Үлкен көлемді майлы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .2
Негізгі бөлім
Ажыратқыштар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3-4
Ажыратқыштардың түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5-11
Электромагнитті ажыратқыштар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12
Электромагнитті ажыратқыштардың жұмыс істеу принципі ... ... ... ... ... ..13-18
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..20
Кіріспе
Орталық электрлік станцияларда өндірілетін элктрлік энергия үлкен арақашықтықтарда көптеген қабылдағыштармен беріледі. Қабылдағыштардың арасындағы энегияның таралуы және қорек көздерінің жұмысын басқару электрлік аппараттардың көмегімен жүзеге асырылады, оларды екі топқа бөлуге болады:
-электрлік энергияны таратуға арналған коммутциондық аппараттар электрлік энергияны генерациялайтын және оны тұтынушыға тасымалдайтын жүйелерде басты тізбектерді автомтты түрде іске қосу және автоматсыз сөндіруге арналған.
-электрлік энергия қабылдағыштарын басқару аппараттары.Екінші топтың аппараттары (түйістіргіштер,контроллерлер, командоаппараттар, реостаттар, релелер) элоктрожетектің жұмысын қорғауға және басқаруға арналған.
Көбінесе электр энергиясы ағындарымен басқаруға,жұмыс жасау режимдерін өзгерті үшін,көрсеткіштерді реттеу элетротехникалық жүйелер мен олардың құрамды бөліктерін бақылауға және қорғауға арналған электрлік аппараттар ең көп таралды.
Электр энергетикада қолданылатын электр аппараттарды негізінен екі түрге бөледі: кернеуі 1000В-тан жоғары қондырғыларда және кернеуі 1000В-тан төмен қондырғыларда қолданылатын электр аппараттары.
Біздің қарастыратынымыз 1000В-тан жоғары қондырғыларда қолданылатын электр аппараттары. Оларға мыналар жатады:коммутациялық аппараттар: айырғыштар, жүктеме айырғыштар, балқыма сақтандырғыштар, қысқа тұйықтағыштар, бөлгіштер.
Жоғары кернеулі ажыратқыштар - электр қондырғыларындағы негізгні коммутациялық аппараттардың бірі. Ажыратқыштардың негізгі атқаратын қызметі - электр тізбегіндегі жүкті кез-келген режимде қосу немесе ажырату, яғни қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін контактілердің өшірулі тұрған кездегі изоляциялық аралығы бар, шамалы ток немесе токсыз электр тізбегін өшіріп-қосу үшін арналған контактік комуникациондық аппарат.
Доға сөндіргіш ортасына байланысты жоғарғы вольтты ажыратқыштар келесі түрге бөлінеді: май ажыратқыштары, ауа ажыратқыштары, элегазды ажыратқыштары, электромгнитті ажыратқыштар, вакуумды ажыратқыштары, жүктеме ажыратқыштары.
Негізгі бөлім
Ажыратқыштар.
Ажыратқыш - бұл, қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін контактілердің өшірулі тұрған кездегі изоляциялық аралығы бар, шамалы ток немесе токсыз электр тізбегін өшіріп-қосу үшін арналған контактік комуникациондық аппарат.

Ажыратқыштармен жүктеме тогын өшіруге болмайды, өйткені контактік жүйеде доға өшіру құрылғысы жоқ.
Бірақ электрқондырғы схемасын жеңілдету үшін ажыратқыларды келесі операцияларды орындау үшін қолдануға болады:
- желіде жерге тұйықтау жоқ болғандағы жерге қосулық доғаөшіру реакторы және трансформатор нейтральдарын өшіріп-қосу үшін;
- барлық кернеудегі жабдықтардың (конденсатор батареяларынан басқа) және шинаның зарядтық тогын өшіріп-қосу үшін;
- 15А дейінгі жүктемелік токты үшполюстік сыртқы қондырғы ажыратқыштармен, 100кВ және төмен кернеулерде өшіріп-қосу үшін.
Ажыратқыш жұмысы сапасынан барлық электрқондырғы жұмысыының сапасы тәуелді болады, сондықтан оларға келесі талаптар қойылады:
- электр беріктігі максималды импульстік кернеуге сәйкес келетін ауада көрінерлік ажырау тудыру;
- ҚТ токтары өткендегі электродинамикалық және термикалық төзімділігі;
- өздік өшірілуді жою;
- ауыр жұмысы жағдайларында (мұз қатып қалу, қар, жел) сенімді өшіріп-қосулар.
Ажыратқыштар полюстер санына қарай бір және үшполюсті, қондырғы тегіне қарай - сыртқы және ішкі қондырғылар, конструкциясы бойынша - рубильниктік, бұрылмалы, домалайтын, пантографикалық және аспалы типті.Орнату түріне қарай тік және көлденең пышақ орналасуымен ерешеленеді.
Ажыратқыш - тізбекті кез келген режімде ажырататын коммутациялық аппарат. Олардың турлері кестеде келтірілген
1-кесте. Жоғары кернелулі ажыратқыштардың жұмыс істеу режимдері
№
Ажыратқыштардың түрлері
6,10
кВ
35
кВ
110
кВ
220
кВ
500
кВ
750
кВ
1150
кВ
1
Үлкен көлемді майлы
--
+
+
+
--
--
--
2
Аз көлемді майлы
+
+
+
+

--
--
3
Ауалы
+
+
+
+
+
+
+
4
Элегаздық
--
+
+
+
+

5
Электромагниттік
+
--
--
--
--
--
--
6
Ауасыз
+
+
+
+
--
--
--
7
Синхрондайтын
--
--
+
+
+
--
--
8
Автогаздық
+
--
--
--
--
--
--
9
Тиристорлық
+
--
--
--
--
--

Жоғары кернеулі ажыратқыштар жоғары кернеулі электр тізбегін қосуға және ажыратуға, сондай ақ қысқа тұйықталу кезінде ажыратуға арналған. Оның ажырататын қабілеті жеткілікті, қыска уақытта орындайтын жұмысы сенімді болуы тиіс. Жоғары вольтты ажыратқыштар қопарылудан және өрттен қауіпсіз, құрылымы қарапайым, пайдаланылуы ыңғайлы, мөлшері мен салмағы мүмкіндігінше шағын блғаны жөн. Барлық жоғары вольтты ажыратқыштарды екі негізгі топқа бөлуге болады:
+ Майлы ажыратқыштар
+ Майсыз ажыратқыштар
+ Майлы ажыратқыштар оз кезегінде:
+ Үлкен көлемді майлы ажыратқыштар
+ Аз көлемді майлы ажыратқыштар болып бөлінеді.
Біріншіден, ажырату кезінде түйіпелер аралығында пайда болатын электр доғасын өшіруге, сондай ақ тоқ жүретін бөліктерді бір бірінен және жерге қосылған бактан оқшаулауға пайдаланылады. Екіншіден, май тек доғаны өшіру үшін ғана қолданылады, ад тоқ жүретін бөліктерді оқшаулау ауа және керамикалық, органикалық оқшаулатқыш материалдар арқылы жүзеге асырылады.
Майлы ажыратқыштар
Майлы ажыратқыш-энергожүйеде, қалыпты немесе авариялық режимдерде, қолмен немесе автоматты басқару кезінде жекелеген тізбектерді немесе электр жабдықтарын жедел қосуға және ажыратуға арналған коммутациялық аппарат. Бұл ажыратқыштағы доға сөндіргіш майда жүреді.
Майлы ажыратқыштарды басқару оларда қосылған қалпында ұстап тұратын арнайы жетекпен жүзеге асырылады.
Арнайы құрылғысы жоқ үлкен көлемді майлы ажыратқыштар (ВМБ-10, 10 кВ-қа, 400 амперге) доғаны өшіру, шамалы қысқа тұйықталған тоқты үзу қабілеті жетілдірілмегендіктен электр қондырғысының сенімді ұмыс імтеуін, қауіпсіздігін және пайдалану қарапайымдылығын толық қамтамасыз ете алмайды. Сондықтан ол кернеуі 10 кВ-тан аспайтын, қуаты шағын қондырғыларда ғана қолданылады.
Доғаны өшіретін камерасы бар үлкен көлемді майлы ажыратқыштар доғаны өшіруді тездетеді және майлы ажыратқыштардың багындағы қысымда төмендетеді, соның әсерінен оның ажырату қабілеті мен жұмыс сенімділігі артады.
Қазіргі кездегі барлық майлы ажыртқыштардың доға өшіретін құрылғыларында газбен үрлеу әдісі қолданылады, ол доғаны қарқынды әрі тез өшіруді қамтамасыз етеді. Бұлар кернеуі 35-220 кВ қондырғыларында қолданылады (камералы майлы ажыратқыштар қосалқы станйиялық МКП-76,35 кВ-қа, МКП-160,110 кВ-қа, МКП-180,150 кВ-қа, МКП-274,220 кВ-қа)
Бұл ажыратқыштардың барлығы бойлық май үрлегіш камерамен жабдықталған. Оның ажырату уақыты 0,15 с, Бұл тез әрекет етуге жатпайды. МКП53,МКП110,МКП150,МКП200 ажыратқыштары көлденең май камераларымен жабдықталған. Доғаның өшіру уақыты шамалы, әдетте 0,02-0,03 с-тан аспайды. Доғаны өшірудің жеңілдейтін себебі камерадағы үзілу активті кедергімен (R) шунтталып (750 ом), немесе сйымдылықпен бөлгіштенеді.
Аз көлемді майлы ажыратқыштарды әдетте 20кВ-қа дейінгі кернеулі құрылғыда орнатады. Шағын көлемді майлы ажыратқыштарды әр-бір үзілісі доға өшіргіші бар жеке багтармен жабдықталған. Екі қайтара үзілетін ажыратқыштардағы фазада екі баг, ал бір рет үзілетін ажыратқыштардағы фазада үш бак болады.
Негізгі кемшіліктері:доға өшіретін камерада орналасқан жанасу жүйесі қолайсыз жөне ажырату қуаты шағын.
Кейбір шетел фирмалары кернеуі 220кВ, ажырату қуаты 10млн. кВт-қа дейінгі және кернеуі і 380-400 кВ қуаты 12млн.кВт-қа дейін жететін шағын көлемді майлы ажыратқыштарды дайындайды.Олардың органикалық шынылы астары бар доға өшіретін камерасы болады, ол камера қосымша ток күші пайда болған кезде қуаты шағын доғаны өшіруге арналған.
Қысқа тұйықталған тізбекті ажыратқанда қосымша күштің ажыратқышын қолдану үшін жоғары вольтті кварцті сақтандырғыш пайдаланады(БН-16 және ВНП-16 типтес қосымша күштік ажыратқышының ерекшелігі сонда,олардың жоғары вольтті сақтандырғышы болады).
Олар цехтық,қалалық,ауыл шаруашылық т.б қосалқы станцияларда, яғни балқыламалы сақтандырғыштар көмегімен қысқа тұйықталған тоқтан қорғауға болатын,әрі қосымшы түскен кезде тізбекті қосуға және ажыратуға тура келетін орындарда қолданылады.
Қосымша күштік ажыратқыштарын, тіпті жоғары вольтті сақтандарғыштары болғанның өзінде орнату арзанға түседі,өрі жоғары вольтті ажыпатқыштарға қарағанда орынды аз алады.
Кейінгі уақытта кернеуі 110 немсе 220кВ қондырғыларды ажыратқыштардың ВМТ түрі, ал кернеуі , 6-10кВ қондырғыларда ажыртқыштың ВМПЭ немесе ВМПП деген түрлерін кең қолданылады. Олардың номиналды тогы 630-3150 А, айыратын тогы 20 немесе 31,5кА.
Ауалы ажыратқыштар
Ауалы ажыратқыштарда доғаны өшіруге сығылған ауамен жүзеге асырылады. Барлық майсыз ажыратқыштарда ток жүретін бөліктерде бір- бірімен және ажыратқыш құрылымдарының жерге қосылған элементтерін оқшаулауды әр түрлі керамикалық оқшаулағыш материалдар арқылы атқарады.
Ауалы ажыратқыштарының(кейбіреулерінің) түрлері мен сипаттамалары:
ВВУ-11Об-40\2000УІ,мұндағы ВВ-жоғары кернеулі ауалы ажыратқыш; У-қайта қалпына келетін,жылдамдығы арқылы күшейтілген кернеу(усиленный по скорости восстанавливающегося напряжения).40-номиналдық ажырату тогы,кА;2000-номиналь тог,А;У-қоңыржай климатқа есептелген;
І-сыртта (ашық ауада) орналастыруға арналған.
ВВБК-бакты ауалы ажыратқыш.
=35-750кВ; =20003200А; Р=2МПа
=0,08с; =0,055с;
ВВБК-ірі модульды бакты ауалы ажыратқыш;
=110-1150кВ; =32004000 А;
=0,04с; =0,025с.
ВНВ-доға сөндірілетін камерасы ауамен толтырылған кернеулі ажыратқыш;
Ауалы ажыратқыштарда доғаны сығылған ауамен үрлеу арқылы өшіреді. Мұнда бак ажыратылатын орынға жақын орнатылады немесе оның рамасымен біртұтас жасалады .Ажыратқыштың кернеуіне және ажырату қабілетіне қарай бактағы қысым 8-ден 20 атмосфераға дейін өзгертеді. Бакқа ауа жалпы компрессор қондырғысынан беріледі.
Ішкі бөлгіштері жоқ ажыратқыштар деп аталатын мұндай аулы ажыратқыштарды негізінен алғанда 35кВ-қа дейінгі кернеуде пайдаланылады.ВВН-35 типінінің номинал тогы 1000 А және ажыратылуының номинал тогы 1000000 кВт.
Ажыратқыштың жалпы багы (І), оған орнатылған үш фазалы колонкасы оның доға өшіретін камерасы және ішкі қуыс изоляторы болады.
Ішкі бөлгіштері бар ажыратқыштың түйіспелері доғаны өшіру жағдайына қарай белгілі бір шағын аралыққа жылжиды да, доғаны өшіріп біткеннен соң аз уақыт өткенде бөлектегіштің ауалы жетегі іске қосылып тізбек ажыратылады да тізбекте ажыратылу үзігі пайда болады
Ажыратқыш, бөлектегішімен қоса кез келген кернеуге арнап жасалуы мүмкін. 35кВ-қа дейінгі ажыратқыштардың әдетте жұмыс фазасында бір үзілуі, 110кВ-та екі, 154 кВ-та үш, 220кВ- та төрт және 400кВ- та алты үзілуі болады.
Ауалы ажыратқыштың негізгі құндылығы мынада:
+ Ажыратуға аз уақыт кетеді (0,08-0,1с);
+ Сұйық орта мен гагенерациялаушы қатты материал болмайды;
+ Қопарылысқа және өртке қауіпсіз;
+ Сенімді жұмыс істейді;
+ Пайдаланылуы біршама қарапайым;
+ Жиі қосу мен ажырату мүмкіндігі бар;
+ Автоматты түрде қосылуы оңай;
+ Сырттағы және іштегі қондырғыларда пайдаланылады;
+ Майлы ажыратқыштарға қарағанда салмағы мен көлемі шағын.
Негізгі кемшіліктерге мыналар жатады:
+ Құрылымы біршама күрделі;
+ Ауалы құралдарды (компенсаторларды,ресиверлерді,ауа өткігіштерді т.б) қажет етеді.
ТМД зауыттары кернеуі 35-500 кВ, номиналды ажырату қуаты 1-10млн. кВт ВВН типтес ауалы ажыратқыштар шығарады.Бұлардың барлығы сыртта орнатуға арналған.
Сонымен қоса номинал кернеу 13,8 кВ, номинал тогы 5500А жөне ажыратудың номинал қуаты 2 млн. кВт болатын,іште орнатуға арналған ВВ-15 типті ауалы ажыратқыштар жасалады.
Элегазды ажыратқыштар ОЭ-110 типті

Қазіргі уақытта элегазды ажыратқыштар қарқынды зерттелуде.Элегаз днгеніміз электр доғасы тез сөндіретін (яғни доғаның жануын қолдамайтын) газ .
Тәуелсіз елдер достастығында кернеуі 35-500кВ қондырғыларда элегазды ажыратқыштар сынақтан өтіп пайдалануда.
Бұндай ажыратқыштардың негізгі құндылығы мыныдай:
+ Өртке және қопарылысқа қауіпсіз;
+ Ажыратуға аз уақыт ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.