Мәліметтер базасының жұмысы үшін инструменталды құрал

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Каспий өңірінің қазіргі заманғы жоғары колледжі

Тіркеу номері№_______ Бөлімі "Ақпараттық техникалық"
Мамандығы "Есептеу техникасы мен
бағдарламалық қамтамасыз ету"
Тобы:4.1731

Курстық жоба

Пәні:Алгоритмдеу және бағдарламалау негіздері
Тақырыбы: ""Мечта"сауда үйінің кірістерін автоматтандыруға арналған
ақпараттық жүйесін құру"

Орындаған:________________________ Ержан Ж.

Жетекші: _________________________ Ихсанов Н.Б.

Кафедра меңгерушісі:_______________ Утегалива А.Т.

Бөлім меңгерушісі:_________________ Иманалиева С.Т

Атырау - 2019ж

МАЗМҰНЫ

Ⅰ.БӨЛІМ
1.1.Дербес компьютер базасында оператордың АЖО-ның принциптері
1.2. Автоматтанған жұмыс орнының тілдік құралдары
1.3. Автоматтанған жұмыс орнының жіктелуі
1.4.Мәліметтер базасын ұйымдастыру және функционалды есепті шешуді инфологиялық моделі

Ⅱ. бөлім
2.1.Халыққа қызмет көрсету орталығы.АЖО құру үшін программалау ортасын таңдау. Delphi объектілі-бағытталған ортасы
2.2Мәліметтер қорының концепциясы
2.3Мәліметтер базасының жұмысы үшін инструменталды құрал
2.4Мәліметтер базасымен жұмыс істеудегі компоненттер
2.2.1. Жалпы мағлұматтар
2.2.2. Функционалдық тағайындар
2.2.3 Логикалық структураның баяндалуы
2.3. Бағдарламаны жүктеу және іске қосу
2.3.1. Техникалық жабдықтар
2.3.2. Кіріс деректер
2.3.3. Шығыс деректер
2.3.4. Бақылау мысалдарының баяндалуы
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

КІРІСПЕ
Адамның бүкіл тарихы бойында оның алдында ақпаратты жинақтау, сақтау және өңдеу тапсырмалары тұрды. Ұзақ уақыт бұл тапсырманы шешу үшін әртүрлі әдістер мен аспаптар, қағаз, баспа станогы, тіпті адамның өзінің жадысы, және оның басқа да зерделі қабілеттіліктері сияқтылар, қолданылып келді. Бірақ барлық осы және көптеген басқа әдістер ақпараттың үлкен көлемдерін қолданғанда қолайсыз болды. Ал адамдардың қажеттігі үнемі артып отыратыны белгілі, сондықтан жақында адамдарға ақпаратты өңдеу және жинақтау, осы қажеттіліктерді адам қызметінің алуан түрлерінде қанағаттандыра алатын, қалай болғанда да ақпаратты жинақтау, өңдеу және таратумен байланысты, жаңа аспаптары қажет болды. Адамдар осылай машиналардың жаңа түрін жасау қажеттігіне келді - электронды-есептеуші машинасы(ЭЕМ).
Компьютерлерді қолдану ақпаратты жинақтау мен өңдеуді едәуір ықшамдады. Қажетті ақпаратты компьютер жадысында сақтауға көшу қажетті ақпаратты іздестіру, өңдеу (өзгерту, толықтыру және жою) және берілу уақытын едәуір азайтуға мүмкіндік берді. Ақпаратты өңдеудің бұрын қолданған аспаптарын қолдану бұл салада электронды есептеу машиналарын қолданумен ешбір салыстыруға келмейді. Мұндай жұмыстарды орындау кезінде ақпаратты сақтау, іздестіру және өңдеу бойынша жұмыстың үлкен бөлігін электронды есептеу машинасы өзіне алады. Ал бұл өз кезегінде мұндай ақпараттың ақиқаттығы мен сапасын жоғарылатқанда жоғары өнімділікті қамтамасыз етеді.
Алғашында ЭЕМ тек қана сандық ақпаратты өңдеу үшін қолданылды. Алайда ақпараттың үнемі өсіп отыратын масштабында, сапаны жоғарылату, қиындықты және ақпараттың жеткізілу уақытын төмендету мақсатымен әртүрлі өндіріс деңгейлерін автоматтандыру мәселесі пайда болды. Бұл мәселені шешу үшін автоматтандырылған жүйелердің пайда болуына әкелген жаңа иілмелі технологияларға көшірілді.
Өркениеттің қазіргі кезеңі қоғамның дамуында ақпараттың мәні артуымен, байланыс құралдарының, өмірдің барлық тараптарының компьютерленуімен, ақпаратты жинау және өңдеу үшін қажетті мүлтіксіз ақпараттық технологиялардың пайда болуымен сипатталады. Осындай қоғамның дамуымен адамдарға кез-келген уақытта ақпаратты анық және тез алуына мүмкіндік беретін ақпараттық технологияларды құру қажеттігі туады. Бүгін ақпараттың тек гипермәтін түрінде көрсетілуі күнделікті өсіп отыратын ақпараттық жүйелер қолданушыларының талаптарын қанағаттандыра алмайды. Қалыптасқан жағдай ақпараттық жүйелерді құру құралдарының жаңа ұрпағын шығару қажеттігіне әкелді.
Курстық жұмыстың мақсаты ХҚКО-ның атқарылатын негізгі міндеттерді жаңа технологияларды қолдана отырып шешуге мүмкіндік береді. Осы мақсатқа байланысты келесі міндеттер қойылды:
автоматтандырылған жұмыс орнын (АЖО) құрудың теориялық негіздерін анықтау;
АЖО құруда қолданылатын ақпараттық технологияларға талдау;
программаны қолданушы оператордың негізгі міндеттерін анықтау;
оператордың негізгі міндеттеріне сәйкестендірілген АЖО құру.
Жұмысты жазу барысында құрылған міндеттерді шешу үшін программалау ортасы ретінде Delphi 7.0 таңдалды. АЖО мәліметтер базасы ретінде құрылды.

1.1 Дербес компьютер базасында оператордың АЖО-ның принциптері.

Автоматтандырылған жұмыс орнын (АЖО), немесе шет терминологиясында жұмыс станциясы (work-station) түсінігін нақты функцияларды орындауды автоматтандыру үшін қажетті құралдармен жабдықталған қандай да бір мамандықтың маман-қолданушының орны ретінде түсінеміз. Мұндай құралдар ретінде дербес компьютер, басқа да көмекші электронды құрылғылар, айтып кететін болсақ: диск жинақтағыштар, оптикалық оқитын құрылғылар немесе штрихталған кодты оқитын, графика құрылғылары, және жергілікті есептеуіш желілер және т.б.
Әлемде АЖО-ның ең көп тарағаны ІВМ РС архитектуралы дербес компьютер. АЖО негізінде есептеуіш техниканы қолдану бойынша арнайы дайындалмаған қолданушыға бағытталған.
АЖО-ның негізгі белгілеуі ретінде жұмыс орындардағы ақпаратты өңдеп, орталық мекеменің кейбір басқару міндетін тапсыру жүйесі, дербес компьютер және АЖО-ның жергілікті желілеріне бір уақытта кіру мүмкіндіктерінің негізінде өздерінің мәліметтер базасын қолдану, кейбір жағдайда ауқымды есептеуіш желілер болып есептеледі.
Осындай АЖО-да информатика ортасында жоспарлау, модельдеу, оптимальды процесстер, әр түрлі ақпараттық жүйелерде шешім қабылдау іске асырылады.
Кез-келген АЖО-ны құру принциптері жалпы болу керек:
жүйелік;
иілгіштік;
тұрақтылық;
тиімділік.
Жүйелік.АЖО-нын функционалды белгілеуі бар жүйе құрылымы ретінде қарастыру керек.
Иілгіштік.Жүйе ішкі жүйелердің құру модульдігіне және олардың элементтерін стандарттауға ыңғайланған.
Тұрақтылық. АЖО-ның жүйесі ішкі және сыртқы факторларға әсер етуіне қарамастан негізгі функцияларды орындау керек. Бұл дегеніміз, оның бөлек бөлімдерінде болған кідірістерді жылдам жойып, жүйенің жұмыс істеуін тез орнату.
АЖО-ның тиімділігі жүйені пайдалану және құру шығындары туралы айтылып кеткен, жоғарыда келтірілген принциптердің іске асырылу деңгейінің интегралдық көрсеткіш ретінде қарастыруға болады.
Өндірістік кәсіпорындарда АЖО-ның шешімін қабылдау, мәліметтерді өңдеу, басқару, жоспарлау, құралы ретінде негізгі құрылымдық автоматтандырылыған басқару жүйесі болып табылады. АЖО- бұл нақты маманға бағытталған (администратор, экономист, инженер, архитектор, дәрігер, мұғалім, зерттеуші, кітапханашы және т.б. көптеген) арнайы жүйе, программалық жасақтау және техникалық құралдар жиыны.

Сонымен қатар, АЖО-ның кез-келген қызметке бірнеше жалпы талаптар қоюға болады, оны құру кезінде қамтамасыздандыру керек:
ақпаратты өңдеу құралдарының бар болуы;
сұхбатты (интерактивті) тәртіпте жұмыс істеу мүмкіндігі;
эргономиканың негізгі талаптарын орындау: операторлар арасындағы функцияларды рационалды бөлу, жұмыстың ыңғайлы талаптарын құру, АЖО-ның конструкциясының ыңғайлылығы адам-оператордың психологиялық факторларының есебі, АЖО-ның элементтернің түсі және т.б.
АЖО жүйесінде жұмыс істейтін жоғары деңгейлі және сенімді болып келеді. ДК жеткілікті;
Программалық жасақтау;
Рутиндық процесстерді автоматтандырудың максималдың деңгейі.
АЖО-ның құрылымы техникалық, ақпараттық, программалық және ұйымдастырушылық ішкі жүйелер жиынынан тұрады.
Техникалық ішкі жүйе туралы жоғарыда айтылып кеткен. АЖО-ның тікелей құрайтын техникалық құралдар жиыны, басқа АЖО-мен байланыс құралдарын қосу керек, сонымен қатар басқа да байланыс құралдары (телефон, телекс, телефакс).
Ақпараттық ішкі жүйелерге дискілік жинақтауыштардағы локалды берілегндер базасында сақталатын ақпарттар массиві жатады. Осы жерге мәліметтер базасын басқару жүйелерде жатады.
Программалық жасақтауға операциондық жүйелер, сервистік программалар, қолданушының стандартты программалары және қолданбалы программалар пакеті енгізіледі. Сонымен қатар, шектеулі қажеттілк бойынша программалық жасақтауға графикалық ақпаратпен жұмыс істеу үшін программалр пакеті кіреді.
АЖО-ның ұйымдастырушылық жасақтауы өзінің мақсаты ретінде олардың жұмыс істеуін, дамуын, кадрлар дайындалуын ұйымдастыру.
АЖО-ның жобалау әдістемесі оның жұмыс істеу әдістемесімен байланысты емес, өйткені дамушы АЖО жұмыс істеуі оның даму мүмкіндіктерін қолданушы алдын алады.

1.2. Автоматтанған жұмыс орнының тілдік құралдары.

АЖО-ның тілдік құралдары қолданушы іс-әрекетінің және ДЭЕМ әсерінің арасындағы мәндік сәйкестік қажет. Оларсыз оқыту, сұхбат ұйымдастыру, қателерді табу және процесстерді жөндеу мүмкін емес. Осындай тілдерді жасау қиындығы, олардың процедуралық тіл берілген әрекеттің орындалуын көрсетсе, онда процедуралық емес қажетті әрекеттерді бөлшектеусіз орындау қажет.

Сонымен қатар, АЖО-ның тілдері қолданушылық-бағытталған және кәсіби бағытталған болуы тиіс. Бұл қолданушы классификациясының арасындағы ерекшеліктермен тығыз байланысты. Осындай әдістің қарапайым болып көрінетін байланысты жаратылыстану тілдерді қолдану күрделі емес нәтижелерді алу мақсатында үлкен конструкцияларды пернетақта арқылы енгізу мүмкіндіктері артықшылығы бере алмайтындығы ескеру қажет.
Барлық тілдер сияқты АЖО-ның тілдер негізін алдын-ала анықталған терминдер, сонымен қатар әдістерді сипаттау көмегі арқылы жаңа терминдер орнатылуынан тұрады. Бұл АЖО-нын жобалау кезіндегі қажеттілікке әкеледі, яғни тілдің барлық негізгі семинтикалық конструкциясын және терминдер арасындағы семантикалық қатынасты жәнне олардың жиынтығын анықтау. Осыған байланысты АЖО-ның қарапайым классификациясында қажеттілік туындауы мүмкін, мысалға, сандық, мәтіндік, аралас, өңдеу тәртібінде кейбір қолданушыларды мәліметтерді беру мүмкіншілігі. Күрделі жағдайларда АЖО-ның классификациясы мәліметтер базасын ұйымдастырумен анықталады. Тілдер мүмкіндіктері көбінде ережелер тізімімен анықталады, осы бойынша қолданушы ақпараттық қажеттіліктерді іске асыру сәйкестігін формальды конструкциялар құруы мүмкін. Мысалға, кейбір АЖО-да барлық мәліметтер және конструкциялар кестелік түрде фиксирленеді (кестелік АЖО) немесе арнайы түрдегі операторлар (функционалды АЖО).
Қолданушы тілдері АЖО-ның сұхбат түрі бойынша бөлінеді. Ақырында, сұхбатты қолдау құралдарында қолданушыға қажетті тілдік конструкцияларды анықтайды. АЖО-ны өңдеу кезіндегі сұхбаттар: формаларды толтыру сұхбаты, ДЭЕМ сұхбат, гибриттік сұхбат, оқытылмаған қолданушының сұхбаты және ақпарттың фиксирленген кадрлар сұхбаты. ДЭЕМ сұхбат кезінде АЖО-ның қолданушысы тілдер конструкциясынан және мнемониканы оқудан толық босатылады.осы әдістің модификациясының бірі мәзір әдісі болып табылады.
Формаларды толтыру сұхбаты кезінде қолданушы дисплейдегі арнайы таңдалған формалармен толтырылады.
Гибриттік сұхбат ДЭЕМ және қолданушымен жасалған болады.
Оқытылмаған қолданушының сұхбаты кезінде ДЭЕМ жауаптары толық анықтылығымен қамтамасыз етілуі қажет.
Ақпараттың фиксирленген кадрлар сұхбаты кезінде ДЭЕМ тізіміндегі бар жауаптарды таңдайды, бұл жағдайда қолданушы тек қана қысқа жауаптарды таңдайды, ал негізгі ақпарат автоматты түрде беріледі.
АЖО-ның құрамына міндетті түрде әр түрлі программалық компоненттер, БББЖ, трансляторлар, анықтамалық жүйелер және т.б. АЖО-ның негізгі компонеттер оның құрамын және әртүрлі қасиеттер бойынша АЖО-ның классификациясының мүмкіндігін қамтамасыздануын анықтайды. АЖО-ның дамуы бойынша екі үлкен класқа бөлінеді: қызметтік және интеллектуалдық. Осы екі АЖО-ны әр түрлі қолданушыларға арналған. Сонымен қатар, қолданушы бірнеше АЖО-мен қолдана алмайды. Мысалға, қызметтік персонал интеллектуалдық АЖО-нын керек етпейді. Ұйымдастырушылық басқару ортасында қызметтік АЖО-ны мынадай болады:
ақпараттық-анықтамалық;
есептеуіш;
мәтінді өңдеуші.
Интеллектуалдық АЖО-рын мәліметтерге бағытталған және білімге бағытталған (даталогиялық және фактологиялық) деп бөлуге болады. Ақпараттық - анықтамалық АЖО-ны қандай-да бір басқару процесіне қызмет етеді. Есептеуіш АЖО-ның мазмұны бойныша әртүрлі және қолданушының көптеген категориялары қолданылады. Мәтіні өңдеуші АЖО-ның әртүрлі құрылымдағы мәтіндік ақпартты генерациялау және өңдеу үшін арналған.
Даталогиялық типті интеллектуалдық АЖО-ры мәліметтер базасын және қолданушы тілдерін қолдануға негізделген. Бұл АЖО-дағы білім базасы жоқ, яғни басқарылатын объектінің қасиеттерін түсіндіруді қамтамасыз ететін ережелердің жиналуы мүмкін емес. Білім базасы қоғамдық компонент болғандықтан АЖО-ның фактологиялық типіне жатады.
Ұйымдастырушылық басқаруды автоматтандыруды іске асыру үшін бірнеше негізгі функцияларды атап өтейік:
интерпретация (жүйелердің және олардың арасындағы қарым-қатынасты орнату үшін пәндік аймақтағы айғақтарды және мәліметтерді сипаттау және талдау);
диагностика (іздеу басқарылатын объектінің сипатталау және анықталуы);
мониторинг (АЖО-ның жұмыс істеуінің үзіліссіз қаралуы және алынған нәтижесінің белгілеуі);
жоспарлау (әрекет тізбегінің қамтамасыздандырылуы);
жобалау (қолданушы интерфейсінен қамтамасыздандыруы және дамуы).
1.3. Автоматтанған жұмыс орнының жіктелуі.

АЖО-ны жеке, топтық, ұжымдық болуы мүмкін. Топтық және ұжымдық АЖО-ры ЭЕМ жүйелерінің тиімді жұмыс істеу мақсатында- мамандарға (ұжымдарға) АЖО-ның жұмысын ұйымдастырудағы талаптарды жою қажет және осындай жүйедегі әкімшілік функцияларды нақты анықтайды. Адам-машина болып келетін АЖО-ның жүйесі, ашық, иілгіштік қасиеті бар.
Мұндай жүйеде мыналармен қамтамасыз етілуі керек:
мамандардың ақпаратты өңдеудің машиналық құралдарға максималды жақындауы;
сұхбаттық тәртіпте жұмыс істеу;
компьютердің жоғарғы өнімділігі;
рутиндік процесстердің максималды автоматтандырылуы;
мамандардың өзін-өзі оқыту мүмкіндігі.АЖО-да шешілетін есептер шартты түрде ақпараттық және есептеуіш болып бөлінеді. Ақпараттық есептерге, кодтау, классификация, жиын, құрылымдық ұйымдастыру, жөндеу, сақтау, іздеу және ақпаратты беру жатады. Ақпараттық есептер арифметикалық және мәтінік сипаттағы және күрделі емес қатынастағы есептеуіш және логикалық процедураларды енгізеді.
Есептеуіш ақпараттық есептер формалданатын және толық емес формалданатын болып бөлінеді. Формалданатын есептер формалды алгоритм базасында шешіледі және екі топқа бөлінеді: тікелей есеп және математикалық модельдер негізіндегі есептер. Тікелей топтағы есептер жай алгоритмдер көмегімен шешіледі. Күрделі есептерге әр түрлі математикалық модельдерді қолдану талап етіледі.
АЖО-ның құрылымы - бұл оның ішкі жүйелері мен элементтерінің жиыны. Қамтамасыз ету жүйелеріне: техникалық, ақпараттық, программалық және ұйымдастырушылық жатады.
Техникалық жасақтау техникалық құралдар комплексін берерде, негізгі ретінде прогроаммистерсіз, операторларсыз және т.б. маманның жұмысын қадағалайтын профессионалдық дербес компьютер қызмет етеді. Топтық АЖО-да мұндай компьютермен 4-6 адам қолданады. Техникалық құралдар комплексіне желіде бірнеше АЖО-мен байланысу үшін коммуникациялар құралдарын және телефондық байланыс құралдарын жатқызуға болады.
Ақпараттық жасақтау-бұл жергілікті мәліметтер базасында сақталынатын ақпараттар массиві. Ақпарат негізінде магниттік дискіде сақталады және ұйымдастырылады.
Ұйымдастырушылық жасақтау АЖО-ның даму жұмысын істеуін ұйымдастыру әдістерін және құралдарын, сонымен қатар кадрлар квалификациясын жоғарлату және дамытуды енгізеді. Ұйымдастырушылық жасақтаудың ішкі жүйелеріне топтық және ұжысдық АЖО-ры үшін АЖО-ның әкімшілік функцияларын енгізеді: жобалау, жоспарлау, есеп, бақылау, талдау, инфражүйелермен байланыс және т.б.
Программалық жасақтау жүйелік және қолданбалы программалық жасақтаудан тұрады. Жүйелік жасақтаудың негізі болып операциондық жүйе және жасақтаудың жүйелері есептеледі, мысалға Бейсик алгоритмдік тіл. Жүйелік программалар ақпаратты өңдеудің рационалдық технологиясымен қамтамасыз етеді. Сервистік программалар операциондық жүйенің мүмкіндіктерін кеңейтеді.

1.4. Мәліметтер базасын ұйымдастыру және функционалды есепті шешудің инфологиялық моделі
Мәліметтер базасы дегеніміз - ақпарат сақтауға арналып ұйымдастырылған құрылым. Қазіргі жағдайда мәліметтер базасы деректерден басқа олармен монекуляция жасайтын әдістермен құралдарда сақталады. Мәліметтер базасын қарастырайық ондағы деректермен көп қызметкерлер жұмыс істейді бірақта барлық базаға ешкімнің кіруге мүмкіндігі жоқ әр қызметкер тек қана өзіне тиісті мәліметтерді өзгерте алады. Мәліметтер базасына жақын байланысқан түсінік мәліметтер базасын басқару жүйелері (система управление базами данных (СУБД). Мәліметтер базасын басқару (МББЖ) жаңадан база құруға оны толтыруға, өзгерістер еңгізуге ақпарат беруге арналған программалық құралдар әлемде әр түрлі. Мәліметтер базасын басқару бір консепцияға негізделген. Ақпарат қайдан шығады, қалай қай уақытта және қандай мақсатта қолданылады. Мәліметтер мен ақпарат арасында қандай айырмашылық бар. Мәліметтер тек олардың мәні қажет болған кезде ақпаратқа айналады, шешім қабылдауға керек болғанда мәліметтер ақпарат болады.
Мәліметтер базасын құру
Мәліметтер базасын бір-бірімен байланысқан мәліметтер жиынтығы ретінде анықтайды мынадай сипаты бар. Көп қосымшаларға қолдану мүмкіндігі бар. Қажетті ақпаратты жылдам алып және өзгертуге мүмкіндік бар. Ақпараттың артық қайталануын минималды түрде сақтайтын қолданбалы программаларға тәуелсіз жалпы ақпаратты іздеу жүйесі бар. Бұлардың ішіндегі ең негізгісі ол ақпаратты басқаратын мәліметтердің оларды өңдейтін программа тәуелсіздігі.
Мәліметтер базасының жіктелуі
Мәліметтер базасын екіге бөлуге болады.
1. Жергілікті мәліметтер базасы. Жергілікті мәліметтер базасындағы деректер бір локальді құрылымында сақталады. Диск, дискілік торапта сақталады. Бірнеше қолданушылар арасында мәліметтерді алу үшін жергілікті мәліметтер базасында блакировка файл әдісі қолданылады.
2. Қашықтағы мәліметтер базасы. Қашықтықтағы мәліметтер базасы деректер алыста орналасқан компьютерде сақталады. Қашықтықтан мәліметтер базасында жұмыс істейтін программалар 2 бөлімнен тұрады:
Клиенттік;
Серверлік.
Клиенттік бөлімі қолданушы компьютерде жұмыс істейді. Программаның серверлік бөлімінде қарым-қатынасты қамтамасыз етеді. Қашықта орналасқан компьютермен байланыс сұраныс арқылы жүргізіледі. Программаның серверлік бөлімі қашықтағы компьютерде жұмыс істейді.
Құқықтық жабдық мақсаты ол ақпарат жүйені жасау процесін және пайдалану регламентін көрсетеді. Заңды құжаттар жиынтығы ақпаратты жинау, сақтау, өңдеу, нәтижелік ақпаратты беру қатынастарын реттейді.
Ақпарат жүйелерінің жабдықтау бөлімдері барлық жүйелерге бірдей. Олар қандай функцияда орындауға қарамастан және қай облыста қолданатынына қарамастан жабдықтау бөлімінің құрамына мына бөлімдер кіреді.
Ұйымдастыруды жабдықтау;
Құқықтық, техникалық, математикалық, программалық, ақпараттық және технологиялық жабдықтар.

С ы р т қ ы о р т а Шығыс қорлары
І ш к і о р т а

Қайта өңдеу

Кіріс қорлары

М ә л і м е т т е р

Мәліметтерді электронды өңдеу жүйесі
Мәліметтер базасы
М ә л і м е т т е р м ә л і м е т т е р

Программалық жабдықтау

Ақпараттық басқару

С ы р т қ ы о р т а

1.1-сурет.

Ұйымдастыру жабдықтау мынандай топтан тұрады:
Жүйені құруды және оның формасын регламенттайтын методикалық материалдарға ақпараттық жүйені тиімді жобалау құралдары жатады.
Ақпараттық жүйелермен мамандардың екі түрі жұмыс істейді: басқарушы ақырғы пайдаланушылар, деректерді өңдеу бойынша мамандар.
Ақырғы пайдаланушы - бұл өзі шығаратын ақпараттық жүйені немесе ақпаратты қолданатын адам. Бұған жүйені кәсіби талдап, жобалап құратын мәліметтерді автоматтандырылған өңдеу мамандары (инженер-системоаналитиктер, инженер жобалаушылар, программистер) кірмейді.
АЖ жабдықтарын қолдану тәсілдері бойынша ақырғы пайдаланушылардың екі түрін атап өтуге болады: тікелей ақырғы пайдаланушы, ол АЖ жабдығымен қолмен жұмыс істеу арқылы бірлесе атқарады, тура емес ақырғы пайдаланушы, ол АЖ ақпаратты тек қана қолданады, оның жабдығымен жұмыс істемейді. Жүйенің құрылымын, технологияларды, алгоритмдерді т.с.с бейнелеу стандарттарын қолданбай үлкен, динамикалық және эффективті АЖ жасау мүмкін емес. Жүйелерді жобалаудағы көпжылдық тәжірибе жобаның осы эелементтерін көрнекі түрде бейнелеуде графикалық құралдарды қолданудың ыңғайлы екендігін көрсетті. Жүйенің жобасын кәдімгі мәтін түрінде жазуға да болады, бірақ онда блок-схемалар болмаса оны түсіну қиынға түседі. Жобалаудың арнайы құралдары қолдану ресурстары, процестерді және коммуникацияны құжаттандырылған түрде бейнелей отырып, концептуалды айқындылықты алуға мүкіндік береді. Бұл кезде кестелік формалар, диаграммалар, белгілер қосылған блок-схемалар және т.б кеңінен қолданылады.
Ақпараттық жүйелердің ресурстары
Ақпарарттық жүйені матрицалық көрсету екі түрлі элементтің жинағын бейнелейді: процесстер (енгізу, өңдеу, шығару, сақтау, бақылау) және ресурстар (қондырғылар, программалар, мәліметтер, адамдар, өнімдер). Нақты жағдайда Менеджменттің ақпараттық жүйесімен (МАЖ) адамдар жұмыс істейді. Олар қондырғыларға мәліметтерді енгізеді және ақпаратты (жүйе өнімін) қолданады.
МАЖ - бұл адамдық-машиналық жүйе (1.1-сурет). МАЖ жұмыс адамдардың екі түрлі ресурсынсыз - ақырғы пайдаланушы (менеджер) және консультант (жүйелік аналитик, программист, инженер) жұмыс істеуі мүмкін емес. Адамдар жүйенің басқа барлық ресурстарын біріктіреді, толықтырып, өзара әсерін ұйымдастырады. Консультанттардың қажеттілігі ақырғы пайдаланушылар саны көбейіп, ақпарарттың біріктірілуі күшті болатын ірі ұйымдарда туындап, ұлғаяды.
Ақпарарттық технологиялар рыногында сатылып, сатып алынатын басқа ресурстар төрт топқа бөлінеді: техникалық ресурстар (жабдықтар), программалық ресурстар, мәліметтер базасы, телекоммуникациялар.
Телекоммуникацияларда да ақпараттық жүйелер байланысы процестерін қамтамасыз ететін, арнайы ресурстар топтарына ерекшеленген жабдықтар мен программалар пайдаланылатындықтан, халықаралық сауда жүйесінде біршама басқаша номенклатура қолданылады.
Анағұрлым тармақталған топ - жабдықтар ресурсы. Программалық ресурстар номенклатуралары да кең. Мәліметтер ресурсы - бұл әртүрлі деңгейдегі (корпоративті, фирмалар, жұмыс топтары, жеке) мәліметтер базасы жиыны.
Ақпараттық жүйені құру кезінде жобалаушылар жұмыс істеп тұрған жүйенің ресурстары мен процестерін талдайды, одан кейін оларды жаңа ақпараттық технологиялар негізінде неғұрлым эффектвті өзара әсерлесетіндей етіп жобалайды
Мәліметтерді өңдеу жүйелері (есептеуіш жүйелер) орталық процессорлар және негізгі периферииялық құрылғыларды қамтиды. Перифериялық құрылғыларға мәліметтерді жинақтау және сақтау құрылғылары, терминалдар және т.б., сонымен бірге негізгі конфигурацияны кеңейту кезінде қосылатын компоненттер жатады.
Үш түрлі (үлкен, орташа, кіші) жүйені қамтитын Көппайдаланушылар жүйесі түсінігі бірпайдаланушыға арналған жұмыс станциялары мен дербес компьютерлерге қатысты емес. Әдетте көппайдаланушы жүйелердің ортақ белгісі, олар екі одан да көп пайдаланушылардың көпмәселелі режимінде жұмысын қолдау болып табылады.
Үлкен жүйелерге жалпы қолдануға арналған қуатты әмбебап ЭЕМ, суперкомпьютерлер, ғылыми зерттеулерге арналған мамандандырылған жоғары жылдамдықты ЭЕМ жатады. Есептеуіш жүйелердің үлкен топтарға жатқызылуының кретрииі бірінші кезекте оның бағасы болып табылады.
Көппайдаланушы орта жүйелерге кіші әмбебап ЭЕМ деп аталатын, осыған ұқсас кретерийлер бойынша дәстүрлі супермини ЭЕМ жатады.
Көпмәселелі режимде екі және одан да көп пайдаланушылар жұмысын қолдамайтын бірпайдаланушыға арналған компьютерлік жабдықтардың көппайдаланушылар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.