Жобаны жоспарлау
Жоспарлау және басқару
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1 Жоспарлау мен басқару
1.1 Жоспарлау мен басқарудың негізгі түсініктемелері ... ... ... ... ... ... ... ...
2 Жобаны жоспарлау ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.1 Жоспарлау құрылымдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3 Жобаны басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Кіріспе
Жоба деп алға қойылған мақсатқа жету үшін бағытталған, уақыт бойынша бөлінген шаралар немесе жұмыстар жиынтығы аталады. Жобалардың мысалдары болып ғимараттар, кешендер, ұйымдар құру, өнімнің жаңа түрін шығаруды меңгеру, өндірісті жетілдіру, бағдарламалық өнімді өңдеу және т.б. табылады.
Жоба белгілі бір қасиеттерге ие:
1.Кейбір нәтижелерді алумен көрсетілетін, жобаның әрдайым белгілі бір мақсаты болады. Осы нәтижеге жету жобаны сәтті аяқтау және бітіру дегенді білдіреді. Мысалы, ғимаратты құру жобасы үшін нәтиже болып, пайдалануға берілген ғимараттың өзі табылады.
2.Жобаның, алға қойылған мақсатқа жетуге бағытталған, алғашқы жұмыс бастамасымен сәйкес келетін, нақты суреттелген бастамасы болады. Бастама директивті түрде берілуі, немесе жоба бойынша жұмыс жоспарын құру нәтижесінде есептелуі мүмкін.
3.Жобаның, берілген нәтижеге қол жеткізуге бағытталған, соңғы жұмыстың соңымен сәйкес келетін, нақты суреттелген соңы болады. Бастама сияқты, соңы да директивті түрде берілуі, немесе жұмыс жоспарын құру кезінде есептелуі мүмкін. Мысалы, ғимаратты құру жобасы үшін, жобаның соңы оны пайдалануға тапсыруқабылдау актісінің күнімен сәйкес келеді.
4.Жоба, құрамы жоба басшысынан, менеджерден, орындаушылардан тұратын командамен орындалады. Негізгі командадан басқа, жеке жұмыстарды орындау үшін уақытша негізде тартылатын, бөтен орындаушылар, командалар және ұйымдар қатысады.
5.Жобаны жүзеге асыру кезінде материалдық ресурстар пайдаланылады. Олардың тізімдемесі мен саны жоба сипатымен және оған кіретін жұмыстармен анықталады. Сонымен, үй салу кезінде, құм, қиыршық тас, цемент, кірпіш және т.б. пайдаланылады.
6.Жобаның бюджеті болады. Жобаның құны шығындалған материалдық ресурстар бағасынан, нақты жұмыс түрінің ерекшеліктерімен байланысты, оны жүзеге асыратын команданың еңбегін төлеуге кеткен және басқа да шығындардан жинақталады.
7.Жобаның үш түрлі шектеулігі болады.
Бюджет бойынша шектеуліктер толық жобаның немесе жұмыстың жеке түрлерінің шектен құнын орнатады.
Уақыт бойынша шектеуліктер толық жобаны, немесе кейбір жұмыстарды аяқтаудың шектен тыс мерзімін береді. Мысалы, тесттік сынақтар көрсетілген уақыт аралығында болатын, тапсырыс беруші өкілінің болуымен өткізілуі тиіс.
1 Жоспарлау мен басқару
1.1 Жоспарлау мен басқарудың негізгі түсініктемелері
Жоспарлау үрдістері, олардың жобаларды басқару үрдістерінің ортасындағы орны мен рөлі. Жоспарлар түрлері (стратегиялық, ағымдық, жедел). Жоспарлаудың негізгі және қосымша процедуралары. Жоспарлау принциптері. Жоба мазмұнын жоспарлау.
Жоба үшін жоспарлау үлкен мағына береді, алайда, жобаларды басқаруды - негізінде жоспарлау деп санау дұрыс емес. Жоспарлауға жұмсалатын күшті жоба мақсаттарымен және алынған ақпараттың қажеттілігімен өлшеген жөн. Жоспарлау - бұл жобаның барлық кезеңінде орындалатын тұрақты үрдіс. Жоспарлаудың мәні жобаға қатысушылардың - ұйымдастыру әрекеттерін келісу, ресурстардың үйлесімділігі, осы жұмыстарды жүзеге асыру әдістері мен құралдарын қолдану кезінде орындалуға тиіс жұмыстар кешенін (шаралар, әрекеттер) қалыптастыру негізінде олардың жетістіктерінің әдістері мен мақсаттарының тапсырмасынан тұрады.
Жобаларды басқару әдістемелігінде жоспарлардың келесі жүйесі қалыптасқан. Жоба, басқарудың төрт фундаменталдық деңгейінен тұрады: тұжырымдамалық, стратегиялық, ағымдық және жедел, олардың әрқайсысына жеке жоспар құрылуы тиіс.
Тұжырымдамалық деңгейде жобаның тапсырмалары, мақсаттары анықталады, болжамдалған нәтижелерге жету бойынша әрекеттердің баламалы нұсқалары қарастырылады, жобаны жүзеге асырудың тұжырымдамалық бағыттары белгіленеді (пән саласы, ірілендірілген жұмыс құрылымы мен оларды дамыту логикасы, негізгі кезеңдері, ресурстардың ұзақтылығын, құндылығын және тұтынушылығын болжамдап бағалау).
Стратегиялық деңгейде жоспарда анықталатындар:
объектілерді енгізу мерзімдерімен, өндірістік қуаттылығымен, өнімді шығару мөлшерімен сипатталатын мақсаттық кезеңдер; жұмыстар кешенін (нөлдік цикл, қаңқаларды монтаждау және т.б.) аяқтау, өнімді жеткізу, жұмыс аумақтарын дайындау мерзімдерімен сипатталатын жоба кезеңдері; ұйымдастыру - орындау кооперациясы; ресурстарды жылдарға және тоқсандарға бөліп тұтыну.
Жоспардың бұл кезеңдегі негізгі бағыты - жүзеге асырудың аралық кезеңдері жобаның соңғы мақсаттарына бағытталған логикалық реттілікке қалай тұратынын көрсету.
Жедел жоспар қатысушыларға тапсырмаларды жұмыс кешендері бойынша бір айға, аптаға, тәулікке талдап береді.
Егер жоспардың ірілендірілген құрылымын жобаның өмірлік циклінің фазасы бойынша қарастырса, онда жоспардың келесі жүйесі туындайды.
Инвестиция алдындағы кезеңде инвестиция алдындағы негіздеме және ТЭО құрамында ресурстардың негізгі түрлерінің қажеттілігінен тұратын, жобаның ірілендірілген болжамдық жоспары құрылады.
Жобалық құжаттаманы өңдеу кезеңінде құрылысты ұйымдастыру жобасының (ҚҰЖ) құрамында: жобаның жалпы нақтыланған жоспары; жобаның құрылыс бөлімінің күнтізбелік жоспары; дайындық кезеңінің күнтізбелік жоспары; ірілендірілген желілік кесте (күрделі жобалар үшін); құрылыстық бас жоспар (құрылысбасжоспар); объектілерді тұрғызудың ұйымдастырушылық - технологиялық сызбасы; негізгі жұмыстар тізімдемесі; материалдық - техникалық ресурстардың қажеттілігі; құрылыс машиналарының қажеттілігі өңделеді.
Құрылыс кезеңінде жұмысты өндіру жобасының (ЖӨЖ) және ұйымдастырушылық - технологиялық шаралар құрамында: объект бойынша жұмыс өндірудің күнтізбелік жоспары; кешендік желілік кесте; объектінің құрылысбасжоспары; объектіге құрылыс материалдарының түсу кестесі; жұмыс кадрларының қозғалыс кестесі; технологиялық карталар; әр түрлі жұмыс түрлерін орындау жөніндегі шаралар; жедел - диспетчерлік басқару бойынша ұсыныс өңделеді.
Жоспарлау үрдістері жоба мазмұнын өңдеуден басталып, оның жоспарын құрумен аяқталады.
Жоспарлаудың негізгі үрдістері тегіс жоба бойынша да, және оның жеке фазалары бойынша да бірнеше рет қайталануы мүмкін.
Негізгі үрдістерге жоба мазмұнын жоспарлау және оны құжаттау; жоба мазмұнын сипаттау, оны жүзеге асырудың негізгі кезеңдерін анықтау, оларды басқаруға болатын өте ұсақ элементтермен бөлшектеп байланыстыру; жұмыстардың реттілігін және өзара байланыстылығын анықтау, олардың ұзақтылығын бағалау; ресурстарды жоспарлау; кестені есесптеу; смета құру, сметалық шығындарды жоба бюджетін өңдеудің нақты әрекет түрлерімен байланыстыру; жоба жоспарын құру, жоспарлаудың жеке үрдістерінің нәтижелерін жинау және оларды жалпы құжатқа біріктіру жатқызылады. Қосымша үрдістер қажет болған жағдайда ғана орындалады.
Жоба мазмұнын басқару (Project Scope Management) жобаны сәтті аяқтау үшін қажетті әрекеттердің барлық түрлерінен тұратынын дәлелдеу үшін қажет үрдістерден тұрады.
Жобаларды басқару мәнмәтінінің мазмұнында келесі мағыналар кездесуі мүмкін: өнім құрамы - өнімді немесе қызметті сипаттайтын қасиеттер мен функциялар; жоба құрамы - көрсетілген қасиеттері мен функциялардан тұратын өнім алу үшін орындалуға тиіс жұмыстар. Мазмұнды жоспарлау - жоба өнімін құру үшін қажетті, жобаның негізгі жұмыс түрлерін құжаттау және реттік өңдеу үрдісі.
Өнімді талдау, өнім (қызмет) орындайтын функциялар құрамын әлдеқайда терең түсіну жетістігін болжамдайды. Бастамалау үрдісінде, жоспарлауды өңдеуде жоба командасы болашақ өнімнің (тауардың) үш деңгейін ескеру қажет: ойыңдағы тауар (ол не болады); шынайы орындаудағы тауар (қаптау, сапасы, дизайны, тауар таңбасы, ерекше қасиеттер жиынтығы және т.б.); қосымша нығайтуы бар тауар (кепілдік міндеттемелер, ілеспе тауарлар, жеткізу және монтаж).
Жоба нәтижесі болып, өнім ғана емес, кәсіпорынға пайда әкелетін тауар шығуы қажет. Пайда мен шығындарды талдау оны жүзеге асырудың балама нұсқаларының шегіндегі жобаның материалдық және материалдық емес шығындары мен табыстарын бағалауға мақсатталған. Жобаны бағалау үрдістері мен критерийлері 3 дәрісте қарастырылған.
Мазмұнды жоспарлаудың қорытынды кезеңі болып:
жоба негіздемесі (жобаны орындау нәтижесінде шешілетін бизнес - қажеттілік пен тапсырмаларды сипаттау); жоба өнімін сипаттау; жобаның негізгі мақсаттары (жетістігі жобаның аяқталғанын білдіретін өлшенетін және тексерілетін нәтижелер); олардың жетістіктерінің мақсаттары мен критерийлері (барлық тараптар бірдей түсінетін, өлшенетін, тексерілетін); жоба құрамына кірмейтіндерді сипаттау көрсетілген, жобаның мақсаттарын, тапсырмаларын және нәтижелерін анықтайтын құжат болып табылады.
Құрамды нақтылау аз және көп басқарылатын компоненттер құрамының констатациясында анықталған, жобаның негізгі нәтижелерінің бөлімі қарастырады. Құрамды анықтау үрдісінің құрылымы.
Құрамды анықтау және нақтылау: құны, уақыты және ресурсы бойынша бағалаудың нақтылығын жоғарылату; орындау үрдісін бақылау және өлшеуге арналған базисті анықтау; жауапкершілікті нақты бөлу мақсатында қажет.
Жобаны жүзеге асыру барысында оның құрамы мен басқарылуын дәлелдеу жүреді. Құрамды дәлелдеу - жобаға қатысушылардың (инвестор, клиент, тапсырыс беруші) құрамды ресми қабылдау үрдісі. Ол оларды дұрыс және қанағаттанарлықтай орындалуын дәлелдеу үшін жұмыс нәтижесі мен өнімді қарастыруды жөн санайды.
Құрамның өзгеруін басқару - ол: қабылданған өзгерістерді дәлелдеу үшін шақырылатын өзгерістер факторларының әсерімен; құрамның өзгеру фактісін анықтаумен; пайда болу шамасы бойынша нақты өзгерістерді басқарумен байланысты үрдіс.
Жобаның өмірлік циклі - оны бастау және аяқтау сәттері аралығындағы уақыт аралығы. Ол төрт фазаға бөлінеді.
1. Тұжырымдамалық фаза. Мақсаттарды қалыптастырудан, инвестициялық мүмкіндіктерді талдаудан, жүзеге асыруды негіздеуден (техникалық - экономикалық негіздеу) және жобаны жоспарлаудан тұрады.
2. Жобаны өңдеу фазасы. Жұмыс құрылымы мен орындаушыларды, жұмыстың күнтізбелік кестесін, жоба бюджетін құруды, жобалық - сметалық құжаттаманы, мердігерлермен және жеткізушілермен келіссөздер мен келісім шарттарға отыруды анықтаудан тұрады.
3. Жобаны орындау фазасы. Жобаны жүзе асыру бойынша жұмыстардан, соның ішінде құрылыс, маркетинг, персоналды оқыту және т.б. тұрады.
4. Жобаны аяқтау фазасы. Жалпы жағдайда қабылдау сынақтарынан, тәжірибелік пайдаланудан және жобаны пайдалануға беруден тұрады.
2 Жобаны жоспарлау
Жұмыстың иерархиялық құрылымы (ЖЕҚ) (Work Breakdown Structure, WBS) - қажетті нәтижелер мен жоба мақсаттарына жету үшін жоба командасы орындайтын, нәтижеге бейімделген жұмыстардың иерерхиялық бірігіп байланысуы. Оның көмегімен жобаның барлық мазмұны анықталады және құрылады. Иерархияның әрбір келесі деңгейі, жоба элементтерін одан да толығырақ анықтауды көрсетеді.
ЖЕҚ өңдеуге арналған негіз болып, жоба өнімдері мен оның негізгі сипаттарын анықтайтын, жоба тұжырымдамасы қызмет етеді. ЖЕҚ жоба мақсаттарына жетуге арналған барлық қажетті жұмыстарды анықтауды қамтамасыз етеді. Көптеген жобалар, жоспардың болмауынан емес, бұл жоспарда маңызды жұмыстардың, мысалы тестіден өткізу және қателіктерді түзеу, және жоба өнімдерінің, мысалы қолданушылық құжаттаманың ұмытылуынан құлдырайды. Сондықтан, егер ЖЕҚ дұрыс құрылса, онда оған кірмеген кез келген жұмыс, жоба бойынша жұмыс деп саналуы мүмкін.
ЖЕҚ жобаны жоба ішіндегі жобаға, жұмыстар пакетіне және пакет ішіндегі пакетке бөледі. Бөлшектеп байланыстырудың әрбір келесі деңгейі жұмыс көлемі мен мерзімдерін бағалауды жүргізуге мүмкіндік беретін, жоба мазмұнын ретімен талдап тексеруді қамтамасыз етеді. ЖЕҚ барлық аралық және соңғы өнімдерді қамтуы тиіс.
Жоба жұмыстарын бөлшектеп байланыстыруды әр түрлі орындауға болады. Мысалы, 19.102 - 77 МС каскадты ыңғайды қарастырады және бағдарламалық жүйені өңдеудің келесі сатыларын анықтайды:
1.Техникалық тапсырма.
2.Нобайлы жоба.
3.Техникалық жоба.
4.Жұмыстық жоба.
5.Енгізу.
Егер осы стандартты ұстанса, ЖЕҚ бірінші деңгейінде дәл осы жобалық өнімдер орналасуы қажет. Егер, басқарылатын ғарыш аппаратын немесе ядролық реакторды басқару үшін АБЖ өңдеу керек болса, тура осылай істеу қажет болатын еді. Алайда, ПО коммерциялық өңдеуінде мұндай амал тиімді емес. Біз айтып өткеніміздей, ПО коммерциялық өңдеудің заманауи үрдісі инкрементті болуы тиіс. Бұл, біздің жобамыздың бөлшектеп байланыстыруының жоғарғы деңгейінде жоба өнімдері, ал келесі деңгейінде - осы өнімдер құралатын компоненттер орналасуы тиіс дегенді білдіреді. Компоненттер әрі қарай фичилерге бөлшектеп байланыстырылған - олар жүзеге асыруы тиіс функциялар.
0.1 Жоспарлау құрылымдары
Жобаның барлық бөлімдеріне (жоба ішіндегі жобалар және жұмыс пакеттері) персоналдық жауапкершілік орнатылуы тиіс. Әрбір жұмыс пакеті үшін шығу кезінде нәтиже нақты анықталуы тиіс. Жоба жұмыстары мен бағалары команданың кілттік қатысушыларымен, орындаушы компанияның басшылығымен және қажет болған жағдайда, тапсырыс берушімен келісілуі тиіс. Келісу нәтижесінде, команда мүшелері жобаны жүзеге асыру бойынша міндеттемелерді алады, ал басшылық жобаны қажетті ресурстармен қамтамасыз ету бойынша міндеттемелерін алады.
Ұйымдастырушылық құрылымды жоспарлау. Ұйымдастырылған құрылым бұл жобаның кілттік қатысушыларының қызметтерінің рөлдерін, міндеттерін және мақсаттарының келісілген және бекітіліп бөлінуі. Ол міндетті тәртіпте жобаның жұмыс топтарының арасындағы жұмыстық өзара қарым - қатынас жүйесінен, есеп беру жүйесінен, жобаны орындау барысын бағалаудан және шешім қабылдау жүйесінен тұруы қажет. Жобаның ұйымдастырылған құрылымы - тірі ағза екенін ескерген жөн. Ол жоспарлау кезеңінде пайда бола бастайды және жоба барысы бойынша өзгеріп отыруы тиіс.
Ұйымдастырылған құрылымның тұрақсыздығы - орындаушылардың жиі ауысуы - жобаны басқаруда маңызды мәселе болуы мүмкін, себебі жаңа қатысушының жобаның мән мәтініне кіру уақытымен анықталатын, ауысу бағасы болады.
Конфигурацияларды басқаруды жоспарлау. Конфигурациялық басқару бағдарламалық қамтамасыз ету өндірісінің маңызды үрдістерінің бірі. Білімнің бұл саласы туралы бірнеше кітап жазылған. Біз, бұл жұмыс жоспарлануы керектігі туралы ғана айтамыз.
Жоба жоспары барлық жобалық құжаттама мен өңделіп жатқан бағдарламалық кодтың бірдей сақталуын қамтамасыз ету, істен шығудан кейін жобалық ақпаратты қайта қалпына келтіру және сақтауды қамтамасыз етуден тұрады. Жобалық команда қатысушылары пайдаланатын жұмыс станциялары мен серверлерін баптау бойынша жұмыстар да жоспарға кіргізілуі қажет. Одан басқа, жоспардың құрамында жүйенің аралық шығуын, сонымен қатар оның соңғы нұсқаларын жинауды ұйымдастыру үшін қажетті жұмыстар да болуы қажет.
Бұл жұмыстарды, ереже ретінде бір - ақ адам - конфигурациялар бойынша инженер орындайды. Егер жоба үлкен болмаса, бұл бағдарламалаушылардың біреуінің қосымша рөлі болуы мүмкін. Мен, бұл рөлді жоба менеджері орындағанын көргенмін. Бұл жұмысты жобаның барлық қатысушыларына баттастыру, біріншіден, тиімсіз. Өңдеу ортасын, мысалы, қосымшалар серверін және деректер базасын орнату және конфигурациялау, өнімнің нақты нұсқаларының белгілі бір құзыреті мен ерекшеліктерін білуді талап етеді. Егер осы икемділікті барлық өңдеушілер игеру керек болса, онда оған өте көп жұмыс уақыты кетеді. Екіншіден, конфигурацияларды басқару бойынша жұмыстарды баттастыру, жоба неге құрылмай жатқанын және консистентті нұсқаға қалай шегінуге болатынын ешкім білмеген кездегі, ұжымдық жауапкершіліксізге алып келуі мүмкін.
Конфигурацияларды басқару, егер жобалық командаға өнімнің жаңа функционалдылығын өңдеумен параллель, бұдан бұрын әр түрлі клиенттерге орнатылған осы өнімнің бірнеше релизін ұстап тұру қажет болса, бірнеше қиындап кетуі мүмкін. Осы барлық жұмыстар жоба жоспарында ескерілуі тиіс.
Сапаны басқаруды жоспарлау. Сапаны қамтамасыз ету бағдарламалық инженериядағы білімнің базалық облыстарының бірі. ПО сапасы дегеніміз не және оны қалай тиімді қамтамасыз етуге болатынына қатысты, өте ұзақ ойлануға болады. Біздің курста, біз сапаны қамтамасыз ету қабылдау - тапсыру сынақ уақыты кезінде ғана емес, толық бағдарламалық жоба барысы кезінде орындалуы және алдын ала жоспарлануы тиіс маңызды жұмыс деген өкіммен шектелеміз.
Бұл жұмысты жоспарлау кезінде, жоба өнімі соңғы уақытқа дейін қолжетімсіз, ең жоғары мүмкін болатын сапаны игермеуі керектігін түсінуіміз қажет. Өнімнің қажетті сапасы оған қойылған талаптармен анықталады. Тағы бір айта кететін жайт. Сапаны қамтамасыз етудің негізгі тапсырмасы ол дайын өнімдегі (шығыс қадағалау) қателіктерді іздеу емес, ал оларды өндіріс үрдісі кезінде ескерту. Мысалы, бөлшекті жонғыш белдікте тегіс өңдеу, егер бөлшек тіркелетін сүмбі дұрыс центрленбесе, талап етілетін 1 микрон сапасына тек кенет қана сәйкес келуі мүмкін.
Сапаны басқару жоспары келесі жұмыстардан тұруы қажет:
:: Стандарттарға, процедураларға және талаптарға қолданылатын технологиялық операциялар мен бағдарламалық өнімдердің сәйкес келуін объективті тексеру.
:: Сапа бойынша ауытқуларды, олардың себептерін анықтау, оларды жою бойынша шаралар қолдану, сонымен қатар қабылданған шараларды орындауды және олардың тиімділігін қадағалауды анықтау.
:: Жоғары басшылыққа, жоба деңгейінде жойылмайтын, сәйкессіздік туралы тәуелсіз ақпарат ұсыну.
Көрсетілген бөлімдерден басқа, жоба жоспары сонымен қатар:
:: Тәуекелдерді ... жалғасы
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1 Жоспарлау мен басқару
1.1 Жоспарлау мен басқарудың негізгі түсініктемелері ... ... ... ... ... ... ... ...
2 Жобаны жоспарлау ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.1 Жоспарлау құрылымдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3 Жобаны басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Кіріспе
Жоба деп алға қойылған мақсатқа жету үшін бағытталған, уақыт бойынша бөлінген шаралар немесе жұмыстар жиынтығы аталады. Жобалардың мысалдары болып ғимараттар, кешендер, ұйымдар құру, өнімнің жаңа түрін шығаруды меңгеру, өндірісті жетілдіру, бағдарламалық өнімді өңдеу және т.б. табылады.
Жоба белгілі бір қасиеттерге ие:
1.Кейбір нәтижелерді алумен көрсетілетін, жобаның әрдайым белгілі бір мақсаты болады. Осы нәтижеге жету жобаны сәтті аяқтау және бітіру дегенді білдіреді. Мысалы, ғимаратты құру жобасы үшін нәтиже болып, пайдалануға берілген ғимараттың өзі табылады.
2.Жобаның, алға қойылған мақсатқа жетуге бағытталған, алғашқы жұмыс бастамасымен сәйкес келетін, нақты суреттелген бастамасы болады. Бастама директивті түрде берілуі, немесе жоба бойынша жұмыс жоспарын құру нәтижесінде есептелуі мүмкін.
3.Жобаның, берілген нәтижеге қол жеткізуге бағытталған, соңғы жұмыстың соңымен сәйкес келетін, нақты суреттелген соңы болады. Бастама сияқты, соңы да директивті түрде берілуі, немесе жұмыс жоспарын құру кезінде есептелуі мүмкін. Мысалы, ғимаратты құру жобасы үшін, жобаның соңы оны пайдалануға тапсыруқабылдау актісінің күнімен сәйкес келеді.
4.Жоба, құрамы жоба басшысынан, менеджерден, орындаушылардан тұратын командамен орындалады. Негізгі командадан басқа, жеке жұмыстарды орындау үшін уақытша негізде тартылатын, бөтен орындаушылар, командалар және ұйымдар қатысады.
5.Жобаны жүзеге асыру кезінде материалдық ресурстар пайдаланылады. Олардың тізімдемесі мен саны жоба сипатымен және оған кіретін жұмыстармен анықталады. Сонымен, үй салу кезінде, құм, қиыршық тас, цемент, кірпіш және т.б. пайдаланылады.
6.Жобаның бюджеті болады. Жобаның құны шығындалған материалдық ресурстар бағасынан, нақты жұмыс түрінің ерекшеліктерімен байланысты, оны жүзеге асыратын команданың еңбегін төлеуге кеткен және басқа да шығындардан жинақталады.
7.Жобаның үш түрлі шектеулігі болады.
Бюджет бойынша шектеуліктер толық жобаның немесе жұмыстың жеке түрлерінің шектен құнын орнатады.
Уақыт бойынша шектеуліктер толық жобаны, немесе кейбір жұмыстарды аяқтаудың шектен тыс мерзімін береді. Мысалы, тесттік сынақтар көрсетілген уақыт аралығында болатын, тапсырыс беруші өкілінің болуымен өткізілуі тиіс.
1 Жоспарлау мен басқару
1.1 Жоспарлау мен басқарудың негізгі түсініктемелері
Жоспарлау үрдістері, олардың жобаларды басқару үрдістерінің ортасындағы орны мен рөлі. Жоспарлар түрлері (стратегиялық, ағымдық, жедел). Жоспарлаудың негізгі және қосымша процедуралары. Жоспарлау принциптері. Жоба мазмұнын жоспарлау.
Жоба үшін жоспарлау үлкен мағына береді, алайда, жобаларды басқаруды - негізінде жоспарлау деп санау дұрыс емес. Жоспарлауға жұмсалатын күшті жоба мақсаттарымен және алынған ақпараттың қажеттілігімен өлшеген жөн. Жоспарлау - бұл жобаның барлық кезеңінде орындалатын тұрақты үрдіс. Жоспарлаудың мәні жобаға қатысушылардың - ұйымдастыру әрекеттерін келісу, ресурстардың үйлесімділігі, осы жұмыстарды жүзеге асыру әдістері мен құралдарын қолдану кезінде орындалуға тиіс жұмыстар кешенін (шаралар, әрекеттер) қалыптастыру негізінде олардың жетістіктерінің әдістері мен мақсаттарының тапсырмасынан тұрады.
Жобаларды басқару әдістемелігінде жоспарлардың келесі жүйесі қалыптасқан. Жоба, басқарудың төрт фундаменталдық деңгейінен тұрады: тұжырымдамалық, стратегиялық, ағымдық және жедел, олардың әрқайсысына жеке жоспар құрылуы тиіс.
Тұжырымдамалық деңгейде жобаның тапсырмалары, мақсаттары анықталады, болжамдалған нәтижелерге жету бойынша әрекеттердің баламалы нұсқалары қарастырылады, жобаны жүзеге асырудың тұжырымдамалық бағыттары белгіленеді (пән саласы, ірілендірілген жұмыс құрылымы мен оларды дамыту логикасы, негізгі кезеңдері, ресурстардың ұзақтылығын, құндылығын және тұтынушылығын болжамдап бағалау).
Стратегиялық деңгейде жоспарда анықталатындар:
объектілерді енгізу мерзімдерімен, өндірістік қуаттылығымен, өнімді шығару мөлшерімен сипатталатын мақсаттық кезеңдер; жұмыстар кешенін (нөлдік цикл, қаңқаларды монтаждау және т.б.) аяқтау, өнімді жеткізу, жұмыс аумақтарын дайындау мерзімдерімен сипатталатын жоба кезеңдері; ұйымдастыру - орындау кооперациясы; ресурстарды жылдарға және тоқсандарға бөліп тұтыну.
Жоспардың бұл кезеңдегі негізгі бағыты - жүзеге асырудың аралық кезеңдері жобаның соңғы мақсаттарына бағытталған логикалық реттілікке қалай тұратынын көрсету.
Жедел жоспар қатысушыларға тапсырмаларды жұмыс кешендері бойынша бір айға, аптаға, тәулікке талдап береді.
Егер жоспардың ірілендірілген құрылымын жобаның өмірлік циклінің фазасы бойынша қарастырса, онда жоспардың келесі жүйесі туындайды.
Инвестиция алдындағы кезеңде инвестиция алдындағы негіздеме және ТЭО құрамында ресурстардың негізгі түрлерінің қажеттілігінен тұратын, жобаның ірілендірілген болжамдық жоспары құрылады.
Жобалық құжаттаманы өңдеу кезеңінде құрылысты ұйымдастыру жобасының (ҚҰЖ) құрамында: жобаның жалпы нақтыланған жоспары; жобаның құрылыс бөлімінің күнтізбелік жоспары; дайындық кезеңінің күнтізбелік жоспары; ірілендірілген желілік кесте (күрделі жобалар үшін); құрылыстық бас жоспар (құрылысбасжоспар); объектілерді тұрғызудың ұйымдастырушылық - технологиялық сызбасы; негізгі жұмыстар тізімдемесі; материалдық - техникалық ресурстардың қажеттілігі; құрылыс машиналарының қажеттілігі өңделеді.
Құрылыс кезеңінде жұмысты өндіру жобасының (ЖӨЖ) және ұйымдастырушылық - технологиялық шаралар құрамында: объект бойынша жұмыс өндірудің күнтізбелік жоспары; кешендік желілік кесте; объектінің құрылысбасжоспары; объектіге құрылыс материалдарының түсу кестесі; жұмыс кадрларының қозғалыс кестесі; технологиялық карталар; әр түрлі жұмыс түрлерін орындау жөніндегі шаралар; жедел - диспетчерлік басқару бойынша ұсыныс өңделеді.
Жоспарлау үрдістері жоба мазмұнын өңдеуден басталып, оның жоспарын құрумен аяқталады.
Жоспарлаудың негізгі үрдістері тегіс жоба бойынша да, және оның жеке фазалары бойынша да бірнеше рет қайталануы мүмкін.
Негізгі үрдістерге жоба мазмұнын жоспарлау және оны құжаттау; жоба мазмұнын сипаттау, оны жүзеге асырудың негізгі кезеңдерін анықтау, оларды басқаруға болатын өте ұсақ элементтермен бөлшектеп байланыстыру; жұмыстардың реттілігін және өзара байланыстылығын анықтау, олардың ұзақтылығын бағалау; ресурстарды жоспарлау; кестені есесптеу; смета құру, сметалық шығындарды жоба бюджетін өңдеудің нақты әрекет түрлерімен байланыстыру; жоба жоспарын құру, жоспарлаудың жеке үрдістерінің нәтижелерін жинау және оларды жалпы құжатқа біріктіру жатқызылады. Қосымша үрдістер қажет болған жағдайда ғана орындалады.
Жоба мазмұнын басқару (Project Scope Management) жобаны сәтті аяқтау үшін қажетті әрекеттердің барлық түрлерінен тұратынын дәлелдеу үшін қажет үрдістерден тұрады.
Жобаларды басқару мәнмәтінінің мазмұнында келесі мағыналар кездесуі мүмкін: өнім құрамы - өнімді немесе қызметті сипаттайтын қасиеттер мен функциялар; жоба құрамы - көрсетілген қасиеттері мен функциялардан тұратын өнім алу үшін орындалуға тиіс жұмыстар. Мазмұнды жоспарлау - жоба өнімін құру үшін қажетті, жобаның негізгі жұмыс түрлерін құжаттау және реттік өңдеу үрдісі.
Өнімді талдау, өнім (қызмет) орындайтын функциялар құрамын әлдеқайда терең түсіну жетістігін болжамдайды. Бастамалау үрдісінде, жоспарлауды өңдеуде жоба командасы болашақ өнімнің (тауардың) үш деңгейін ескеру қажет: ойыңдағы тауар (ол не болады); шынайы орындаудағы тауар (қаптау, сапасы, дизайны, тауар таңбасы, ерекше қасиеттер жиынтығы және т.б.); қосымша нығайтуы бар тауар (кепілдік міндеттемелер, ілеспе тауарлар, жеткізу және монтаж).
Жоба нәтижесі болып, өнім ғана емес, кәсіпорынға пайда әкелетін тауар шығуы қажет. Пайда мен шығындарды талдау оны жүзеге асырудың балама нұсқаларының шегіндегі жобаның материалдық және материалдық емес шығындары мен табыстарын бағалауға мақсатталған. Жобаны бағалау үрдістері мен критерийлері 3 дәрісте қарастырылған.
Мазмұнды жоспарлаудың қорытынды кезеңі болып:
жоба негіздемесі (жобаны орындау нәтижесінде шешілетін бизнес - қажеттілік пен тапсырмаларды сипаттау); жоба өнімін сипаттау; жобаның негізгі мақсаттары (жетістігі жобаның аяқталғанын білдіретін өлшенетін және тексерілетін нәтижелер); олардың жетістіктерінің мақсаттары мен критерийлері (барлық тараптар бірдей түсінетін, өлшенетін, тексерілетін); жоба құрамына кірмейтіндерді сипаттау көрсетілген, жобаның мақсаттарын, тапсырмаларын және нәтижелерін анықтайтын құжат болып табылады.
Құрамды нақтылау аз және көп басқарылатын компоненттер құрамының констатациясында анықталған, жобаның негізгі нәтижелерінің бөлімі қарастырады. Құрамды анықтау үрдісінің құрылымы.
Құрамды анықтау және нақтылау: құны, уақыты және ресурсы бойынша бағалаудың нақтылығын жоғарылату; орындау үрдісін бақылау және өлшеуге арналған базисті анықтау; жауапкершілікті нақты бөлу мақсатында қажет.
Жобаны жүзеге асыру барысында оның құрамы мен басқарылуын дәлелдеу жүреді. Құрамды дәлелдеу - жобаға қатысушылардың (инвестор, клиент, тапсырыс беруші) құрамды ресми қабылдау үрдісі. Ол оларды дұрыс және қанағаттанарлықтай орындалуын дәлелдеу үшін жұмыс нәтижесі мен өнімді қарастыруды жөн санайды.
Құрамның өзгеруін басқару - ол: қабылданған өзгерістерді дәлелдеу үшін шақырылатын өзгерістер факторларының әсерімен; құрамның өзгеру фактісін анықтаумен; пайда болу шамасы бойынша нақты өзгерістерді басқарумен байланысты үрдіс.
Жобаның өмірлік циклі - оны бастау және аяқтау сәттері аралығындағы уақыт аралығы. Ол төрт фазаға бөлінеді.
1. Тұжырымдамалық фаза. Мақсаттарды қалыптастырудан, инвестициялық мүмкіндіктерді талдаудан, жүзеге асыруды негіздеуден (техникалық - экономикалық негіздеу) және жобаны жоспарлаудан тұрады.
2. Жобаны өңдеу фазасы. Жұмыс құрылымы мен орындаушыларды, жұмыстың күнтізбелік кестесін, жоба бюджетін құруды, жобалық - сметалық құжаттаманы, мердігерлермен және жеткізушілермен келіссөздер мен келісім шарттарға отыруды анықтаудан тұрады.
3. Жобаны орындау фазасы. Жобаны жүзе асыру бойынша жұмыстардан, соның ішінде құрылыс, маркетинг, персоналды оқыту және т.б. тұрады.
4. Жобаны аяқтау фазасы. Жалпы жағдайда қабылдау сынақтарынан, тәжірибелік пайдаланудан және жобаны пайдалануға беруден тұрады.
2 Жобаны жоспарлау
Жұмыстың иерархиялық құрылымы (ЖЕҚ) (Work Breakdown Structure, WBS) - қажетті нәтижелер мен жоба мақсаттарына жету үшін жоба командасы орындайтын, нәтижеге бейімделген жұмыстардың иерерхиялық бірігіп байланысуы. Оның көмегімен жобаның барлық мазмұны анықталады және құрылады. Иерархияның әрбір келесі деңгейі, жоба элементтерін одан да толығырақ анықтауды көрсетеді.
ЖЕҚ өңдеуге арналған негіз болып, жоба өнімдері мен оның негізгі сипаттарын анықтайтын, жоба тұжырымдамасы қызмет етеді. ЖЕҚ жоба мақсаттарына жетуге арналған барлық қажетті жұмыстарды анықтауды қамтамасыз етеді. Көптеген жобалар, жоспардың болмауынан емес, бұл жоспарда маңызды жұмыстардың, мысалы тестіден өткізу және қателіктерді түзеу, және жоба өнімдерінің, мысалы қолданушылық құжаттаманың ұмытылуынан құлдырайды. Сондықтан, егер ЖЕҚ дұрыс құрылса, онда оған кірмеген кез келген жұмыс, жоба бойынша жұмыс деп саналуы мүмкін.
ЖЕҚ жобаны жоба ішіндегі жобаға, жұмыстар пакетіне және пакет ішіндегі пакетке бөледі. Бөлшектеп байланыстырудың әрбір келесі деңгейі жұмыс көлемі мен мерзімдерін бағалауды жүргізуге мүмкіндік беретін, жоба мазмұнын ретімен талдап тексеруді қамтамасыз етеді. ЖЕҚ барлық аралық және соңғы өнімдерді қамтуы тиіс.
Жоба жұмыстарын бөлшектеп байланыстыруды әр түрлі орындауға болады. Мысалы, 19.102 - 77 МС каскадты ыңғайды қарастырады және бағдарламалық жүйені өңдеудің келесі сатыларын анықтайды:
1.Техникалық тапсырма.
2.Нобайлы жоба.
3.Техникалық жоба.
4.Жұмыстық жоба.
5.Енгізу.
Егер осы стандартты ұстанса, ЖЕҚ бірінші деңгейінде дәл осы жобалық өнімдер орналасуы қажет. Егер, басқарылатын ғарыш аппаратын немесе ядролық реакторды басқару үшін АБЖ өңдеу керек болса, тура осылай істеу қажет болатын еді. Алайда, ПО коммерциялық өңдеуінде мұндай амал тиімді емес. Біз айтып өткеніміздей, ПО коммерциялық өңдеудің заманауи үрдісі инкрементті болуы тиіс. Бұл, біздің жобамыздың бөлшектеп байланыстыруының жоғарғы деңгейінде жоба өнімдері, ал келесі деңгейінде - осы өнімдер құралатын компоненттер орналасуы тиіс дегенді білдіреді. Компоненттер әрі қарай фичилерге бөлшектеп байланыстырылған - олар жүзеге асыруы тиіс функциялар.
0.1 Жоспарлау құрылымдары
Жобаның барлық бөлімдеріне (жоба ішіндегі жобалар және жұмыс пакеттері) персоналдық жауапкершілік орнатылуы тиіс. Әрбір жұмыс пакеті үшін шығу кезінде нәтиже нақты анықталуы тиіс. Жоба жұмыстары мен бағалары команданың кілттік қатысушыларымен, орындаушы компанияның басшылығымен және қажет болған жағдайда, тапсырыс берушімен келісілуі тиіс. Келісу нәтижесінде, команда мүшелері жобаны жүзеге асыру бойынша міндеттемелерді алады, ал басшылық жобаны қажетті ресурстармен қамтамасыз ету бойынша міндеттемелерін алады.
Ұйымдастырушылық құрылымды жоспарлау. Ұйымдастырылған құрылым бұл жобаның кілттік қатысушыларының қызметтерінің рөлдерін, міндеттерін және мақсаттарының келісілген және бекітіліп бөлінуі. Ол міндетті тәртіпте жобаның жұмыс топтарының арасындағы жұмыстық өзара қарым - қатынас жүйесінен, есеп беру жүйесінен, жобаны орындау барысын бағалаудан және шешім қабылдау жүйесінен тұруы қажет. Жобаның ұйымдастырылған құрылымы - тірі ағза екенін ескерген жөн. Ол жоспарлау кезеңінде пайда бола бастайды және жоба барысы бойынша өзгеріп отыруы тиіс.
Ұйымдастырылған құрылымның тұрақсыздығы - орындаушылардың жиі ауысуы - жобаны басқаруда маңызды мәселе болуы мүмкін, себебі жаңа қатысушының жобаның мән мәтініне кіру уақытымен анықталатын, ауысу бағасы болады.
Конфигурацияларды басқаруды жоспарлау. Конфигурациялық басқару бағдарламалық қамтамасыз ету өндірісінің маңызды үрдістерінің бірі. Білімнің бұл саласы туралы бірнеше кітап жазылған. Біз, бұл жұмыс жоспарлануы керектігі туралы ғана айтамыз.
Жоба жоспары барлық жобалық құжаттама мен өңделіп жатқан бағдарламалық кодтың бірдей сақталуын қамтамасыз ету, істен шығудан кейін жобалық ақпаратты қайта қалпына келтіру және сақтауды қамтамасыз етуден тұрады. Жобалық команда қатысушылары пайдаланатын жұмыс станциялары мен серверлерін баптау бойынша жұмыстар да жоспарға кіргізілуі қажет. Одан басқа, жоспардың құрамында жүйенің аралық шығуын, сонымен қатар оның соңғы нұсқаларын жинауды ұйымдастыру үшін қажетті жұмыстар да болуы қажет.
Бұл жұмыстарды, ереже ретінде бір - ақ адам - конфигурациялар бойынша инженер орындайды. Егер жоба үлкен болмаса, бұл бағдарламалаушылардың біреуінің қосымша рөлі болуы мүмкін. Мен, бұл рөлді жоба менеджері орындағанын көргенмін. Бұл жұмысты жобаның барлық қатысушыларына баттастыру, біріншіден, тиімсіз. Өңдеу ортасын, мысалы, қосымшалар серверін және деректер базасын орнату және конфигурациялау, өнімнің нақты нұсқаларының белгілі бір құзыреті мен ерекшеліктерін білуді талап етеді. Егер осы икемділікті барлық өңдеушілер игеру керек болса, онда оған өте көп жұмыс уақыты кетеді. Екіншіден, конфигурацияларды басқару бойынша жұмыстарды баттастыру, жоба неге құрылмай жатқанын және консистентті нұсқаға қалай шегінуге болатынын ешкім білмеген кездегі, ұжымдық жауапкершіліксізге алып келуі мүмкін.
Конфигурацияларды басқару, егер жобалық командаға өнімнің жаңа функционалдылығын өңдеумен параллель, бұдан бұрын әр түрлі клиенттерге орнатылған осы өнімнің бірнеше релизін ұстап тұру қажет болса, бірнеше қиындап кетуі мүмкін. Осы барлық жұмыстар жоба жоспарында ескерілуі тиіс.
Сапаны басқаруды жоспарлау. Сапаны қамтамасыз ету бағдарламалық инженериядағы білімнің базалық облыстарының бірі. ПО сапасы дегеніміз не және оны қалай тиімді қамтамасыз етуге болатынына қатысты, өте ұзақ ойлануға болады. Біздің курста, біз сапаны қамтамасыз ету қабылдау - тапсыру сынақ уақыты кезінде ғана емес, толық бағдарламалық жоба барысы кезінде орындалуы және алдын ала жоспарлануы тиіс маңызды жұмыс деген өкіммен шектелеміз.
Бұл жұмысты жоспарлау кезінде, жоба өнімі соңғы уақытқа дейін қолжетімсіз, ең жоғары мүмкін болатын сапаны игермеуі керектігін түсінуіміз қажет. Өнімнің қажетті сапасы оған қойылған талаптармен анықталады. Тағы бір айта кететін жайт. Сапаны қамтамасыз етудің негізгі тапсырмасы ол дайын өнімдегі (шығыс қадағалау) қателіктерді іздеу емес, ал оларды өндіріс үрдісі кезінде ескерту. Мысалы, бөлшекті жонғыш белдікте тегіс өңдеу, егер бөлшек тіркелетін сүмбі дұрыс центрленбесе, талап етілетін 1 микрон сапасына тек кенет қана сәйкес келуі мүмкін.
Сапаны басқару жоспары келесі жұмыстардан тұруы қажет:
:: Стандарттарға, процедураларға және талаптарға қолданылатын технологиялық операциялар мен бағдарламалық өнімдердің сәйкес келуін объективті тексеру.
:: Сапа бойынша ауытқуларды, олардың себептерін анықтау, оларды жою бойынша шаралар қолдану, сонымен қатар қабылданған шараларды орындауды және олардың тиімділігін қадағалауды анықтау.
:: Жоғары басшылыққа, жоба деңгейінде жойылмайтын, сәйкессіздік туралы тәуелсіз ақпарат ұсыну.
Көрсетілген бөлімдерден басқа, жоба жоспары сонымен қатар:
:: Тәуекелдерді ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz