Шаруа қожалықтары

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ
Ш. ЕСЕНОВ атындағы КАСПИЙ МЕМЛЕКЕТТІК
ТЕХНОЛОГИЯЛАР ЖӘНЕ ИНЖИНИРИНГ УНИВЕРСИТЕТІ

ИНЖИНИРИНГ ФАКУЛЬТЕТІ
ҚҰРЫЛЫС ИНЖИНИРИНГ кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Пәні: Жерге орналастыруды жобалау
Тақырыбы: Шаруа (фермер) қожалықтарының жер пайдалануының құрылуы

Орындаған: КАД 18-1 студенті Нұрғалиева Ә.
Тексерген: аға оқытушы Есболай Г. И.

Ақтау 2019
МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
І Теориялық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.1 Шаруа (фермер) қожалықтарының жер пайдалануының құрылуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2 Шаруа қожалығының жер пайдалануын жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
ІІ Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
2.1 Арнайы және эмиграциялық қорлардан жер берудегі жерге
орналастыру іс-әрекеттерінің ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
2.2 Өзіндік қосалқы шаруашылыққа, бағбандыққа және саяжай құрылысына арналған жер учаскелері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
ІІІ Жалпы қағидалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...15
IV Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...31
V Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...32

КІРІСПЕ
Шаруа қожалығының ауданы алаптардың құрамына, сапасына, табиғи, экономикалық және әлеуметтік жағдайларна қарай анықталады. Шаруа қожалығының жерлер көлемі мен сапасы орналасқан аймақтың табиғи жағдайларымен тығыз байланысты болады. Мысалы, оның мамандандырылғандығы, демек бүкіл өндірістік құрамы, осы жағдайлармен себептеледі. Егер де шаруашылық шөл, шөлейт аймақгарында оның негізгіөндірістік бағыты қой, түйе немесе жылқы шаруашылығы болуы ықтимал. Ал мамандандырылғандығына қарай шаруашылықтық жер иеленушіліктік жалпы ауданы, алаптарының арақатынастары, үлес салмақтары тағы да осы тәріздес параметрлері қалыптастырылады.
Сонымен бipre шаруа қожалығының көрсеткіштері бip қатар әлеуметтік экономикалық факторлармен байланысты. Солардың ішінде: елді мекендердің түрлерімен орналасуы ерекшеліктері халықтың саны мен қоныстану тығыздығы, қалыптасқан әлеуметтік-экономикалық инфрақұрылымның сипаттамасы және т.б. Мысал шаруа шаруашылығы туралы Заң бойынша совхоздар мен колхоздарды жер иеленуілігінің жалпы ауданы еңбекке жарамды мүшелерінің санына бөле отырып әр адамға қатысты жер үлесінің мөлшері белгіленеді.

І Теориялық бөлім
1.1 Шаруа (фермер) қожалықтарының жер пайдалануының құрылуы
Шаруа (фермер) қожалығының құрылуына және одан әрі жұмыс істеуіне байланысты Жерге орналастыруды жүргізу кезінде осы әлеуметтік-экономикалық процестің ерекшеліктерін көрсететін жалпыға белгілі ережелерді да, бірқатар талаптар мен қағидаттарды басшылыққа алу қажет.
