Ордабасы құс шаруашылығы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ

МИНИСТРЛІГІ

ИННОВАЦИЯЛЫҚ ЕУРАЗИЯ УНИВЕРСИТЕТІ

«Ауыл шаруашылығы және биоресурстары» кафедрасы

5В080200 «Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы» мамандығы бойынша

«Құс шаруашылығы, құс өнімдерін өндіру технологиясы» пәні бойынша

Курстық жұмыс

Тақырыбы: Жұмыртқа бағытындағы тауық тұқымдары

Тексерген: Омаров М. М

Дайынған: Даниярқызы. Б

Email:balnur. daniarkyzy99@mail. ru

МӨӨТ-301

Баға:

ПАВЛОДАР 2020

Кіріспе . . . 3

Негізгі Бөлім

1. Құстардың шығу тегі . . . 4-7

2. Ауыл шаруашылық құстарының сыртқы пішіні . . . 7-9

3. Жұмыртқа өндіру технологиясы . . . 9-10

4 Жұмыртқа бағытындағы тауық тұқымдары . . . 11-13

5 Жұмыртқа ұнтағын және меланж өндіру технологиясы . . . 13-16

6 Жұмыртқаның химиялық құрамы . . . 16-18

7 Қазақстандағы құс шаруашылықтары . . . 18-20

Қорытынды . . . 22

Пайдаланылған әдебиеттер . . .

Құс шаруашылығы - Құс шаруашылығы егін шаруашылығы - тауық, үйрек, күркетауық және қаз сияқты үй құстарын тамақ немесе ет немесе жұмыртқа өндіру үшін өсіретін мал шаруашылығы. Үй құстары - көбінесе тауықтар - көп мөлшерде өсіріледі. Жыл сайын 60 миллиардтан астам тауық тұтыну үшін қырылады. Жұмыртқа үшін өсірілген тауықтар қабаттар деп аталады, ал ет үшін өсірілген тауықтар бройлер деп аталады. Дүниежүзілік бақылау институтының мәліметтері бойынша әлемдегі құс етінің 74 пайызы және жұмыртқаның 68 пайызы қарқынды түрде өндіріледі. Интенсивті құс шаруашылығының бір баламасы - бұл аз шоғырлану тығыздығын қолданатын еркін ауылшаруашылығы. Құс өсірушілер өндірісте ауруды емдеу немесе аурудың таралуын болдырмау үшін антибиотиктер сияқты дәрі-дәрмектерді үнемі қолданады. FDA мақұлдаған кейбір дәрі-дәрмектер жемшөпті пайдалануды жақсарту үшін бекітілген. Коммерциялық тауықтар әдетте 16-21 жасында жұмыртқа бастайды, дегенмен өндіріс шамамен 25 аптадан кейін біртіндеп азая бастайды. Бұл дегеніміз, көптеген елдерде, шамамен 72 аптаға дейін, малдар экономикалық тұрғыдан қолайсыз болып саналады және жұмыртқа өндіруден шамамен 12 ай өткен соң союға болады, , дегенмен тауықтар табиғи түрде 6 және одан да көп жыл өмір сүреді. Кейбір елдерде тауықтар жұмыртқаны қайта жандандыруға мәжбүр. Жұмыртқа салатын жүйелерде қоршаған ортаның жағдайы автоматты түрде бақыланады. Мысалы, алғашқы кезеңнің ұзақтығы 16-20 апталарда жұмыртқа басталуын бастау үшін көбейтіледі, содан кейін жаздық күн ұзындығына еліктейді, бұл тауықтарды жыл бойы жұмыртқа салуды жалғастырады; әдетте, жұмыртқа өндіру жылы айларда ғана жүреді. Тауықтың кейбір коммерциялық тұқымдары жылына 300-ден астам жұмыртқа шығара алады. Еркін құс шаруашылығымен айналысатын тауықтар күндізгі уақыт ішінде еркін жүруге мүмкіндік береді, дегенмен, егер ауа-райы нашар болса, оларды жыртқыштардан қорғау немесе үйде ұстау үшін түнде сарайларда болады. Ұлыбританияда қоршаған орта, азық-түлік және ауылшаруашылық істері департаменті (Дефра) еркін тауық еті өмірінің кем дегенде жартысында ашық ауада күндізгі режимде жүруі керек деп мәлімдейді. Америка Құрама Штаттарынан айырмашылығы, бұл анықтама жұмыртқа салатын бос тауықтарға да қатысты. Еуропалық Одақ жұмыртқа өсіруге арналған маркетинг стандарттарын реттейді, онда «тауықтардың ветеринарлық органдар уақытша шектеулерді қоспағанда, күндізгі уақытта ашық аспан астындағы рейстерге кіру мүмкіндігі бар». Жұмыртқа беретін тауықтарды еркін өсіру нарықтағы үлесін арттыруда. Дефра цифрлары көрсеткендей, Ұлыбританияда өндірілген жұмыртқаның 45% -ы 2010 жылы еркін диапазонда, 5% -ы сарай жүйелерінде және 50% -ы торлы торларда өндірілген. Бұл 2009 жылы 41% бос аймақпен салыстырғанда. Құс шаруашылығы ауыл щаруашылығының ең басты саласы болып табылады. Қазіргі таңда Қазақстанда құс шаруашылығы жылдан жылға дамып келк жатыр. Құс өнімдері қазіргі таңда ерекше сұранысқа ие. Құс еті мен жұмыртқасы құрамында минералды заттарға бай тағамдық зат болып табылады.

Құстардың адам өмірінде маңызы орасан зор. Асыранды және табиғи құстарды қолда өсіру құс шаруашылығы деп аталады. Құс шаруашылығы - мал шаруашылығының бір саласы. Құс өсірудің өнеркәсіптік сипаты бар. Әсіресе арнаулы құс фабрикаларында тауық өсіру халықты етпен, жүмыртқамен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Бір ғана құс фермасында 300 мыңнан астам құс өсіруге болады. Одан жыл сайын миллиондаған тонна жұмыртқа алынады. Қазіргі кезде түйеқұс өсіруге ерекше назар аударылуда. Бөдене өсірумен шүғылданатын да шаруашылықтар бар.

1. Құстардың шығу тегі мен қолға үйретілуі. Құс шаруашылығын дамытудағы басты мақсат -олардың жұмыртқасы мен етін алу. Құйрық қауырсыны ұзын болып келетін тауықтың - феникс қолтұқымы бар. Мұндай тауыққолтұқымы Жапония мен Қытайда өсіріледі. Тауыс, көгершін және баққунақ (канарейка) әсемдік үшін арнайы торла қолдан өсіріледі. Үй құстарынан ең алғаш қолға үйретілгені - асыранды қаз. Бұдан 7 мың жылдай бұрын Еуропа мен Батыс Сібірде - жабайы сұр қаз, Қытай мен Ресейдің қиыр шығысында жабайы қу тұмсық қаз бір мезгілде қолға үйретілген. Асыранды қаздың жабайы арғы тегі сұр қаз бен қу тұмсық қаздар. Олар бірінен-бірі дене тұлғасы, қауырсындарының түсі арқылы ажыратылады. Сондай-ақ олар өзара жүптасып, ұрпақ бере алады.

Асыранды қазды негізінен еті үшін арнайы құс фабрикаларында қолдан өсіреді. Асыранды қаз жылына орта есеппен 30-50 жұмыртқа береді. Арнайы шаруашылықтарда жылына 50-80 жұмыртқа алуға болады. Қолда өсірілетін атақаздардың орташа салмағы 5 - 8 килограмм. Аналық қаздар 4 - 7 килограмм салмақ тартады. Қаз өсіретін фабрикаларда 2, 5-3 айлық қаздарды союға жібереді, оның әрқайсысы 3, 5-4, 5 килограмм ет береді. Қаздардың кубань, қытай, холмогор, италиялық, рейн, үлкен сұр қаз деп аталатын қолтұқымдары көп өсіріледі. Еуропа елдерінде (Франция, Венгрия, Польша, т. б. ) қаздың бауырын пайдалану мақсатында да арнайы өсіреді. Ондай қаз қолтұқымдарына тулуз, ланд, италиялық, рейн қаздары жатады.

Қолға үйретілген құстардан дүние жүзінде ең көп өсірілетіні - үй тауығы. Тауық мүшелді жыл санауда 10-жылды иеленген. Асыранды тауықтың арғы жабайы тегі - Азияның оңтүстік-шығыс аймағында кездесетін банкив тауығы. Бұл тауық Үндістан жерінде, Ява, Суматра, Цейлон, Зонд аралдарындағы орманды алқаптарда таралған. Оның тұрқы шағын, салмағы 600-800 грамм, ұясын жерге салып, жылына 8-12 жұмыртқа салады. Үй тауықтарының барлық қолтұқымдары жабайы банкив тауығынан ұзақ жылдардағы сұрыптау нәтижесінде шығарылған, Үй тауығынан алынатын жұмыртқа мен етіне байланысты, бірнеше бағытта өсірілетін қолтүқымдар бар. Үй хайуанаттарын жіктеу кезінде жүйелік бірлік ретінде қолтұқым (порода) ұғымы қолданылады. Ұзақ уақыт қолдан сұрыптау нәтижесінде алынған бір түрге жататын үй хайуанаттарының тобын қолтұқым дейді. Әрбір қолтүқым белгілі бір мақсатқа сай (мысалы, жұмыртқа алу немесе дәмді ет үшін, т. б. ) есіріледі. Қолтұқымның дене құрылысында, тіршілік әрекетінде өзіне тән белгілері болады. Ондай белгілер тұқым қуалап, ұрпақтарына беріліп отырылады. Үй тауығының қол тұқым дары негізінен мынадай бағытта өсіріледі: Жұмыртқалағыш тауық қолтұқымдары. Мұндай тауықтың қолтұқымдары жылына 220 - 250, кейде одан да көп жұмыртқа береді. Леггорн, минорка, андалуз, орыстың ақ тауығы, орлов, павлов, воронеж осындай қолтұқымдарға жатады. Қолтұқымдар арнайы ірі құс фабрикаларында өсіріліп, оларға ерекше күтім жасалады. Ондағы барлық жұмыстар (тауықтарды қоректендіру, жұмыртқаларды арнайы инкубаторда шайқау, т. б. ) техника күшімен жүргізіледі. Етті бағытта өеірілетін тауық қолтұқымдары. Тауық еті жеңіл әрі сіңімді. Оның құрамында адам ағзасына қажетті нәруыз, витаминдер, химиялық элементтер көптеп кездеседі. Бұл бағытта виандот, род-айленд, шантеклер, доминикан, дисерсей, корниш, плимутрок қолтұқымдары өсіріледі. Етті бағытта өсірілетін тауық қолтүқымдарының балапандары тез жетіледі әрі қарқынды өседі. Ондай 7-8 апталық балапандар орташа 1, 5 - 1, 8 кг салмақ тартады. Балапандарды бройлер деп атайды және осы кезде оларды жаппай сойып, сатуға шығарады. «Бройлер» - деген ағылшын сөзі, оның қазақша мағынасы «отқа қақтау» деген ұғымды білдіреді. Олардың еті жұмсақ әрі дәмді болады. Етінің құрамында өте бағалы нәруыз мол. Оларды өсіруге шығын аз жүмсалатындықтан, шаруашылық үшін тиімді. Бройлер балапандарын өсіру үшін арнайы жабдықталған құс фабрикалары жұмыс істейді. Әйнегі жоқ кең бөлмелердегі еденге қалың төсеніш жасап, сапалы құрама жеммен қоректендіреді. Тәулік бойы жасанды жарық пен қараңғылық үнемі алмастырылып тұрады. Әрі етті, әрі жұмыртқалағыш бағытта да өсірілетін тауықтың қолтұқымдары (мысалы, ақ плимутрок) бар. Төбелестіру мақсатында малай, үнді, ағылшын қолтұқымдары өсіріледі. Ондай тауықтардың аяқтары ұзын, сіңірлі келеді. Денесі мығым, шоқысуға, тепкілесуге бейім. Қолға үйретілген үйректің арғы тегі - жабайы барылдауық үйрек. Үй үйректері бұдан 6-7 мың жыл бұрын Месопотамия аймағында және Қытайда қолға үйретілген. Оны да еті, мамығы үшін өсіреді. Қолға үйретілген үйректің тағы бір түрі - мускусты үйрек. Ол алғаш рет Оңтүстік Америкада қолға үйретілген. Оның да еті жұмсақ әрі дәмді, майы аз болады.

Қолға үйретілген үй құстарының ең ірісі - күркетауық. Ол алғаш рет Мексика және Американың оңтүстік өңірінде жабайы түрінен қолға үйретілген. Оның еті сіңімді, құрамында нәруызы мол. Орташа салмағы 9-12 килограмм. Африканың батыс, солтүстік аймағында қолға үйретілген тауықтәріздес құстың бірі - цесарка (мысыр тауығы деп те атайды) . Оны да дәмді еті үшін өсіреді. Қазіргі кезде ңесарканы Еуропа елдері, АҚШ және Австралияда көптеп өсіреді. Жапонияда қолдан өсіретін үй құсының бірі - бөдене. Оның жүмыртқасы да, еті де адам ағзасына сіңімді әрі шипалы. Бұл құс өте өсімтал. 5-6 апталық бөдене жұмыртқалай береді. Әрбір бөденеден өнеркәсіптік негізде жылына 250-300 жұмыртқа алуға болады. Қазіргі кезде АҚШ-та осы бөдененің «фараон» деген етті қолтұқымы өсіріледі. Қоразының салмағы - 200 грамм, ал мекиені 250 грамм тартады. Бөдене өсіретін құс фабрикалары соңғы кезде Италия, Франция, Германия елдерінде көбейіп келеді. Азияның оңтүстігінде бұталы, орманды жерлерде тауыстың бірнеше жабайы түрі кездеседі. Тауыс құсы қауырсын түсінің әдемілігіне сәйкес әсемдік үшін арнайы қолда өсіріледі. Құйрық қауырсындары ұзын әрі онда көзге ұқсас, түрлі түсті ірі өрнектері болады.

Қазіргі кезде көптеп қолға үйретіле бастаған құс - африкалық түйеқұс. Оның еті, жүмыртқасы тағам ретінде пайдаланылады. Түйеқұс өсіретін фермалар АҚШ-та, Қытайда, өзге де елдерде бар. Тіпті Қазақстанда (Қостанай өңіріндегі «Қарабатыр» шаруа қожалығында, Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданы, Есік қаласында және т. б. өңірлерде де) африкалық түйеқұс өсірілуде.

3. Жұмыртқа бағытындағы тауық тұқымдары- Жұмыртқа өсірудің негізгі мақсаты - жұмыртқа алу. Сондықтан құсты ерте жыныстық жетілуімен, жұмыртқаны көп өндірумен және дене салмағының төмендігімен ажырату керек. Олардың ең ерекшелігі - жұмыртқа салмағының көп болуы. Жұмыртқа бағытындағы тауық тұқымдарының тән белгісі - денесінің ұзын болуы, кеудесінің терең болуымен ерекшеленеді. Жұмыртқа бағытындағы тауық тұқымдары 4-4, 5 айдан бастап жұмыртқа сала бастайды және бір жылдан асады. Инкубацияға салынған жұмыртқалардан тауықтардың өсу мүмкіндігі 90% құрайды. Бұл тұқымдардың балапандарын өсіру инстинкті жеткілікті дамымаған, сондықтан олар әдетте тауық ретінде пайдаланылмайды. Бұл тауықтардың тұқымына ақ леггорн, орыс ақ, итальяндық парцид, кіші және т. б. жатады. Сонымен қатар отандық және шетелдік жұмыртқа бағытындағы тауықтардың балапандары мен кростары де жиі кездеседі.

Жұмыртқа өндіру бағытындағы тауықтар тірі салмағының аздығымен (2, 5 кг-ға дейін), жеңіл қаңқамен, тығыз қауырсындарымен жақсы сипатталады. . Алғашқы жұмыртқа салатын жасы - 125-126 күн, физиологиялық ерте жетілуі 140-145 күнде болады. Жұмыртқа бағытындағы тұқымдардың ішінде ең көп таралған тұқым ол-ақ леггорн тауығы.

Ақ леггорн тауығы -Leghorn (итал. Livorno; ағылш. Leghorn) - Жерорта теңізінен шыққан жұмыртқа бағытындағы тауықтардың ең жоғары өнімді тұқымы. Тауықтың түсі көбінесе ақ болады, жұмыртқа қабығының түсі де ақ болады. Бүгінде леггорнаның қанатшаларының20-дан астам түрлі түсті өзгерістері бар.

Куры породы леггорн: продуктивность и преимуществ содержания ...

1-сурет Ақ леггорн тауығы

ХІХ ғасырда Италиядан әкелінген, Италияның Ливорно портының ағылшын атауымен аталған. Ол кезде бұл тұқымның тауықтары әлі күнге дейін жұмыртқаның керемет өндірісімен ерекшеленбеді. ХІХ ғасырдың бірінші жартысында олар Америка Құрама Штаттарына әкелінді, онда тұқым испан, ұрыс және ақ тауықтарымен, сондай-ақ жапон декоративті тұқымдарымен будандастырылды. Тіпті құс өсіруге арналған мұқият әзірленген ұсыныстармен де, әрбір селекционердің осы шығармашылық жұмыста өзіндік «қолжазбасы» бар екені белгілі, сондықтан әр түрлі экологиялық жағдайларда жүргізілетін тұқым қуалау және селекциялық бағдарламалардың ерекшелігі әсерінен дамып келе жатқан тұқымның үлкен жиынтығы Гибридті құсты пайдалануға көшу кезінде леггорн өз маңызын жоғалтпады, сонымен қатар оны бір тұқымды кросстарға қосу арқылы көбейтті. Тауықтардың тірі салмағы 1, 5-2, 0 кг, әтештерінің салмағы 2, 3-2, 6 кг құрайды. Жыныстық жағынан жетілу 17-18 аптада болады. Жұмыртқа өндіру - жылына бір тауықтан 300-ге дейін жұмыртқа алынады. Жұмыртқа қабығының түсі ақ. Жұмыртқаның орташа салмағы әдетте 55-58 г құрайды, жұмыртқалауы 4, 5-5 айда басталады. Жұмыртқа сала басталғаннан кейінгі бірінші жылы жұмыртқа өндірісінің ең жоғары мөлшері көрсетіледі Жұмыртқаны ұрықтандыру - 95%. Жас балапандар шығымы 87-92%. Ақ леггорн тауығы қазіргі уақытта әлемдегі ең кең таралған тауық тұқымы болып табылады. Леггорнның қара жамылғысы ақ, қоңыр, көкшіл, қара, көк, , алтын түстер түрлері аздап кездеседі, бірақ қазіргі таңда ең көп таралған ақ леггорн. Леггорн - құс фабрикасы дамыған барлық елдердің өнеркәсіптік кәсіпорындарында қазіргі кезде қолданылатын жоғары өнімді жұмыртқа бағытындағы тауық. Қазіргі таңда Қазақстанның көптеген асыл тұқымды құс шаруашылықтарында өсіріледі. Ақ легорнның солтүстік аймақтағы және оңтүстік аймақтардағы әртүрлі жағдайларға жақсы бейімделуімен ерекшеленеді. Өнеркәсіптік құс шаруашылығында мамандардың күш-жігері климаттық аймаққа және жыл мезгіліне қарамастан тұқым үшін оңтайлы жағдай жасауға бағытталған. КСРО-ға 1925-27 жылы әкелінді. Олар жергілікті тауық тұқымын жақсартуға, орыстың ақ тауығын шығаруға пайдаланылды. Қазақстанның барлық құс шаруашылығында, әсіресе «Таран» құс совхозында бұл тауықтың будандары өсіріледі. Және де Түркістан облысындағы Ордабасы құс шаруашылығы, Алматы облысындағы құс фабрикаларында өсіріледі. Сондай-ақ Латвия, Эстония, Литвада, Мәскеу, Саратов, Киев облысында таза Легорн тауығын өсіретін арнайы шаруашылықтар бар.

. Жұмыртқа өндірушілер жаңашылдықты қалайды | Inbusiness

2-сурет Ордабасы құс шаруашылығы

Орыстың ақ тауығы - жұмыртқа бағытттындағы тауық тұқымы. Ол КСРО-да әр түрлі шығу тегіндегі ақ легхониялық шоқылардың (дат, ағылшын, американдық) жергілікті тауықтың балапандарымен будандастыру негізінде жасалды. Тұқымды құру жұмыстары 1929 жылы басталды. Әр түрлі деңгейдегі гибридтерді өсірілді. 24 жыл ішінде дамып келе жатқан тұқым қалыптасудың ұзақ кезеңдерінен өтті: тұқымдастыру, мақсатты өсіру, мал басын көбейту және белгіленген өлшемдерге сәйкес тұқымды жақсарту. Леггорнның жұмыртқа бағытын ескере отырып, сонымен қатар селекцияның мамандандырылған табиғатын ескере отырып, ресейлік ақ тұқымды асыл тұқымды жұмыстар жұмыртқа өндірісін, тірі салмақты, жұмыртқаның салмағын, тіршілігін арттыруға бағытталған. Соңында тұқым 1953 жылы мақұлданды. Тұқым келесі сыртқы белгілермен сипатталады: орташа өлшемді дамыған бас; жапырақ тәрізді үлкен тасты, тауықтарда, мүйіз тәрізділерде, денесі жақсы дамыған, аяқтарының түстері сарғыш болып келеді, қанаттары жақсы жетілген және кеудесі кең әрі дөңестеніп келген. Өнімділік жағынан жұмыртқаға бағытталған, сондықтан тауықтардың тірі салмағы аз (1, 6-1, 8 кг), қораздарының орташа салмағы 2, 0-2, 5 кг жетеді. Өнімділіктің бірінші жылында жұмыртқа өндіру - 200-230 жұмыртқа. Жұмыртқаның салмағы 55-56 г, қабығының түсі ақ. Жалпы, тұқым кішкентай жұмыртқа болып саналады. Инкубацияға инстинкті жоқ. Таңдалған желілердегі жұмыртқа өндірісі бұл жағдайда 244 жұмыртқаға жетеді, кейбір рекорд иелері өмірінің бірінші жылында 300 немесе одан да көп жұмыртқа салады. Болашақта салынған жұмыртқалардың саны жылына 10-20% азаяды, дегенмен әр жұмыртқаның массасы 60 г дейін артады. Өнеркәсіптік фермаларда тауықтар әдетте өмірдің екінші жылында сойылады. Мекиендері жұмыртқаны бес айдан бастап сала бастайды. Жұмыртқалардың ұрықтануы 93% -ға, тауықтардың құс өсіру деңгейі - 82%, ересек құстың қауіпсіздігі - 91%, жас жануарларға - 96%. Ресейлік ақ тауықтар суық температураға, лейкемияға, ішкі ағзалардың карциномаларына, ісік ауруларына қарсы тұру үшін таңдалады және өте таза дәрілерді өндіретін биологиялық салаға қызығушылық тудырады. Тұқым мамандандырылмаған үй шаруашылығында және халықтың үй шаруашылықтарында қолданылады. Орыстың ақ тауығы Қазақстанның көптеген құс фабрикаларынды өсіріледі.

Московская белая порода кур: описание, характеристика и фото

3-сурет Орыстың ақ тауығы

Ломан Браун тауығы- Кросс Лохман Браунды Германияда компанияның қызметкерлері (Lohmann Tierzucht) Lohmann Tierzucht GmbH өндірді және тауықтардың жұмыртқа түріне жатады . Мамандар өздеріне кез-келген климаттық жағдайда тамыр алатын жоғары өнімді тауықтарды өсіру міндетін қояды. Салмақты көп салмайтын адамдар - 3 кг, тауық еті - 1, 9-2, 1 кг. Олар 21 апталығнда жұмыртқа сала бастайды, салмағы 1, 7-1, 9 кг, бір тауықтан 63-64 г ашық-қоңыр түсті 310-320 жұмыртқа алынады. 26-дан 30 аптаға дейін өндірудің шыңы.

Бұл тауықтардың ерекшелігі - бір жасында оларды еркектерден ажыратуға болады. Аналықтары қоңыр, еркектер ақ түсті. Кросста жас жануарлардың сақталу деңгейі жоғары - 96-98%, бой көтерудің басында қауіпсіздік 90-96% дейін төмендейді. Ұсталу қабілеттілігі 80-82% құрайды. Бұл тауық түрі оңтүстік аудандарда өсіріледі жәнеде Түркістан облысындғы Ордабасы құс фабрикаларында өсіріледі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.