Алматы қаласы атмосфералық ауасының әртүрлі заттармен ластануы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

КІРІСПЕ

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

І. АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ АТМОСФЕРАЛЫҚ АУАСЫНЫҢ ЛАСТАНУ ЖАҒДАЙЫ

1. 1 Алматы қаласы атмосфералық ауасының әртүрлі заттармен ластануы

ҚОРЫТЫНДЫ

ТҰЖЫРЫМДАР

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

КІРІСПЕ

Атмосфераның зиянды заттектермен ластану салдарынан климаттың өзгеруі, озон қабатының жұқаруы, парниктік эффектісі, қышқылдық жаңбыр пайда болуда. Ластану нәтижесінде атмосфераға тасталынатын шығарындыларға қатты бөлшектер, шаң, түтін, күйе, көміртек оксиді, күкірт диоксиді, азот оксидтері, әр түрлі ұшпа көмірсутектері, фосфор қосылыстары, күкіртті сутек, аммиак, хлор, фторлы сутек жатады.

Өнеркәсіпте және көлік отыны жанған кезде түзілетін азот оксидтері, N2O, NO, NO2 атмосфераны ластайтын көздердің бірі.

Атмосфераның ластануына өнеркәсіп орындары, жылу электрстанциялары, ауыл шаруашылығы, құрылыс орындары, автокөлік шығарындылары себеп болып отыр.

Жоғарыда айтылған объектілерден атмосфераға түскен заттар ауа құрамындағы компоненттерінің қатысуымен химиялық немесе фотохимиялық өзгерістерге ұшырайды.

Алматы қаласынан шығатын зиянды заттектердің негізгі көзі болып автокөлік шығарындылары табылады. Автокөліктерден шығатын зиянды заттектерге көмірқышқыл газы, көміртек оксиді, көмірсутектер, сутек, альдегидтер, т. б. яғни барлығы 200 - ге жақын компоненттер бар.

Бұл шығарынды заттектер адам ағзасына кері әсерін тигізеді. Тыныс алу жолдарының қабынуына, жүйке жүйесіне, өкпенің қатерлі ісік ауруына душар етеді. Канцерогенді, теротогенді, мутагенді аурулар туғызады.

Сондай-ақ, өсімдіктер үшін де улы болып саналатын күкірт, фтор, хлордың қосылыстары мен көмірсутектер. Егер ауада 0, 2- 0, 5 мг/м3 зиянды заттар болса өсімдіктің жапырағында жүретін фотосинтезді тежейді және хлороз кеселімен зақымдалуына ықпалын тигізеді. Өсімдіктің өсіп дамуына зиянды әсер етеді. Автокөліктерден шығарылатын зиянды заттектермен, Алматы ауасының ластануы бүгінгі таңда өзекті мәселе болып отыр.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

I АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ АТМОСФЕРАЛЫҚ АУАСЫНЫҢ ЛАСТАНУ ЖАҒДАЙЫ

1. Алматы қаласы атмосфералық ауасының әртүрлі заттармен ластануы

Алматы қаласы атмосфералық ауасының ластануын бақылау 3 стационарлы кентте жүргізілді. Тізімге жататын бақыланған атмосфераға шығарылатын ластаушы заттардың көлемімен құрамы есепке алынған және елді мекенде ауа бассейнінің ластануы нәтиже бойынша шамамен бақыланған. Ауаның ластану жағдайы талдау нәтижесі бойынша, өлшенген ауаның сынамасы бағаланып, таңдап алынған кентте бақыланды. Елді мекен ауасындағы ластаушы заттардың негізгі сапа белгісі шекті рауалы концентрация. Атмосфераның ластану деңгейі кешен көлемімен ИЛА5 бағаланады. Мағыналы есепке алынған олардың қауіптілік класы жоғары мөлшерде ШРК жауапқа алынған.

1-кесте

Қазақстан Республикасының елді мекен ауасындағы бөлек қоспалардың шекті рауалы концентрациясы

Қоспалар

ШРК, мг/м ³

Қауіптілік

Қоспалар: аттары

ШРК, мг/м3: Максималды бір рет

Қауіптілік: Орташа тәулік

класы

Қоспалар: Азот диоксиді

ШРК, мг/м3: 0, 085

Қауіптілік: 0, 04

Қоспалар: Көміртегі оксиді

ШРК, мг/м3: 5, 0

Қауіптілік: 3

Қоспалар: өлшенген зат (шаң)

ШРК, мг/м3: 0, 5

Қауіптілік: 0, 15

Қоспалар: Фенол

ШРК, мг/м3: 0, 01

Қауіптілік: 0, 003

Қоспалар: Формальдегид

ШРК, мг/м3: 0, 035

Қауіптілік: 0, 003

Қоспалар: Күкірт диоксиді

ШРК, мг/м3: 0, 5

Қауіптілік: 0, 05

2005-2007 жылдың бақылау мәліметтері бойынша, ауаның ластану деңгейі, Қазақстан бойынша Алматы қаласында бақыланды. (ИЛА 5 12, -15, 2)

Формальдегид құрамы орташа қарастырылған концентрациясы 4, 7 ШРК өлшенген зат -1, 9 ШРК, Азот диоксиді - 2, 13 ШРК, Көміртегі оксиді және фенолдың орташа құрамы шекті рауалы мөлшерде табылды. Көміртегі оксидінің максимальды әр түрлі концентрациясы 4, 8 ШРК құрайды, Азот диоксиді -5, 4 ШРК, өлшенген зат -2, 07 ШРК, формольдегид -1, 57 ШРК, фенол-1, 17 ШРК.

Атмосфералық ауаның жоғары төтенше ластану жағдайы тіркелмеген.

Алматы қаласының 2007 жылы атмосфералық ауасында зиянды заттар құрамы жоғары деңгейде қалуда. Алматы ауасында өлшенген зат (шаң) орташа концентрациясы 2, 3 ШРК жоғарылаған. Ал максимальды әр түрлі өлшенген зат концентрациясы 2, 8 ШРК.

Көміртегі оксидінің орташа концентрациясы ШРК жоғарыламаған. Қазақстан бойынша көміртегі оксидімен ауаның ластану деңгейі, Алматы қаласында бақыланды ШРК-0, 9. Көміртегі оксидінің максимальды әр түрлі концентрациясы 5, 4 ШРК-ға дейін жоғарылаған. Азот диоксидінің орташа концентрациясы 2, 2 ШРК құрайды. Максимальды әр түрлі азот диоксидінің концентрациясы 3, 4 ШРК жоғарылаған.

Фенолдың орташа концентрациясы мөлшерден аспаған. Фенолдың максималды әр түрлі концентрациясы 1, 1 ШРК жоғарылаған. Орташа концентрациялы формальдегид 4 ШРК құрайды. Максималды әр түрлі концентрациясы 1, 5 ШРК.

Атмосфералық ауаның ластану деңгейі 2005 жылға қарағанда 2006 жылы ластанудың жоғарылауы байқалды.

Алматы қаласының ауа бассейні басқа қалалармен салыстырғанда жоғары ластанған. Республика атмосферасының ластану индексі жоғарылауда.

2-кесте

2005 - 2007 жылдардағы Алматы қаласының ауа бассейнінің ластануы

Жыл

ИЛА ₅

Қоспалар аттары,

Орташа

концентрация,

Максимальды

концентрация,

Концентрацияның қайталануы

Жоғарылаған

ШРК

мг/м ³

ШРК қысқаша

жоғарылау

мг/м ³

ШРК қысқаша

жоғарылау

ШРК жоғары қоспалары %

Жыл: 2005

ИЛА5: 15, 2

Қоспалар аттары,: Өлшенген

Орташаконцентрация,: 0, 21

Максимальдыконцентрация,: 1, 4

Концентрацияның қайталануы: 1, 4

2, 8

4, 6

Жыл:

ИЛА5: Көміртегі оксиді

Қоспалар аттары,: 2, 7

Орташаконцентрация,:

Максимальдыконцентрация,: 28

Концентрацияның қайталануы: 5, 6

Жыл:

ИЛА5: Азот диоксиді

Қоспалар аттары,: 0, 08

Орташаконцентрация,: 2, 0

Максимальдыконцентрация,: 0, 80

Концентрацияның қайталануы: 9, 4

Жыл:

ИЛА5: Фенол

Қоспалар аттары,: 0, 002

Орташаконцентрация,:

Максимальдыконцентрация,: 0, 014

Концентрацияның қайталануы: 1, 4

0, 2

Жыл:

ИЛА5: Формальдегид

Қоспалар аттары,: 0, 018

Орташаконцентрация,: 6, 0

Максимальдыконцентрация,: 0, 062

Концентрацияның қайталануы: 1, 8

Жыл: 2006

ИЛА5: 12, 1

Қоспалар аттары,: Өлшенген

Орташаконцентрация,: 0, 29

Максимальдыконцентрация,: 2

Концентрацияның қайталануы: 1, 2

2, 4

Жыл:

ИЛА5: Көміртегі оксиді

Қоспалар аттары,: 2, 6

Орташаконцентрация,:

Максимальдыконцентрация,: 18

Концентрацияның қайталануы: 3, 6

Жыл:

ИЛА5: Азот диоксиді

Қоспалар аттары,: 0, 09

Орташаконцентрация,: 2, 2

Максимальдыконцентрация,: 0, 29

Концентрацияның қайталануы: 3, 4

Жыл:

ИЛА5: Фенол

Қоспалар аттары,: 0, 001

Орташаконцентрация,:

Максимальдыконцентрация,: 0, 01

Концентрацияның қайталануы: 1, 0

Жыл:

ИЛА5: Формальдегид

Қоспалар аттары,: 0, 012

Орташаконцентрация,: 4, 0

Максимальдыконцентрация,: 0, 048

Концентрацияның қайталануы: 1, 4

0, 9

Жыл: 2007

ИЛА5: 12, 6

Қоспалар аттары,: Өлшенген

Орташаконцентрация,: 0, 34

Максимальдыконцентрация,: 2, 3

Концентрацияның қайталануы: 1, 40

2, 8

Жыл:

ИЛА5:

Қоспалар аттары,: 2, 7

Орташаконцентрация,:

Максимальдыконцентрация,: 27

Концентрацияның қайталануы: 5, 4

Жыл:

ИЛА5: Көміртегі оксиді

Қоспалар аттары,: 0, 09

Орташаконцентрация,: 2, 2

Максимальдыконцентрация,: 0, 29

Концентрацияның қайталануы: 3, 4

Жыл:

ИЛА5:

Азот диоксиді

фенол

Қоспалар аттары,: 0, 001

Орташаконцентрация,:

Максимальдыконцентрация,: 0, 011

Концентрацияның қайталануы: 1, 1

0, 1

Жыл:

ИЛА5: Формальдегид

Қоспалар аттары,: 0, 012

Орташаконцентрация,: 4, 0

Максимальдыконцентрация,: 0, 053

Концентрацияның қайталануы: 1, 5

Жыл:

Орташа

2005-2007

ИЛА5:

Қоспалар аттары,: Өлшенген

Орташаконцентрация,: 0, 28

Максимальдыконцентрация,: 1, 9

Концентрацияның қайталануы: 1, 33

2, 67

Жыл:

ИЛА5: Көміртегі оксиді

Қоспалар аттары,: 2, 67

Орташаконцентрация,:

Максимальдыконцентрация,: 24

Концентрацияның қайталануы: 4, 87

Жыл:

ИЛА5:

Азот диоксиді

фенол

Қоспалар аттары,: 0, 09

Орташаконцентрация,: 2, 13

Максимальдыконцентрация,: 0, 46

Концентрацияның қайталануы: 5, 4

Жыл:

ИЛА5: Фенол

Қоспалар аттары,: 0, 001

Орташаконцентрация,:

Максимальдыконцентрация,: 0, 012

Концентрацияның қайталануы: 1, 17

0, 1

Жыл:

ИЛА5: Формальдегид

Қоспалар аттары,: 0, 014

Орташаконцентрация,: 4, 7

Максимальдыконцентрация,: 0, 054

Концентрацияның қайталануы: 1, 57

3, 3

3-к есте

Қазақстан Республикасының атмосфералық ауасының ластану деңгейі

Қала

ИЛА ₅

Ауаның ластануына өнеркәсіп орындарының әсері жоғары

2005жыл

2006 жыл

2007 жыл

Қала: Алматы

ИЛА5: 15, 2

Ауаның ластануына өнеркәсіп орындарының әсері жоғары: 12, 1

12, 6

Автокөлік, энергетика

Қала: Қала бойынша орташа

ИЛА5: 6, 17

Ауаның ластануына өнеркәсіп орындарының әсері жоғары: 5, 62

5, 52

ҚОРЫТЫНДЫ

Қорыта айтқанда, Алматы қаласынан шығарылатын зиянды заттектердің қоршаған ортаның экологиялық жағдайына әсері, тым жоғары екендігі айқындалды. Алматы қаласының ластануына 80% негізгі үлесін қосатын көздердің бірі автокөлік шығарындылары.

Автокөліктерден шығарылатын зиянды заттар адамның денсаулығына және жануарлар, өсімдіктер әлеміне әрқашан зиян.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.