Шаруа (фермер) қожалықтарын ұйымдастыру және орналастыру кезінде ескерілуі қажет негізгі талаптарға жатқызуға болады:
- шаруа қожалықтарының жер пайдалануын ұйымдастыру жерге орналастыру барысында жүргізілуі тиіс;
- құрылған шаруа қожалықтары мен қолданыстағы ауыл шаруашылығы ұйымдарының мүдделерін есепке алу;
- шаруа қожалықтарының жер үлестерін орналастыру кезінде аумақты ұйымдастыруда және қолда бар ауыл шаруашылығы ұйымын өндіруде кемшіліктердің пайда болуын болдырмау;
- шаруа қожалығына жерді табиғи әлеуетті және перспективалы пайдалану мүмкіндігін есепке ала отырып бөлу;
- шаруа (фермер) қожалықтарының жер пайдалануларын орналастыруды агроэкологиялық аймақтарға бөлуді, ауыл шаруашылығы ұйымдарының аумағын ұйымдастыру мен орналастыруды ескере отырып орындау қажет.;
- тарихи қалыптасқан қоныстандыруды және инфрақұрылым элементтерін (жолдар, электр беру желілері және т. б.) ескере отырып, шаруа қожалықтарын орналастыру.);
- ауыл шаруашылығы ұйымдарының шаруашылық орталықтарына, су көздеріне және жолдарға қатысты ыңғайлы орналасқан, мүмкіндігінше бірыңғай массивпен, дұрыс конфигурациялы шаруа қожалығына бөлінетін жер үлесін орналастыру;
- бірнеше жеке орналасқан алқаптардан жер пайдалануды қалыптастыру кезінде олардың өзара қашықтығы мүмкіндігінше ең аз, ал олардың арасындағы байланыс - ыңғайлы болуы тиіс.;
- бөлінген жерлердің құрамы мен алаңдары оларды пайдаланудың мақсатты мақсатына сәйкес болуы, шаруа қожалығын жүргізудің мамандануы мен даму жоспарларын ескеруі тиіс.;
- шаруа қожалығының жер пайдалануы үй жанындағы және өндірістік
5
учаскелерден тұруы тиіс;
- шаруа қожалығының жер пайдалануында тұрғын үй және өндірістік құрылыс объектілерін орналастыру үшін жарамды орындар болуы тиіс;
- мүмкіндігінше шаруа (фермер) қожалықтарын Қазақстан Республикасының аумағында топтық орналастыру;
- шаруа қожалығын құру, сыртқы және ішкі жайластыру, капитал салымдарының тиімділігі және олардың өтелу мерзімін қысқарту үшін қаражатты барынша үнемдеу.
Аталған талаптар шаруа (фермер) қожалықтарының нақты табиғи, ұйымдастырушылық, экономикалық және экологиялық білім беру жағдайларымен тығыз байланыста кешенді түрде ескерілуі тиіс.
2. Жер пайдалануды құрудың негізгі әдістері
Шаруа қожалықтары
Беларусь Республикасында шаруашылықтың нақты жағдайлары мен түріне байланысты шаруа (фермер) қожалықтарының жер пайдалануын құрудың мынадай әдістері болуы мүмкін:
- жерді қайта бөлу қорының жерлерін беру;
- ауыл шаруашылығы ұйымынан шыққан кезде шаруа отбасының жер пайын бөлу;
- жеке қосалқы шаруашылықты пайдалануды кеңейту;
- реформаланатын ауыл шаруашылығы ұйымдарының жерлерін беру;
- жерді жалға алу.
Жерді қайта бөлу қорының жерлері шаруа (фермер) қожалықтарын құру үшін жақсы негіз болып табылады, алайда бұл үшін маңызды материалдық ресурстар мен техникалық құралдар талап етіледі, оларды сатып алу болашақ фермердің өз мүмкіндіктеріне байланысты болады. Бұл жерлерді фермерлік шаруашылықтарды ұйымдастыру үшін, әдетте, жеке қосалқы шаруашылығы және жер пайы жоқ қала тұрғындары пайдалана алады.
Шаруа (фермер) қожалықтарының барлық түрлерінің жер пайдалануын ауыл шаруашылығы ұйымдарының шекарасында ауыл отбасына жер учаскесінен және өндіріс құралдарынан тұратын пай бөлу жолымен, оның мүшелерінің қоғамдық шаруашылыққа қатысуын ескере отырып, құруға болады. Алайда, мұндай шешім мүмкін келісім берген кезде, онымен осы ұйымның қызметкерлері.
6
Жеке қосалқы шаруашылықтың базасында оны жерді пайдалануды кеңейту, өндірістік әлеуетті арттыру және өндіріс көлемін ұлғайту жолымен, әдетте, кәсіптік және қосалқы шаруа қожалықтары құрылатын болады. Мұндай шаруашылықтар ыдырау қаупіне аз ұшырайды,өйткені олардың ресурстарының елеулі бөлігін өз қаражаты алады.
Осы жерде тұратын ауыл шаруашылығы ұйымының болашақ иесі - жұмысшысы немесе ауыл шаруашылығымен байланысты емес қала тұрғыны болуына байланысты шаруа (фермер) қожалығын жер пайдалану кезінде екі тәсіл болуы мүмкін.
Бірінші жағдайда ауыл шаруашылығында тиісті жұмыс тәжірибесі жоқ азаматтар жерді жалға алу арқылы шаруа (фермер) қожалықтарын құра алады. Жалға алуды өз өндірісін кеңейту үшін жердің жетіспеушілігін бастан кешірген шаруа (фермер) қожалықтары да пайдалана алады.
Екінші тәсіл қолданыстағы ауыл шаруашылығы ұйымдарын реформалау, олардың қызметкерлеріне жер және мүліктік пай бөлу кезінде бірінші кезекте пайларға Бөлуге жатпайтын ішкі шаруашылық жер резерві құрылады. Бұл жерлер мемлекет меншігінде қалады және шаруа қожалықтарын ұйымдастыру үшін де пайдаланылуы мүмкін.
1. 2 Шаруа қожалығының жер пайдалануын жобалау
Жиналған дайындық материалдары бойынша дала және үй жанындағы жер бөліктерінің пайда болу жобалары жасалады. Жобаның тиімділігі экономика және экология жақтарынан дәлелденеді. Шаруа қожалығы жерлерінің көлемі мен сапасы орналасқан аймақтың табиғи жағдайларымен тығыз байланысты болады. Мысалы, оның мамандандығы, демек бүкіл өндірістік құрамы, осы жағдайлармен себептеледі.
Шаруа (фермер) қожалығының шекаралары аумақтың (ауыспалы айналымдарды, егістіктерді, жұмыс учаскелерін, жолдарды, орман алқабын және т.б. орналастыру) шаруашылық ішіндегі ұйымдастырылуы және жерді дұрыс пайдалану мен қорғау үшін жақсы жағдай туғызатындай жерде орналасуы тиіс. Жыртылған контурларды ұсатуды, дұрыс емес нысандағы, ыңғайсыз орналасқан учаскелердің түзілуін және т. б. болдырмау қажет.
Шаруа (фермер) қожалығының шекаралары былайша жобаланады:
-ашық жерде; жыртылатын жерлерде-тік сызықты, сынықсыз, бұрылу бұрыштарымен 900-ге жақын орналастыру;
- табиғи шептермен (тірі шатқалдармен) - өзендермен, бұлақтармен, жыралармен,
7
орман және т. б. опушкаларымен, сондай-ақ жасанды бөгеттермен (каналдармен, жолдармен, орман алқаптарымен, алқаптардың немесе жұмыс учаскелерінің шекараларымен және т. б. қоса атқару.);
- технологиялық операцияларды жүргізу және жағымсыз табиғи процестердің алдын алу үшін қалыпты жағдайларды қамтамасыз ететін, рельефпен келісілген орналастыру. Осылайша, дамыған су эрозиясы бар аудандарда шекаралар жауын - шашынның ішінара төгілуі ескеріле отырып (көлденеңге қарай қауіпсіз еңістікпен), ал жеткіліксіз және тұрақсыз ылғалдану аудандарында-жауын-шашын ағынының барынша кідіруін ескере отырып орналастырылады. Шекаралар сондай-ақ рельеф элементтерімен (тальвегами, су айырғыштармен және т. б.) біріктіріледі.);
Шаруа қожалығының негізгі шаруашылық орталығы екі бөліктен тұрады: тұрғын және өндірістік. Тұрғын аймақтың аумағында тұрғын үй, монша, гараж, бау-бақша учаскесі орналасады. Өндірістік аймақ мал шаруашылығы фермасынан және қоймалары, техникалық және энергетикалық шаруашылығы бар қосалқы учаскеден тұрады.
Шаруашылық орталығы екі пунктпен құрылуы мүмкін:
- елді мекенде бар үй жанындағы учаске есебінен және қажет болған жағдайда ауыл шекарасында бар бірқатар орналасқан бос жерлерді қосу нәтижесінде оны кеңейту қажет болған жағдайда;
- шаруа қожалығына бөлінген жер алқабында тұрғын және өндірістік аймақтары бар жаңа шаруашылық орталығын ұйымдастыру есебінен. Жаңа жерде үй-жайды орналастыру қажет емес, себебі айтарлықтай күрделі қаржы салуды талап етеді және инженерлік желілермен қамтамасыз ету қиындықтары туындайды.
Бірінші жағдайда жерге орналастыру мәселелері санитарлық-гигиеналық, құрылыс-жоспарлау талаптарын орындаумен және шаруа қожалықтарының өндірістік құрылыстарынан елді мекеннің тұрғын үй құрылысына дейінгі зооветеринарлық және санитарлық-қорғау аралықтарын жобалаумен байланысты.
