Тиімсіз ұңғылар ұңғы опер

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

Тақырып өзектілігі. Қабаттың компонентті бергіштік коэффициентінің жоғары мәндерінде рационалды өндіру қарқындылығын қаматамас етуде кенішке әсер ету әдістерінің маңызы зор. Отандық мұнай және газ кен орындарында қолданылатын, ұңғы түбі аймағын өндейтін көптеген әдістердің теориялық негіздер жасақталған.

Кенішкеәсер ететін әдістердің негізгі мақсаты өткізгіштікті ұлғайту, сонымен қатар қабаттардың ұңғылармен гидродинамикалық байланысын жақсартатын жаңа жарықшақтар мен каналдарды жасау.

Қолданылатын тәсілдер алынатын мұнай қорын жогары қарқынмен игеруге қол жеткізді, алайда уақыт өте келе төменгі қарақынмен игерілген коптеген кеніш аймақтары анықталды.

Сол себептен бұл аймақтарда қиын алынатын қорды игеру процессін жақсарту үшін, белгілінген көлемде жаңа айдау ұңғылары арқылы су айдалып(жаңадан бұрғыланған, немесе көп суланган өндіру ұңғылары айдау ұғысына аударылған), қосымша әдістер қолданылады.

Жасап тұрған ұңғылардың өнімділігін ұлғайту жұмыстары қатар жургізіліп келеді.

Жұмыс максаты: Өзен кен орнында қолданылатын ұңғы өнімділігінің қалпына келтіру әдістерінің тиімділігіне талдау жүргізу.

Талаптар : 1. Өзен кен орнының геологиялық құрамын зерттеу. 2. Өзен кен орнының игеру жағдайын талдау. 3. Мұнай кеніштеріне әсер ету дәстурлі әдістерін және жаңа технологияларды қарастыру. 4. Берілген әдістердің технологиялы тиімділігіне талдау жүргізу.

Дипломдық зерттеудің нысанасы. Бұл жұмыста зерттеу нысанасы ретінде Өзен кен орны қарастырылған.

Теоретикалық және әдістемелік негіздер.

Бұл жұмыс теориялық матералдар және кен орынның нақты геологиялық өндірістік мәлеметтері негізінде орындалган.

1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ

1. Кенорын туралы жалпы мағлұмат

Өзен кенорны Маңғышылақ түбіндегі оңтүстік дала бөлігінде орналасқан, геологиялық әдебиеттерде Оңтүстік-Маңғышлак иілісі ретінде белгілі. Әкімшілік жағынан кенорын территориясы Қазақстан Республикасы Маңғыстау облысының құрамынан шығады.

Орографиялығы Оңтүстік-Маңғышлақ ауданы, оңтүстік-батысқа, оңтүстікке, теңіз жаққа қарай сәл қисайған, солтүстікте +260м ден, оңтүстікте +24м дейін абсолютті белгісі бар өзіндік бір көлемді әлсіз адырлы төлем секілді. Ауданның орталық және оңтүстік бөліктерінде ішінде ең ірісі 132 метр белгіге ие Қарағия ойысы болып саналатын көлемді ағынсыз ойыстар орналасқан.

Ауданның орталық бөлігін, екі ағынсыз ойыстарының арасында орналасқан үстірт алып жатыр. Көлемді плато әлсіз оңтүстікке еңкейген және орындармен жатық бөктерлермен шиеленістіріп алған. Кенорын ауданының шеңберінде батыс пен солтүстік-батыста плато Өзен ойпаты жағына кертпештер түрінде тіке үзіледі.

Плато құрылған сармат әк тастары және саздары батыста выступ түрінде Хумурун мыс деп аталатынды қалыптастырып, Өзен впадинасына беріледі. Өзен впадинасы шамамен 500м ауданды алып жатыр. Оның солтүстік, оңтүстік-шығыс және шығыс баурайлары тік. Впадина түбі терең жыралармен кесілген. Впадинаның минималды абсолюттік белгісі +31м. Қарастырылып отырған аудан топырақ және өсімдіктер жамылғысының сипаты бойынша шөл аймаққа жатады. [1, 2]

Аудан климаты лонтинентальды. Жазы ыстық және құрғақ. Жекеленген жылдары ауа температурасы +45 ⁰ С дейін жоғарлайды. Қысы күшті желді, кейде боранды аз қарлы болып келеді. Ең салқын қыстары аяз -30 ⁰ С дейін жетеді, желдің орташа жылдық жылдамдығы 6-8 м/сек жетеді. Жауын аз. Жауын шашымдар қарлылардан басым түседі.

Атмосфералық түсімдер уақыт бойынша тұрақсыз. Бір жылда түсімдер мөлшері 63 см ден 85 см дейін өзгереді. Өсімдіктер мен жануарлар әлемі шөл және шөлейтке тән.

Экономикалық жағынан аудан аз тұрғынды болып келеді. Ауданның кәсіпшілік орталықтардан шалғайда жату, аз қоныс тебу, ауыр климаттық жағдайлар, жолдар мен ауыз судың болмау салдарларынан Маңғыстауды игеру күрделі. Шөлді-дала кеңістігі мал жайлымы үшін қолданылады. Оңтүстік Маңғышлакта Өзен, Жетібай секілді ірі көп қабатты мұнай газ кенорындарын ашу осы ауданның қарқынды өнеркәсіптік дамуына мүмкіншілік тудырды. Жақын елді мекендер қатарына жататындар: өзара әуе жолдарымен, темір жолдармен және шоссе жолдарымен байланысқан Жетібай поселкесі, Құрық поселкесі, Ақтау, Жаңа Өзен қаласы. Ауданда ауыз су көздері тапшы. Бар құдықтар аз дебитті және олардың су көп жағдайда ішуге жарамсыз. Сумен жабдықтаудың негізгі көзі ретінде терең емес ұңғымалардан өндірілетін альбсеномдық жастағы жерасты сулар (600-700м. ) мен тұщытылған теңіз суы табылады. Оңтүстік Маңғышлақ жергілікті құрылыс материалдарына және ең алдымен қабырға материалы болып саналатын әк тасқа бай [3-6] .

2. Стратиграфия

Өзен кенорнындағы терең барлау бұрғылауммен құрылысында триас, юр, бор, палеоген, неоген және төртік жастагы шөгулері қатысатын қуаты шамамен 3600м мезозой жынысының шөгу қалыңдығы ашылған. Оларды ерекшелеу, ұңғама кернін зерттеу кезінде алынған палеонтологиялық мәліметтер мен Маңғышлақтың басқа да аудандарының ұқсас шөгінділерімен салыстыру негізделген. Бөлімдер, ярустар және қосалқы ярустар арасындағы шекара, көп жағдайда, шартты түрде электрокоротаждар бойынша жүргізіледі.

Соңғы күндері микрофаунаны өңдеу мен спора-тозаңдық зерттеулердің нәтижесінде қолда бар стратиграфиялық схемаларды бірнеше өзгертуге және анықтауға мүмкіндік туды.

Өзен кенорнының мұнай-газдылылығы юр және кейде бор шөгінділерімен байланысты. Кенорынның геологиялық қимасында бор және юр шөгінділеріне үйретілген 26 құмдақ көкжиектер тағайындалған. І-XІІ (үстінен -төмен) көкжиектері бор жасында, газды, XІІ_XVІІІ көкжиектері жоғары және орта юр жасында өзіндігімен кенорынның мұнай-газдылылығының негізгі қабатын көрсетеді жекеленген күмбездерде төменгі юр жасындағы XІX-XX-ІV көкжиектері мұнай-газды [3-6] .

Перм жүйесі(р)

Жоғарғы Пермь қара полимикті құмдақтар мен миаморфизмнің терең ізі бар қара тақта тастардың қалыңдығымен ұсынылған. Төменгі ярус триас (Т) шөгіндісі қоңыр аргиллиттер және орташа бұршақты құмдақтармен ұсынылған. Оңтүстік Маңғышлақтағы осы шөгінділердің қалыңдығы 440 метрге жетеді, олардың жамылғысында шаюдың іздері бар.

Олендік және орташа триастық жыныстар бір тұтас, жектілікті түрде бір текті сүр қара және қара-сұр аргиллиттерді, әктерді, құмдақтар мен оттекті туфовтар кеуектері бар алевролиттермен ұсынылған.

Бұл шөгінділер жалпы қалыңдығы 1500-1600 метр құрайтын бір тұтас оңтүстік-маңғышлақ сериясына бөлініп кетті.

Ааленс ярусы (J2 a)

Ааленс ярусы негізінен қатты үзілетін, құмдақты-галечникті жыныстардан құралған және ортаңғы юр қимасының базалық қалыңдығы ретінде қарастырылуы мүмкін. Ярус қимасында сұр және қоңыр түрлі дәнді құмдақтар үстемдік еткен, олардың ішінде ортаңғы және ірі дәнді айырмалар кең дамыған. Соңғылары өнім көкжиектеріне сирек емес өтеді. Ярус қимасында сұр және қоңыр түрлі дәнді айырмалар үстем етеді. Соңғылары гравелиттерге сирек емес өтеді. Ален құмдақтары мен правилаттар цементінің құрамында сазды, сирек карбонатты түр сирек болады және контакт типіндегі.

Құмдақтар мен гравилиттер ішіндегі аз қуатты көп санды қабатардан ұсақ галисті конгломераттар болады. Көбіне саздар сыр, қара-сыр, кейде қоңыр түсті, тығыз, аргеллит тәріздес. Ярустың жалпы қалыңдығы 330м жетеді, ааленс пен байос ярустарының арасындағы шекара XXІІ көкжиегінің табаны бойынша өткізіледі.

Байосс ярусы (J2 B)

Байосс шөгіндісі ең кең таралған және бірге белгіленеді. Байосс ярусының шөгінділері негізінен, көмірленген өсімдік органикасымен, қатпарлармен және көмір линзаларымен қосылған саздар және алевролиттермен біріккен континентальды және лагунно-континентальды фацияларымен ұсынылған. Байосс ярусының шөгінділерінде қиманың төменгі бөлігінің сазды және алевролиттік жыныстары мен жоғарғы бөлігінде құмдақтардың артылуы байқалады.

Олардың қалыңдығы 500 ден 520 метрге дейін өзгереді. Методология мен спор-тозаңдық кешен бойынша байосс ярусының шөгінделері екі қосалқы ярусқа бөлінеді [7, 8] .

Жоғарғы байос-бат ярусы (J2 b2+bt)

Олардың шөгінділері саз қатпарлары болатын алевролиттер мен құмдақтардың салыстырмалы күшті қабаттарымен төселген. Құмдақтар сұр, қоңыр-сұр, әлсіз және орташа цементтелген. Алевролиттер сазды, құмдақты, белгісіз қабатты текстуралы ірі дәнді. Саздар қара және қоңыр-сұр.

Байос пен бат шөгінділерінің арасындағы шекара XV өнімді көкжиегінің табаны бойынша шарттылықтың үлкен үлесімен жүргізіледі. Жоғарғы байос-бат кешенінде XVІ, XV өнімді көкжиектер мен XІV өнімді көкжиегінің үлкен төменгі бөлігі белгіленген. Жоғарғы байос-бат шөгіндісінің қалыңдығы 100-150м құрайды.

Жоғарғы бөлім (J3)

Жоғарғы юр бөлімінде негізінен теңіз түсімдерімен фаунамен ұсынылынатын келловей, оксфорд және кимеридж ярустарын белгілейді. Қарастырылатын шөгінділердің қалыңдығы 280 м құрайды.

Келловей ярусы (J3 k)

Ол бағынынқы қатапарлы құмдақтар мен алевролиттер, сирек әктермен болатын сазды қалыңдықпен келеді. Келловей ярусының саздары сұр, қара-сұр, күл-сұр бояуға ие, кейде жасыл және қоңыр түстер болады.

Құмдақтар мен алевролиттер сұр, жасыл-сұр, сирек қара-сұр және қоңыр тонға боялады. Құмдартар ішінде ұсақ дәнді айырмалар үстемдік етеді. Келоовей ярусында белгіленген: XІV және XІІІ өнімді көкжиектің жоғарғы бөлігі. Оның қалыңдығы 50 ден 135 м дейін [7, 8] .

3. Тектоника

Оңтүстік бөліктің осындай, жыныстардың құлау бұрышы 5 ⁰ -6 ⁰ құрайтын тар ойпат құрылымы орташа тенгиз көтермесінен бөлінеді. Ауданның батыс бөлігінде Өзен құрылымының солтүстік-батыс көлденен салмалы. Кішігірім ойпат арқылы Қарамандыбас құрылымымен байланысады. Ауданның шығыс бөлігінде, шығыс аяқталы ауданында Тунгракши ойпаты, Өзен көтермесі тік жүктеледі.

Өзен кенорны ірі брахиантиклинал құрылымы ұштастырылған, оның өлшемі 39*9 км құрайды. Құрылым едәуір асиммериялы. Оның күмбезі шығысқа қарай жылжыған, нәтижесінде шығыс көлденен салмалы көлденен салмалы, қатты созылған солтүстік-батыстағыға қарағанда қысқа. Оңтүстік қанат салыстырмалық тік. Бұл жердегі құлау бұрыштары XІV көкжиегінің жамылғысы бойынша 6-8 [2-8] .

Құрылымның солтүстік қанаты едәуір жайпақ. Құрылымның батыс бөлігіндегі құлау бұрышы күмбездің бар мұнайлы кеніштері, Солтүстік- батыс және Парсумурин, бөледі.

Өлшемі бойынша кішкентай Парсумурун күмбезі Өзен құрылымының оңтүстік қанатын күрделендіреді. XVІІІ көкжиегінің жамылғысы бойынша көтерме амплитудасы 30 метрге жетеді және соңғы тұйықталған изогипс бойынша құрылым өлшемі 1300 метр. 2, 9*0, 9 км құрайды. Солтүстік-батыс күмбезі Өзен құрылымының солтүстік қанатын күрделендіреді. Изогипс бойынша көтерменің өлшемі 1300 метр, 3, 5*2 км құрайды, амплитуда 32 км [3] .

Сонымен қатар құрылымның көлденен салмалы да қатты асимметриялы. Солтүстік-батыс периклиналь, оның оңтүстігінен басқа, жүктелген, өте жайпақ, қатты шығынқы. өзін құрылымының периклинальды аяғы XІІІ көкжиегінің жамылғысы, изогипс - 1700 метр бойынша ерекшеленеді. Келесі изогипстер №58 ұңғыма ауданында кішігірім ойпатты бір тұтас көтермеге Өзен құрылымдарын біріктіреді.

Шығыс периклиналь ендік бағытында шығынынқы. XІІІ көкжиегінің жамылғысы бойынша құлау бұрышы 3 ⁰ -4 ⁰ құрайды.

Нәтижесінде құрылым осінің негізгі ұзындығына ұштастырылған күмбез тәріздес көтермелердің қатары белгіленетін құрылым осінің ундуляциясы өзін назар аудартады.

Өзен көтермесінің орталық бөлігіне мұнай кеніші бар Хумурун күмбезі ұштасады. XІV көкжиегінің жамылғысы бойынша күмбез өлшемі 10, 8*4, 5 км, амплитуда 105м құрайды.

Барынша ежелгі жыныстар үшін тереңдігінен құрылым өлшемінің қысқартылуы тән сипат. Бұл ең бастысы периклиналь ұзындығының кішіреюінің және жыныстардың құлау бұрыштар тереңдігі мен құрылым амлитудасының өсуі салдарынан жүреді [7, 8] .

4. Мұнай-газдылылық

2008 жылы Өзен кенорнынан 2884500 тонна мұнай өндірілді. Көкжиектер бойынша мұнай таңдауларын үлестіру келесідей (%) :XІІ көкжиек -27, 5: XІV көкжиек -39, 9 XV көкжиек -12: XVІ көкжиек -10, 9 XVІІ көкжиек -5, 7 XVІІІ көкжиек -1, 7 Хумурун күмбезі-1, 2: Солтүстік-батыс күмбезі -1, 4; Парсумурун күмбезі -1, 6%. 2008 жылдың ішінде өнімді көкжиектер Хумурун, Солтүстік-батыс, Парсумурун күмбездері қарқынды бұрғыланды. Бұл өз кезегінде мұнайды алуының өсуіне мүмкіндік туғызды, олардың ішінде 4, 66 және 58% сәйкесінше. Ең көп мұнай мен сұйықтықты өндіру XІІІ-XІV көкжиектеріне тән. Олардан алынған мұнай кенорынның барлық өндірілгенінен 64% құрайды [8] .

Көкжиектер бойынша кенорындағы бір өндіруші ұңғыманың орташа тәулік дебиті мұнай бойынша 3, 1 - тен 5, 4 т/тәу дейін, ал сұйықтық бойынша 6, 7 -тен 15, 8 т/тәу дейін құрайды. XІІІ-XІV көкжиектері айдамалау ұңғыманының қатарларымен өз бетімен игерілетін 64 блогка бөлінген. Бір көкжиектің шегіндегі блоктар коллекторлардың бастапқы баланстық алынған қорларымен және өнімді қабаттардың қасиеттерімен, бұрғылау дәрежесімен едәуір ерекшеленеді, сондықтан мұнай мен сұйықтықты өндіру кең диапазонда өзгереді.

Газлифті ұңғымалардың қоры барлық өндіретін қордың тек ғана 9, 2 % құрағанынан қарамастан мұнайды газлифті тәсілмен өндіру, кенорынның барлық өндіруінің 16, 6 %, ал сұйықтықты өндіру 24 % құрайды. Бұл, газлифті ұңғымалар бойынша мұнай мен сұйықтықтың орташа дебиті, барлық өндірілетін қордың 92, 7 % құрайтын терең насостармен жабдықталған ұңғымалар бойыншаға қарағанда 3-3, 5 рет жоғары болуымен түсіндіріледі.

Өзен кенорнының газдары, тереңдіктен этанның артуымен метан типіне жатады. Газды көкжиектер азат, көмір қышқыл газдардың қоспасынан тұратын «құрғақ» метан газынан құрады. Газдың тығыздығы 0, 562-0, 622 кг/м шегінде жоғары емес.

Коллекторлар қабаттарының ауданы бойынша таралу тиімді мұнайға қаныққан қабаттар қалыңдығымен, игеру нысандары мен көкжиектердің картасы бойынша анықталған.

Өзентың өнімді шөгінділері, белгілі бір өзіндік қасиеттерімен ерекшеленетін полимик құрамды коллекторларға жататын коллекторлардың өз бетіндік классына жатады. Берілген коллектордың осы класска жататындығының негізгі факторы болып жыныс құрамында жоғары процент, энергитикалық түрлендірулерге әкеліп соғатын минералдардың химиялық және механикалық әсер етуіне тұрақсыздық саналады.

Егер кварц құмдақтарындағы шамамен кварц 95% құраса, онда Өзен кенорнының полимиктерлік коллекторларындың құрамындағы кварц шамамен 30% құрайды, ал 70% тұрақсыз минералдарға жатады.

Негізінен қаңқа фракциясына, нығыздалуға және цементтеуге бұрауына әкеліп соғатын жыныстарды түрлендіру микроптардың үлкен көлемінің қалыптасуына алып келеді. Жекеленген үлгілер үшін нәтижесінде кеуектілік мәні 30% және одан да көпке жетеді. Микроп көлемі сонымен қатар, өтімділіктің салыстырмалы төмен мәнінде суға қаныққандықтың үлкен мәнімен шартталады (кесте 1. 1) [8] .

Өтімділік Өзен кенорының қабаттар-коллекторларының негізгі сипаттамасы болып табылады. Бұл параметрлерді массалы анықтау үшін кәсіпшілік-геофизикалық материалдары қолданылған болатын.

Кесте 1. 1. Геофизикалық мәліметтер бойынша анықталған кеуектілік мәні

Бұрынғы жылдардың зерттеулерінің негізінде керн аланиздерінің мәліметтері бойынша қабаттардың өтімділік коэффициенті мен осы қабаттардың геофизикалық параметрлерінің арасындағы барынша жақын коррелятивті байланыстың бар болуы тағайындалды.

Өтімділік меншікті потенциалдардың (МП) мен гамма әдістердің көрсеткіштерімен байланысты екендігі көрсетілді. Өтімділіктің алынған мәндері блоктар, белгіленген аймақтар мен көкжиектерін сипаттауда қолданылды.

Әрі қарай қолданудың ыңғайлылығы үшін. Санағыш операцияларының мағлұматтары мен механизациясы өтімділік туралы барлық мәліметтер әр біреуі бойынша перфокарталарға енгізілді. Одан кейін арнайы құрылған бағдарлама арқылы ЭЕМ-де статистикалық қатарлар мен әр топ, қабат, блоктағы пачка мен көжиек бойынша көрсеткіштер анықталды. Блоктар бойынша өтімділіктің орташа мәні 0, 72 мкм ² -тен (XVІ көкжиегінің Іa блогы) 0, 384 мкм ² дейін (XVІІ көкжиегінің Іa блогы) тербеледі. Өтімділіктің орташа мәнінің тербелуі әр көкжиекке тән нәрсе.

1. 2 кестеде сонымен қатар ұңғыма санымен анықталған мұнайға қаныққан қалыңдықтың орташа арифметикалық мәні де келтірілген [8] . Бұл мәліметтерді қарастыру көкжиектегі блоктар мен көкжиектер әр түрлі мұнайға қаныққан қалыңдыққа ие екендігін көрсетеді. Ең кіші қалыңдық XІІІ көкжиегіне тән.

Кесте 1. 2. Блоктар мен көкжиектермен есептеудің нәтижесі

XV көкжиегінің құрылысында ұсақ дәнді құмдақтар мен мергельдердің кезектесе келуімен ұсынылған нақты ритмикалық құрылыспен қатар белгілі бір геологиялық заңдылық анықталады, ең қалың 10-47, 3 м жеткен орташа және ірі дәнді құмдақтардың ең іріктелгендері бар бөлімшелер белгіленеді. Бұл құмдақ денелер ені 200-700 м тар жолдар түрінде бақыланады. Монолитті құмдақ үшін өтімділіктің жоғары мәні мен қабат коллекторларының қалыңдықтарының 10-51м -ден 0, 6-1, 5 м дейін және өтімділіктің 0, 05мкм дейін кенеттен төмендеуімен түсіндірілетін көкжиектің негізгі бөлігімен әлсіз гидродинамикалық байланыс тән. Сондықтан коллекторлардың шығаруы мен бастапқы баланстық қорды үлестірудің анализі үшін барлық шынайы материал тұтастай көкжиек үшін ВПЗ мен НПЗ аймақтарына бөлек алғаш рет өңделді. Сонымен қатар, ұңғымалар бойынша жаңа қосымша материалдар мен геологиялық құрылыстар аудандар бойынша коллекторлар типінің таралу ерекшеліктері мен мұнайлылықтың ішікі және сыртқы контурларының орнын анықтауға мүмкіндік берді.

Өнімді XV көкжиегі орташа юрдың бат ярусының төменгі бөлігіне жататын шөгінділер кешенінен тұрады. Көкжиектің жалпы қалыңдығы 40 тан 50 м дейін тербеледі. Көкжиектің орташа тиімді мұнайға қаныққан қалыңдығы 15м құрайды. Жоғары жататын көкжиектер секілді, игерудің күрделі көп қабатты нысаны ретінде келеді. Күрделілік қабаттың литологиялық қасиетінің кенеттен өзгерілуімен түсіндіріледі. XV көкжиек құмдақ-алевролиттер мен сазды шөгінділердің кезектесуімен келеді. Көкжиек қимасында 8 өнімді қабаттардың - а1, а2, б2, б3, б4, в1, в2 біріктіретін үш А, Б және В литологиялық пачкалар белгіленеді [5-8] .

ГИС-тің материалдарды өндеудің жаңа мәліметтерінің негізінде геология-физикалық сипаттамалары ескерілді. Негізінен қимамен көкжиек үшін жиынтық олардың мәндері изопахиттің қимасы бар тиімді мұнайға қаныққан жуандықтарының сегіз қабаттық карталары 2 м және карта арқылы 5 мнен кейін құрастырылған. Көкжиектің геологиялық құрылысының салынған карталары және өнімді қойнауқаттар негізінен, айтылған бұрын айқындалып, оның құрылысының тән негізгі ерекшеліктері растауға қайрап жұқартуға мүмкіндік берді.

XV көкжиегі үшін қиманың едәуір бөлшектенуі, қалыңдықтардың өзгеруі тән, көкжиектің тиімді мұнайға қаныққан қалыңдығы 1, 6 дан 46 м дейін тербеледі, батыста мөлшері 4-5 -тен аспайтын өнімді қабаттардың таралуындағы зоналық, құмдақ қабаттардың мөлшері 8 дейін өседі; жоғары бөліктегі қабаттың батысынан шығысына қарай бағытта. А (а1- ауданның батыс жартысында жоқ), Б орташа пачкасының б1, б2, б3 қабатары аудандық таралуға ие болса да, бірақ олар әр түрлі дәрежеде көптеген литологиялық экрандармен күрделенген.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс