Мәдени мұра бағдарламасы және ұлттық мұрағат қорын толықтыру мәселелері
II. Негізгі бөлім.
2.1. Мәдени мұра мелекеттік бағдарламасы туралы.
Еліміз егеменді ел болып, өз тізгінін қолына алғанға дейін Қазақстан тарих ғылымы кеңестік идеология негізінде жазылып келді. Атап айтар болсақ, қазақ тарихы бұрмаланып, оны көбінесе өзге ұлттың өкілдері зерттеді. Ал қазір еліміз өз алдында дербес ел болғаннан бері Қазақстан тарихнамасында бұрын зерттелмеген, империялық, кеңестік идеологияның көлеңкелерінде қалып келген тың тақырыптар зерттеліп, зерделеніп, шынайы тұрғыдан баға беріле бастады. Отандық тарих көптеген тың деректермен байтылып, олар ғылыми айналымға енгізілді. Дегенмен қазақ тарихына қатысты деректер әлі де болса көптеген шетелдерде сақталып отыр. Оларды елге алып келу және бұрын-соңды мәлім емес деректі іздеу үшін маңызды. Осы тұрғыда "Мәдени мұра" бағдарламасы дүниеге келді.
"Мәдени мұра" бағдарламасы еліміздің тарихи-мәдени мұрасын қайта жаңғыртып, дамытып, еліміздің салт-дәстүрі мен қазақи, мәдени, рухани құндылықтарымызды насихаттап, ғылымның әр саласы бойынша қолданысқа енгізіп, сақтап, зерделеп, одан әрі дамыту сияқты негізі аспектерді анықтайды. Бағдарлама аясында кең көлемде жұмыла, бірлесе жұмыс жасау арқылы мәдени мұраны зерделеудің тұтас бір жүйесін жасау, оның ішінде атап айтатын болса ұлттық мәдениет, салт-дәстүр, фольклор, жазба және ұлттық әдебиеттер, ғылым және көркем сериялар құру, сонымен қатар, тарихи-мәдени ескерткіштерді қайта жаңғырту, мұражайландыру мәселесі бүгінгі күнде басты назарда.
2004 жылдан бастап Елбасының тікелей бастамасымен "Мәдени мұра" стратегиялық ұлттық жобасы бүгінгі күнге дейін өз жұмысын атқарып келеді. Әйтседе, алдағы уақытта да аталған ұлттық жоба одан әрі жұмысын жалғастырары анық. Бағдарлама аясында атқарылған іс-шаралар арасында ұлттық рухымызды, мәдениетімізді, тарихымызды біліп қана қоймай, алдымызда, болашақта болатын игі істерді болжайды. Бұл бағдарлама Қазақстанды әлемдік өркендеудің шыңынан ғана көрсетері анық. Ұлттық рухани мұрасын әлемдік мәдени мұраның бөлшегі ретінде танытуда республикада бірқатар шаралар атқарылып келеді. Қазақстан Республикасы Үкіметінің рухани және білім салаларының дамуы үшін ғылыми, әлеуметтік-эконмикалық және ұйымдастыру-әдістемелік базаны одан әрі жетілдіру, тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану тиімділігін арттыру мақсатында әзірленген 2008 жылғы 6 қарашасындағы №1016 Мәдени мұра - 2009-2011 жылдарға арналған стратегиялық ұлттық жобасының тұжырымдамасы туралы қаулысының маңызы өте зор. Соның ішінде ерекше баса айтатын мәселелер : халқымыздың сан ғасырлық тарихи-мәдени мұрасын зерделеу, сақтау, талдау, тұжырымдаманың мақсат міндеттеріне көңіл бөлу. Ұлттық тарихи-мәдени мұрамызды халықаралық деңгейде насихаттап, ғылыми айналымға енгізу [1].
Бағдарламаны жүзеге асыру бірнеше кезеңдерге бөлінген. Мәдени мұра бағдарламасын жүзеге асыру жөніндегі кеңестің отырысында Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев мәдени мұра стратегиялық ұлттық жобасының бірінші кезеңі негізінен алғанда тарихи мұраларды іздестіру, жинастыру, анықтау. Ал екінші кезеңі - іздеп, тауып, жинақталған құнды деректерді сұрыптау, зерделеу, тарихи мұраға айналдыру дей келе, алда атқарылуға тиісті істердің алты бағытын жеке-жеке атап көрсетіп, маңыздығын баса айтты. Тұжырымдаманы іске асырудан күтілетін нәтижелерге баса назар аудару керектігін нақтылады.
Тұжырымдаманың төртінші, бесінші, алтыншы бағыттарында аталған міндеттерді деректану ғылымы және деректанушы-тарихшы ғалымдарсыз елестету мүмкін емес. Себебі, ол деректану ғылымының тікелей зерттеу объектісі болып табылады. Сондықтан, бұл бағыттарда көрсетілген міндеттерді ұлттық деректану ғылымына сүйенбей, бұл іске ұлттық деректанушы-тарихшы мамандардың үлкен тобын бір кісідей атсалыспай жүзеге асыру мүмкін емес. Президент : Біздің алдымызда осы жылдары табылған мұраларды кешенді түрде жан-жақты зерттеп-зерделеу міндеті тұр. Мәдени мұра бағдарламасы бойынша жиналған барлық деректердің ғылыми айналымға түсуін қадағалаңыздар, көне деректерді зерттейтін ғалымдарға арнайы гранттар тағайындап, қазақ тарихының ақтандық беттерін ашуға мән берілуін қарастыру керек деді. [2]. Осы турасында Елбасымыздың тапсырмасы бойынша деректанушы-тарихшы ғалымдардың ұйымдастыруымен Мәдени мұра аясында ғылыми жобалар дайындалды.
2.2. Мәдени мұра бағдарламасы және ұлттық мұрағат қорын толықтыру мәселелері.
Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 22 желтоқсанындағы Ұлттық мұрағат қоры және мұрағат туралы Заңының 5-бабына сәйкес Ұлттық мұрағат қорын толықтыру көздеріне келесі мекемелер - Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің Парламент пен жергілікті өкілді органдардың, Конституциялық Кеңестің, Үкіметтің, орталық және жергілікті атқарушы органдардың, соттардың, прокуратура органдарының, Қазақстан Республикасының басқа да мемлекеттік заңды тұлғаларының, оның ішінде шет елдегілердің де ведомстволық мұрағаттары және жеке мұрағаттар жатқызылды. Сондай-ақ Ұлттық мұрағат қоры Қазақстан Республкасының жеке басқа мемлекеттердің жеке және мемлекеттік емес заңды тұлғаларының меншігіндегі мұрағат құжаттарын сыйға тарту, өсиет етіп қалдыру, сатып алу жолымен де толықтырыла алады. Әрі мемлекет Қазақстан аумағынан тыс жерлерде табылған Қазақстан Республикасының тарихи мұра құжаттарын қайтаруға шаралар қолданады, жинақталған және Қазақстан Республикасымен тарихи байланысты құжаттарды іздестіру мен Отанына қайтаруды көтермелеп, қаржыландырып отырады.
Осы заңның 6-бабында Мұрағаттарды, мұрағат қорлары мен коллекциялардың Ұлттық мұрағат қоры құрамынан шығарып тастау құжаттардың құндылығына мемлекеттік сараптама жасау негізінде жүргізіледі делінген. Ол үшін облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті атқарушы органдары мемлекеттік сараптау-тексеру комиссияларын құрады және олар туралы ережелерді бекітеді.
Аз мұрағат саласындағы уәкілетті орган, яғни Мәдениет және ақпарат министрлігінің Ақпарат және мұрағат комитеті сараптау-тексеру қорытындысы негізінде: 1) Ұлттық мұрағат қорын қалыптастыру мен толықтыру көздерінің тиісті атқарушы органдармен келісе отырып, тізімдерін бекітеді; 2) мұрағаттарды, мұрағат қорлары мен коллекцияларын Ұлттық мұрағат қоры құрамына жатқызу туралы, сондай-ақ оларды оның құрамынан шығарып тастау туралы шешім қабылдайды. Саяси және идеологиялық пікірлер бойынша Ұлттық мұрағат қоры құрамынан шығарып тастауға салынады; 3) тарихи және өзге де құндылығы жоқ және практикалық маңызын жойған құжаттарды сақтау мерзімі мен жою тәртібін белгілейді.
Мәдени мұра бағдарламасының алғашқы үш жылдық ... жалғасы
2.1. Мәдени мұра мелекеттік бағдарламасы туралы.
Еліміз егеменді ел болып, өз тізгінін қолына алғанға дейін Қазақстан тарих ғылымы кеңестік идеология негізінде жазылып келді. Атап айтар болсақ, қазақ тарихы бұрмаланып, оны көбінесе өзге ұлттың өкілдері зерттеді. Ал қазір еліміз өз алдында дербес ел болғаннан бері Қазақстан тарихнамасында бұрын зерттелмеген, империялық, кеңестік идеологияның көлеңкелерінде қалып келген тың тақырыптар зерттеліп, зерделеніп, шынайы тұрғыдан баға беріле бастады. Отандық тарих көптеген тың деректермен байтылып, олар ғылыми айналымға енгізілді. Дегенмен қазақ тарихына қатысты деректер әлі де болса көптеген шетелдерде сақталып отыр. Оларды елге алып келу және бұрын-соңды мәлім емес деректі іздеу үшін маңызды. Осы тұрғыда "Мәдени мұра" бағдарламасы дүниеге келді.
"Мәдени мұра" бағдарламасы еліміздің тарихи-мәдени мұрасын қайта жаңғыртып, дамытып, еліміздің салт-дәстүрі мен қазақи, мәдени, рухани құндылықтарымызды насихаттап, ғылымның әр саласы бойынша қолданысқа енгізіп, сақтап, зерделеп, одан әрі дамыту сияқты негізі аспектерді анықтайды. Бағдарлама аясында кең көлемде жұмыла, бірлесе жұмыс жасау арқылы мәдени мұраны зерделеудің тұтас бір жүйесін жасау, оның ішінде атап айтатын болса ұлттық мәдениет, салт-дәстүр, фольклор, жазба және ұлттық әдебиеттер, ғылым және көркем сериялар құру, сонымен қатар, тарихи-мәдени ескерткіштерді қайта жаңғырту, мұражайландыру мәселесі бүгінгі күнде басты назарда.
2004 жылдан бастап Елбасының тікелей бастамасымен "Мәдени мұра" стратегиялық ұлттық жобасы бүгінгі күнге дейін өз жұмысын атқарып келеді. Әйтседе, алдағы уақытта да аталған ұлттық жоба одан әрі жұмысын жалғастырары анық. Бағдарлама аясында атқарылған іс-шаралар арасында ұлттық рухымызды, мәдениетімізді, тарихымызды біліп қана қоймай, алдымызда, болашақта болатын игі істерді болжайды. Бұл бағдарлама Қазақстанды әлемдік өркендеудің шыңынан ғана көрсетері анық. Ұлттық рухани мұрасын әлемдік мәдени мұраның бөлшегі ретінде танытуда республикада бірқатар шаралар атқарылып келеді. Қазақстан Республикасы Үкіметінің рухани және білім салаларының дамуы үшін ғылыми, әлеуметтік-эконмикалық және ұйымдастыру-әдістемелік базаны одан әрі жетілдіру, тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану тиімділігін арттыру мақсатында әзірленген 2008 жылғы 6 қарашасындағы №1016 Мәдени мұра - 2009-2011 жылдарға арналған стратегиялық ұлттық жобасының тұжырымдамасы туралы қаулысының маңызы өте зор. Соның ішінде ерекше баса айтатын мәселелер : халқымыздың сан ғасырлық тарихи-мәдени мұрасын зерделеу, сақтау, талдау, тұжырымдаманың мақсат міндеттеріне көңіл бөлу. Ұлттық тарихи-мәдени мұрамызды халықаралық деңгейде насихаттап, ғылыми айналымға енгізу [1].
Бағдарламаны жүзеге асыру бірнеше кезеңдерге бөлінген. Мәдени мұра бағдарламасын жүзеге асыру жөніндегі кеңестің отырысында Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев мәдени мұра стратегиялық ұлттық жобасының бірінші кезеңі негізінен алғанда тарихи мұраларды іздестіру, жинастыру, анықтау. Ал екінші кезеңі - іздеп, тауып, жинақталған құнды деректерді сұрыптау, зерделеу, тарихи мұраға айналдыру дей келе, алда атқарылуға тиісті істердің алты бағытын жеке-жеке атап көрсетіп, маңыздығын баса айтты. Тұжырымдаманы іске асырудан күтілетін нәтижелерге баса назар аудару керектігін нақтылады.
Тұжырымдаманың төртінші, бесінші, алтыншы бағыттарында аталған міндеттерді деректану ғылымы және деректанушы-тарихшы ғалымдарсыз елестету мүмкін емес. Себебі, ол деректану ғылымының тікелей зерттеу объектісі болып табылады. Сондықтан, бұл бағыттарда көрсетілген міндеттерді ұлттық деректану ғылымына сүйенбей, бұл іске ұлттық деректанушы-тарихшы мамандардың үлкен тобын бір кісідей атсалыспай жүзеге асыру мүмкін емес. Президент : Біздің алдымызда осы жылдары табылған мұраларды кешенді түрде жан-жақты зерттеп-зерделеу міндеті тұр. Мәдени мұра бағдарламасы бойынша жиналған барлық деректердің ғылыми айналымға түсуін қадағалаңыздар, көне деректерді зерттейтін ғалымдарға арнайы гранттар тағайындап, қазақ тарихының ақтандық беттерін ашуға мән берілуін қарастыру керек деді. [2]. Осы турасында Елбасымыздың тапсырмасы бойынша деректанушы-тарихшы ғалымдардың ұйымдастыруымен Мәдени мұра аясында ғылыми жобалар дайындалды.
2.2. Мәдени мұра бағдарламасы және ұлттық мұрағат қорын толықтыру мәселелері.
Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 22 желтоқсанындағы Ұлттық мұрағат қоры және мұрағат туралы Заңының 5-бабына сәйкес Ұлттық мұрағат қорын толықтыру көздеріне келесі мекемелер - Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің Парламент пен жергілікті өкілді органдардың, Конституциялық Кеңестің, Үкіметтің, орталық және жергілікті атқарушы органдардың, соттардың, прокуратура органдарының, Қазақстан Республикасының басқа да мемлекеттік заңды тұлғаларының, оның ішінде шет елдегілердің де ведомстволық мұрағаттары және жеке мұрағаттар жатқызылды. Сондай-ақ Ұлттық мұрағат қоры Қазақстан Республкасының жеке басқа мемлекеттердің жеке және мемлекеттік емес заңды тұлғаларының меншігіндегі мұрағат құжаттарын сыйға тарту, өсиет етіп қалдыру, сатып алу жолымен де толықтырыла алады. Әрі мемлекет Қазақстан аумағынан тыс жерлерде табылған Қазақстан Республикасының тарихи мұра құжаттарын қайтаруға шаралар қолданады, жинақталған және Қазақстан Республикасымен тарихи байланысты құжаттарды іздестіру мен Отанына қайтаруды көтермелеп, қаржыландырып отырады.
Осы заңның 6-бабында Мұрағаттарды, мұрағат қорлары мен коллекциялардың Ұлттық мұрағат қоры құрамынан шығарып тастау құжаттардың құндылығына мемлекеттік сараптама жасау негізінде жүргізіледі делінген. Ол үшін облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті атқарушы органдары мемлекеттік сараптау-тексеру комиссияларын құрады және олар туралы ережелерді бекітеді.
Аз мұрағат саласындағы уәкілетті орган, яғни Мәдениет және ақпарат министрлігінің Ақпарат және мұрағат комитеті сараптау-тексеру қорытындысы негізінде: 1) Ұлттық мұрағат қорын қалыптастыру мен толықтыру көздерінің тиісті атқарушы органдармен келісе отырып, тізімдерін бекітеді; 2) мұрағаттарды, мұрағат қорлары мен коллекцияларын Ұлттық мұрағат қоры құрамына жатқызу туралы, сондай-ақ оларды оның құрамынан шығарып тастау туралы шешім қабылдайды. Саяси және идеологиялық пікірлер бойынша Ұлттық мұрағат қоры құрамынан шығарып тастауға салынады; 3) тарихи және өзге де құндылығы жоқ және практикалық маңызын жойған құжаттарды сақтау мерзімі мен жою тәртібін белгілейді.
Мәдени мұра бағдарламасының алғашқы үш жылдық ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz