Дюркгеймнің суицид мәселесіне социологиялық талдау

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

СРС

Тақырыбы: Э.Дюркгеймнің девиация әрбір қоғамның халқының құрамдас бөлігі тұжырымдамасына талдау. Суицид және оның түрлері

Қабылдаған:
Орындаған: Сарсенова А.Б.

Мазмұны
І Кіріспе
1.1
ІІ Негізгі бөлім
2.1 Дюркгеймнің суицид мәселесіне социологиялық талдау
2.2 Суицид мәселесі, оның қоғам өміріне зардаптары мен ықпалы
2.3 Өзін-өзі өлтірудің түрлері
ІІІ Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

І Кіріспе
1.1 Э.Дюркгеймнің девиация әрбір қоғамның халқының құрамдас бөлігі тұжырымдамасы
Э. Дюркгейм өзінің бүкіл социологиялық қызметі жолында қоғамдағы реттілік пен ретсіздіктердің себептерін зерттеудің маңыздылығына үлкен мән берді. Адамдардың бір-бірімен ымырашылдықта өмір сүруіне қандай нәрсе негіз болады? Кейде неліктен қоғамның құрылымы бұзылады? деген сияқты мәселелер көтереді. Осы сұрақтарға жауап беруге ұмтыла отырып, ол ұжымдық сана (коллективное сознание) немесе сенімдер мен пікірлер жиынтығы концепциясын ұсынды. Қоғам мүшелері (немесе топ мүшелері) ондағы жалпы нормаларға үлкен мән бергенде және өз өмірлерінде оны басшылыққа алғанда ғана әлеуметтік интеграция орнығады деп көрсетеді. Ал индивид жалпы нормаларды сақтағысы келмеген жағдайда әлеуметтік аномия пайда болады немесе жалпы норма жойылады. Бұл жағдай қоғамның әлеуметтік құрылымы кез келген күрт өзгеріске ұшыраудың нәтижесінде пайда болады. Мәселен, экономиканың күтпеген жерден күрт көтерілуі немесе төмендеуі жағдайында.
Э. Дюркгейм, сондай-ақ, адамның өзіне-өзі қол салуы мәселесімен де айналысқан. Осы мәселенің төңірегінде көптеген идеяларды тудырды. Статистикалық мәліметтерді кеңінен қолдана отырып, ол адамның өзіне-өзі қол салуын ұлттық, діни, жас ерекшелігі, жыныс, сондай-ақ, жыл мерзімдері сияқты факторлармен байланыстырған. Ең бастысы, ол адамның өзіне-өзі қол жұмсауынан болатын өлімнің өзгеруі әлеуметтік интеграция процесіне кері пропорционалды болатындығын дәлелдеді. Екінші сөзбен айтқанда, адамның өзіне-өзі қол салуы интеграция нығайған сайын көбейе түседі. Өзіне-өзі қол салу белгілі әлеуметтік топ өкілдеріне тән сипат және сондықтан да ол әлеуметтік құбылыс немесе Э. Дюркгеймнің сөзімен айтқанда, әлеуметтік факт болып табылады. Ондай құбылыстар көп жағдайда адамдардың жекедаралық ерекшеліктеріне байланысты болмайды, сондықтан, оларды биологиялық немесе психологиялық деңгейдегі себептермен түсіндіруге болмайды деп көрсеткен.
Э. Дюркгеймнің бұл концепциясы адамның әлеуметтік қызметінің дамуына негізделетінін көрсетеді. Өйткені, ол: Әлеуметтік фактіні түсіндіру үшін біз оның әлеуметтік реттілікті жасаудағы қызметін анықтауымыз керек, - деп жазады. Криминалистер көп жағдайда қылмыстарды жеке адам патологиясымен байланыстырған. Э. Дюркгейм мұндай қалыпты қоғамдық құбылыс деп есептейді. Ешқандай қоғам жалпыға ортақ нормаларды бір қалыпты жағдайда қамтамасыз ете алмайды және ауытқу (девиация) табиғи жағдай және ол керек те деп көрсетеді. Өйткені, қоғам әр кезде әр түрлі өзгерiстерге дайын болуы керек және қоғам барынша икемді болуы керек деген тұжырым жасайды. Қоғамдық ғылымдар саласындағы басқа да ғалымдар сияқты Э. Дюркгеймді қобалжытқан мәселе, ол - өз заманындағы моральдық мәселе болды. Алайда, ол әлеуметтік институттардың қалыптасуы мен қызметін өте мұқият объективті түрде зерттеу керек деп есептеді. Тек қана ғылыми тұрғыдан зерттенгеннен кейiн ғана социолог қоғам ісіне араласуы керек деп көрсетедi. Э. Дюркгеймнің бұл пікірі ғылыми ойдың дамуына өте маңызды ықпалын тигізді.
Ауытқудың (девиацияның) себебі неде? Егер девиация мен конформизм -- бір нәрсенің екі жағы болатын болса, онда бiрiншісіне жауап береді. Біріншіден, девиацияның өте бiр өзгеше құбылыс болуынан және оның адам көңiлiн өзiне тартқыштық қасиетінен деп көрсетсе, екіншіден, оған назардың басым болуын оған деген халықтағы, мемлекеттегi қобалжулықтардың көтеріңкі болуымен байланыстырады.
Басқа ғалымдар девиацияның себебін әр түрлі жолдармен түсіндіреді. Мәселен, XIX ғасырдың аяғында итальян дәрігерi Чезаре Ломброзо адамның физикалық қасиеттері девиацияға себеп болады дегенді айтады. Оның пікірінше, адамдар өзiнiң биологиялық құрылымына қарай белгілі бір мінезге ие болады. Ол криминалды типке жататын адамдарды әдетте адам қалыптасу эволюциясының алғашқы сатысына ұқсас болатындығымен байланыстырады. Мәселен, ондай адамның астыңғы иегі шығыңқы, сирек сақалды және ауруға деген сезiмi төмен болып келеді деп көрсетеді.

ІІ Негізгі бөлім
2.1 Дюркгеймнің суицид мәселесіне социологиялық талдау
Э. Дюркгейм өзінің аномия теориясында алғаш рет девиациялық құбылыстардың себептеріне социологиялық тұрғыдан талдау жасайды. Э. Дюркгейм бұл теорияны өзінің классикалық адамның өзіне-өзі қол салу себептерін зерттеу концепциясында қолданған болатын. Сонымен, ол адамның өзіне-өзі қол салуы аномияға байланысты деп көрсетеді. Аномия деген сөз француздың аnomіе деген сөзінен шыққан, заңның болмауы деген мағынаны береді.
Э. Дюркгейм өзінің теориясында адамның өзін-өзі билеуін жоғалтуы, белгілі бір норманың болмауы деген мағынада қолданып отыр. Осыны түсіндіре келіп, ол адамның қоғами тіршілігін реттеуде әлеуметтік нормалар адамдардың мінез-құлқын реттеуші, басқарушы феномен болатындығын мойындайды. Алайда, күйзеліс немесе түбірлі әлеуметтік өзгеріс жағдайында (мәселен, инфляция) адамдардың дәстүрлі тәжірибесi қоғамдық нормаларда берілетін мұраттарға (идеалдарға) сәйкес келмейтін құбылыстарға ұшырайды. Міне, осындай аномиялық жағдайлардың адам мінез-құлқына ықпалын дәлелдеу үшін Э. Дюркгейм экономиканың кенеттен төмендеу жағдайында адамның өзіне-өзі қол салу құбылысының әдеттегiден көбейетіндігін көрсетеді.
Э. Дюркгеймнің пікірінше, қоғамдағы күйзеліс немесе позитивті өзгерістер ұжымдық реттiлiктiң өзгеруiне байланысты болып келеді. Яғни, әлеуметтiк норма бұзылған жерде девиантты мінез пайда болады. Демек, әлеуметтiк тәртіпсіздік (дезорганизация) адамның девиантты мiнезiн түсіндіруде негізгі принцип екендігі социология ғылымында мойындалған. Әлеуметтік тәртіпсіздік ұғымы қоғамда әдеттегi мәдени құндылықтардың, нормалардың және әлеуметтiк байланыстардың жойылуынан туындайтын қайшылықтар мен тұрақсыздық жағдайларды көрсетеді. Осы тұрғыдан алғанда әлеуметтiк тәртіп үшін әлеуметтік байланыс ұғымының маңыздылығын көрсетеді. Мәселен, адамдар қоғамда қабылданған құндылықтарға неғұрлым берiк сенетiн болса, соғұрлым оларда әлеуметтік байланысы мықты болады және девиантты құбылыстар аз болады деген қорытынды жасайды. Бұл тақырып қазіргі таңда ең өзекті мәселеге айналып отыр. Өйткені Қазақстан Республикасы - қалыптасуы мен дамуының қиын кезеңін басынан кешіріп отырған, жас егеменді мемлекет. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.