Екінші жағдайда негізгі шаруашылық орталығының шаруа қожалығының аумағында ең жақсы орналасуын табу қажет. Бұл ретте мынадай талаптарды ескеру қажет:
- шаруашылық аула, көлік және басқа да өндірістік шығындарды төмендету мақсатында, мүмкіндігінше қызмет көрсетілетін жер массивінің орталығында болуы және негізгі жер алқаптарымен, өнімді өткізу және сату пункттерімен, басқа ауылдармен сенімді жол желісі болуы тиіс;
- құрылыс салу үшін таңдалған аумақ ыңғайлы, жер бетіндегі ағын үшін
8
жеткілікті еңістікпен, жер асты суларының төмен деңгейімен болуы тиіс. Жер учаскесіндегі топырақ қымбат негіз салмай ғимараттар мен құрылыстар салуға жарамды болуы тиіс;
- құрылысқа арналған учаске эпидемиялық аурулардың табиғи ошақтарынсыз, сондай-ақ көшкінге ұшырамаған ауырмаған және жылытылмайтын аумақта таңдалады. Түсті металлургия кәсіпорындарына 1,5-3 км жақын радиуста бұрынғы мал көмінділерінің, тазарту құрылыстарының орнында негізгі шаруашылық орталығын салуға тыйым салынады;
- шаруашылық ауласында ауыз су, шаруашылық-өндірістік және өртке қарсы қажеттіліктер үшін жақсы және мол сумен қамтамасыз етілуі, сондай-ақ электр энергиясымен, жылумен және басқа да коммуникациялармен орталықтандырылған инженерлік желілерге байланыстыру немесе тіршілікті қамтамасыз етудің жергілікті жүйелерін құру есебінен қамтамасыз етілуі тиіс (артезиан ұңғымаларын, шахталық құдықтарды және т. б. салу).). аумақтың инженерлік жабдықтарымен байланысты шығындар ең аз;
- шаруа қожалығының тұрғын және өндірістік ғимараттары мен құрылыстарын өндірістік алаңдарды үнемдеу мақсатында құрылыстың ең аз бір учаскесінде шоғырландыру қажет. Бұл ретте құрылыс салуға арналған учаскені құнарлылығы төмен топырақта бөледі, ал егін шаруашылығы тауар өнімін және жем - шөп өндірісін ең жақсы жерлерде бөледі, өйткені шаруа қожалығының бір мекен-жайын орналастыру кезінде кемінде 0,5-1 га жер талап етіледі. Фермаларға қатысты тұрғын аймақ жел жағынан, өзеннің еңісі мен ағысы бойынша жоғары орналасады;
- құрылысқа арналған алаң суық және басқа желден жер бедерімен, орманмен немесе жасыл желектермен қорғалуы тиіс. Мал шаруашылығы шаруашылығының тұрғын үйлер арасындағы санитариялық-қорғаныш алшақтығы 50-100 м кем болмауы тиіс, бактериялық, шаңды ластануын және ерекше иістерді ескере отырып, 200 және одан да көп ірі қара малға арналған Ашық бордақылау алаңдары тұрғын үй құрылыстарынан кемінде 500 м қашықтықта шығарылады.;
- шаруашылық аулаларды орналастыру кезінде сәулет-жоспарлау, құрылыс, санитарлық-гигиеналық және басқа да нормативтік талаптар ескеріледі.
Егіншіліктің негізгі шаруашылық орталығы көлік магистральдарымен және қолданыстағы елді мекендермен, ені 8-10 м қатты жабыны бар жолмен байланысты болуы тиіс; оны мүмкіндігінше әртүрлі кедергілермен (өзендермен, жыралармен, арқалықтармен) қиылысудан аулақ етіп, қысқа қашықтық бойынша жобалайды. Бұл құрылыс пен көлік шығындары аз болуы қажет. Сондай-ақ, ерекше құнды жерлерді алуға және тұрақты тіреулер мен ағынның
9
бөгетсізденуіне байланысты олардың су басуына, су басуына немесе батпақтануына жол беруге болмайды. Орталық үй-жайды жобалау кезінде жалпы ауданы 2,16 га болатын шаруашылықтың орталық бөлігінде орналастырылды.:
- тұрғын аймақ: иесінің отбасына арналған тұрғын үй және жеке автомобильге арналған гараж;
- өндірістік аймақ: жануарларды ұстауға қажетті алаңдар, мал азығын сақтауға арналған үй-жайлар, мал ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.