Кеніштің жылдық өнімділігін анықтау

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі

Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе Өңірлік Мемлекеттік университеті

Металлургия және Тау-кен ісі кафедрасы

Кенді жеткізу пәні бойынша курстық жоба

Теспелік уату

Орындаған: Бекболат М. А.

Қабылдаған: Қуантай А. С.

Ақтөбе 2020ж

Жоспар:

1. Шахта жөнінде жалпы мәлімет.

2. Кеніштің жылдық өнімділігін анықтау.

3. Кеніштің қызмет ету мерзімін анықтау.

4. Кенді уату жөнінде жалпы мәлімет.

5. Кенді өндіру кезіндегі теспелік уатудың шамашарттарын есептеу.

Бастапқы берілгендер

Кіріспе

Кен-геологиялық, кен-техникалық жағдайлардың әр түрлі және соған сәйкес кен орындарын дайындау мен пайдалы қазындыларды өндіру сан алуан болып кездесуі, неше түрлі жүргізуші және өндіруші техникалар шығаруды талап етеді. Бұл ретте манызды әлеуметтік мәселе ретінде жұмыс жағдайының қауіпсіздігі, ынғайлылығы және еңбек өнімділігінің жоғары денгейін қамтамасыз ету алға қойылады.

Бұл сұрақтарды шешуде кен өндірудің технологиялық процестерін кешенді механикаландыру мен автоматтандыру техникалық негізі болып саналады. Бірақ аталған процестерді толық автоматтандыру үшін, оның алғашқы сатысы ретінде кешенді механикаландыруға қол жеткізу керек.

Қазіргі кезде бұл сұрақтар толық шешімін тапқан жоқ. Механикаландыру жұмыстары бір жақты, негізгі технологиялық операцияларды атқаратын жоғары өнімділікті техникалар қолданумен шектелуде. Атап айтқанда, жетілдірілген бұрғылық қондырғылар, тиегіш және бұрғылап тиегіш машиналар шығару бағытында ғана жұмыс жүруде. Ал көмекші операцияларды механикаландыру денгейі төмен күйде қалуда, бұл одан әрі еңбек өнімділігін көтеруге кері әсер етіп қоймай толық автоматтандыру жұмыстарын да тежеуде.

Әлемдік тәжірибелерде дайындық қазбаларды жүргізу үшін комбайындық тәсілдер кеңінен қолдануда. Кен төсін бұзуды, қазбаны бекітуді және тау жыныстарын жеткізуді үздіксіз жүргізетін комбайындық кешендерді қолдану, жүргізу жұмыстарын автоматтандырып өнімділікті едәуір көтереді.

Шахта (нем. Schacht, Schaft - дің, оқпан) - жерасты тау-кен жүйесін пайдаланып пайдалы қазбаларды өндірумен айналысатын өнеркәсіптік кәсіпорын. Дәстүрлі шахта тас көмірді немесе жанғыш тақтатастарды жер асты өндіру жөніндегі кәсіпорын деп аталады, Ресейде ауыр мұнайды жер асты өндіру үшін шахталар бар (Ярег) . Кенді жер асты тәсілмен өндіру кезінде шахта кенді деп атайды (шахталық аймақтарда бірінші слог - кенішке екпінмен айтылу кең таралған) . Шахта жер үсті құрылыстарын қамтиды: копралар, шахта үстіндегі ғимараттар, басты желдеткіш қондырғылар, ұсақтау-сұрыптау фабрикалары, қоймалар және шахта алаңы шегінде кен орнын игеруге арналған жерасты тау-кен қазбаларының жиынтығы.

Шахта-пайдалы қазбаны өндіру мен тасымалдауға, тау-кен қазбаларын жүргізуге, сутөкпе мен желдетуге арналған өндірістік машиналармен және механизмдермен жабдықталған механикаландырылған және автоматтандырылған кәсіпорын. Қуатты кен орындарын өңдейтін шахталардың қызмет ету мерзімі 50-70 жылға дейін жетеді. Алтын мен алмаз өндіретін жекелеген шахталардың тереңдігі 4 километрге жетеді. Шахталарды желдету және шаңдануды төмендету үшін желдету қолданылады . Жазық жерлерде жиі ашу тік оқпандармен жүргізіледі, сирек - көлбеу, олардан әр түрлі деңгейжиектерде (қабаттарда) қазба кенімен кездесуге дейін квершлагтар жүргізіледі. Таулы жерлерде негізгі аршу қазбалары-штольнялар. Кейде белгісіз адамдар оқпан немесе штольня деп аталады. Жыныстың үлкен көлемін өндіргеннен кейін осы ауданда шөгу, Топырақтың және топырақтың опырылу қаупі бар. Бұл процесс жиі кенеттен болады, оны болжау қиын.

Шахта алабы - кенді қазып алуға бөлінген кен орнының бір бөлігі. Кен орнының геологиялық құрылымына байланысты Шахта алабаның пішіні де әр түрлі болады. Егер кен орны жалпақ пішінде болса Шахта алабы ұзындығымен және енімен, ал жатысы көлбеу және тіктеу кен орындарында тек ұзындығымен сипатталады. Шахта алабаның ауданына кен орнының ашылу әдісі, қабаттың биіктігі, өнімнің мөлш., кенді ашуға және жер үсті ғимараттарын салуға жұмсалатын қаржы, т. б. әсер етеді. Шахта алабы кен денесінің ұзындық бойы бағытында бірнеше жүздеген метрден километрге, ал құлама бағыты бойынша ондаған метрден бірнеше километрге дейін жетеді.

Шахта көлігі - жер асты тау-кен өндіру кәсіпорындарында әртүрлі жүктер мен адамдарды қабылдауға және тасымалдауға арналған құрылыстар мен құрылғылар кешені. Қазіргі шахталарда шахталық көліктің міндеттеріне екі түрлі бағыттағы (қарсы) жүк ағынын қалыптастыру және іске асыру кіреді. Біріншісі адамдарды, жабдықтарды және басқа жүктерді тазалау, дайындау кенжарларына және басқа да өндірістік учаскелерге тасымалдауды қамтиды; екіншісі-оқпан маңындағы аулаға дейін (тік оқпандармен ашылған шахталарда) немесе тазалау кенжарларынан пайдалы қазбалардың бетіне дейін (көлбеу оқпандармен және штольнялармен ашылған) кері бағытта қабылдау және тасымалдау, бөлшектелген жабдықтарды, металл сынықтарын, басқа да қосалқы жүктер мен адамдарды сол бағытта жеткізу.

Шахталық көлікке көлік машиналары, көлік коммуникациялары, қосалқы жабдықтар (тиеу, қайта тиеу және түсіру пункттері), Автоматтандыру және диспетчерлендіру, сондай-ақ техникалық қызмет көрсету және жөндеу құралдары кіреді. Жұмыс істеу орнына байланысты жерасты шахталық көлігі (забой, учаскелік, магистральды, оқпан маңындағы аулаларда және көлбеу оқпандарда) және жер бетіндегі шахталық көлік (шахта үстіндегі ғимараттарда, жыныс үйінділерінде, қоймаларда) бөлінеді. Тасымалданатын жүктің түріне байланысты шахталық көлік пайдалы қазбалар мен бос жыныстарды тасымалдауға арналған негізгі және кен жабдықтарын, әртүрлі материалдар мен адамдарды тасымалдауға арналған қосалқы болып бөлінеді.

Жерасты шахталық көліктің негізгі түрлері-локомотивтік, конвейерлік, пневмошиндік механизмдегі өздігінен жүретін, гравитациялық, скреперлік, гидравликалық және пневматикалық. Қосалқы шахта көлігі (көлденең және көлбеу бас және учаскелік қазбалар бойынша) - локомотивті немесе өздігінен жүретін, монорельсті (локомотивтік немесе арқан тартымы бар), моноканатты жолдар немесе арқанды тартымы бар жер үсті жолдары. Адамдарды тасымалдауды арнайы Вагонеткалардан құралған жолаушылар құрамдары, өздігінен жүретін машиналармен, пневмошинді қозғалу тетігінде, монорельсті немесе моноканатты аспалы жолдармен, сирек адам немесе арнайы бейімделген конвейерлермен жүзеге асырады. Шахталық көліктің қосалқы жабдығы ретінде бекітпелер, Қоректендіргіштер, вагонеткаларды аударғыштар, шығырлар, итергіштер, әртүрлі жол жабдықтары кеңінен қолданылады. ; жүк бірліктеріне материалдар мен бұйымдарды қалыптастыруға арналған, тиеудің, түсірудің және қоймалаудың механикаландырылған тәсілдеріне бейімделген контейнерлер, тұғырлар, пакеттеуші кассеталар (қайта тиеу пунктін қараңыз), Сондай-ақ көліктің әртүрлі түрлерімен оларды ауыстырудың бүкіл жолы бойынша қайта тиеусіз тасымалдау.

Кеніш - жер асты немесе ашық тәсілмен пайдалы қазбаларды (көбінесе кенді) өндіру жөніндегі тау-кен өнеркәсібі кәсіпорны. Кәсіби жаргонда сөздегі стресс бірінші слогда жиі жасалады.

XX ғасырға дейін кенді емес пайдалы қазбалар мен көмір шахталары өндірілген кендер де кенді деп атаған. Бірнеше шектес шахталарды немесе қималарды құрылыстардың жалпы кешенімен (жер бетінде) және қосалқы цехтармен біріктіре алады. Металл, тұз және басқа да кеніштер бар. Әлемдегі ең ескі кен орны-Свазилендегі Нгвень кеніші.

Кеніштің жылдық өнімділігін анықтау

Кеніштің жылдық өнімділігі бір жылда өндірілетін кен массасының мөлшерімен анықталады. Оның көлемі кен шоғырында кеннің өнеркәсіптік қорларын ескере отырып белгіленеді. Кен орнын игеру тиімділігі, кеніштің экономикалық лайықты жылдық өнімділігі кезінде жетеді. Есептелетін қор шахта қуатын (жылдық өнімділігін) тағайындайтын негізгі тау-кен-геологиялық мәлімет болып саналады.

Кенорынның қуаты жоғарылаған сайын кеніштің жылдық өнімділігі артады. Кеніштің жылдық өнімділігі келесі факторларарқылы анықталады:өңдіру жұмыстарының жылдық төмендеуі, кеннің тығыздығы, кеншоғырдың горизонталь бойынша қазу ауданы, кеннің жер қойнауынан шығару коэффициенті, кеннің құнсыздану мөлшері.

Мысалы:1990 жылдардың басына дейін Қарағанды көмір бассейнінде «Қарағандыкөмір» өндірістік бірлестігінде барлығы 26 көмір шахталары қызмет істеген. Шахталардың жалпы жылдық көмір өнімділігі 48, 0-49, 0 млн. тоннаға дейін жеткен. Орташа, әр шахтаның жылдық өнімділгі 1, 95 млн. тоннаға жеткен.

Кеніштің жылдық өнімділігін келесі теңдік арқылы есептеледі:

$А = \frac{V\ \cdot S\ \cdot \gamma{\cdot K}_{Ш}}{\mathbf{1 - Қ}}$ , т/жыл

мұнда:

A - кеніштің жылдық өнімділігі, т/жыл;

V - өңдіру жұмыстарының жылдық төмендеуі, т/жыл;

$\gamma$ - кеннің тығыздығы, т/м ³ ;

S - кеншоғырдың горизонталь бойынша қазу ауданы

$K_{Ш}$ - кеннің жер қойнауынан шығару коэффициенті;

Қ - кеннің құнсыздану мөлшері;

Көлемдік салмақ - бір көлемнің заттық саны, яғни кен өнеркәсібінде 1 текше метрдегі тау жынысының салмағы (т/м ³ ) .

Кен тығыздығы тұрғысынан, яғни 1 текше метр жыныс массасының шамасына қарай үш түрге бөлінеді:

А) ауыр - 3, 5 - 4, 0 т/м ³ ;

В) орта - 2, 5-3, 5т/м ³ ;

Г) жеңіл - 2, 5 т/м ³ - ден кем.

Кеншоғырдың горизонталь бойынша қазу ауданы:

S = $\frac{\mathbf{Lсоз \cdot М}}{\mathbf{\sin\alpha}}$ , м ²

Кеннің жер қойнауынан шығару коэффициенті:

$\mathbf{\ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ K}_{\mathbf{Ш}}$ = $\frac{\mathbf{1 - Ж}}{\mathbf{1 - Қ}}$

мұнда: Ж - кеннің жобаланған жоғалымы (5-15%)

Қ - кеннің құнсыздану мөлшері (5-15%)

Кен орнын игеру кезінде кеннің бөлігі немесе пайдалы компонент алынбай қалып қоюы мүмкін. Бұл -жер қойнауында алынбай қалған қорлар пайдалы қазба жоғалымы деп аталады.

Жоғалымның екі түрі болады: сандық және сапалық.

Кен шығарудағы қымбат жүйелі әдістерді қолдана отырып, өте бағалы кендерді кен орынынан игеру кезіндегі жоғалымды 2-3% - ға дейін төмендетуге болады (толтырмалармен, қазба кеңістігінің қатайған толтырмаларымен) . Көптеген құндылығы орташа кен орындары үшін жоғалым - 10-12% болуы қалыпты болып саналады . Төмен құндылықты кендер үшін - 20% . Ал кейде құндылығы төмен кендер үшін жоғалым 50%-ға дейін жетеді.

Жоғалым коэффициенті дегеніміз кен жоғалымының жалпы қорларға қатынасы. Жоғалым пайызбен немесе жоғалым коэффициентімен анықталады.

Мысалы, еліміздегі басты көмір бассейні саналатын Қарағандыда жоғалым 23, 9% тең.

Кеннің құнсыздануы деп -құрамындағы падалы компонент азайып, кен сапасының төмендеуі. яғни кенді өндіру кезінде кеннің бос жыныстармен араласуын айтамыз.

Ол тұтынымдық жоғалым мен құнсыздандыратын бос тау жынысының деңгейіне байланысты. Сөйтіп, қазылатын кен қоры тұтынымдық жоғалымға да ұшырайды және бос тау жыныстары араласуынан сапасы төмендейді.

Өңдіру жұмыстарының жылдық төмендеуі анықталады:

V = V _ж ⋅K ₁ ⋅K ₂ , м

мұнда:

V _ж - өңдіру жұмыстарының жобалық төмендеуі (2 кесте) м/жыл;

K ₁ - кен шоғырдың қалыңдығын ескеретін коэффициент (3 кесте)

K ₂ - кен шоғырдың құлау бұрышын ескеретін коэффициент (3 кесте)

5 нұсқа

Кенорынның созылымы бойынша ұзындығы L _соз = 1540 м

Кенорынның созылымы бойынша ұзындығы L _құл = 540 м

Кеншоғырдың құлау бұрышы α = 64 ${^\circ}$

Кеншоғырдың қалыңдығы М = 9 м

Кеннің бекемдік коэффициенті f = 15

Кеннің көлемдік салмағы γ = 2, 9 т/м ³

1. Өңдіру жұмыстарының жылдық төмендеуі, м/жыл:

V = V _ж ⋅K ₁ ⋅K ₂ = 40⋅1⋅1 = 40 м/жыл

мұнда:

V _ж =20м/жыл; өңдіру жұмыстарының жобалық төмендеуі (2 кесте) ;

K ₁ =0, 6; кен шоғырдың қалыңдығын ескеретін коэффициент (3 кесте)

K ₂ =1, 1; кен шоғырдың құлау бұрышын ескеретін коэффициент (3 кесте)

Кеншоғырдың горизонталь бойынша қазу ауданы, м ² :

S= $\frac{Lсоз \cdot М}{sin\alpha}\$ = $\frac{1540 \cdot 9}{0, 9}$ = 15400 м ²

Кеннің жер қойнауынан шығару коэффициенті:

$K_{Ш}\$ = $\frac{1 - Ж}{1 - Қ}$ = $\ \frac{1 - 0, 14}{1 - 0, 1}$ = 0, 96

Кеніштің жылдық өнімділігін келесі теңдік арқылы есептеледі, т/жыл:

$А = \frac{V\ \cdot S\ \cdot \gamma{\cdot K}_{Ш}}{\mathbf{1 - Қ}} = \frac{40 \cdot 15400 \cdot 2, 9 \cdot 0, 96}{1 - 0, 1}$ = 1905493 т/жыл

Кеніштің қызмет ету мерізімін анықтау

Әрбір кен орындары кен қорының саны, сапасы және пайдалы бөлік мөлшерімін сипатталады. Кен қоры деп жер қойнауында белгілі бір орын алып жатқан кенді айтады. Кен қоры шаруашылық мәніне қарай геологиялық, есептік(баланстық), есептелмес(баланстан тыс), өнеркәсіптік, жоғалымдық және түсім қоры болып бөлінеді.

Геологиялық қор деп кен орнының немесе шахта алабында жатқан кеннің жалпы мөлшері айтады.

Кенорнының геологиялық қорын келесі теңдеу арқылы анықтаймыз:

Г _қ = L _соз ⋅L _құл ⋅ m $\cdot \gamma$ , т

Экономикалық маңызына қарай анықтаған геологиялық қор өз алдына санаққа алынатын есептік және есептелмес қор болып екіге жіктеледі.

Есептік қор деп белгілі техникалық және қазу технология деңгейінде, сондай ақ жетілдірілген тәсілдерді қолданғанда шаруашылық мұқтажын толық қанағаттандыратын әрі экономикалық тұрғыдан тиімді болатын кен қорын айтады. Бұған керісінше, тұтас кенішті немесе оның бөлігін қазу өте күрделі болып әрі оның құрамындағы пайдалы бөліктерді алудың күрделілігіне байланысты жұмсалған қаражат ақталмайтындай геологиялық қордың түрін есептелмес қор деп атайды. Кен қазу технолгиясы жетіліп, кейде олар кеннің есептік қор тобына қосылып отырады.

Кенорнының баланстық қоры келесі теңдеу арқылы анықтаймыз:

Б _қ = Г _қ (1 - $\frac{Ж}{100\ }$ ), т

Кен өндірісінде есептік қорды түгел қазып алу мүмкін емес. Кеннің біраз бөлігі арнайы кентіректер ретінде қалдырылады. Осындай жағдайлардың салдарынан есептік қордың біразы жер астында алынбай қалып қояды. Мұны жоғалым қоры дейді.

Өнеркәсіптік қордың қазып алынатын, бос жыныстармен құнарсызданған бөлігін түсім қоры деп атайды.

Әр кен орынына тән пайдалы бөлітің көлемі өнеркәсіптік минимум немесе кондиция деп аталады.

Кондиция - пайдалы қазылымға қойылатын өнеркәсіптік талаптар. Оларыдың негізінде кенорынды немесе оның бөліктерін игерудің экономикалық ұтымдылығы анықталады. Басқаша айтқанда, кондиция дегеніміз одан төменгі көрсеткіштерде пайдалы қазбаны өндіру тиімсіз саналатын шекаралық параметрлер.

Минимал өнеркәсіптік мөлшер - блоктағы немесе пайдалы қазбаның жекеленген денесіндегі пайдалы компаненттің, егер мәні одан төмен болса өндіру тиімсіз саналатын орташа мөлшері.

Жарамды(борттық) мөлшер - кондициялық көрсеткіш ретінде кен денесінің геологиялық шекаралары айқын болмағанда немесе пайдалы компаненттер әркелкі тараған жағдайда енгізілуі мүмкін.

Өнеркәсіптік қор есептікке тең не одан кем болады. Себебі кен қазу үдерісінде кен тағы да жоғалымға ұшырайды.

Кенорнының өңдірістік қорын келесі теңдеу арқылы анықтаймыз:

Ө _қ = Б _к ⋅ К _ш , т

Кен қоры - барлау дәрежесіне, сапасын анықтау деңгейіне және қазудың техникалық жағдайына қарайпайдалы қазба қорын төрт санатқа бөледі: А, В, С ₁ және С ₂ . Олардың ішінде А, В, С ₁ санатты қор барланған, ал С ₂ санатты қор алдын ала бағаланған деп аталады. Қорды тиісті бір санатқа жақызу үшін пайдалы қазбаның әртүрлі дәлдік дәрежесіндегі кеңістік-морфологиялық ерекшеліктері, сапалық сипаттамалары, кен - техникалық жағдайлар зерттеледі.

Шахталық қызмет ету мерізімі келесі теңдеу арқылы анықталады:

Т = t _ж + t _дам + t _өшу , жыл

мұнда:

t _дам - шахтаның жобалық қуатын игеру уақыты (t _дам =2-3 жыл)

t _өшу - шахта өнімділігінің өшу уақыты(t _өшу =2-3 жыл)

t _ж - шақтаның қызмет ету мерізімі, жыл;

t _ж = Ө _қ / А, жыл

Кесте 1.

Кесте - 2. Өңдіру жұмыстарының жылдық оңтайлы төмендеуі

Кесте - 3. Кен шоғырдың жату шамашарттарын ескеретін коэффициент.

5 нұсқа

Кеніштің қызмет ету мерізімін анықтау

Кенорнының геологиялық қорын келесі теңдеу арқылы анықтаймыз , т:

Г _қ = L _соз ⋅L _құл ⋅ m $\cdot \gamma = 1540 \cdot$ 540 $\ \cdot 9 \cdot$ 2, 9 = 21704760 т

Кенорнының баланстық қоры келесі теңдеу арқылы анықтаймыз, т:

Б _қ = Г _қ (1 - $\frac{Ж}{100\ }$ ) = 21704760(1 - $\frac{14}{100\ }$ ) = 18666093, 6 т

Кенорнының өңдірістік қорын келесі теңдеу арқылы анықтаймыз, т:

Q _қ = Б _к ⋅ К _ш =18666093, 6 $\cdot 0, 96$ = 17919449 т

t _ж - шақтаның қызмет ету мерізімі, жыл:

t _ж = Q _қ / А= 17919449 / 1905493 = 9 жыл

Шахталық қызмет ету мерізімі келесі теңдеу арқылы анықталады, жыл:

Т = t _ж + t _дам + t _өшу = 9 + 2 + 2 = 13 жыл

мұнда:

t _дам - шахтаның жобалық қуатын игеру уақыты (t _дам =2-3 жыл)

t _өшу - шахта өнімділігінің өшу уақыты(t _өшу =2-3 жыл)

t _ж - шақтаның қызмет ету мерізімі, жыл;

Кенді уату - қазылатын кен әдетте профессор Протодъяконовтың шкаласы бойынша бекем не өте бекем болады, яғни оны кесектерге ұсатып сілемнен ажырату . Уату әдетте ЖЗ-мен орындалады, ал егер кен жұмсақ болған жағдайда механикалық тәсілмен, комбайн арқылы уатылады. Тау жынысының 90%-ы жарылыс тәсілімен орындалады. Жарылыспен уату Теспелік немесе Ұңғымалық уату тәсілдері бар.

Кеніш -бір немесе бірнеше шахталар мен аршықтардан тұратын белгілі бір кен орнын игеруге арналған кәсіпорын. Кен орнының аршық немесе шахтамен қазып алатын бөлігін кеніш немесе шахта алабы деп атайды.

Кен орнын игеру кезінде кеннің бөлігі немесе пайдалы компонент алынбай қалып қоюы мүмкін. Бұл -жер қойнауында алынбай қалған қорлар пайдалы қазба жоғалымы деп аталады.

Жоғалымның екі түрі болады:

• сандық
• сапалық.

Жоғалым коэффициенті дегеніміз кен жоғалымының жалпы қорларға қатынасы. Жоғалым пайызбен немесе жоғалым коэффициентімен анықталады.

Құнсыздану - құрамындағы падалы компонент азайып кен сапасының төмендеуі.

Жерасты тау-кен жұмыстарының өндірістік үдерістерінің жіктемелерінің бірі өндіру жұмыстарының үдерістері:

• Кенді уату;
• Жеткізу;
• Екінші ретті уату;
• Өндіру кеңістікті бекіту;

Уату көрсеткіштері . Уатудың техника-экономикалық бағалауы келесі көрсеткіштермен сипатталады:

1. Бұрғылаушының еңбек өнімділігі - бір ауысымда жасалған жұмыс көлемін айтады. Мысалы, 1 текше метрде 2-3 тонна кен өндірілуі мүмкін, т/ауысым, $м^{3}$ /ауысым.

... жалғасы

Кеніштің өнімділігі және қызмет ету мерізімі

Майқайын кен орны жағдайында жер асты кенішінің электрлі механикалық бөлімінің жобасын жасау

«Пайдалы қазба кенорындарынашу және даярлау». Пәннің оқу-әдістемелік кешені

Кен қабатының стратиграфиясы

Тау жыныстарын ашуға дайыдау

Экскаватордың шөмішіндегі көмірдің салмағы

Ақбақай кенорнының геологилық сипаттамасы

Хромтау

Жезқазған кен орнын ашу, қазып алу және жерасты жұмыстарымен қамтамасыз етудің жобасы

Қазақстан Республикасының минералдық-шикізат базасын дамыту және қор ретінде сақтау - өзекті мәселелер

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс