқу тәжірибені орындау барысындағы басты міндеттерім:
Кәсіпорынның есеп саясатымен, жарғысымен, басты ұйымдастырушылық
құжаттарымен, құрылымдық құжаттарымен, бөлімдер мен бөлімшелердің қызметтерімен толық танысу;
Кәсіпорынның бас бухгалтерімен бірлесіп тәжірибенің күнтізбелі
жоспарын құрып, жоспарға күнделікті жазбаны түсіру;
Кәсіпорынның ішкі шаруашылық қызметінің анықтама, сипаттамасын
жасап, қызметіне талдау жасау;
Кәсіпорынның қызметін қаржылық талдау, яғни қаржылық
тұрақтылығын және қаржылық жағдайын бағалау;
Тәжірибе жетекшісінің тапсырмасына сүйене отырып, кәсіпорынның
қаржылық - шаруашылық қызметінің мәліметтері мен құжаттарын жинақтап, іс-тәжірибе жөнінде есеп беруге құрастыру;
Оқу тәжірибемді өткен ЖШС Анадолу Маркетинг кәсіпорыны 1998
жылдан бастап Қазақстан нарығында жұмыс істеп келе жатыр. Кәсіпорынның басты мақсаты табыс табу және басты қызметі Түркия Қытай Ресей мемлекеттерінен көтерме бағамен тауар алып Қазақстан нарығында тарату және Қырғызстанға экспорттау болып табылады.
Мен ЖШС Анадолу Марктинг кәсіпорында тәжірибе өту барысында
қаржылық есеп, бухгалтерлік есеп, аудит және салық салу салаларының бөлімшелерінің құрылымымен, бухгалтерлік есептің қалай ұйымдастырылып, есептелетінін, құжаттарының қандай ретпен, қай жағдайда толтырылатынымен таныстым.
I. Ұйым экономикасы
4.1 Кәсіпорын ұйымының құрылтай құжаттарын оқып білу және дайындау. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу тәртібі
1. Әртүрлі ұйымдастырушылық-құқықтық формадағы кәсіпорынның құрылтай құжаттарының типтік формалары
Анадолу Маркетинг ЖШС Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексінің, Қазақстан Республикасының Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілікті серіктестіктер туралы Заңының, және осы жарғының негізінде әрекет етеді, ерікті негізде құрылған және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес заңды тұлға болып табылады. Негізгі мақсаты: пайда табу. ЖШС-ң мекенжайы: индекс 050034, ҚР, Алматы қаласы, Алатау ауданы, Райымбек даңғылы, 351 В.
Серіктестік Қазақстан Республикасының заңнамасы бойынша шағын кәсіпкерлік субъектісі болып саналады, бұл қызметкерлердің бір жылда орта есеппен алғандағы саны 100 адамнан аспайтындығы және орташа жылдық табыстың бір жылда орташа есеппен алғандағы құны тиісті қаржылық жылға арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген 300 000 есе айлық есептік көрсеткіштен аспайтындығын білдіреді. Шағын кәсіпкерлік субъектілері қызметкерлерінің бір жылмен алғандағы саны сол субъектінің филиалдарының, өкілдіктерінің және өзге де оқшау бөлімшелерінің қызметкерлерін қосқандағы бүкіл қызметкерлерді ескере отырып белгіленеді.
Серіктестіктің Құрылтайшысы болып табылады:
Түркия Республикасының азаматы Озтуран Юсуф туылған жылы 02.09.1988, Түркия азаматының төлқұжаты U 02300652, Зейтинбурну тарапынан 20.05.2011 ж. Берілген, шетелдік тұру ықтиярхаты №025549244, ҚР IIM тарапынан 14.11.2011 ж. Берілген, ЖСН 880902399064 тұрғылықты жері: Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы, Курильская көщесі, 28 үй.
Жарғы капиталындағы қатысу үлесі - 100% - 150 630 000 (жүз елу миллион алты жүз отыз мың) теңге.
Жарғылық капитал серіктестікті тіркеу мерзіміне қатысушылармен қалыптастырылған. Қолданатын заңдармен тағайындалған жарғылық капиталдың ең төменгі мөлшерінен азайтылуына жол берілмейді. Серіктестіктің мүлігі қатысушылардың салымдары, серіктестіктің тасыстары есебінен және заңнамамен тиым салынбаған өзге қайнар көздерден қалыптасады. Серіктестіктің мүлігі оның балансында есепке алынады.
Мекеменің жұмыс тәртібі; Еңбек ұжымының мүшелері еңбектік құқықтарға ие және міндеттерін ҚР еңбек туралы заңдарына сәйкес атқарады. ЖШС барлық мәселерді ҚР Еңбек туралы заңдары шектерінде шешеді. Қызметкерлердің еңбекақысы мен басқадай табыс түрлерінің қалыптары, төлеу жүйесі ЖШС Директорымен ҚР Заңдарына сәйкес анықталады.
2. Құрылтай шарттары мен жарғыларын дайындау ерекшеліктері мен оған қойылатын талаптар
Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің құрылтай шарты әрбір құрылтайшының немесе оның уәкілетті өкілінің шартқа қол қоюы арқылы жасалады. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің құрылтай шарты жазбаша нысанда жасалады. Шартқа серіктестіктің барлық құрылтайшылары қол қояды. Құрылтайшылар өкілдерінің серіктестікті құруға және құрылтай шартына қол қоюға құқық беретін тиісті өкілеттігі болуға тиіс.
Құрылтайшылар қатарына кіретін заңды тұлғаларды олардың тиісті заңды тұлға атынан сенімхатсыз әрекет етуге құқылы басшылары ұсынуы мүмкін.
Шартқа қол қоюдан бас тарту серіктестікке кіруден бас тартуды білдіреді. Шартқа қол қоймаған адамдарды оның құрылтайшыларының тізбесінде көрсетуге болмайды.
Шартқа ескертпелер жасай отырып қол қоюға жол берілмейді.
Серіктестіктің жекелеген қатысушылары мәртебесінің ерекшеліктері барлық құрылтайшылар қол қойған шарттың мәтінінде көрсетілуге тиіс.
Шағын немесе орта кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің құрылтай шартын қоспағанда, құрылтай шартын нотариат куәландыруға тиіс.
Құрылтай шартына қол қойған құрылтайшылар серіктестік мемлекеттік тіркеуден өткен соң серіктестіктің қатысушылары болады.
3. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу мақсаттары және тәртіптерімен, мемлекеттік тіркеу процедурасын жүргізу үшін қажетті құжаттар тізімі
Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу соңғы уақытта өзекті мәселелердің бірі болып табылады және өзінің жеке бизнесін құру кезінде жеке және заңды тұлғаларда көптеген сұрақтар туындайды.
Заңды тұлғаларды мемлекеттiк тiркеу Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркеу туралы ҚР-ның 1995 жылғы 17 сәуiрдегі Заңына (бұдан әрі - Заң) сәйкес, мемлекеттік тіркеуге ұсынылған құжаттардың ҚР-ның заңнамасына сәйкестiгiн тексеруді, Бизнес-сәйкестендіру нөмiрi беріле отырып, оларға мемлекеттiк тiркеу туралы анықтама беруді, заңды тұлғалар туралы мәлiметтердi Бизнес-сәйкестендiру нөмiрлерiнiң ұлттық тiзiлiмiне енгiзудi қамтиды.
Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінің 2015 жылғы 24 сәуірдегі № 233 (ҚР Әділет министрлігінде 2015 жылдың 18 маусымында №11384 тіркелді) заңды тұлғалардың реттеу мәселелері бойынша мемлекеттік қызмет стандартына сәйкес, заңды тұлғалардың мемлекеттік тіркелуі Халыққа қызмет көрсету орталығы (ХҚКО) арқылы өтініш тапсырады. Содан кейін ХҚКО-ның қызметшілері ҚР Заңында қарастырылған тәртіпте Әділет басқармаларына, яғни тіркеуші органдарға ұсынылады.
Шағын, орта және ірі кәсiпкерлiк субъектiсіне жататын заңды тұлғаны мемлекеттiк тіркеу кезiнде өтiнiшке құрылтайшы немесе құрылтайшылардың бірі болып қол қояды.
Егер де заңды тұлғаны тіркеу туралы өтініште шетел қатысуы орын алса, онда (ҚР бекiткен халықаралық шарттарда өзгеше белгiленбесе) өтініштен басқа қосымша келесідей құжаттар тапсырылады:
1) шет мемлекеттің заңдары бойынша заңды тұлға болып табылатындығын куәландыратын сауда тізілімінен заңды көшірмесі немесе басқа заңды құжаты, нотариалдық куәландырылған мемлекеттік және орыс тілдеріндегі аудармасымен бірге;
2) құрылтайшының - шетелдік жеке тұлғаның жеке басын куәландыратын паспорттың көшірмесі немесе басқа да құжаты мемлекеттік және орыс тілдеріне нотариалдық куәландырылған аудармасымен қоса табыс етілуге тиіс.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестікті мемлекеттік тіркеу үшін құрылтайшылар:
1) құрылтайшылар серіктестік құруға уәкілеттік берген адам қол қойған серіктестік құру туралы өтінішті;
2) алып тасталды - ҚР 2012.12.24 N 60-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен;
3) заңды тұлғаны мемлекеттік тіркегені үшін бюджетке тіркеу алымы төленгенін растайтын түбіртекті немесе өзге де құжатты ұсынуға тиіс.
Мемлекеттік тіркеуге құжаттарды тапсырған кезде заңды тұлғаны мемлекеттік тіркегені үшін (шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне жататын заңды тұлғаларды қоспағанда) бюджетке тіркеу алымы төленгенін растайтын түбіртек немесе өзге де құжат тіркеуші органға бір мезгілде ұсынылады.
Сондай-ақ, кәсіпкерлік субъектілерін тіркеу баламалы түрде субъектілердің ықыласына сәйкес электрондық үкіметтің веб-порталы арқылы берілуі мүмкін. Ол үшін заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу туралы өтініш электрондық үкіметтің веб-порталында толтырылады және ұсынылады, электрондық цифрлық қолтаңба қойылады. Ал, тіркеу алымын төлеу электрондық үкіметтің төлем шлюзі арқылы жүзеге асырылады.
Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркеу туралы ҚР-ның Заңына сәйкес, заңды тұлғаның мемлекеттік тіркелуін (қайта тіркелуін), филиалдар мен өкілдіктердің есептік тіркелуін (қайта тіркелуін) растайтын құжат ретінде ҚР-ның Үкіметімен бекітілген нысан бойынша тіркеуші органмен ұсынылатын анықтама болып табылады.
Өтінішке құрылтайшы немесе құрылтайшы уәкiлдiк берген адам қол қояды. Мемлекеттің үлестік қатысуы бар мемлекеттік мекемелер, мемлекеттік кәсіпорындар, шаруашылық серіктестіктер мен акционерлік қоғамдар (бұдан әрі - мемлекеттің қатысуымен заңды тұлғалар) мемлекеттің қатысуымен мемлекеттік кәсіпорындар, мекемелер тізімін ұстаушылардың белгісі бар өтініш тапсырады.
Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда, қаржылық қызмет көрсету нысанасы болып табылатын заңды тұлғаны тiркеу үшін - қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды реттеу және қадағалау жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк органның рұқсаты қосымша талап етiледi.
Егер серіктестік құрылтайшылары өз қызметін Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің үлгілік жарғысы негізінде жүзеге асыруға шешім қабылдаған жағдайда, тіркеуші органға Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі белгілеген нысан бойынша өтініш ұсынылады.
Серіктестікті мемлекеттік тіркеуді жүзеге асыратын органның серіктестік құрылтайшыларынан өзге құжаттар табыс етуді талап етуге құқығы жоқ.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталын тексеру:
1. Жауапкершілігі шектеулі серіктестікті тіркеу немесе қайта тіркеу кезінде жарғылық капитал және оның өз капиталымен арақатынасы тексерілмейді.
2. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталын тексеру:
кез келген қатысушының талап етуі бойынша тәуелсіз сарапшымен жүргізілуі мүмкін. Сараптамаға мүдделі қатысушы ақы төлейді;
сот шешімі бойынша;
әрбір қаржы жылының қорытындылары бойынша - қаржы есептері бойынша жүргізілуі мүмкін.
3. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің мәлімделген жарғылық капиталы нақты жарғылық капиталынан асып кеткен кезде серіктестікке қатысушылар кредит берушілер алдында жарғылық капиталдың өз капиталынан асып кеткен сомасында серіктестіктің борыштары бойынша ортақ субсидиялық жауапкершілікті мойнына алады.
7.1 Анадолу Маркетинг ЖШС-нің шаруашылық қызметін жоспарлау
1. Бизнес-жоспарларды даындау үшін орындалатын жұмыстар
Анадолу Маркетинг ЖШС-нің қызметінің негізгі мақсаты таза табыс табу болып табылады. Көзделген мақсатқа жету үшін серіктестік келесі көрсетілген қызмет түрлерін жүзеге асырады:
коммерциялық қызмет ( cауда-cатып алу іс-әрекеттері, сауда делдалдық қызмет, дүкендер, дүңгіршектер, сауда уйлерін ашу және пайдалану, делдалдық қызмет көрсету, көтерме-бөлшек, комиссиялық сауданы ұйымдастыру);
ғылым зерттеу ашуларын өңдеу және еңгізу;
ғылыми техникалық, патенттік және инжиниринг, маркетинг, консалтинг, сипатында экономикалық ақпараттық қызмет атқару;
ғылыми технологияларды енгізу;
ғылыми техникалық қызмет;
жарнамалы ақпараттық қызмет;
Қазақстан Республикасының заңына сәйкес сыртқы экономикалық қызмет, әр түрлі тауарлардың экспорты мен импорты, оның ішінде шетелдік әріптестермен бірге халықаралық жобалар мен бағдарламаларға қатысу үшін шетел мамандарын шақыру, рұқсатнама құжаттарын дайындауға көмек көрсету;
Қазақстан Республикасының заңдарымен тыйым салынбаған өзге қызмет түрлері.
Кәсіпорын үшін жоспарлау есеп және бақылау сыртқы ортамен байланыс құралы ретінде көрінеді. Ақша қорының әрбір қолдану бағытына сәйкес қайнар көзі. Ақша ағымдары шаруашылық қызметтің барлық салаларын жүзеге асыруды қамтамасыз етеді. Жоспарлаудың негізгі мақсаты - кәсіпорынның өндірістік-қаржылық операцияларындағы қызметін анықтау, уақыт бойынша және кәсіпорынның бөлімшелері бойынша оны нақтылау, алдыға қойған мақсаттарды жүзеге асыруды қамтамасыз ететін қаржы көздерін және ресурстардың қажетті мөлшерін анықтау. Ұйымның шаруашылық қызметін талдаудың қорытынды кезеңі оның қаржы жағдайын зерттеу болып табылады. Кәсіпорынның қаржы жағдайы оның өндірістік қызметіне тікелей тәуелді болады. Жоспарларды, әсіресе, өнім өндіру мен өткізу жоспарларын орындаудағы ауытқулар кәсіпорынның қаржы жағдайына әсер етпей қоймайды.
Бизнес-жоспар -- кәсіпорынның алдына қойған экономикалық мақсаты мен оны жүзеге асыру жолдары, міндеттері мен әдіс-тәсілдері баяндалған құжат. Бизнес жасау үшін нарықтық орта жан-жақты зерттеледі.
Бизнес-жоспар келесі маңызды мәселелерді шешеді:
кәсіпорынның болашақта тұрақтылығын және тіршілікке икемділік дәрежесін анықтайды;
кәсіпкерлік қызметтің тәуелділігін төмендетеді;
дамудың сандық және сапалық көрсеткіштер түріндегі бизнестің болашағын анықтайды;
фирманың потенциалды инвесторлар жағынан көмекті қамтамасыз ете отырып, олардың ықыласын және қызығушылығын тартады;
жоспарлаудың бағалы тәжірибесін алуға көмектеседі, мекемеге және оның жұмыс ортасына деген болашақта көзқарасын дамытады.
Нарықтық экономикаға көшу кәсіпорыннан өндіріс тиімділігін арттыруды, өнімдердің және ғылыми-техникалық прогресстің жетістіктерін енгізуге байланысты қызметтердің бәсекеге қабілеттілігін арттыруды, өндірісті басқарудың және иелік етудің формаларының тиімділігін, иесіздікті жоюды, кәсіпкерлікті күшейтуді,бастамашылықты арттыруы және т.б. талап етеді. Бұл міндеттерді жүзеге асыруда иелік ету субъектілерінің қызметіне экономикалық талдау жасау маңызды роль атқарады. Оның көмегімен кәсіпорынды дамытудың стратегиясы мен тактикасы жасалады, жоспарлар мен басқарма шешімдері тұрақтанады, олардың орындалуына бақылау жасау жүзеге асырылады, өндіріс тиімділігін арттыру резервтері белгілі болады, кәсіпорынның, оның бөлімшелері мен қызметкерлерінің қызметінің нәтижелері бағаланады.
1. Тауар немесе қызметке сипаттама
Өндіріс көлемі мен өнімдерді сату бір-біріне тәуелді көрсеткіштер болып табылады. Шектеулі өндірістік мүмкіндіктер және шектеусіз сұраныстар жағдайында, өнім өндіру көлемі бірінші орынға қойылады. Анадолу Маркетинг кәсіпорыны ең бірінші Түркия, Ресей, Қытай елдерінен өнімдерді импорттап Қазақстан бойынша бөлімшелеріне таратады және Қырғызстан мемлекетіне экспорттайды. Тауар ассортименті өте көп және тағам өнімдерді, консервтерді және гигиеналақ өнімдерін алып сатады.
Сонымен өнімдердің кейбір түрлеріне мәліметтер берсек:
Печеньелер
Созылмалы печеньесі
Детское (өлшенбелі)
Сонылы қант- май құрамды печенье.
Энергетикалық құндылығы 405 ккал
100 грамм өнімде:
Ақуыз 8,0 грамм
Май 9,6 грамм
Көмірсу 71,1 грамм
Құрамы: бидай ұны, қант, маргарин, крахмал, жұмыртқа ұнтағы, қопсытқыштар: Е500, Е503; ас тұзы, эмульгатор-лецитин Е322, ванилин - иіс пен дәмді күшейткіш, қышқылдандырмауыш Е223.
Вафли
Каприз (өлшенбелі, термопленка)
Карамель-ванильдің хош иісі бар, арасына нәзік сүт салмасы салынған үш қабат вафли тілімі.
100 грамм өнімде:
Ақуыз 5,8 грамм
Май 26,9 грамм
Көмірсу 60,7 грамм
Энергетикалық құндылығы 510 ккал
Құрамы: қант, бидай ұны, кондитерлік май, құрғақ сүт сарысуы, құрғақ сүт, жұмыртқа ұнтағы, крахмал, эмульгаторлар: лецитин Е322, ас тұзы, қопсытқыш Е500, табиғиға ұқсас крем-карамель, баяу пісірілген сүт, ванильді хош иістендіргіштері.
Агар зефирі
Зефир глазированный (өлшеніп салынған 460 грамм)
Жеміс езбесін қосып, жұмыртқа белогы мен агар сиропына бұлғанған масса. Жоғары сапалы өсімдік майынан жасалған глазурмен глазурленген жартылай домалақ өнім, зефир.
100 грамм өнімде:
Ақуыз 1,9 грамм
Май 10,2 грамм
Көмірсу 72,4 грамм
Энергетикалық құндылығы , 380 ккал
Құрамы: қант, сірне, жеміс езбесі, кондитерлік май, какао ұнтағы, жұмыртқаның ақуызы, жележасағыш - агар Е406 агенті; қышқылдылықты реттегіш - сүт қышқылы Е270; табиғиға ұқсас ванильді хош иістендіргіштер; эмульгаторлар: лецитин Е322, Е476. Ауаның (8-24)°C температурасында, 75%-дан аспаған салыстырмалы ылғалдылығында сақтау керек.
Сақтау мерзімі: 3 ай.
1. Сала және сату нарығындағы істердің жағдайын талдау
Қазақстан нарығында тәтті өнімдерінің сатылуының 20% үлесі Ресейге, 25% үлесі Украинаға тиесілі, қалған пайыз бөлігін еліміз өзі өндіріп, қазіргі таңда өзімізді қамтамасыз ете алып отырмыз.
Анадолу Маркетинг ЖШС-гі Қазақстан нарығындағы үлесі 10%, Рахат кондитерлік фабрикасымен бәсекелес бола отыра өте жақсы көрсеткіштер көрсетіп отыр.
Анадолу Маркетинг ЖШС-гі жылына 20 мың тонна тәтті өндіреді. Кондитерлік фабриканың кедендік одаққа кіріп, біріңғай экономикалық нарықта жұмыс істеуі Қазақстан үшін өте тиімді болып табылады. Осы уақытқа дейін жалпы өнімнің 3-5 пайызын құрап келген Анадолу Маркетинг ЖШС-гін мемлекетіміз одан ары ұлғайтуды жоспарлап отыр.
Анадолу Маркетинг ЖШС-гі өз үлесін жалпы ішкі өнімнің артуына ғана емес, 400-ге жуық адамды жұмыспен қамтуға септігін тигізіп отыр, барлық қалаларда франшиза ашлыған жағдайда тағы 1000-ға жуық адам жұмыспен қамтылатыны сөзсіз.
2. Өндіріс алаңдарындағы және бөлмелердегі өндіріс жабдықтарына, шикізаттар мен материалдарға қажеттілікті есептеу
Өткен жылда кәсіпорынның баланс құрылымында өзгеріс болғаны көрініп тұр. Кәсіпорын мүлігінің өтімі 471856 мың теңгеге артты, яғни бұл дегеніміз жыл басымен салыстырғанда 17%-ға артық. Өсімнің көп бөлігінің 97,9%-ы өндірістік қорға жіберілді. Бұл еңбек өнім өтімінің белсенді бөлігін көбейтті.
Кесте - 1. Кәсіпорындағы мүліктік жағдайдың өзгеруі, 2018ж.
Көрсеткіштер
2018 жылдың басы мың тг
%
2018 жылдың соңы
%
Жыл ішіндегі өзгерістер мың тг
%
Барлық мүліктер
2691783
100
3163639
100
+471856
+17
Соның ішінде:мобильді емес активтер
1946262
72,3
19111930
60,4
-34332
-1,77
Мобильді актив
745521
27,7
1251709
39,6
+506188
+67,89
Соның ішінде: қор, шығындар
198861
7,39
660977
20,89
+462116
+232,8
Дебиторлармен есептесу
473099
17,56
530459
16,78
+57359
+12,12
3. Қызметкерлердің санын еңбекақы қорын есептеу
Еңбекақы - қызметкерлердің орындаған жұмыс көлемі мен белгілеген еңбек шарты және лауазымы нұсқауына байланысты төлем. Еңбек тиімділігін арттырудың әртүрлі ынталандыру жолдары болып, сыйақы, қосымша төлем, кепіл төлемақы және т.б. болып табылады.
Сәйкесінше Анадолу Маркетинг ЖШС-де 344 жұмысшы бар. Жұмысқа алушы еңбекақы жүйесі мен нысанын Еңбек туралы ережеге сәйкес, нақтылы еңбек жағдайын ескере отырып, Қызметкерлер ережесі бекіткен жұмысшылар және жұмыс уақыты режимі бойынша өздері белгілейді. Аталған ережелер жұмысқа алушыға тек еңбек шартына отыру немесе еңбек режимін ұйымдастыру үшін ғана емес, сонымен қатар шығындармен төлемдерді негіздеу мақсатында қажет. Жалақы жеке жұмыс нәтижесі бойынша немесе ұжымның жұмыс нәтижесіне байланысты төленеді. Бұл жағдайда қызметкерге белгіленген еңбекақы көлемі заң бойынша белгіленетін төменгі еңбекақы мөлшерінен төмен болмауы тиіс. Тәжірибе жүзінде еңбекақыны ұйымдастырудың негізгі екі нысаны - мерзімдік және кесімді қолданады. Жұмысшылар мен қызметкерлердің табысын, оның ішінде табыстан ұсталатын ұсталымдарды және оларға төленуге тиісті еңбекақы сомаларын жинақтап, қорытындылауға арналған құжатты есеп айырысу ведомосі деп атайды.
Еңбек өнімділігінің өсуіне және өнімнің өзіндік құнын төмендетіп оның сапасын арттыруға еңбек тәртібін нығайтуға еңбекақы есебі біршама септігін тигізеді. Қызметке алынған адамға табельдік номер беріліп жеке карточкасын ашады. Бұл жеке карточкада жұмыс істейтін қызметі жалақысы, табельдік номері және жұмыстағы қозғалысы көрсетіледі. Сонымен қатар бұл карточкада еңбек ақы бойынша есеп айырысулар да көрсетіледі.
Анадолу Маркетинг ЖШС-нің жұмыскерінің жалақысы штаттық кесте бойынша 105 000 тг деп белгіленген, жалақысын негізгі еңбекақы бойынша есептеймін.
МЗЖ= 105 000*10%=10500тг
ЖТС= ( жалақы - МЗЖ -- ең төменгі жалақы)*10%
Осы формулаға сала отырып жеке табыс салығын табамыз.
ЖТС= (105 000тг- 10500тг- 42500)*10% = 5200тг
Алатын жалақысы:
105 000 тг- 10500тг - 5200=89300 тг
4. Басқару құрылымын анықтау
Сызба - 1. Анадолу Маркетинг кәсіпорынында қызметкерлер құрылымы:
5. Шығындарды есептеу, өнімнің өзіндік құны
Өнімнің өзіндік құнының құрылымын біле тұрып оны азайтудың негізгі, аса маңызды іздестіру бағыттарын белгілеуге болады, себебі жекелеген шығын түрлерінің азаюының оның жалпы деңгейіне тигізетін әсері әртүрлі болып келеді. Өздерінде шикізаттың өзіндік құнындағы ең жоғары меншікті салмақты шикізат пен материалдар алатын салалар материалды көп қажет ететін салалар болып табылады. Оларға өңдеу салалары жатады - жеңіл өнеркәсібі, машина жасау және металл өңдеу, химиялық және мұнай химиялық өнеркәсібі. Еңбекақының көмір өнеркәсібі өнімінде алатын үлкен меншікті салмағының салдарынан оны көп еңбекті қажет ететін слаларға жатқызады. Мұнай өндіру өнеркәсібі өнімнің өзіндік құнындағы амортизациялық аударымдардың алатын елеулі меншікті салмағының салдарынан капиталды көп қажет ететін салаларға жатады. Оған мұнай ұңғымаларының жоғары құны мен олардың өтелуінің салыстырмалы түрдегі қысқа мерзімдері, шикізат пен негізгі материал шығындарының жоқтығы тән болып келеді.
6. Өнім бірлігінің бағасын, табысты, өнім рентабельділігін анықтау
Табыстылық - өндірістің экономикалық тиімділігінің негізгі көрсеткіштерінің бірі. Оның деңгейі неғұрлым жоғары болса, онда компания неғұрлым тиімді жұмыс істейді. Бұл кәсіпорынның жұмысына байланысты, бірақ кәсіпорынға тәуелді емес объективті шарттар аналитикалық жұмыста назарға алынуы тиіс.
Өзіндік құнды калькуляциялау кәсіпорынның қаржылық жағдайы, өтімділігі мен рентабельділігі ең алдымен ағымдағы активтердің ақша қаражаттарына айналу жылдамдығына байланысты және ол тәуекелдіктің өлшемі ретінде көрінеді. Кәсіпорын үшін тәуекелдіктің жоғарғы деңгейі кредиторлық бөлшекті уақытында төлемеудің немесе банкроттыққа ұшыраудың мүмкінділігінің үлкен болуында деп есептеледі. Өндірістік-шаруашылық процесте шикізаттарды, материалдарды және басқа да тауарлық-материалдық игіліктерді алудан бастап, өнім өткізуге дейінгі барлық операциялар тығыз өзара байланыста болады және қаржы арқылы жүзеге асып отырады. Сондықтан егер кәсіпорынның өз қарамағында ақша қаржыларының жеткілікті сомасы болмаса немесе олар ұйымсыз пайдаланылатын болса, мұның өзі жабдықтау, өнім өндіру және өткізу жоспарларының орындалуына едәуір дәрежеде ықпал жасайды.
Кесте - 2. Анадолу Маркетинг ЖШС-нің рентабельділік кестесі, 2016-2018жж.
Көрсеткіш
2016 жыл
2017 жыл
2018 жыл
Жалпы кірістілік коэффициенті
2,53
1,46
2,09
Сату коэффициенттері
7,48
5,52
5,14
Активтердің кірістілігі
3,23
1,37
2,49
Өнімділіктің өту коэффициенті
10,57
7,8
6,54
2-кестеге сәйкес, осы компания үшін барлық кірістілік көрсеткіштерінің ең жақсы көрсеткіштері 2015 жылы тіркелген деп қорытынды жасауға болады. 2017 жылы кірістілік орташа деңгейде болды. Есепті кезеңде зауыт өндірісте тартылған қаражаттың әр теңгесінен бөлінбеген пайданың 2,09% -ын өндірді.
Кәсіпорын шығындарына әкімшілік шығындар, шикізат және материалдар шығындары, амортизациялық аударымдар, еңбекақы шығындары, коммуналдық шығындар, жал бойынша шығындарын өтейді. Қазіргі кезде кәсіпорынның өз алдындағы міндеттемелерін уақытылы және толық өтеуде, кірістері шығындарына қарағанда жоғары соған байланысты кәсіпорынның қаржылық жағдайы тұрақты.
7. Өнімнің жылжуына ықпал ететін маркетингтік шараларды дайындау
Өнімді өткізудің маркетингтік жүйелерінің түрлері өткізу арналарының құрылымына байланысты болады.
Анадолу Маркетинг ЖШС-гі дәстүрлі жүйені қолданады, яғни тәуелсіз өндіруші болып табылады. Жүйенің әрбір мүшесі өз қызметін атқарып, максималды табыс табуды көздейді. Жүйе мүшелері бір-бірінің қызметін толық бақылай алмайды. Таратудың дәстүрлі арналарының басшылығы пәрменсіз және тиімділігітқмен болады. Мысалы, көптеген тамақ өнімдерін өндіретін отандық кәсіпорындардың өткізу жүйесін өзара іс-қимыл жасау сипаты бойынша дәстүрлі жүйеге жатқызуға болады. Бұл жүйенің әрбір арнасы басқаларға тәуелсіз және тек қана өзінің пайдасын көбейтуге болады.
Анадолу Маркетинг кәсіпорны өзінің нарық үлесін молайту мақсатында көп арналы және аралас жүйелерді қолдана отырып, қарқынды өткізу саясатын жүргізеді.
Мұндай жүйелердің қалыптасуы тікелей байланыстарды таңдайтын ірі және ұсақ сатып алушыларды қамтамасыз ету қажеттілігінен туындады, яғни тауарлардың үлкен көлем тікелей ірі бөлшек фирмаларға және көтерме саудагерлерге сатылады. Ал шағын дүкендер үшін делдалдар мен ұсақ көтерме дүкендердің қызметі қолданылады. Анадолу Маркетинг ЖШС өткізу арналары өнімді облыста сатып, өткізетін, көтерме саудагерлер және кең көлемді бөлшек сауда, шағын көтерме дүкен, фирмалық дүкендер, өзінің жеке сату орындары, жалға алынған дүкендер, базардағы және дүңгіршектердегі сауда сияқты ұсақ делдалдардан тұрады.
Анадолу Маркетинг ЖШС өз өнімін көлемінің тең жартысын ең пайдалы серіктестері болып келетін көтерме фирмалар арқылы сатып, өткізеді. Сондықтан өткізу саясатын ұйымдастырғанда, олардың мүделері ең бірінші орынға қойылады.
8. Қауіп-қатерді бағалау
Анадолу Маркетинг ЖШС қауіп-қатердің алдын алу үшін мына шараларды жүзеге асырады:
тұрақты экономикалық өсуді қамтамасыз етеді;
қоғамдық қажеттердің тиімді түрде қанағаттандырылуын қадағалайды;
басқарудың жоғары сапасын ұйымдастырады;
экономикалық мүдделердің қорғалуын қамтамасыз етеді;
жалпы ішкі өнімнің өсуіне үлес қосады;
жұмыссыздық нормасын сақтайды;
экономиканың құрылымын жетілдіреді;
шаруашылыктың техникалық базасының жай- күйін дамытады;
бәсекелесуге қабілеттілігін жоғалтпау;
ішкі және сыртқы борыштарды азайту немесе мүлде алмау саясатын ұстанады.
33.1 Анадолу Маркетинг ЖШС-нің негізгі және айналым капиталы
1. Кәсіпорынның негізгі қаражатын бағалау, амортизация, негізгі өндірістік қорлардың құрылымын, қайта өндіру көрсеткіштердің жүйесі
Негізгі және айналым капиталы қосалқы қорлардың үлесі кәсіпорын қоймасында сақталған тауарлық - материалдық қорлардың айналым активтерінің жалпы сомасына қатынасы арқылы анықталады. Ұйым капиталының құрылымы: көрсеткіштер, негізгі капитал, айналым капиталы, кәсіпорынның меншік капиталы, негізгі қаражаттар, негізгі қор, өндірістік айналым қоры, айналыс қоры, кәсіпорынның қарыз капиталы, ұзақ мерзімді міндеттемелер, қысқа мерзімді міндеттемелер.
Анадолу Маркетинг ЖШС айналым құралының деңгейі өндірістік процестің қажеттіліктеріне ғана байланысты анықталмайды, кездейсоқ факторларға да байланысты. Сондықтан айналым құралын тұрақты және өзгермелі құралға бөлген жөн.
Кесте - 3. Анадолу Маркетинг ЖШС-нің негізгі капиталының көрсеткіштері, мың тг.
Негізгі капитал:
2018ж.
Негізгі құралдар
12.470.037
Материалдық емес активтер
151.244
Ұзақ мерзімді активтер үшін берілген аванстар
1.039.479
Негізгі құралдардан түскен табыстар
2.656.837
МЕА сатып алу
63.973
Қызметкерлермен төленіп, жабылған қарыздар
5.230
Мемлекеттік субсидиялар
319.332
Қарыздардан түскен түсімдер
568.000
Қарыздарды төлеу
923.079
Дивиденттерді төлеу
471.801
Қаржылық мақсатта қолданылған қаражаттар
826.880
Есептелген амортизация сомасы ай сайын өндірілген өнімнің, орындалған жұмыстың немесе көрсетілген қызметтің өзіндік құнына апарылады; маусымдық өндірістерге амортизациялық аударымдардың жылдық сомасы кәсіпорынның жыл ішінде жұмыс істеу кезеңнің өндірістік шығындарына қосылады.
Техникалық құжаттама жабдықтарды және түгендеуді пайдалану және қызмет көрсетуді пайдалану жөніндегі нұсқаулыққа және зауытқа сәйкес жүргізіледі. Нақты шығындардың мөлшерi негiзгi құралдардың әрбiр тобына арналған жөндеу және техникалық қызмет көрсету негiзiнде есептеледi.
2. Негізгі қаражаттың түрлі құрылымын анықтау
Негізгі құралдардың құрылымы динамикалық немесе өзгеріп отырады, яғни белгілі бір уақыт кезеңінен кейін негізгі құралдардың құрылымы өзгереді, себебі ұйымда негізгі құралдардың қозғалысы бар: олардың жаңа элементтерін енгізу немесе бір себептермен зейнетке шығу. Түрлі салалардағы ұйымдар үшін негізгі өндірістік активтер құрылымы айтарлықтай ерекшеленеді. Бұл осы салалардың техникалық және экономикалық ерекшеліктеріне байланысты. Мысалы, өндіруші салаларда негізгі құралдардың түрлерінде (өндірісінде) елеулі үлес құрылымдар алады; машина жасауда - машиналар мен жабдықтарда және т.б. Тіпті бір саладағы ұйымдар, әдетте, негізгі құралдардың тең емес құрылымына ие. Осылайша, негізгі құралдар құрылымында белсенді элементтердің ең көп үлесі техникалық жабдықтау мен электр жабдықтары жоғары, сондай-ақ автоматтандырылған және механикаландырылған өндіріспен айналысатын ұйымдар үшін тән.
Сызба - 2. Негізгі қаражаттардың бөлінуі
3. Негізгі қаражаттың технологиялық құрылымы
Кондитерлік өнімдерді өндіру технологиясы әртүрлі шикізатты химиялық құрамы мен қасиеттерінде өңдеудің кешенді физика-химиялық және коллоидтық процестерімен алдын-ала анықталады. Осы үдерістердің мәнін білу және басқару әдістерін білу дағдыларын меңгермей, заманауи технологиялық инженерді дайындау жеткіліксіз болады.
Кондитерлік бұйымдарды өндіру өндірістік желілерде біріктірілген көптеген кешенді, жоғары дәлдіктегі жабдықтарды пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Шикізат пен жартылай фабрикаттарды қайта өңдеуді басқару, көптеген машиналарда және құрылғыларда оңтайлы технологиялық режимдерді сақтау компьютермен толығымен автоматтандырылады және бақыланады. Заманауи өндірістің технологиясы мен жабдықтары бірыңғай жүйеге біріктіріледі.
Кондитерлік өнімдердің өндірісі беттік құбылыстармен алдын ала анықталған түрлі дисперсті жүйелерді өндіруге және өңдеуге байланысты. Сондықтан технология бойынша студенттерге арналған оқулық физикалық және коллоидтық химия, шашыраңқы жүйелердің беткі құбылыстары туралы заңдарды анықтайтын тамақ өнімдерінің процестері мен құрылғылары негізіне негізделуі керек. Тек осы жағдайда технологиялық инженерлердің іргелі дайындығы жүзеге асырылады, өйткені Коллоидтық химия курсы бойынша зерттелген дисперсті жүйелердің жалпы мінез-құлық тәртібі нақты жүйелерде көрсетіледі.
4. Өндіріс қуатын есептеу
Кәсіпорынның өндірістік қуаты негізгі қорлардың өнімді барынша көп шығару жөніндегі мүмкіндіктерімен анықталады. Өндірістік қуат негізгі қорлардың құрамының әркелкі болуына тікелей байланысты болады. Қорлардың бір бөлігі өндірістік процеске тікелей қатысады да, өндірілген өнімнің көлеміне тура ықпал жасайды, енді бір бөлігі өндіріс процесіне тікелей қатыспағанымен, өндірістің қалыпты барысын қамтамасыз ету үшін қажет болады. Бұған қоса кәсіпорындардың өндірістік мақсатқа жатпайтын қорлары да болады. Кәсіпорынның табысы өндірістің тиімділігін сипаттайтын қорытынды көрсеткіш болып табылады. Кәсіпорындар немесе бірлестіктер коллективінің жұмысындағы жағымды жақтар да, жағымсыз жақтар да пайдада өз көрінісін табады.
Кесте - 4. Өндіріс қуатының өзгеру кестесі, мың тонна.
Кондитерлік өнімдер
Жылдар
2017
2018
Печенье
10
15
Крекер
7
9
Зефир
5
8
Драже
6
5
Ирис
5
5
Мармелад
8
5
Шоколад
13
16
Какао
5
7
Карамель
8
8
Вафли
9
10
Конфеты
15
20
5. Бастапқы және баланстық құнды анықтау
Баланстық құн - бухгалтерлік кітаптардағы негізгі қорлар мен айналым қаржыларының ақшаға шаққандағы құны (нақты нарықтық құны басқаша болуы мүмкін). Баланстағы негізгі қорды бағалау үшін бастапқы қалпына келтіру және инвентарлық құндары негізге алынады. Әдетте, негізгі қорлар баланста бастапқы құны бойынша белгіленеді. Ал, құнын алуға, жеткізуге, орналастыруға кеткен шығындардан құралады. Кейінгі жылдардағы жаңадан қайта бағаланған қорлар баланста қайтадан бағалау кезінде белгіленген қалпына келтіру құнымен есептеледі. Күрделі қаржының есебінен алынған негізгі қорлардың инвентарлық құны көрсетіледі.
Кесте - 5. Анадолу Маркетинг ЖШС баланстық есеп беру коэффициенті, 2018ж.
Міндетті капиталдың коэффициенті.
9,5%
Міндетті капиталдандырудың капиталға қатынасы.
92%
Ағымдағы өтімділік.
284%
6. Өндірістік және жылдамдатылған әдістермен біркелкі амортизацияны есептеп шығару
Амортизация кәсіпорында ай басында бар негізгі қүралдарға есептеледі. Кіріске алынған негізгі қүралдар келесі айдың бірінен
басталып есептеледі, ал шығысқа шығарылған негізгі құралдар келесі айдан бастап есептеуі тоқтатылады. Ол бухгалтерлік есеп шоттарының жүмыс жоспарында 2420 Негізгі қүралдардың құнсыздануы мен амортизациясы шотында жүргізіледі.
№ 16 ХҚЕС талаптарына сәйкес амортизацияның 4 әдісі бар:
кұнды біркелкі есептеп шығару әдісі;
өндірістік эдіс;
кумулятивтік әдіс;
кемімелі-калдық эдісі.
Құнды біркелкі есептеп шығару әдісіне тоқталатын болсақ, ол неғүрлым қарапайым әдіс болып саналады. Осы әдіс бойынша объектінің амортизацияланатын құны негізгі кұралдардың жұмыс істейтін мерзімінің ішінде шаруашылық субъектісінің шығындарына бір қалыпты косылып отырады. Бұл әдіс бойынша, яғни құнды біркелкі есептен шығару әдісі қолданылғанда негізгі кұралдарға есептелетін амортизациялық аударым сомалары жыл сайын тұрақты мөлшерде жүргізіледі.
Ал өндірістік әдіс объектінің пайдаланылатын уақытына емес, оны пайдалану нэтижесіне негізделген. Бұл жерде бастапкы құнын 100% деп аламыз. Одан кейін табылған пайыз мөлшері (100% . бөлінгіш пайдаланатьш жылы) екі еселеніп, негізгі кұралдардын бастапкы қүны емес, әр есепті жыл басындағы әлі амортизацияланбаған қалдық құнына, яғни баланстық құнына көбейтіледі.
1. Жаңарту, қатардан шығу, жарамдылық, негізгі құрал-жабдықтардың тозуының коэффициенттерін есептеу
Негізгі құралдарды жаңартып отыру ставкасы кәсіпорын қаржыландыратын негізгі өндіріс кезеңінде компанияның негізгі инвестицияларына негізделген негізгі мерзімді басылымдардың негізгі кезеңділігіне негізделеді. Сондай-ақ, жаңа қорлардың жылдың толық құнына салыстырмалы үлесі де болжануда.
Негізгі құралдардың зейнетақылық мөлшерлемесі осы есептік кезеңде кәсіпорыннан есептік кезеңнің басында бар кәсіпорынға тіркелген тіркелген өндірістік активтердің құнына бөлінетін негізгі өндірістік және өндірістік активтердің құны болып табылады. Жыл басынан бері шығарылған қаражаттың жыл басындағы қаржының құнына қатынасы ретінде есептеледі.
Анадолу Маркетинг ЖШС-де құнды бірдей етіп бөлу әдісі пайдаланылады. Құнды бірдей етіп бөлу әдіс бойынша амортизация сомасы келесі формула бойынша есептеледі:
Бастапқы құн - жойылу құныпайдалану мерзімі
Мысалы, НҚ бастапқы құны 100000 тг, жойылу құны 10000 тг, пайдалану мерзімі 5 жыл
(100000-100005=18000 тг
18000 - :12 ай = 1500 тг
Өндірістік әдіс бойынша амортизация сомасы келесі формула бойынша есептеледі:
Бастапқы құн - жойылу құныорындалатын жұмыстың көлемі
Мысалы, НҚ бастапқы құны 100000 тг, жойылу құны 10000 тг, өндірістік қуаттылығы 5000 өнім.
100000тг-10000тг5000тг=18тг (1 өнімге келетін амортизация сомасы)
1 жылы - 2000, 2 жылы - 1500, 3 жылы - 1000, 4 жылы - 500 өнім өндірілген.
Жыл сайынғы амортизация сомасы былай есептеледі.
2000*18тг=36000тг
1500*18тг=27000тг
1000*18тг=18000тг
500*18тг=9000тг
Тозу - негізгі қорлардың өндірістік процеске қатысу нәтижесінде өз құнын жоғалтуын сипаттайды. Негізгі қорлар оларды қолдануға немесе қолданбауға тәуелсіз тозуға ұшырайды. Ал тозу коэффициенті - негізгі құралдардың тозу арқылы қандай бөлігі қаржыландырылғандығын көрсетеді. Тозу коэффициентінің жоғарылауы, материалдық - техникалық кәсіпорын базасының нашарлауын көрсетеді.
К = АмортизацияБастапқы құн
Мысалы, амортизация құны 80000 теңге, ал бастапқы құны 100000 теңге.
К = 80000100000 = 0,8%, яғни НҚ-дың тозу коэффициенті 0,8 %.
2. Айналым қаражаттарындағы кәсіпорынның жоспарлық қажеттілігін және оны пайдаланудың тиімділігі
Айналым қаражаты - өнім өндіру мен оны сатудың үздіксіз процессін қамтамасыз ету мақсатында өндірістік айналым қорлары мн айналыс қорларын құру үшін бірлестіктерге, кәсіпорындарғ, ұйымдарға алдын ала берілетін ақшалай қаражаттың жиынтығы.
Айналым қаражаты ауыспалы, айналым процесстеріне қарай:
- өндірістік айналым қоры;
- айналыс қоры;
Айналым капиталы өндірістік қорлардың бір бөлігі болып табылады. Оның негізгі өндірістік қорлардан айырмашылығы - айналым капиталы әрбір өндірістік циклде толығымен тұтынылып, өзінің құнын өндірілген өнімге толығымен өткізеді. Ол өнім сатылғаннан кейін кәсіпорынның есеп айырысу
шотына түсіп, ол айналым капиталының қаржыландыру көзі болып табылады.
Кесте - 6. Анадолу Маркетинг ЖШС-нің айналым капиталының көрсеткіштері, мың тг.
Айнымалы капитал
2018ж.
Тауарлы-материалдық қор
14.513.203
Берілген аванстар
252.765
Ақшалай қаражаттар
9.505.962
Шикізаттар мен материалдар
858.516
Т.б айнымалы шығындар
442.484
Сызба-3. Айналым қаражатының өндіріс және айналыс қорындағы сипаты
Айналым қаражатының, материал сыйымдылығының және өнімнің материал беруінің айналымдық көрсеткіштері.
Ұйымның айналым қаражатына қажеттілігі мына факторларға байланысты:
:: Өндірістік кезеңнің ұзақтығына;
:: Компания капиталының құрылымына;
:: Компанияның есептік саясатына және есеп айырысу жүйесіне;
:: материалдық - техникалық жабдықтау деңгейіне;
:: тұтынылатын шикізаттың түрі мен құрылымына;
:: өндірістің және компания өнімінің сату мөлшерінің өсу қарқынына;
3. Шикізат пен материалдардың қорын құру үшін айналым қаражаттарындағы қажеттілік
Айналым қаражатына қажеттілік технологиялық циклдың ұзақтығына, жеткізушілерден алынатын кредит мерзіміне және клиенттерге берілетін кредитке, қаражатты жұмылдыру мүмкіндіктеріне, өндіріс барысында туындайтын маусымдық ауытқуларға байланысты болады.
Айналым капиталын басқару мақсаттары үшін нормативті - айналым капиталының талап етілетін мәнін енгізу ұсынылады, бұл ретте өндірістік процестің үздіксіздігі қамтамасыз етіледі және сатудың жылдық Жоспары орындалады.
4. Дайын өнім қорларын құру үшін айналым қаражаттарындағы қажеттілік
Қоймада дайын өнім қорының болуы, ал осыған байланысты осы мақсаттарға айналым капиталына деген қажеттілік өнімді тапсырыс бойынша іріктеу, сұрыптау, буып-түю және таңбалау, өнімді тиеу партиясының мөлшеріне дейін жинау және т.б. бойынша жұмыстарды жүргізуге негізделген. Есептегі ең қиын - дайын өнімнің қоймада болу уақытын анықтау. Егер тауарды ұсақ сериялардың көп санымен өндірсе, онда, әрине, тауар қоймада емделмейді және қоймалау шығындары аз болады. Бірақ өндірісті дайындау бойынша шығындар (жабдықты қайта баптау, оны іске қосу және т.б.) өседі, олар әдетте әрбір серияға шамамен бірдей шаманы құрайды.
Кесте - 7. Анадолу Маркетинг ЖШС-нің дайын өнімді өндіруге қажеттілігі
Көрсеткіштер
2018 жыл
2019 жыл
Ауытқуы
Шығарылған өнім мен жоспарланған өнім (тонна)
40
50
10
Қорлардың орташа шамасы(мың тг)
2958,6
3390,5
431,9
5. Айналым қаражатының, материалдық сыйымдылығының және өнімнің материал беруінің айналымдылық көрсеткіштерін есептеу
Айналым қаражатын пайдалану тиімділігі кәсіпорын қызметінің қаржылық нәтижелерінде көрсетіледі, олар мынадай көрсеткіштермен негізделеді: меншікті айналым қаражатының болуы, кәсіпорынның тұрақтылығын, төлем қабілеттілігін, өтімділігін сипаттайтын меншікті және қарыздық айналым қаражатының арасындағы арақатынас.
Айналым құралдарын пайдалану тиімділігі олардың айналымдық көрсеткіштерімен өлшенеді. Бұған дейін айтылғандай, айналым деп өндіріс пен айналымның жекелеген сатыларының құралдарымен біртіндеп өту ұзақтығы түсініледі.
Айналым құралдарының айналымдылық коэффициенті (Ко) мынадай формула бойынша анықталады:
Ко = Q Со,
мұнда Q-сатылған өнімнің көлемі; Со-айналым қаражатының орташа қалдығы.
Мысалы, 2018 жылда сатылған өнім көлемі 40т болса, айналым қаражатының орташа қалдығы 2958,6 мың тг болса, айналымдылық коэффициенті
Ко = 402958,6 = 0,013%, яғни айналымдылық коэффициенті 0,013% тең.
Айналым қаражатын пайдалану дәрежесі туралы айналым қаражатының қайтарым көрсеткіші (айналым қаражатының рентабельділігі) бойынша да айтуға болады, ол кәсіпорын пайдасының айналым қаражатының орташа қалдықтарына қатынасы ретінде айқындалады. Жоспарлы пайданы салыстыру есепті кезеңдегі айналым қаражатынан келетін пайда мөлшерінің өзгеруін анықтауға мүмкіндік береді.
Кәсіпорында материалдық ресурстарды пайдалану деңгейінің маңызды жалпылаушы көрсеткіштері-материал сыйымдылығы мен материал қайтарымы. Өнімнің материал сыйымдылығы кәсіпорында жұмсалған материалдық ресурстар санының және өткізілген (өндірілген) өнім көлемінің қатынасы ретінде есептеледі. Бұл көрсеткіш өткізілген (өндірілген) өнімнің бірлігіне шикізаттың, материалдардың және басқа да материалдық ресурстардың шығындарын сипаттайды. Материал сыйымдылығының төмендеуі кәсіпорынға мүмкіндік береді:
- шикізат пен материалдардың сол санынан көбірек дайын өнімдерді алу;
- айналым қаражатының нормативтік шамасын азайту;
- өнімнің өзіндік құнын төмендету, пайданы арттыру, өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыру және т. б.
26. Айналым құралдары мен айналым құралдарының айналымдылығын жылдамдату көрсеткіштері
Айналым қаражатының айналым айналымы кезеңдеріне сәйкес олардың айналымдылығын жылдамдатудың мынадай бағыттары бөлінеді:
1) өндірістік қорлар сатысында: шикізат, материалдар, отын, энергия шығысының прогрессивті нормаларын белгілеу; өнім сапасын төмендетпей қымбат тұратын материалдар мен отынды арзанырақ ауыстыру және т. б.;
2) өндіріс сатысында: өндірістік циклдың ұзақтығын қысқарту және оның үздіксіздігін арттыру, шикізатты, қалдықтарды кешенді пайдалану және т. б.;
3) айналым саласында: өнімді сатуды жеделдету және өсіру, кредиторлық және дебиторлық берешекті қысқарту және т. б.
II. Қаржылық есеп
2.1 Ұйымның есеп саясаты
1. Есеп саясатын құру тәртібімен және оның мазмұнымен танысу
Қазақстандық бухгалтерлік есеп тәжірибесіне есеп саясаты термині кезіндегі Қазақстан Республикасы Бухгалтерлік есеп жөніндегі ұлттық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
I-тарау. Ұйым экономикасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
0.1 Анадолу Маркетинг ЖШС-нің құрылтай құжаттарын оқып білу және дайындау. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу тәртібі ... ... ... ... ... ... .4
0.2 Анадолу Маркетинг ЖШС-нің шаруашылық қызметін жоспарлау ... .7
0.3 Анадолу Маркетинг ЖШС-нің негізгі және айналым капиталы ... ... 14
II-тарау. Қаржылық есеп ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...22
2.1 Анадолу Маркетинг ЖШС-нің есеп саясаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...22
2.2 Анадолу Маркетинг ЖШС-нің ақша қаражаты және есеп айырысу есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23
2.3 Анадолу Маркетинг ЖШС-нің негізгі құрал-жабдықтар мен материалдық емес активтер есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... 28
2.4 Анадолу Маркетинг ЖШС-нің тауарлы-материалдық қорларды есептеу және жеткізушілермен есеп айырысу есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ..37
III-тарау. Аудит ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .43
3.1 Анадолу Маркетинг ЖШС-нің жұмысының құрылымы және ұйымдастырылу. Аудитордың қызмет міндеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ..43
3.2 Аудитті өткізуді ұйымдастыру және оның негізгі кезеңдері ... ... ... ... .45
3.3 Ұзақ мерзімді активтер аудиті ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...51
IV- тарау. Салық және салық салу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .59
4.1 Корпоративтік табыс салығын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .59
4.2 Қосымша құн салығын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...63
4.3 Мүлік салығын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 70
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 74
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 75
ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7 6
КІРІСПЕ
Мен Масимжан Рахман 13-ші мамырдан 14-ші маусым айларының аралығында Анадолу Маркетинг жауапкершілігі шектеулі серіктестікте оқу тәжірибеден өттім.
Осы оқу тәжірибедегі мақсатым - Анадолу Маркетинг ЖШС-нің өндірістік - қаржылық қызметін меңгеріп, толығымен танысып, кәсіпорынның экономикалық көрсеткіштерін, қаржылық жағдайын зерттеп, қарастыру. Сабақ барысында алған теориялық білімімді тәжірибеде іске асырып, өзімнің қаржылық есеп, аудит, қаржылық талдау, салық салу салаларында білімімді бекіту болып табылады.
Оқу тәжірибені орындау барысындағы басты міндеттерім:
Кәсіпорынның есеп саясатымен, жарғысымен, басты ұйымдастырушылық
құжаттарымен, құрылымдық құжаттарымен, бөлімдер мен бөлімшелердің қызметтерімен толық танысу;
Кәсіпорынның бас бухгалтерімен бірлесіп тәжірибенің күнтізбелі
жоспарын құрып, жоспарға күнделікті жазбаны түсіру;
Кәсіпорынның ішкі шаруашылық қызметінің анықтама, сипаттамасын
жасап, қызметіне талдау жасау;
Кәсіпорынның қызметін қаржылық талдау, яғни қаржылық
тұрақтылығын және қаржылық жағдайын бағалау;
Тәжірибе жетекшісінің тапсырмасына сүйене отырып, кәсіпорынның
қаржылық - шаруашылық қызметінің мәліметтері мен құжаттарын жинақтап, іс-тәжірибе жөнінде есеп беруге құрастыру;
Оқу тәжірибемді өткен ЖШС Анадолу Маркетинг кәсіпорыны 1998
жылдан бастап Қазақстан нарығында жұмыс істеп келе жатыр. Кәсіпорынның басты мақсаты табыс табу және басты қызметі Түркия Қытай Ресей мемлекеттерінен көтерме бағамен тауар алып Қазақстан нарығында тарату және Қырғызстанға экспорттау болып табылады.
Мен ЖШС Анадолу Марктинг кәсіпорында тәжірибе өту барысында
қаржылық есеп, бухгалтерлік есеп, аудит және салық салу салаларының бөлімшелерінің құрылымымен, бухгалтерлік есептің қалай ұйымдастырылып, есептелетінін, құжаттарының қандай ретпен, қай жағдайда толтырылатынымен таныстым.
I. Ұйым экономикасы
4.1 Кәсіпорын ұйымының құрылтай құжаттарын оқып білу және дайындау. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу тәртібі
1. Әртүрлі ұйымдастырушылық-құқықтық формадағы кәсіпорынның құрылтай құжаттарының типтік формалары
Анадолу Маркетинг ЖШС Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексінің, Қазақстан Республикасының Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілікті серіктестіктер туралы Заңының, және осы жарғының негізінде әрекет етеді, ерікті негізде құрылған және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес заңды тұлға болып табылады. Негізгі мақсаты: пайда табу. ЖШС-ң мекенжайы: индекс 050034, ҚР, Алматы қаласы, Алатау ауданы, Райымбек даңғылы, 351 В.
Серіктестік Қазақстан Республикасының заңнамасы бойынша шағын кәсіпкерлік субъектісі болып саналады, бұл қызметкерлердің бір жылда орта есеппен алғандағы саны 100 адамнан аспайтындығы және орташа жылдық табыстың бір жылда орташа есеппен алғандағы құны тиісті қаржылық жылға арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген 300 000 есе айлық есептік көрсеткіштен аспайтындығын білдіреді. Шағын кәсіпкерлік субъектілері қызметкерлерінің бір жылмен алғандағы саны сол субъектінің филиалдарының, өкілдіктерінің және өзге де оқшау бөлімшелерінің қызметкерлерін қосқандағы бүкіл қызметкерлерді ескере отырып белгіленеді.
Серіктестіктің Құрылтайшысы болып табылады:
Түркия Республикасының азаматы Озтуран Юсуф туылған жылы 02.09.1988, Түркия азаматының төлқұжаты U 02300652, Зейтинбурну тарапынан 20.05.2011 ж. Берілген, шетелдік тұру ықтиярхаты №025549244, ҚР IIM тарапынан 14.11.2011 ж. Берілген, ЖСН 880902399064 тұрғылықты жері: Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы, Курильская көщесі, 28 үй.
Жарғы капиталындағы қатысу үлесі - 100% - 150 630 000 (жүз елу миллион алты жүз отыз мың) теңге.
Жарғылық капитал серіктестікті тіркеу мерзіміне қатысушылармен қалыптастырылған. Қолданатын заңдармен тағайындалған жарғылық капиталдың ең төменгі мөлшерінен азайтылуына жол берілмейді. Серіктестіктің мүлігі қатысушылардың салымдары, серіктестіктің тасыстары есебінен және заңнамамен тиым салынбаған өзге қайнар көздерден қалыптасады. Серіктестіктің мүлігі оның балансында есепке алынады.
Мекеменің жұмыс тәртібі; Еңбек ұжымының мүшелері еңбектік құқықтарға ие және міндеттерін ҚР еңбек туралы заңдарына сәйкес атқарады. ЖШС барлық мәселерді ҚР Еңбек туралы заңдары шектерінде шешеді. Қызметкерлердің еңбекақысы мен басқадай табыс түрлерінің қалыптары, төлеу жүйесі ЖШС Директорымен ҚР Заңдарына сәйкес анықталады.
2. Құрылтай шарттары мен жарғыларын дайындау ерекшеліктері мен оған қойылатын талаптар
Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің құрылтай шарты әрбір құрылтайшының немесе оның уәкілетті өкілінің шартқа қол қоюы арқылы жасалады. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің құрылтай шарты жазбаша нысанда жасалады. Шартқа серіктестіктің барлық құрылтайшылары қол қояды. Құрылтайшылар өкілдерінің серіктестікті құруға және құрылтай шартына қол қоюға құқық беретін тиісті өкілеттігі болуға тиіс.
Құрылтайшылар қатарына кіретін заңды тұлғаларды олардың тиісті заңды тұлға атынан сенімхатсыз әрекет етуге құқылы басшылары ұсынуы мүмкін.
Шартқа қол қоюдан бас тарту серіктестікке кіруден бас тартуды білдіреді. Шартқа қол қоймаған адамдарды оның құрылтайшыларының тізбесінде көрсетуге болмайды.
Шартқа ескертпелер жасай отырып қол қоюға жол берілмейді.
Серіктестіктің жекелеген қатысушылары мәртебесінің ерекшеліктері барлық құрылтайшылар қол қойған шарттың мәтінінде көрсетілуге тиіс.
Шағын немесе орта кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің құрылтай шартын қоспағанда, құрылтай шартын нотариат куәландыруға тиіс.
Құрылтай шартына қол қойған құрылтайшылар серіктестік мемлекеттік тіркеуден өткен соң серіктестіктің қатысушылары болады.
3. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу мақсаттары және тәртіптерімен, мемлекеттік тіркеу процедурасын жүргізу үшін қажетті құжаттар тізімі
Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу соңғы уақытта өзекті мәселелердің бірі болып табылады және өзінің жеке бизнесін құру кезінде жеке және заңды тұлғаларда көптеген сұрақтар туындайды.
Заңды тұлғаларды мемлекеттiк тiркеу Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркеу туралы ҚР-ның 1995 жылғы 17 сәуiрдегі Заңына (бұдан әрі - Заң) сәйкес, мемлекеттік тіркеуге ұсынылған құжаттардың ҚР-ның заңнамасына сәйкестiгiн тексеруді, Бизнес-сәйкестендіру нөмiрi беріле отырып, оларға мемлекеттiк тiркеу туралы анықтама беруді, заңды тұлғалар туралы мәлiметтердi Бизнес-сәйкестендiру нөмiрлерiнiң ұлттық тiзiлiмiне енгiзудi қамтиды.
Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінің 2015 жылғы 24 сәуірдегі № 233 (ҚР Әділет министрлігінде 2015 жылдың 18 маусымында №11384 тіркелді) заңды тұлғалардың реттеу мәселелері бойынша мемлекеттік қызмет стандартына сәйкес, заңды тұлғалардың мемлекеттік тіркелуі Халыққа қызмет көрсету орталығы (ХҚКО) арқылы өтініш тапсырады. Содан кейін ХҚКО-ның қызметшілері ҚР Заңында қарастырылған тәртіпте Әділет басқармаларына, яғни тіркеуші органдарға ұсынылады.
Шағын, орта және ірі кәсiпкерлiк субъектiсіне жататын заңды тұлғаны мемлекеттiк тіркеу кезiнде өтiнiшке құрылтайшы немесе құрылтайшылардың бірі болып қол қояды.
Егер де заңды тұлғаны тіркеу туралы өтініште шетел қатысуы орын алса, онда (ҚР бекiткен халықаралық шарттарда өзгеше белгiленбесе) өтініштен басқа қосымша келесідей құжаттар тапсырылады:
1) шет мемлекеттің заңдары бойынша заңды тұлға болып табылатындығын куәландыратын сауда тізілімінен заңды көшірмесі немесе басқа заңды құжаты, нотариалдық куәландырылған мемлекеттік және орыс тілдеріндегі аудармасымен бірге;
2) құрылтайшының - шетелдік жеке тұлғаның жеке басын куәландыратын паспорттың көшірмесі немесе басқа да құжаты мемлекеттік және орыс тілдеріне нотариалдық куәландырылған аудармасымен қоса табыс етілуге тиіс.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестікті мемлекеттік тіркеу үшін құрылтайшылар:
1) құрылтайшылар серіктестік құруға уәкілеттік берген адам қол қойған серіктестік құру туралы өтінішті;
2) алып тасталды - ҚР 2012.12.24 N 60-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен;
3) заңды тұлғаны мемлекеттік тіркегені үшін бюджетке тіркеу алымы төленгенін растайтын түбіртекті немесе өзге де құжатты ұсынуға тиіс.
Мемлекеттік тіркеуге құжаттарды тапсырған кезде заңды тұлғаны мемлекеттік тіркегені үшін (шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне жататын заңды тұлғаларды қоспағанда) бюджетке тіркеу алымы төленгенін растайтын түбіртек немесе өзге де құжат тіркеуші органға бір мезгілде ұсынылады.
Сондай-ақ, кәсіпкерлік субъектілерін тіркеу баламалы түрде субъектілердің ықыласына сәйкес электрондық үкіметтің веб-порталы арқылы берілуі мүмкін. Ол үшін заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу туралы өтініш электрондық үкіметтің веб-порталында толтырылады және ұсынылады, электрондық цифрлық қолтаңба қойылады. Ал, тіркеу алымын төлеу электрондық үкіметтің төлем шлюзі арқылы жүзеге асырылады.
Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркеу туралы ҚР-ның Заңына сәйкес, заңды тұлғаның мемлекеттік тіркелуін (қайта тіркелуін), филиалдар мен өкілдіктердің есептік тіркелуін (қайта тіркелуін) растайтын құжат ретінде ҚР-ның Үкіметімен бекітілген нысан бойынша тіркеуші органмен ұсынылатын анықтама болып табылады.
Өтінішке құрылтайшы немесе құрылтайшы уәкiлдiк берген адам қол қояды. Мемлекеттің үлестік қатысуы бар мемлекеттік мекемелер, мемлекеттік кәсіпорындар, шаруашылық серіктестіктер мен акционерлік қоғамдар (бұдан әрі - мемлекеттің қатысуымен заңды тұлғалар) мемлекеттің қатысуымен мемлекеттік кәсіпорындар, мекемелер тізімін ұстаушылардың белгісі бар өтініш тапсырады.
Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда, қаржылық қызмет көрсету нысанасы болып табылатын заңды тұлғаны тiркеу үшін - қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды реттеу және қадағалау жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк органның рұқсаты қосымша талап етiледi.
Егер серіктестік құрылтайшылары өз қызметін Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің үлгілік жарғысы негізінде жүзеге асыруға шешім қабылдаған жағдайда, тіркеуші органға Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі белгілеген нысан бойынша өтініш ұсынылады.
Серіктестікті мемлекеттік тіркеуді жүзеге асыратын органның серіктестік құрылтайшыларынан өзге құжаттар табыс етуді талап етуге құқығы жоқ.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталын тексеру:
1. Жауапкершілігі шектеулі серіктестікті тіркеу немесе қайта тіркеу кезінде жарғылық капитал және оның өз капиталымен арақатынасы тексерілмейді.
2. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталын тексеру:
кез келген қатысушының талап етуі бойынша тәуелсіз сарапшымен жүргізілуі мүмкін. Сараптамаға мүдделі қатысушы ақы төлейді;
сот шешімі бойынша;
әрбір қаржы жылының қорытындылары бойынша - қаржы есептері бойынша жүргізілуі мүмкін.
3. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің мәлімделген жарғылық капиталы нақты жарғылық капиталынан асып кеткен кезде серіктестікке қатысушылар кредит берушілер алдында жарғылық капиталдың өз капиталынан асып кеткен сомасында серіктестіктің борыштары бойынша ортақ субсидиялық жауапкершілікті мойнына алады.
7.1 Анадолу Маркетинг ЖШС-нің шаруашылық қызметін жоспарлау
1. Бизнес-жоспарларды даындау үшін орындалатын жұмыстар
Анадолу Маркетинг ЖШС-нің қызметінің негізгі мақсаты таза табыс табу болып табылады. Көзделген мақсатқа жету үшін серіктестік келесі көрсетілген қызмет түрлерін жүзеге асырады:
коммерциялық қызмет ( cауда-cатып алу іс-әрекеттері, сауда делдалдық қызмет, дүкендер, дүңгіршектер, сауда уйлерін ашу және пайдалану, делдалдық қызмет көрсету, көтерме-бөлшек, комиссиялық сауданы ұйымдастыру);
ғылым зерттеу ашуларын өңдеу және еңгізу;
ғылыми техникалық, патенттік және инжиниринг, маркетинг, консалтинг, сипатында экономикалық ақпараттық қызмет атқару;
ғылыми технологияларды енгізу;
ғылыми техникалық қызмет;
жарнамалы ақпараттық қызмет;
Қазақстан Республикасының заңына сәйкес сыртқы экономикалық қызмет, әр түрлі тауарлардың экспорты мен импорты, оның ішінде шетелдік әріптестермен бірге халықаралық жобалар мен бағдарламаларға қатысу үшін шетел мамандарын шақыру, рұқсатнама құжаттарын дайындауға көмек көрсету;
Қазақстан Республикасының заңдарымен тыйым салынбаған өзге қызмет түрлері.
Кәсіпорын үшін жоспарлау есеп және бақылау сыртқы ортамен байланыс құралы ретінде көрінеді. Ақша қорының әрбір қолдану бағытына сәйкес қайнар көзі. Ақша ағымдары шаруашылық қызметтің барлық салаларын жүзеге асыруды қамтамасыз етеді. Жоспарлаудың негізгі мақсаты - кәсіпорынның өндірістік-қаржылық операцияларындағы қызметін анықтау, уақыт бойынша және кәсіпорынның бөлімшелері бойынша оны нақтылау, алдыға қойған мақсаттарды жүзеге асыруды қамтамасыз ететін қаржы көздерін және ресурстардың қажетті мөлшерін анықтау. Ұйымның шаруашылық қызметін талдаудың қорытынды кезеңі оның қаржы жағдайын зерттеу болып табылады. Кәсіпорынның қаржы жағдайы оның өндірістік қызметіне тікелей тәуелді болады. Жоспарларды, әсіресе, өнім өндіру мен өткізу жоспарларын орындаудағы ауытқулар кәсіпорынның қаржы жағдайына әсер етпей қоймайды.
Бизнес-жоспар -- кәсіпорынның алдына қойған экономикалық мақсаты мен оны жүзеге асыру жолдары, міндеттері мен әдіс-тәсілдері баяндалған құжат. Бизнес жасау үшін нарықтық орта жан-жақты зерттеледі.
Бизнес-жоспар келесі маңызды мәселелерді шешеді:
кәсіпорынның болашақта тұрақтылығын және тіршілікке икемділік дәрежесін анықтайды;
кәсіпкерлік қызметтің тәуелділігін төмендетеді;
дамудың сандық және сапалық көрсеткіштер түріндегі бизнестің болашағын анықтайды;
фирманың потенциалды инвесторлар жағынан көмекті қамтамасыз ете отырып, олардың ықыласын және қызығушылығын тартады;
жоспарлаудың бағалы тәжірибесін алуға көмектеседі, мекемеге және оның жұмыс ортасына деген болашақта көзқарасын дамытады.
Нарықтық экономикаға көшу кәсіпорыннан өндіріс тиімділігін арттыруды, өнімдердің және ғылыми-техникалық прогресстің жетістіктерін енгізуге байланысты қызметтердің бәсекеге қабілеттілігін арттыруды, өндірісті басқарудың және иелік етудің формаларының тиімділігін, иесіздікті жоюды, кәсіпкерлікті күшейтуді,бастамашылықты арттыруы және т.б. талап етеді. Бұл міндеттерді жүзеге асыруда иелік ету субъектілерінің қызметіне экономикалық талдау жасау маңызды роль атқарады. Оның көмегімен кәсіпорынды дамытудың стратегиясы мен тактикасы жасалады, жоспарлар мен басқарма шешімдері тұрақтанады, олардың орындалуына бақылау жасау жүзеге асырылады, өндіріс тиімділігін арттыру резервтері белгілі болады, кәсіпорынның, оның бөлімшелері мен қызметкерлерінің қызметінің нәтижелері бағаланады.
1. Тауар немесе қызметке сипаттама
Өндіріс көлемі мен өнімдерді сату бір-біріне тәуелді көрсеткіштер болып табылады. Шектеулі өндірістік мүмкіндіктер және шектеусіз сұраныстар жағдайында, өнім өндіру көлемі бірінші орынға қойылады. Анадолу Маркетинг кәсіпорыны ең бірінші Түркия, Ресей, Қытай елдерінен өнімдерді импорттап Қазақстан бойынша бөлімшелеріне таратады және Қырғызстан мемлекетіне экспорттайды. Тауар ассортименті өте көп және тағам өнімдерді, консервтерді және гигиеналақ өнімдерін алып сатады.
Сонымен өнімдердің кейбір түрлеріне мәліметтер берсек:
Печеньелер
Созылмалы печеньесі
Детское (өлшенбелі)
Сонылы қант- май құрамды печенье.
Энергетикалық құндылығы 405 ккал
100 грамм өнімде:
Ақуыз 8,0 грамм
Май 9,6 грамм
Көмірсу 71,1 грамм
Құрамы: бидай ұны, қант, маргарин, крахмал, жұмыртқа ұнтағы, қопсытқыштар: Е500, Е503; ас тұзы, эмульгатор-лецитин Е322, ванилин - иіс пен дәмді күшейткіш, қышқылдандырмауыш Е223.
Вафли
Каприз (өлшенбелі, термопленка)
Карамель-ванильдің хош иісі бар, арасына нәзік сүт салмасы салынған үш қабат вафли тілімі.
100 грамм өнімде:
Ақуыз 5,8 грамм
Май 26,9 грамм
Көмірсу 60,7 грамм
Энергетикалық құндылығы 510 ккал
Құрамы: қант, бидай ұны, кондитерлік май, құрғақ сүт сарысуы, құрғақ сүт, жұмыртқа ұнтағы, крахмал, эмульгаторлар: лецитин Е322, ас тұзы, қопсытқыш Е500, табиғиға ұқсас крем-карамель, баяу пісірілген сүт, ванильді хош иістендіргіштері.
Агар зефирі
Зефир глазированный (өлшеніп салынған 460 грамм)
Жеміс езбесін қосып, жұмыртқа белогы мен агар сиропына бұлғанған масса. Жоғары сапалы өсімдік майынан жасалған глазурмен глазурленген жартылай домалақ өнім, зефир.
100 грамм өнімде:
Ақуыз 1,9 грамм
Май 10,2 грамм
Көмірсу 72,4 грамм
Энергетикалық құндылығы , 380 ккал
Құрамы: қант, сірне, жеміс езбесі, кондитерлік май, какао ұнтағы, жұмыртқаның ақуызы, жележасағыш - агар Е406 агенті; қышқылдылықты реттегіш - сүт қышқылы Е270; табиғиға ұқсас ванильді хош иістендіргіштер; эмульгаторлар: лецитин Е322, Е476. Ауаның (8-24)°C температурасында, 75%-дан аспаған салыстырмалы ылғалдылығында сақтау керек.
Сақтау мерзімі: 3 ай.
1. Сала және сату нарығындағы істердің жағдайын талдау
Қазақстан нарығында тәтті өнімдерінің сатылуының 20% үлесі Ресейге, 25% үлесі Украинаға тиесілі, қалған пайыз бөлігін еліміз өзі өндіріп, қазіргі таңда өзімізді қамтамасыз ете алып отырмыз.
Анадолу Маркетинг ЖШС-гі Қазақстан нарығындағы үлесі 10%, Рахат кондитерлік фабрикасымен бәсекелес бола отыра өте жақсы көрсеткіштер көрсетіп отыр.
Анадолу Маркетинг ЖШС-гі жылына 20 мың тонна тәтті өндіреді. Кондитерлік фабриканың кедендік одаққа кіріп, біріңғай экономикалық нарықта жұмыс істеуі Қазақстан үшін өте тиімді болып табылады. Осы уақытқа дейін жалпы өнімнің 3-5 пайызын құрап келген Анадолу Маркетинг ЖШС-гін мемлекетіміз одан ары ұлғайтуды жоспарлап отыр.
Анадолу Маркетинг ЖШС-гі өз үлесін жалпы ішкі өнімнің артуына ғана емес, 400-ге жуық адамды жұмыспен қамтуға септігін тигізіп отыр, барлық қалаларда франшиза ашлыған жағдайда тағы 1000-ға жуық адам жұмыспен қамтылатыны сөзсіз.
2. Өндіріс алаңдарындағы және бөлмелердегі өндіріс жабдықтарына, шикізаттар мен материалдарға қажеттілікті есептеу
Өткен жылда кәсіпорынның баланс құрылымында өзгеріс болғаны көрініп тұр. Кәсіпорын мүлігінің өтімі 471856 мың теңгеге артты, яғни бұл дегеніміз жыл басымен салыстырғанда 17%-ға артық. Өсімнің көп бөлігінің 97,9%-ы өндірістік қорға жіберілді. Бұл еңбек өнім өтімінің белсенді бөлігін көбейтті.
Кесте - 1. Кәсіпорындағы мүліктік жағдайдың өзгеруі, 2018ж.
Көрсеткіштер
2018 жылдың басы мың тг
%
2018 жылдың соңы
%
Жыл ішіндегі өзгерістер мың тг
%
Барлық мүліктер
2691783
100
3163639
100
+471856
+17
Соның ішінде:мобильді емес активтер
1946262
72,3
19111930
60,4
-34332
-1,77
Мобильді актив
745521
27,7
1251709
39,6
+506188
+67,89
Соның ішінде: қор, шығындар
198861
7,39
660977
20,89
+462116
+232,8
Дебиторлармен есептесу
473099
17,56
530459
16,78
+57359
+12,12
3. Қызметкерлердің санын еңбекақы қорын есептеу
Еңбекақы - қызметкерлердің орындаған жұмыс көлемі мен белгілеген еңбек шарты және лауазымы нұсқауына байланысты төлем. Еңбек тиімділігін арттырудың әртүрлі ынталандыру жолдары болып, сыйақы, қосымша төлем, кепіл төлемақы және т.б. болып табылады.
Сәйкесінше Анадолу Маркетинг ЖШС-де 344 жұмысшы бар. Жұмысқа алушы еңбекақы жүйесі мен нысанын Еңбек туралы ережеге сәйкес, нақтылы еңбек жағдайын ескере отырып, Қызметкерлер ережесі бекіткен жұмысшылар және жұмыс уақыты режимі бойынша өздері белгілейді. Аталған ережелер жұмысқа алушыға тек еңбек шартына отыру немесе еңбек режимін ұйымдастыру үшін ғана емес, сонымен қатар шығындармен төлемдерді негіздеу мақсатында қажет. Жалақы жеке жұмыс нәтижесі бойынша немесе ұжымның жұмыс нәтижесіне байланысты төленеді. Бұл жағдайда қызметкерге белгіленген еңбекақы көлемі заң бойынша белгіленетін төменгі еңбекақы мөлшерінен төмен болмауы тиіс. Тәжірибе жүзінде еңбекақыны ұйымдастырудың негізгі екі нысаны - мерзімдік және кесімді қолданады. Жұмысшылар мен қызметкерлердің табысын, оның ішінде табыстан ұсталатын ұсталымдарды және оларға төленуге тиісті еңбекақы сомаларын жинақтап, қорытындылауға арналған құжатты есеп айырысу ведомосі деп атайды.
Еңбек өнімділігінің өсуіне және өнімнің өзіндік құнын төмендетіп оның сапасын арттыруға еңбек тәртібін нығайтуға еңбекақы есебі біршама септігін тигізеді. Қызметке алынған адамға табельдік номер беріліп жеке карточкасын ашады. Бұл жеке карточкада жұмыс істейтін қызметі жалақысы, табельдік номері және жұмыстағы қозғалысы көрсетіледі. Сонымен қатар бұл карточкада еңбек ақы бойынша есеп айырысулар да көрсетіледі.
Анадолу Маркетинг ЖШС-нің жұмыскерінің жалақысы штаттық кесте бойынша 105 000 тг деп белгіленген, жалақысын негізгі еңбекақы бойынша есептеймін.
МЗЖ= 105 000*10%=10500тг
ЖТС= ( жалақы - МЗЖ -- ең төменгі жалақы)*10%
Осы формулаға сала отырып жеке табыс салығын табамыз.
ЖТС= (105 000тг- 10500тг- 42500)*10% = 5200тг
Алатын жалақысы:
105 000 тг- 10500тг - 5200=89300 тг
4. Басқару құрылымын анықтау
Сызба - 1. Анадолу Маркетинг кәсіпорынында қызметкерлер құрылымы:
5. Шығындарды есептеу, өнімнің өзіндік құны
Өнімнің өзіндік құнының құрылымын біле тұрып оны азайтудың негізгі, аса маңызды іздестіру бағыттарын белгілеуге болады, себебі жекелеген шығын түрлерінің азаюының оның жалпы деңгейіне тигізетін әсері әртүрлі болып келеді. Өздерінде шикізаттың өзіндік құнындағы ең жоғары меншікті салмақты шикізат пен материалдар алатын салалар материалды көп қажет ететін салалар болып табылады. Оларға өңдеу салалары жатады - жеңіл өнеркәсібі, машина жасау және металл өңдеу, химиялық және мұнай химиялық өнеркәсібі. Еңбекақының көмір өнеркәсібі өнімінде алатын үлкен меншікті салмағының салдарынан оны көп еңбекті қажет ететін слаларға жатқызады. Мұнай өндіру өнеркәсібі өнімнің өзіндік құнындағы амортизациялық аударымдардың алатын елеулі меншікті салмағының салдарынан капиталды көп қажет ететін салаларға жатады. Оған мұнай ұңғымаларының жоғары құны мен олардың өтелуінің салыстырмалы түрдегі қысқа мерзімдері, шикізат пен негізгі материал шығындарының жоқтығы тән болып келеді.
6. Өнім бірлігінің бағасын, табысты, өнім рентабельділігін анықтау
Табыстылық - өндірістің экономикалық тиімділігінің негізгі көрсеткіштерінің бірі. Оның деңгейі неғұрлым жоғары болса, онда компания неғұрлым тиімді жұмыс істейді. Бұл кәсіпорынның жұмысына байланысты, бірақ кәсіпорынға тәуелді емес объективті шарттар аналитикалық жұмыста назарға алынуы тиіс.
Өзіндік құнды калькуляциялау кәсіпорынның қаржылық жағдайы, өтімділігі мен рентабельділігі ең алдымен ағымдағы активтердің ақша қаражаттарына айналу жылдамдығына байланысты және ол тәуекелдіктің өлшемі ретінде көрінеді. Кәсіпорын үшін тәуекелдіктің жоғарғы деңгейі кредиторлық бөлшекті уақытында төлемеудің немесе банкроттыққа ұшыраудың мүмкінділігінің үлкен болуында деп есептеледі. Өндірістік-шаруашылық процесте шикізаттарды, материалдарды және басқа да тауарлық-материалдық игіліктерді алудан бастап, өнім өткізуге дейінгі барлық операциялар тығыз өзара байланыста болады және қаржы арқылы жүзеге асып отырады. Сондықтан егер кәсіпорынның өз қарамағында ақша қаржыларының жеткілікті сомасы болмаса немесе олар ұйымсыз пайдаланылатын болса, мұның өзі жабдықтау, өнім өндіру және өткізу жоспарларының орындалуына едәуір дәрежеде ықпал жасайды.
Кесте - 2. Анадолу Маркетинг ЖШС-нің рентабельділік кестесі, 2016-2018жж.
Көрсеткіш
2016 жыл
2017 жыл
2018 жыл
Жалпы кірістілік коэффициенті
2,53
1,46
2,09
Сату коэффициенттері
7,48
5,52
5,14
Активтердің кірістілігі
3,23
1,37
2,49
Өнімділіктің өту коэффициенті
10,57
7,8
6,54
2-кестеге сәйкес, осы компания үшін барлық кірістілік көрсеткіштерінің ең жақсы көрсеткіштері 2015 жылы тіркелген деп қорытынды жасауға болады. 2017 жылы кірістілік орташа деңгейде болды. Есепті кезеңде зауыт өндірісте тартылған қаражаттың әр теңгесінен бөлінбеген пайданың 2,09% -ын өндірді.
Кәсіпорын шығындарына әкімшілік шығындар, шикізат және материалдар шығындары, амортизациялық аударымдар, еңбекақы шығындары, коммуналдық шығындар, жал бойынша шығындарын өтейді. Қазіргі кезде кәсіпорынның өз алдындағы міндеттемелерін уақытылы және толық өтеуде, кірістері шығындарына қарағанда жоғары соған байланысты кәсіпорынның қаржылық жағдайы тұрақты.
7. Өнімнің жылжуына ықпал ететін маркетингтік шараларды дайындау
Өнімді өткізудің маркетингтік жүйелерінің түрлері өткізу арналарының құрылымына байланысты болады.
Анадолу Маркетинг ЖШС-гі дәстүрлі жүйені қолданады, яғни тәуелсіз өндіруші болып табылады. Жүйенің әрбір мүшесі өз қызметін атқарып, максималды табыс табуды көздейді. Жүйе мүшелері бір-бірінің қызметін толық бақылай алмайды. Таратудың дәстүрлі арналарының басшылығы пәрменсіз және тиімділігітқмен болады. Мысалы, көптеген тамақ өнімдерін өндіретін отандық кәсіпорындардың өткізу жүйесін өзара іс-қимыл жасау сипаты бойынша дәстүрлі жүйеге жатқызуға болады. Бұл жүйенің әрбір арнасы басқаларға тәуелсіз және тек қана өзінің пайдасын көбейтуге болады.
Анадолу Маркетинг кәсіпорны өзінің нарық үлесін молайту мақсатында көп арналы және аралас жүйелерді қолдана отырып, қарқынды өткізу саясатын жүргізеді.
Мұндай жүйелердің қалыптасуы тікелей байланыстарды таңдайтын ірі және ұсақ сатып алушыларды қамтамасыз ету қажеттілігінен туындады, яғни тауарлардың үлкен көлем тікелей ірі бөлшек фирмаларға және көтерме саудагерлерге сатылады. Ал шағын дүкендер үшін делдалдар мен ұсақ көтерме дүкендердің қызметі қолданылады. Анадолу Маркетинг ЖШС өткізу арналары өнімді облыста сатып, өткізетін, көтерме саудагерлер және кең көлемді бөлшек сауда, шағын көтерме дүкен, фирмалық дүкендер, өзінің жеке сату орындары, жалға алынған дүкендер, базардағы және дүңгіршектердегі сауда сияқты ұсақ делдалдардан тұрады.
Анадолу Маркетинг ЖШС өз өнімін көлемінің тең жартысын ең пайдалы серіктестері болып келетін көтерме фирмалар арқылы сатып, өткізеді. Сондықтан өткізу саясатын ұйымдастырғанда, олардың мүделері ең бірінші орынға қойылады.
8. Қауіп-қатерді бағалау
Анадолу Маркетинг ЖШС қауіп-қатердің алдын алу үшін мына шараларды жүзеге асырады:
тұрақты экономикалық өсуді қамтамасыз етеді;
қоғамдық қажеттердің тиімді түрде қанағаттандырылуын қадағалайды;
басқарудың жоғары сапасын ұйымдастырады;
экономикалық мүдделердің қорғалуын қамтамасыз етеді;
жалпы ішкі өнімнің өсуіне үлес қосады;
жұмыссыздық нормасын сақтайды;
экономиканың құрылымын жетілдіреді;
шаруашылыктың техникалық базасының жай- күйін дамытады;
бәсекелесуге қабілеттілігін жоғалтпау;
ішкі және сыртқы борыштарды азайту немесе мүлде алмау саясатын ұстанады.
33.1 Анадолу Маркетинг ЖШС-нің негізгі және айналым капиталы
1. Кәсіпорынның негізгі қаражатын бағалау, амортизация, негізгі өндірістік қорлардың құрылымын, қайта өндіру көрсеткіштердің жүйесі
Негізгі және айналым капиталы қосалқы қорлардың үлесі кәсіпорын қоймасында сақталған тауарлық - материалдық қорлардың айналым активтерінің жалпы сомасына қатынасы арқылы анықталады. Ұйым капиталының құрылымы: көрсеткіштер, негізгі капитал, айналым капиталы, кәсіпорынның меншік капиталы, негізгі қаражаттар, негізгі қор, өндірістік айналым қоры, айналыс қоры, кәсіпорынның қарыз капиталы, ұзақ мерзімді міндеттемелер, қысқа мерзімді міндеттемелер.
Анадолу Маркетинг ЖШС айналым құралының деңгейі өндірістік процестің қажеттіліктеріне ғана байланысты анықталмайды, кездейсоқ факторларға да байланысты. Сондықтан айналым құралын тұрақты және өзгермелі құралға бөлген жөн.
Кесте - 3. Анадолу Маркетинг ЖШС-нің негізгі капиталының көрсеткіштері, мың тг.
Негізгі капитал:
2018ж.
Негізгі құралдар
12.470.037
Материалдық емес активтер
151.244
Ұзақ мерзімді активтер үшін берілген аванстар
1.039.479
Негізгі құралдардан түскен табыстар
2.656.837
МЕА сатып алу
63.973
Қызметкерлермен төленіп, жабылған қарыздар
5.230
Мемлекеттік субсидиялар
319.332
Қарыздардан түскен түсімдер
568.000
Қарыздарды төлеу
923.079
Дивиденттерді төлеу
471.801
Қаржылық мақсатта қолданылған қаражаттар
826.880
Есептелген амортизация сомасы ай сайын өндірілген өнімнің, орындалған жұмыстың немесе көрсетілген қызметтің өзіндік құнына апарылады; маусымдық өндірістерге амортизациялық аударымдардың жылдық сомасы кәсіпорынның жыл ішінде жұмыс істеу кезеңнің өндірістік шығындарына қосылады.
Техникалық құжаттама жабдықтарды және түгендеуді пайдалану және қызмет көрсетуді пайдалану жөніндегі нұсқаулыққа және зауытқа сәйкес жүргізіледі. Нақты шығындардың мөлшерi негiзгi құралдардың әрбiр тобына арналған жөндеу және техникалық қызмет көрсету негiзiнде есептеледi.
2. Негізгі қаражаттың түрлі құрылымын анықтау
Негізгі құралдардың құрылымы динамикалық немесе өзгеріп отырады, яғни белгілі бір уақыт кезеңінен кейін негізгі құралдардың құрылымы өзгереді, себебі ұйымда негізгі құралдардың қозғалысы бар: олардың жаңа элементтерін енгізу немесе бір себептермен зейнетке шығу. Түрлі салалардағы ұйымдар үшін негізгі өндірістік активтер құрылымы айтарлықтай ерекшеленеді. Бұл осы салалардың техникалық және экономикалық ерекшеліктеріне байланысты. Мысалы, өндіруші салаларда негізгі құралдардың түрлерінде (өндірісінде) елеулі үлес құрылымдар алады; машина жасауда - машиналар мен жабдықтарда және т.б. Тіпті бір саладағы ұйымдар, әдетте, негізгі құралдардың тең емес құрылымына ие. Осылайша, негізгі құралдар құрылымында белсенді элементтердің ең көп үлесі техникалық жабдықтау мен электр жабдықтары жоғары, сондай-ақ автоматтандырылған және механикаландырылған өндіріспен айналысатын ұйымдар үшін тән.
Сызба - 2. Негізгі қаражаттардың бөлінуі
3. Негізгі қаражаттың технологиялық құрылымы
Кондитерлік өнімдерді өндіру технологиясы әртүрлі шикізатты химиялық құрамы мен қасиеттерінде өңдеудің кешенді физика-химиялық және коллоидтық процестерімен алдын-ала анықталады. Осы үдерістердің мәнін білу және басқару әдістерін білу дағдыларын меңгермей, заманауи технологиялық инженерді дайындау жеткіліксіз болады.
Кондитерлік бұйымдарды өндіру өндірістік желілерде біріктірілген көптеген кешенді, жоғары дәлдіктегі жабдықтарды пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Шикізат пен жартылай фабрикаттарды қайта өңдеуді басқару, көптеген машиналарда және құрылғыларда оңтайлы технологиялық режимдерді сақтау компьютермен толығымен автоматтандырылады және бақыланады. Заманауи өндірістің технологиясы мен жабдықтары бірыңғай жүйеге біріктіріледі.
Кондитерлік өнімдердің өндірісі беттік құбылыстармен алдын ала анықталған түрлі дисперсті жүйелерді өндіруге және өңдеуге байланысты. Сондықтан технология бойынша студенттерге арналған оқулық физикалық және коллоидтық химия, шашыраңқы жүйелердің беткі құбылыстары туралы заңдарды анықтайтын тамақ өнімдерінің процестері мен құрылғылары негізіне негізделуі керек. Тек осы жағдайда технологиялық инженерлердің іргелі дайындығы жүзеге асырылады, өйткені Коллоидтық химия курсы бойынша зерттелген дисперсті жүйелердің жалпы мінез-құлық тәртібі нақты жүйелерде көрсетіледі.
4. Өндіріс қуатын есептеу
Кәсіпорынның өндірістік қуаты негізгі қорлардың өнімді барынша көп шығару жөніндегі мүмкіндіктерімен анықталады. Өндірістік қуат негізгі қорлардың құрамының әркелкі болуына тікелей байланысты болады. Қорлардың бір бөлігі өндірістік процеске тікелей қатысады да, өндірілген өнімнің көлеміне тура ықпал жасайды, енді бір бөлігі өндіріс процесіне тікелей қатыспағанымен, өндірістің қалыпты барысын қамтамасыз ету үшін қажет болады. Бұған қоса кәсіпорындардың өндірістік мақсатқа жатпайтын қорлары да болады. Кәсіпорынның табысы өндірістің тиімділігін сипаттайтын қорытынды көрсеткіш болып табылады. Кәсіпорындар немесе бірлестіктер коллективінің жұмысындағы жағымды жақтар да, жағымсыз жақтар да пайдада өз көрінісін табады.
Кесте - 4. Өндіріс қуатының өзгеру кестесі, мың тонна.
Кондитерлік өнімдер
Жылдар
2017
2018
Печенье
10
15
Крекер
7
9
Зефир
5
8
Драже
6
5
Ирис
5
5
Мармелад
8
5
Шоколад
13
16
Какао
5
7
Карамель
8
8
Вафли
9
10
Конфеты
15
20
5. Бастапқы және баланстық құнды анықтау
Баланстық құн - бухгалтерлік кітаптардағы негізгі қорлар мен айналым қаржыларының ақшаға шаққандағы құны (нақты нарықтық құны басқаша болуы мүмкін). Баланстағы негізгі қорды бағалау үшін бастапқы қалпына келтіру және инвентарлық құндары негізге алынады. Әдетте, негізгі қорлар баланста бастапқы құны бойынша белгіленеді. Ал, құнын алуға, жеткізуге, орналастыруға кеткен шығындардан құралады. Кейінгі жылдардағы жаңадан қайта бағаланған қорлар баланста қайтадан бағалау кезінде белгіленген қалпына келтіру құнымен есептеледі. Күрделі қаржының есебінен алынған негізгі қорлардың инвентарлық құны көрсетіледі.
Кесте - 5. Анадолу Маркетинг ЖШС баланстық есеп беру коэффициенті, 2018ж.
Міндетті капиталдың коэффициенті.
9,5%
Міндетті капиталдандырудың капиталға қатынасы.
92%
Ағымдағы өтімділік.
284%
6. Өндірістік және жылдамдатылған әдістермен біркелкі амортизацияны есептеп шығару
Амортизация кәсіпорында ай басында бар негізгі қүралдарға есептеледі. Кіріске алынған негізгі қүралдар келесі айдың бірінен
басталып есептеледі, ал шығысқа шығарылған негізгі құралдар келесі айдан бастап есептеуі тоқтатылады. Ол бухгалтерлік есеп шоттарының жүмыс жоспарында 2420 Негізгі қүралдардың құнсыздануы мен амортизациясы шотында жүргізіледі.
№ 16 ХҚЕС талаптарына сәйкес амортизацияның 4 әдісі бар:
кұнды біркелкі есептеп шығару әдісі;
өндірістік эдіс;
кумулятивтік әдіс;
кемімелі-калдық эдісі.
Құнды біркелкі есептеп шығару әдісіне тоқталатын болсақ, ол неғүрлым қарапайым әдіс болып саналады. Осы әдіс бойынша объектінің амортизацияланатын құны негізгі кұралдардың жұмыс істейтін мерзімінің ішінде шаруашылық субъектісінің шығындарына бір қалыпты косылып отырады. Бұл әдіс бойынша, яғни құнды біркелкі есептен шығару әдісі қолданылғанда негізгі кұралдарға есептелетін амортизациялық аударым сомалары жыл сайын тұрақты мөлшерде жүргізіледі.
Ал өндірістік әдіс объектінің пайдаланылатын уақытына емес, оны пайдалану нэтижесіне негізделген. Бұл жерде бастапкы құнын 100% деп аламыз. Одан кейін табылған пайыз мөлшері (100% . бөлінгіш пайдаланатьш жылы) екі еселеніп, негізгі кұралдардын бастапкы қүны емес, әр есепті жыл басындағы әлі амортизацияланбаған қалдық құнына, яғни баланстық құнына көбейтіледі.
1. Жаңарту, қатардан шығу, жарамдылық, негізгі құрал-жабдықтардың тозуының коэффициенттерін есептеу
Негізгі құралдарды жаңартып отыру ставкасы кәсіпорын қаржыландыратын негізгі өндіріс кезеңінде компанияның негізгі инвестицияларына негізделген негізгі мерзімді басылымдардың негізгі кезеңділігіне негізделеді. Сондай-ақ, жаңа қорлардың жылдың толық құнына салыстырмалы үлесі де болжануда.
Негізгі құралдардың зейнетақылық мөлшерлемесі осы есептік кезеңде кәсіпорыннан есептік кезеңнің басында бар кәсіпорынға тіркелген тіркелген өндірістік активтердің құнына бөлінетін негізгі өндірістік және өндірістік активтердің құны болып табылады. Жыл басынан бері шығарылған қаражаттың жыл басындағы қаржының құнына қатынасы ретінде есептеледі.
Анадолу Маркетинг ЖШС-де құнды бірдей етіп бөлу әдісі пайдаланылады. Құнды бірдей етіп бөлу әдіс бойынша амортизация сомасы келесі формула бойынша есептеледі:
Бастапқы құн - жойылу құныпайдалану мерзімі
Мысалы, НҚ бастапқы құны 100000 тг, жойылу құны 10000 тг, пайдалану мерзімі 5 жыл
(100000-100005=18000 тг
18000 - :12 ай = 1500 тг
Өндірістік әдіс бойынша амортизация сомасы келесі формула бойынша есептеледі:
Бастапқы құн - жойылу құныорындалатын жұмыстың көлемі
Мысалы, НҚ бастапқы құны 100000 тг, жойылу құны 10000 тг, өндірістік қуаттылығы 5000 өнім.
100000тг-10000тг5000тг=18тг (1 өнімге келетін амортизация сомасы)
1 жылы - 2000, 2 жылы - 1500, 3 жылы - 1000, 4 жылы - 500 өнім өндірілген.
Жыл сайынғы амортизация сомасы былай есептеледі.
2000*18тг=36000тг
1500*18тг=27000тг
1000*18тг=18000тг
500*18тг=9000тг
Тозу - негізгі қорлардың өндірістік процеске қатысу нәтижесінде өз құнын жоғалтуын сипаттайды. Негізгі қорлар оларды қолдануға немесе қолданбауға тәуелсіз тозуға ұшырайды. Ал тозу коэффициенті - негізгі құралдардың тозу арқылы қандай бөлігі қаржыландырылғандығын көрсетеді. Тозу коэффициентінің жоғарылауы, материалдық - техникалық кәсіпорын базасының нашарлауын көрсетеді.
К = АмортизацияБастапқы құн
Мысалы, амортизация құны 80000 теңге, ал бастапқы құны 100000 теңге.
К = 80000100000 = 0,8%, яғни НҚ-дың тозу коэффициенті 0,8 %.
2. Айналым қаражаттарындағы кәсіпорынның жоспарлық қажеттілігін және оны пайдаланудың тиімділігі
Айналым қаражаты - өнім өндіру мен оны сатудың үздіксіз процессін қамтамасыз ету мақсатында өндірістік айналым қорлары мн айналыс қорларын құру үшін бірлестіктерге, кәсіпорындарғ, ұйымдарға алдын ала берілетін ақшалай қаражаттың жиынтығы.
Айналым қаражаты ауыспалы, айналым процесстеріне қарай:
- өндірістік айналым қоры;
- айналыс қоры;
Айналым капиталы өндірістік қорлардың бір бөлігі болып табылады. Оның негізгі өндірістік қорлардан айырмашылығы - айналым капиталы әрбір өндірістік циклде толығымен тұтынылып, өзінің құнын өндірілген өнімге толығымен өткізеді. Ол өнім сатылғаннан кейін кәсіпорынның есеп айырысу
шотына түсіп, ол айналым капиталының қаржыландыру көзі болып табылады.
Кесте - 6. Анадолу Маркетинг ЖШС-нің айналым капиталының көрсеткіштері, мың тг.
Айнымалы капитал
2018ж.
Тауарлы-материалдық қор
14.513.203
Берілген аванстар
252.765
Ақшалай қаражаттар
9.505.962
Шикізаттар мен материалдар
858.516
Т.б айнымалы шығындар
442.484
Сызба-3. Айналым қаражатының өндіріс және айналыс қорындағы сипаты
Айналым қаражатының, материал сыйымдылығының және өнімнің материал беруінің айналымдық көрсеткіштері.
Ұйымның айналым қаражатына қажеттілігі мына факторларға байланысты:
:: Өндірістік кезеңнің ұзақтығына;
:: Компания капиталының құрылымына;
:: Компанияның есептік саясатына және есеп айырысу жүйесіне;
:: материалдық - техникалық жабдықтау деңгейіне;
:: тұтынылатын шикізаттың түрі мен құрылымына;
:: өндірістің және компания өнімінің сату мөлшерінің өсу қарқынына;
3. Шикізат пен материалдардың қорын құру үшін айналым қаражаттарындағы қажеттілік
Айналым қаражатына қажеттілік технологиялық циклдың ұзақтығына, жеткізушілерден алынатын кредит мерзіміне және клиенттерге берілетін кредитке, қаражатты жұмылдыру мүмкіндіктеріне, өндіріс барысында туындайтын маусымдық ауытқуларға байланысты болады.
Айналым капиталын басқару мақсаттары үшін нормативті - айналым капиталының талап етілетін мәнін енгізу ұсынылады, бұл ретте өндірістік процестің үздіксіздігі қамтамасыз етіледі және сатудың жылдық Жоспары орындалады.
4. Дайын өнім қорларын құру үшін айналым қаражаттарындағы қажеттілік
Қоймада дайын өнім қорының болуы, ал осыған байланысты осы мақсаттарға айналым капиталына деген қажеттілік өнімді тапсырыс бойынша іріктеу, сұрыптау, буып-түю және таңбалау, өнімді тиеу партиясының мөлшеріне дейін жинау және т.б. бойынша жұмыстарды жүргізуге негізделген. Есептегі ең қиын - дайын өнімнің қоймада болу уақытын анықтау. Егер тауарды ұсақ сериялардың көп санымен өндірсе, онда, әрине, тауар қоймада емделмейді және қоймалау шығындары аз болады. Бірақ өндірісті дайындау бойынша шығындар (жабдықты қайта баптау, оны іске қосу және т.б.) өседі, олар әдетте әрбір серияға шамамен бірдей шаманы құрайды.
Кесте - 7. Анадолу Маркетинг ЖШС-нің дайын өнімді өндіруге қажеттілігі
Көрсеткіштер
2018 жыл
2019 жыл
Ауытқуы
Шығарылған өнім мен жоспарланған өнім (тонна)
40
50
10
Қорлардың орташа шамасы(мың тг)
2958,6
3390,5
431,9
5. Айналым қаражатының, материалдық сыйымдылығының және өнімнің материал беруінің айналымдылық көрсеткіштерін есептеу
Айналым қаражатын пайдалану тиімділігі кәсіпорын қызметінің қаржылық нәтижелерінде көрсетіледі, олар мынадай көрсеткіштермен негізделеді: меншікті айналым қаражатының болуы, кәсіпорынның тұрақтылығын, төлем қабілеттілігін, өтімділігін сипаттайтын меншікті және қарыздық айналым қаражатының арасындағы арақатынас.
Айналым құралдарын пайдалану тиімділігі олардың айналымдық көрсеткіштерімен өлшенеді. Бұған дейін айтылғандай, айналым деп өндіріс пен айналымның жекелеген сатыларының құралдарымен біртіндеп өту ұзақтығы түсініледі.
Айналым құралдарының айналымдылық коэффициенті (Ко) мынадай формула бойынша анықталады:
Ко = Q Со,
мұнда Q-сатылған өнімнің көлемі; Со-айналым қаражатының орташа қалдығы.
Мысалы, 2018 жылда сатылған өнім көлемі 40т болса, айналым қаражатының орташа қалдығы 2958,6 мың тг болса, айналымдылық коэффициенті
Ко = 402958,6 = 0,013%, яғни айналымдылық коэффициенті 0,013% тең.
Айналым қаражатын пайдалану дәрежесі туралы айналым қаражатының қайтарым көрсеткіші (айналым қаражатының рентабельділігі) бойынша да айтуға болады, ол кәсіпорын пайдасының айналым қаражатының орташа қалдықтарына қатынасы ретінде айқындалады. Жоспарлы пайданы салыстыру есепті кезеңдегі айналым қаражатынан келетін пайда мөлшерінің өзгеруін анықтауға мүмкіндік береді.
Кәсіпорында материалдық ресурстарды пайдалану деңгейінің маңызды жалпылаушы көрсеткіштері-материал сыйымдылығы мен материал қайтарымы. Өнімнің материал сыйымдылығы кәсіпорында жұмсалған материалдық ресурстар санының және өткізілген (өндірілген) өнім көлемінің қатынасы ретінде есептеледі. Бұл көрсеткіш өткізілген (өндірілген) өнімнің бірлігіне шикізаттың, материалдардың және басқа да материалдық ресурстардың шығындарын сипаттайды. Материал сыйымдылығының төмендеуі кәсіпорынға мүмкіндік береді:
- шикізат пен материалдардың сол санынан көбірек дайын өнімдерді алу;
- айналым қаражатының нормативтік шамасын азайту;
- өнімнің өзіндік құнын төмендету, пайданы арттыру, өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыру және т. б.
26. Айналым құралдары мен айналым құралдарының айналымдылығын жылдамдату көрсеткіштері
Айналым қаражатының айналым айналымы кезеңдеріне сәйкес олардың айналымдылығын жылдамдатудың мынадай бағыттары бөлінеді:
1) өндірістік қорлар сатысында: шикізат, материалдар, отын, энергия шығысының прогрессивті нормаларын белгілеу; өнім сапасын төмендетпей қымбат тұратын материалдар мен отынды арзанырақ ауыстыру және т. б.;
2) өндіріс сатысында: өндірістік циклдың ұзақтығын қысқарту және оның үздіксіздігін арттыру, шикізатты, қалдықтарды кешенді пайдалану және т. б.;
3) айналым саласында: өнімді сатуды жеделдету және өсіру, кредиторлық және дебиторлық берешекті қысқарту және т. б.
II. Қаржылық есеп
2.1 Ұйымның есеп саясаты
1. Есеп саясатын құру тәртібімен және оның мазмұнымен танысу
Қазақстандық бухгалтерлік есеп тәжірибесіне есеп саясаты термині кезіндегі Қазақстан Республикасы Бухгалтерлік есеп жөніндегі ұлттық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz