Мәселелік оқыту технологиясы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 89 бет
Таңдаулыға:

Ф. 4-51

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Баишев университеті

М. Балабаева

Дамыта оқыту технологиясын бастауыш сыныптың қазақ тілі сабағында қолдану ерекшеліктері

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

5В010200 - «Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі» мамандығы

Ақтөбе 2020

Мазмұны Кіріспе . . . 3 1 Бастауыш сынып оқыту үдерісінде дамыта оқыту технологиялар негізінде ұйымдастырудың ғылыми-педагогикалық негіздері

1. 1 Оқыту технологиясы. Дамыта оқыту технологиясының мәні мен мазмұны . . . 7

1. 2 Бастауыш сынып оқыту үдерісінде дамыта оқыту технологияларынын қолдану ерекшеліктері . . . 17

1. 3 4-сыныптың «қазақ тілі» оқулығының құрылымы мен құрылысы. Оны оқытудың тиімді жолдары . . . 35

2 Бастауыш сыныпта қазақ тілі пәнін оқыту барысында дамыта оқыту технологияларын жүзеге асыруға бағытталған педагогикалық- тәжірибелік эксперимент

2. 1. Дамыта оқыту технологиясын қолдану барысындағы озат педагогикалық тәжірибелер . . . 52

2. 2. Анықтаушы эксперимент материалдарын дайындау, жүргізу, қорытындылау . . . . . . 58

2. 3 Қалыптастырушы эксперимент материалдарын дайындау, жүргізу, қорытындылау . . . … . . . . . . 69

Қорытынды. . . . . . . 87

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 89

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі: Егемендікке ие болғалы Қазақстанның қоғамдық-саяси өмірінде болған өзгерістер оқыту, тәрбиелеу ісіне де жаңалықтар енгізіп, жаңа леп әкелді. Республика мектептерінде оқыту жаңадан жазылған төл оқулықтар, жаңа бағдарламалар негізінде жүргізіліп, білімнің мемлекеттік, әлемдік стандартқа сай болуы қарастырылды. Оқытудың жаңа технологиялары кеңінен енгізілді. Әсіресе, халықтық педагогиканы пайдаланып, ұлттық үрдісте тәрбиелеуде атқарылған шаруалар ауқымы біршама.

Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңында: «Білім беру жүйесінің басты міндеті-ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау, оқытудың жаңа технологиясы мен иновациялық әдіс-тәсілдерді енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу»-деп білім беру жүйесін одан әрі дамыту міндеттерін көздейді [1] .

Қазақстан Республикасы Президентінің жолдауында айтылғандай барша қазақстандықтардың алдында тұрған басты міндет-Қазақстанды бәсекеге қабілетті, дамыған елу елдің қатарына қосу. Ол үшін еңбектің қай саласынан болмасын мемлекет қызметкерлерінің еліміз үшін аянбай адал еңбек етіп, өз үлестерін қосуы маңызды.

Жоғары білімді, өз кәсібінің шебері мамандарын даярлау мәселесі әрқашанда өзекті болып келеді. Кез-келген мемлекеттің дамуына негіз болатын басты тұлға- мұғалім болып табылады. Сондықтан да ғылым мен білім беру, тәрбиелеу мекемелерінің алдына қойылып отырған басты міндет- білікті, кәсіби тұрғыдан дамыған, шығармашыл мұғалім кадрларын даярлау. Қазіргі кездегі қоғам, мемлекет, білім ордалары жоғары білімді мамандарды ғана емес, қажетті білімдер қорын меңгергенімен қатар, жаңа педагогикалық технологияларды меңгерген, жаңашыл бағыттағы, шығармашылық тұрғыдан дамыған, кәсіпқой мамандарды талап етеді. Қазақстан Республикасы Президентінің 2030 даму стратегиялық бағдарламасында « . . . 4-ші басымдылық : осы заманғы білім беруді дамыту, кадрлардың білімділігі мен оларды қайта даярлауды одан әрі өркендеуің, дегені де болашақ мамандардың талапқа сай болуы керектігінің айғағы [2] .

Жаңашыл мұғалімдердің тәжірибесі мектеп мұғалімдерінің және оқытушыларға пайдасын тигізіп отыр. Сондықтан да олардың тәжірибесін зерттеуде зор маңыз бар. Өйткені әрбір жаңа педагогикалық құбылыс талқылауды, зерттеуді және таразылауды қажет етеді. Озат тәжірибені зерттеу және оны оқу үдерісіне енгізу терең сауаттылықты, қажырлы еңбекті, сонымен қатар, үнемі өзгеріп отыратын ғылыми жаңалықты біліп отыруды талап етеді. Жаңа заманға лайықты дамыған, бәсекеге қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру барысында, оқушылардың даму мүмкіндігін зерттей отырып, сапалы білім, саналы тәрбиені жаңа педагогикалық технологиялар арқылы жұмыс жасап келе жатқан мектептерді атауға болады. Әрбір баланың жеке қасиеттерін аша отырып, шығармашылыққа баулуда бірнеше мектептер жұмыс істеуде.

Оқушы қабілеттерін дамыту, талантты балалардың талабын ұшқырлау мақсатында ашылып, жұмыс істеп жатқан жаңа үлгідегі лицей, гимназия сияқты мектептерді заман талабы өмірге келтірді. Бұл мектептерде оқушылар қабілеттеріне, қызығушылықтарына қарай лайықтанып жасалған арнайы бағдарламалармен оқытылады. Жалпы білім беретін мектептерге қарағанда жаңа үлгідегі мектептерде пәндер көбірек, олардың балалардың талантын, дарынын ашуға мүмкіндігі де мол. Дей, тұрғанмен, жаңа үлгідегі мектептер тәжірибесінде өз мақсат - міндеттерін дұрыс түсінбеуден, оларға лайықты ғылыми - педагогикалық негіздің болмауынан бар екенін айта кету керек.

Соңғы он шақты жыл ішінде оқыту үдерісін ізгіліндіру оның практикалық бағытын күшейту, дамытушылық функциясын арттыру мақсатында біраз шаралар атқарылуда.

Дегенімен, әлі де болса білім беру ісінде уақыттың көбі баланы жалықтырып жіберетіндей баяндау, түсіндіру үлгіні, көрсету сияқты өнімсіз еңбекке жұмсалып жатады. Оқытуды дамытудың міндеттерін іс жүзінде шешудегі қателіктер бастауыш сынып оқушыларының абстрактілі ойланудағы мүмкіндіктерін жеткілікті бағаламаудан туады. Осының нәтежесінде мектептерде шешуге бағытталған жалпы заңдылықтар мен интелектуалды іскерлікті саналы қолдану негізінде емес, мұғалім берген үлгілерді ұғынбастан орындау негізінде құрылып жүр. Осы себептен оқушылар игерген білімдерін іс - әрекетте пайдалана алмау қиындығына тап болуда.

Педагогикалық үдеріс бастауыш мектеп оқушысының жеке басын демократиялық бағытта қалыптастыру және оны жан - жақты дамыту үшін неғұрлым қолайлы қандай талаптарға жауап беруі тиіс?

Біріншіден, қарым - қатынастық мазмұны, атмосферасы, өзара қатынастық түрі баланың оқуына, адамгершілікке жататындардың бәрін меңгеруіне, өзін адам ретінде тануын, ізгілік, өзін - өзі сыйлау сезімін, өзімен есептесетіндігін, өзін керек ететіндігін, өзін елеп, бағалап отыратындығын түсіне білуін тәрбиелеуге көмектесуі тиіс.

Екіншіден, педагогикалық процесс оқытудың әлеуметтік мәні бар шарттарын қалыптастыруға, рухани өсуге, адамгершілік жағынан ширауына, ынтымақтастық, өзара көмек сезімін оятуға, балалар ұжымын ортақ мақсат, өзара қарым - қатынастық бірыңғай принциптері негізінде біріктіруге ықпал етуі керек.

Үшіншіден, педагогикалық үдерісті балалардың творчествосына, алғырлығына, дербестігіне, танымдық және қоғамдық белсенділігіне кең өріс берілуі қажет; балар коллективінде өрілетін қарым - қатынас сипаты әр баланың өзіне тән адамдық болмысын дамуына көмектесуі тиіс.

Сонымен бірге педагогикалық процесті балалардың белгілі жас топтарының психалогикалық ерекшеліктерін ескере отырып, бір ізге келтіру керек. Біз алты жасар балалардың әлеуметтік-адамгершілік тәжірибесі жетіспейтіндігін, олар актуальді талабы, албырт белсенділігі, ойын қызметіне деген тенденциясы болатындығын, бұл функционалды күштер қимылы мен дамуының шағын екенін, ал балалық шақтағы жетекші белгілердің бірі - баланың есеюге талпынысы екенін жоғарыда айтқанбыз. Егер осынау психологикалық ерекшеліктерге ден қойылмай, өктемдік позициясындағы педагогикалық процесс құылатын болса, балалардың талаптары мен потенциалдық мүмкіндіктерінің толық түрде, жан - жақты ашылып дамуы үшін жағдайлар жасалмайды. Бала біртүрлі тұйықталып, өзіне - өзі қорғана бастайды: оның дамуға тырысқан функционалдық тенденциясы ықтиярсыз мәжбұр болу салдарынан өзінің қимыл қарқынын бәсеңдетеді, ал, оқуға деген енжарлық өзінің жеке басының кемсітуге қамыққан кездегі ыза ретінде туады. Және керісінше, оқушыларға өзіндік-ар-ождан тұрғысынан қарау әдісін дәйекті түрде жүзеге асыру, олардың жетекші психологиялық ерекшеліктерін есепке алу, адамгершіліктік жағдай туғызып, әр баланың өзін адам ретінде сезінуіне мүмкіншілік беруі ықтимал [3] .

Осы тұрғыдан мәселелерді қарастыра келе, біз дипломдық жұмыстың тақырыбын «Дамыта оқыту технологиясын бастауыш сыныптың қазақ тілі сабағында қолдану ерекшелігі» деп анықтап алдық. Осы тақырып төңірегінде дипломдық ғылыми зерттеу жұмыстарды орындау барысында алға қойған мақсатымыз:

Зерттеудің мақсаты:

Бастауыш сыныптың қазақ тілі сабағында дамыта оқыту технологияларын қолдану арқылы оқушылардың білім, білік дағдыларын қалыптастырудың жолдарын анықтау.

Зерттеудің міндеттері:

1. Педагогикалық-психологиялық тұрғыдағы жазылған теориялық әдебиеттерге талдау жасау.

2. Дамыта оқыту технологияларын қолдану барсындағы озат педагогикалық тәжірибелерді салыстыру, өміршедігін анықтау.

3. Бірінші сыныптың қазақ тілі сабағында дамыта оқыту арқылы оқушылардың шығармашылық іс-әрекетін қалыптастырудың тиімді жолдарын құру.

Зерттеудің ғылыми болжамы: егер мектептегі оқу- тәрбие үрдісінде оқушыларды қазақ тілі пәні бойынша дамыта оқыту технологиясын пайдалануды жүйелі, мақсатты тиімді түрде қолданса, онда оқушылардың тіл сабағына қызығушылығын арттырып, жан- жақты дамыған тұлға қалыптастыруға болады.

Ғылыми жаңашылдығы және практикалық маңыздылығы:

бастауыш сынып оқушыларына дамыта оқыту технологиясын тиімді қолдану тәсілдері қарастырылып, теориялық негіздемесі жасалынды.
дамыта оқыту технологиясы арқылы бастауыш сынып оқушыларын жан- жақты дамыту мүмкіндіктері анықталды.

Зерттеу обьектісі: бастауыш сыныптағы дамыта оқыту технологиясы.

Зерттеудің әдістері: озат педагогикалық тәжірибелерді салыстыру; педагогикалық- ғылыми зерттеулерді жинақтау, талдау, байқау, бақылау, әңгіме, сұрақ-жауап және кеспелі әдістер.

Зерттеу пәні: бастауыш сыныптың қазақ тілі пәні.

Зерттеу базасы: Ақтөбе қаласы, №1 орта мектеп.

Дипломдық жұмыстың құрылымы: дипломдық жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытынды және қолданылған әдебиет тізімінен тұрады.

1 Бастауыш сынып оқыту үдерісінде дамыта оқыту технологиялар негізінде ұйымдастырудың ғылыми-педагогикалық негіздері

Оқыту технологиясы. Дамыта оқыту технологиясының мәні мен мазмұны

Бeлгiлi бip өнiм aлу үшiн кepeктi мaтepиaлдapды өңдеу әдicтepi мeн өнiм шығapуға кepeктi жүйeлi пpoцeccтi- тeхнология дeп aтaйды. .

Түпкi нәтиженi мұқият анықтау және оған жету- технологияның негiзгi бөлiгi. Пpоцесстiң жобасы жақсы болса, шығаpылатын өнiмнiң қандай болатындығы анықталса, оны жасау құpалдаpы белгiленсе, жағдай жасалса, онда өндipiстiк және әлеуметтiк саладағы пpоцесстер «технология» деген атауға ие болады.

Технологияның аpтықшылықтаpы. Әдiстемеге қаpағанда технологияның аpтықшылықтары көп.

Біріншіден, технологияда түпкі нәтиже деп анықталады. Дәстүрлі педагогикада мақсатқа жету жолдары анық болмайды. Технологияда мақсат негізгі болғандықтан, оны дәл анықтауға мүмкіндік толықтай бар.

Екіншіден, мақсат диагностикаға сүйеніп қойылғандықтан, оған жету үшін істелетін жұмыстардың нәтижесі объективтік әдістер арқылы тексеріледі.

Үшіншіден, мұғалім ешбір дайындықсыз оқыту процесін жүзеге асыра алмайды.

Төртіншіден, әдістемеде сабақ жоспарлары- мұғалімнің жоспары, оқыту процесінде жұмыс істейтін мұғалім. Ал технологияда оқушылардың оқу іс- әрекетінің түрлері және мазмұны көрсетілген жоба жасайды, демек сабақта оқушылардың іс- әрекеті де түрліше ұйымдастырылады. [4]

Технологияның кезеңдері:

Оқытудың мақсатын диагностика арқылы қайта тұжырымдау;
Жаңа мақсатқа жету кезеңдерін белгілеу;
Диагностика негізінде оқытудың жаңа мақсатын қою.

Технологияда оқушыларда қалыптасатын сапалар, қасиеттер, іскерліктер, анық суреттеледі.

Арнайы тексеру құралдары арқылы оқушының сапасы, қажеттіліктері, іскерліктері, даму, қалыптасу деңгелері анықталады. Оқушының деңгейі алдыңғы деңгейімен салыстырылады, жаңа мақсат қойылады.

Сонымен, мақсат анық болмаса оқу процесінің жетілдіруіне кедергі жасалады.

Бүгінде педагогикада технология ұғымы үш жерде қолданылады:

қазір кейбір әдебиеттерде әдістемені немесе оқытуды ұйымдастыру түрлерін технология дейді.
Нақты педагогикалық жүйені технология дейді. (В. В. Давыдов технологиясы, дамыта оқыту технологиялары, т. б. ) .
Қасиеттері белгілі өнім алу үшін қолданылатын әдіс-тәсілдердің жиынтығы және жүйесі технология деп аталады.

Технологияның бірінші анықтамасы педагогикаға ешқандай жаңалық енгізбейді. Екінші анықтамада бір сөз екінші сөзбен алмастырылған. Бұрын В. В. Давыдов, Д. Б. Эльконин, Л. В. Занков, т. б. әдістемесі деп аталса, қазір технологиясы дейді.

Оқыту техологиясының ерекшеліктері:

Түрлі құралдар арқылы оқушылардың білім, іскерліктерін жиі тексеру.
Үлгермеушілерді анықтау және іріктеу.
Олармен қосымша жұмыстар өткізу, материалдарды қайталау. Осы жұмыстардан кейін оқушылардың білім, іскерліктерін тағы тексеру.
Оқушылардың жаңа материалды меңгермеу себептерін зерттеу және анықтау. [4]

Педагогикалық технология- бұл педагогикалық әрекеттер табысына кепіл болардай қатқыл ғылыми жоба. Әрі сол жобаның дәл жаңғырып іске асырылуы.

Педагогикалық технология-кешенді, бірігімді процесс. Ол өз құрамына адамдарды, идеаларды, құрал- жабдықтарды, сонымен бірге жоспарлау, қамсыздандыру, бағалау және білім меңгерудің барша қырлары жөніндегі проблемалар шешімін басқаруды қамтиды. [5]

Қазіргі заманда дидактикада әрқилы оқу технологиялары көрініс беріп жүр. Олардың көп түрлі болу себебі- әр автор мен орындаушының педагогикалық процеске өзінше жаңалық қосып, технологияға өзгеріс ендіріп баруымен байланысты.

Дидактикада оқу технологиялары төмендегідей сипаттарымен жіктеліп, топтастырылады:

- қолдану деңгейі: жалпы педагогикалық, пән әдістемелік, бөлімдік (модульдік) ;

- философиялық негізі: ғылыми және діни, гуманистік және әміршіл- әкімшіл (авторитарлы) ;

- тұлғалық құрылымға бағдарлануы: ақпараттық (білім, ептілік және дағдылар қалыптастыру), нақты қимыл- әрекеттік (оперативті- ақыл- ой әрекеттері әдістерін қалыптастыру), шығармашыл ( эфристикалы- дарын қабілеттерін дамыту), қолданбалы (тұрмыс- тәжірибелік әрекеттер қалыптастыру) .

- тәжірибе меңгерудің ғылыми негіздемесі( концепция) : байланыс- жауапты (ассоциатив- рефлекторлы) ; іс- әрекетті (бихевиористік), іштей ұғу (интериоризаторлы), дамытушы. (Жалпы педагогика С. Б. Бабаев 133бет)

Мектеп тәжірибесінде ең танымал және қолданысқа ие, оқу іс-әрекеттері- дамытушы оқу технологиясы. (Л. С. Выготский, Л. В. Занков, Д. Б. Эльконин және т. б. )

Коменский оқудың мақсаты ғылыми білімді меңгеру және өмірге пайда келтіру деп білді. Мектеп материалдық жағынан да біліммен қаруландыру жағынан да оқытудың жаңа мазмұнын беруге тиіс деді.

Коменский мектеп білімнің мазмұны мен көлемін де жаңа бағытта шешті. Мектеп оқуында тек ескі тілдерге үйрету, сыңар жақты формалистік грамматика мен риторикаға негізделген классицизм кең тараған дәуірде ол әр салалы жан - жақты білім беруге шақырды.

Алған білімінің тиянақталығы жөніндегі мәселе - Коменскийдің педагогикалық теориясындағы ең негізгі проблемалардың бірі [6] .

Оқыту ісіндегі тиянақтылық оқытушылар білімінің жүйелілігін, дәйектілігін, өзара байланыстылығын, сонымен бірге беріктігін талап етеді деді Коменский.

Ол өзі ұсынған дидактикалық принциптерін ілгері дамыту және оларды нақтылау мақсатында бірнеше методикалық нұскаулар ұсынды. “Ұлы дидактиканың” ХХІ тарауы “Өнер - білім әдісіне арналған. Мұнда оқу, жазу, ойды жүйелі баяндау, тағы басқа практикалық дағдыларды меңгеруге қатысты бірқатар ережелер сөз болады. Сондай-ақ адам “практикалалық дағдыларға іс жүзінде үйренуге тиіс”, “қандай да болмасын қызмет, әрекет үшін белгілі бір форма, норма белгіленуі қажет”, “жаттығу жұмысын оқушылар өнер - білімді толық меңгергенше жүргізу керек”, - деген өте орынды пікір айтылды.

Дидактиканың жүйелі және бірізділік принципіне байланысты Коменский оқытудың “жақыннан алысқа”, “белгіліден белгісізге”, “нақтылыдан абстрактылыға”, “жеңілден ауырға қарай көшіп отыратын негізгі ережесін құрды”.

Коменский білім беру ісінің ұйымдастыру түрлерін түбірімен бір тәртіпке келтіруді ұсынды. Ол алғашқы рет оқу тоқсандарына іріктелген оқу жылы жөніндегі ұғымды анықтады, оқу күнін, оқушыларға арналған демалысты, оқушыларды мектепке белгілі кезде қабылдау тәртібін, оқу күнінің мерзімін енгізді. Міне, осылайша педагогика тарихында тұңғыш рет оқу жұмысын ұйымдастырудың негізгі түрі болып сабақ жүйесі ұсынылды. Коменский сабақты ұйымдастыру жөнінен құнды нұсқаулар берді (жаңа материалды өту, оқушылардан сұрау, қайталау және жаттығулар жүргізу, оқушылар білімін тексеру, сабақты жоспарлау, сабақтағы тәртіп т. б. ) . Ал И. Г. Песталоццидің пікірі бойынша оқыту бақылауға, тәжірибеге негізделіп ұйымдастырылып, қортынды жасауға, жалпылауға қарай жүргізілу керек деді. Адамды жан - жақты дамыту идеясын ұсына отырып, Песталоцци білім беруді моральдық тәрбие берумен байланысты жүргізуді, яғни оқыту арқылы тәрбиелеуді талап етті. Бақылау арқылы балада көру, есту және т. б. түйсінулер пайда болады. Солардың негізінде ойлау және сөйлеу дамиды. Оқыту балаларға, біріншіден, білім беретін болса, екіншіден, олардың ойлау қабілетін дамытады. Оқытудың осындай екі жақты мәнін атап көрсету ол дәуірде өте құнды пікір еді. Бұл пікір өз мәнін әлі жойған жоқ. Бірақ Песталоцци өз тәжірибесінде оқытудың бұл маңызын екі айырып, баланың ойлауын формальды түрде дамытуды бірінші міндет етіп қойды [6] .

Оқытуды жеңілдету мақсатымен Песталоцци дүние заттары туралы білімнің ең жай элементтерін білу арқылы адам айналадағы дүниені таниды деп көрсетті. Ондай элементтерге ол заттың санын, формасын және атын жатқызды.

Оқыту прцесінде өлшеу арқылы бала заттың формасын, санау арқылы санын, тілін дамыту арқылы заттың атын таниды деп санады. Сөйтіп, элементарлық білім беру өлшеу, санау және сөзді меңгеруден тұрады деп есептеді.

Песталоцци оқудың негізін оны көрнекі болуы деп санады. Көрнекілікті кең түрде қолданған жағдайда ғана айналадағы дүние туралы дұрыс білім қалыптасады, ойлау және тіл дамиды деп көрсетті.

Білім белгілі жүйемен, ретпен берілу керек деп есептеді. Балаға оның әлі келетін білімді ғана берген дұрыс. Баланың ойлауын дамытумен қатар, онда белгілі дағдыларды қалыптастыру қажет екенін атап көрсетті. Алған білімін пайдалана білмеу тәрбиенің үлкен кемшілігі болып табылады. Мектеп баланың қабілетін дамыту және білім берумен қатар, оларды іс-әрекетке, дағдыға үйретеді, ол үшін балаларды жаттықтыру қажет деді. Оқытудың зор міндеттерін көрсете отырып, Пестолоцци мұғалімдерге үлкен талаптар қойды. Мұғалім білімді адам ғана емес, сонымен тиісті дайындығы бар адам болуы қажет. Сондықтан мұғалімнің міндеті әрі ауыр, әрі жауапты, мұғалім балаға оның ата - анасындай қарауы керек, баланы оқыту және тәрбиелеуге қажетті істердің бәрі оның міндеті болып табылады. Мұғалім балалардың психикалық ерекшелігін жете білуі керек. Соның негізінде өзінің оқыту және тәрбиелеу жұмысын ұйымдастыруы қажет деп есептеді.

Өзінің жалпы дидактикалық пікірлеріне сүйене отырып, Песталоцци бастауыш білім берудің методикасының негізін салды. Ана тілін оқытудың міндеті баланың сөйлеуін дамыту және сөздік қорын байыту деп анықтады. Песталоцци әріптерді қосып оқытудың орнына бірден дыбыстарды қосып оқытуды ұсынды. Балалардың сөздік қорын байыту жөнінде бірнеше бағалы кеңестер берді. Ана тілін оқытуды көрнекілік негізде жүргізіп, жаратылыс, география және тарих пәндерінен жүйелі элементарлық білімдер беруді ұсынды. Бірақ Песталоццидің өз сабақтары кейде ұзақ жаттығуларға айналды. Бірыңғай ондай ұзақ жаттығулар балаларды жалықтыратынына ол мән бермеді.

Жазу үйретуде Песталоцци алдын ала әріптердің элементтерін жазуға ұзақ жаттықтыруды ұсынды. Мұндай жаттығулар қазіргі мектептерде кең пайдалануда. Әсіресе алғашқы жылдарда орфографиялық дұрыс жазуға ол үлкен мән берді. Жазуға үйретуді ол сурет салумен байланыстырып, баланың тілін дамытуға үнемі көңіл бөлуді талап етті.

Ережені жаттауға негізделген әдістің орнына Песталоцци арифметиканы оқытуда әр санды өзінің бөлімдеріне, ондарды бірлерге бөлуді, көрнекі түрде сандардың арасындағы айырманы түсіндіруді, алдымен бірлерді, одан кейін ондарды оқуға көшуді ұсынды. Бөлшек сандарды оқытуда квадратты бүтін сан деп алып, оны екіге, төртке бөлу арқылы түсіндіруді талап етті. Песталоцци санымен буржуазиялық - демократикалық педагогиканың үлкен ірі өкілі болып табылады. Ол кедейдің балаларына тәрбие беру мәселелеріне өз өмірін арнады. Оның қоғамдық көзқарасы тар шеңберде болды, халықтың тұрмысының нашарлығының шын себебін түсінбеді, бала тәрбиесі арқылы оларға көмек көрсетуді көздеді.

Элементарлық білім берудің теориясын ұсынып, дене тәрбиесі, моральдық тәрбие және білім беруде көптеген құнды пікірлер айтты. Оқуды өнімді еңбекпен ұшырастыруға көп көңіл бөлді. Бастауыш мектепте берілген білімнің көлемін кеңейтпек болды, оны халыққа жақын етуге тырысты.

А. Дистервергтің педагогикалық ой - пікірі. Педагогиканың дамуының негізі ретінде педагогикалық тәжірибені атап көрсетті, оны жинақтау қажет деп түсінді. Тәрбиеге қойылатын негізгі міндеттердің бірі ретінде балалардың белсенділігін дамытуды ұсынды. Песталоцци сияқты Дистверг те оқытудың негізгі міндеті балалардың ақыл - ойын, қабілетін дамыту деп көрсетті. Оқыту арқылы адамды жан - жақты дамытумен қатар, балаға моральдық тәрбие беру қажет, мектепте оқытылатын әрбір пәннің білім берумен қоса тәрбиелік әсері болуға тиісті деп есептеді [7] .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.